장음표시 사용
91쪽
. Gabrielis Falopii Mutinensis
aqua egredientur status non amplius aderit causa ca-IefacienS aquas. ex quo sequetur, quod non semper erumpent calida sed solum quando uenti fuerint conclusi in uernis illis, Sc per antiparistasim attriti,rarefacti,& inflammati.Sed dicetis. Animaduertas, v quemadmodum generatio aquae eli perpