Enchiridion hermeneuticæ generalis Tabularum Veteris et Novi Foederis

51쪽

44 I. 15. Sensus mediatus negari nequiti vix sibi persuadebit, qui ipsos attentius consideraverit, et Perpenderit, in Aegypto, eX qua Moses

Hebraeos eduxerat, frequentissimum fuisse symboin Iorum usum. In Novo Foedere praecepta de sacrα- mentis immediate ipsos hos ritus sacros, reapse peragendos, Siβnificant, et simul significatio horum rituum symbolica eXponitur, uti Rom. 6, 3 -- I L. Coloss. 2, 22. 1 Cor. 6, I . t ., 23 - 27. EPh. 5, 26. Tit. 3, 25. I. Petr. 5, 25., in quibus locis dicitur baptismus per immersionem in aquam , Signiscare non modo moralem peccatorum ablutionem, sed etiam mortem et sepulturam hominis rei ita aqua, atque sper emersionem ex aqua) ejusdem resurrectionem ad vitam probam et virtutis studiosam. Sacramenti Eucharistiae significatio symbo-Ιica se ipsa offert, quae et in reliquis sacramentis facile observatur, et a theologis dogmaticis eXPli

catur.

Sensus itaque mediatus, seu symbolicus historicus et moralis Iocorum quorundam , in pugnari nequit; ast quaestio est de sensu mediato prophe -

tico. A quo tempore enim Iohannis Da v. Michae- Iis opusculum, Ent urs der typis chera Theologie a 63. ed. II., in quo typi quidem

antiquiorum interpretum aliquatenus minuuntur, nihilominus adhucdum ultra terminos multiplicantur,

a Ioh. Vith. Rau per examen, Freymathi g Unter suchung liber die Typologie 1784, refutatum fuit; sensus typicus propheticus ab omni

52쪽

g. 35. Sen Sus mediatus negari nequit. 45bus, tamquam inanis lusus ingenii, exploditur. Contigisse videtur, quod est in proverbio: ab altero extremo ad alterum. Nam quum inde a Ρhilone Iudaeo et Origene usque ultra dimidium seculi I 8 vi,

sensus mediatus seu mysticus latissime extenderetur, et non solum in quovis Bibliorum Ioco quaeretur , sed etiam quaepiam Ioca sensu literati et immediato carere putarentur: hac intemperanti ev gatione offensi recentiores, rem subtilius scrutati sunt, et omnem sensum mediatum propheticum eliminarunt. Authoritate quidem tantorum virorum non mediocriter moveor, nihilominus mentem meam aperiam, nec tamen, ut Ciceronis verbis utar, quasi Phythius Apollo, certa ut sint et fixa, quae di Xero, sed ut homunculus unus e multis, probabilia conjectura sequens. Velim itaque, ut eXpendantur, quae dicam. I. Narrationes Ρrophetarum de actionibns suis singularibus, et extra communem ordinem a se susceptis, ut Hos. I, Ω - 9. IeS. 2Ο, Ι - 4. IerisI, 23, 28, 22 - 14. EZech. 3, 22. - 4, 27. 5 , 4. 3 2 , 2 - 16., non tantum immediate has ipsa S actiones, sed etiam mediate res futuras, his actionibus adumbratas, significare, nemo unus negaverit, et hanc significationem esse mediatam,

plane liquet. Quod si quis neget, esse mySticam,

et contenderit, esse mere symbolicam, de nomine

non disputabo, sed liberaliter dabo quod petit.

53쪽

46 S. I 5. Sensus mediatus negari nequit. II. Quod Matthaeus 2I, I 8 - ΩΟ. et Marcus II, ΙΩ - 14. refert, Iesum, cum esuriret,

ad arborem ficum, etsi tempus ficuum non eSSet, accessisse, et non invento fructu, arbori maledixisse, quae etiam exaruit, revera ita actum ESSE, omnes concedunt; attamen nemo non videt, rem

hane, ita gestam et narratam, ulterius significare, rempublicam Iudaeorum, in qua Iesus dignos Poenitentiae et probitatis fructus quaesivit et non reperit, sortem hujus ficus esse subituram ; atque significationem hanc esse mediatam, negari nequit. III. Omnem illum Mosaicum apparatum Portendisse aliquid futurum simile, longe tamen prae tanti US , aequus rerum aestimator, non difficulter dabit, qui animadverterit, omnia ista instituta illis promissionibus, quae Gen. 12, 13. 18, I 8. 22, 18. 26. 4. 28, 34. Patriarchis factae fuerant, inniti, et non modo Prophetas idipsum jam olim Perspexisse, cum hoc futurum multo felicius aevum saepitis vivacissimis coloribus depingerent, sed etiam

eventum demum respondisse. Fortasse singularia etiam quaepiam in lege Mosis innuebant alia quaepiam futura, quae jam in N. F. obtinent, Sal. tem eatenus , quatenus Hebraei per haec ad ea, quae Iesus docuit et instituit, praepararentur et adducerentur, etsi illi antiqui hanc significationem .

adeo remotam non per Spexerint. Iesus profecto videtur Luc. I 8, 31 - 33. 24, 25 - 27. 44 47. quidpiam hujus generis innuere, cons. Act. 3 , 18. 26, 22 - 23. JOh. 2O , 9. cum Act. 2, 27. 33.

54쪽

S. I 5. Sensus mediatus negari nequit. 4735. 34 - 37. Ps. I 6, 9 - I erum id est altioris indaginis, cui hic locus non est '). S. 16. Indicia .sensus mediati. Qui veremur, ne, admisso qualicunque Sensu mediato , antiqua sensus mystici venatio redeat, et latissima porta aperiatur licentiae, quaecunque fingendi et Scripturae S. obtrudendi, oppido fallu tur; nam Sensus mediatus, uti ex mox dictis assa tim apparet, nequaquam pro lubitu fingendus, neque in quovis loco, in quo nullum est symboli alicujus Vestigium, quaerendus est, sed se ipse certis indiciis offerre debet, quae fere redeunt ad sequentia. I. Si aut hor ipse sensum mediatum seu Sym holicum explicat . uti supra vidimus , Mosen plures rerum, rituum et festorum significationes, et Paulum significationem Baptismi exponere. II. Si occurrit actio aut ritus. qui in illa na. tione. certa symbolica significatione gaudebat; dubium esse nequit, illud ipsum, quod per eum in. dicari solebat, significari; uti si Iesaias per triennium nudus, i. e. solo Ihhram Arabico cinctus incedebat; aut si Ieremias jugum collo portabat. Nonnunquam significatio ex aliis locis, ubi per seriem orationis et substratam materiam indicatur, patescit; ut circumcisionem cordis designare remotionem impedimento

55쪽

48 S. I 6. Indicia sensus mediati. rum, Deum Verum agnoscendi et rite colendi, adparet eX Exod. 6, I 2.3o. Jer. 6, IO. 9, 25. Ceterum significatio rituum Mosaicorum maxima parte tenebris antiquitatis sepura est, quidam tamen ritus significationem ipsi offerunt, ut illi, qui de hirco,im Lev. a 6, 7 - Io. Observandi erant.

III. Si vir prudens ponit, vel poni jubet actio

nem, quae, nisi ulterius quidpiam significaret, inanis et omni consilio destituta foret, ut ritus Mosaici, Sacramenta Novi Foederis, et illa ratio, qua Iesus in ficum sterilem, uSus est.

Qui, praeter tres hos easus eommemoratos, alibi sensum mystiri eum fingit, eo tamen non ad veritatem aliquam compro. bandam, sed solum ad illustrationem. et ad ornatum orationis uti potest, uti Apostoli et sagaciores Patres eeole alae, .. g. Hieronymns, Chrysostomus, Theodoretus, aliique , praesertim qui ea schoIa Antioehena prodierunt, exemplo praeiverunt.

S. II. De sensu ad commodato. Quemadmodum Graeci scriptores pervulgatos versus Homeri saepe alieno sensu ad alia exprimenda transferebant, seu ad commodabant, et ipsis tamquam luminibus orationis utebantur: ita quoque Judaei antiqui, et ipsi quoque scriptores librorum N. F., enunciata Seripturae S. ad suas, a mente authorum alienas, Sententias e Xprimendas usurpa. hant. et posthac scriptores fere omnes per Omne aevum ad ornatum usurpare solebant. Hic Seripturae S. usus nullam habet ad conceptum aut horis

56쪽

S. II. De Sen Su ad commod 'to. 49 rationem, itaque sensus prorsus non est, sed usus verborum scripturae: nihilominus, etsi immerito, sensus adcommodatus vel ad commodatutius dicitur, tolerabilius diceretur adcommodatio, quae generatim non est inprobanda , si modo non nimia sit, nec pro sensu in mediato vel mediato venditetur, et decretum Concilii Tridentini Sess. IV., sanae rationi consentaneum, ObServetur, quo cautum est, ne verba et sententiae S. Scripturae Convertantur ad profana , scurrilia scilicet, fabulosa, vana, adulationes, detractiones,

libellos famosos. superstitiones, jocos, et alia si milia aut pejora.

Quae nostra aetate agitatur quaestio gravissima de alia prorsus, dogmattea nempe, adcommodatione Iesu et Apostolorum ad erroneas suae aetntis vulgares sententias, Pertinet Re Hermeneutieam speetalem N. 'F., quae, ut jam monuimus, in introduetione in libros N. F. pertractanda est,' consuli de ea potest nauera Hermene uti h des A. D. N. T. g. 347 - Is . S. ia I -'Ia6., et Sellers Bibl. Ηe

incneutili, 3. 264 - 276. S. 36a -- 385. S. re. Sensus moralis.

Tolerari autem nullatenus potest illa moralis Scripturae interpretatio, quam Rantius theologis obtrudere conatus est, ut scilicet sensum moralem omnibus Scripturae locis, etsi eum non complectantur, nec facile patiantur, subjiciant, aut sine omni ad sensum literalem, etiam repugnantem, relatione inferant. Ρer vagam enim, arbitrariam et violen-

57쪽

S. I 8. Sensus moralis. tam hanc tractationem S. Scripturae, quae nullis regulis coercetur, quaecuoque imaginationis somnia et portenta sacris libris adfingi possent, et ipsa eorum authoritas in gravissimum discrimen adduceretur. Quod si solum agitur de illis Scripturae locis, quibus quidem sensus moralis non inest, facile tamen Bdnecti potest, nemo repugnabit; id enim nullo non tempore usitatum fuit, nomine autem sen Sus aut interpretationis venire minime potest ').

Cons. Eieti horn orient. Bihi. U. Th. S. ut 6. E. VI. Th. S. 5 - 68. VII. Th. 319. Dr. Rosenmulier de satis inisterpretationis SS. literarum in Ecelesia Christiana P. VII. et VIII. i 03 - 94. Lips., et ejusdem Bemerkungendas Studium der Theol. belressend I 94 Erlang. observationes ad moralem sive praetieam librorum SS. interis Pretationem Pertinentes. LiPS. I 796. Diuiti su by Cooste

58쪽

Caput IL

Ds conteatu orationis, substrata materia , consilio authoris, aliisqus adjunctis.

S. I9. Contextus orationis. Nomine eontextus orationis, venit nexus vocum et sententiarum cum antecedentibus et consequentibus, earumque mutuus respectus ἰ atque prout ratio habetur proXime, remote, vel remotius antecedentium et consequentium, etiam contextus orationis angustior aut amplior considerari solet. Proximus spectat nexum partium unius ejusdem propositionis, remotus nexum propositionis aut periodi alterius cum altera; remotior denique neXum mutuum plurium propositionum aut periodorum, Seu totius o tionis, et simul substratam materiam, consilium authoris, et omnia reliqua adjuncta respicit. s. u O. Contextus vis probandi. Argumenta, quae ex quovis orationis contextu ad probandam notionem vocis aut sensum PropO-

59쪽

5a I, 2ο. Conte X tus vis probandi. sitionis vel periodi, ducuntur, non omnia aequali vi

pollent. Argumentum quidem negativum quodcunque. ubique inconcussum est, ut notio vel sensus. qui contextui orationis repugnat, necessario falsus sit; quia nemo, qui quidem Sanae mentis eSt, subjicit voci notionem, aut propositioni sensum reliquae orationi contrarium. Ita versio Hagg. 2, 7.

cunctis gentibus, repugnat contextui proXimo. in quo pluralis cum Nominativo singulari perspicue indicat cialectivum, ut venient desiderium, idem sit, ac u e n i e n t, vel adferentur desiderata vel desiderabilia, id est coli. 2 Sam. 9, 2 O. Gen. 49, 26. 2 Paral. 32 , 37. Ier. s5, 34. HOS. 23, I 5. Nah. 2, 2o., pretiosa, Seuthesauri omnium gentium. Sed et contextui Temoto contraria est illa versio, ubi sermo est de templo minus splendido et divite, et de concussione Coeli et terrae, non materialis, sed, ut Haeggat ipse c. 2, 2O - 23. e ponit, politicae, seu de revolutione regnorum per Cyrum, post quam templum gloria implebitur. i. e. splendidum fiet donis pretiosis Omnium gentium, ut c. 2, 7 - 9. additur I. Ita

quoque Verba Gen. s. i. rr u rasn re,

male vertuntur: non de omni arbore horti comedes, quia Ndi, et, dia, juxta usum loquendi, Semper universim negat; hinc sensus loci est: de nulla arbore horti comede; Si,

60쪽

S. go. Con textus Vis probandi. 53n-on Omne, eXprimendum est, Hebraei circumscri-hunt, ut Num. 23, I 3 I. Per contextum proXimum quoque aliud, est I tu a Num. I 8, 39. 2Parat. 13, 5. , et I U I 2 Lev. a, i s.; illud

enim primum Num. 18. I9. vel de dimenso ali. mento, Vel ' ut etiam 2 Paral. I 3, 5., de foedere firmo, hoc ultimum vero proprie de sale, per foedus seu legem praescripto, usurpatur ' ). Sic quoque I Tim. 3, 25- 36. στυλος κριι εδραωμα της non potest jungi cum , quae mox antea dicta est Ouιος Θεου nam ecclesia non potest in una eademque orationis serie dici et domus et fundamentum et columna; jungenda itaque sunt verba illa, ut in versione Syriaca, eum sequenti mox mysterio, Seu cum arcana, antea ignota doetrina de Christo, prout et Iudaei, praesertim Κabbalistae, non domum seu familiam , sed graviora doctrina. Tum arcanarum capita appellant 'ad

=on bario ptri, fu ndamentum magnum

et columnam firmam, e qua omnia pendent. Conf. Sohar Gen. f. 8. COI. 3I. Maimonid. Ieso de Thor ah S. I, et Schoet-gen. Hor. Hebri ad a Tim. 3, 25. P. 87ο.

Cons. Iahn Gramm. L. Hebr. ed. III. g. 116. P. 394 395. Quod in Bibl Areh. I. Th. I. B. S. 197. seripsi, Le . 2, 3 a in m a reseribendum esse, erat coniectura

I. D. Μtehaelis, quae in eontextu nullum landamentum habet. Diuitiaeo by Cooste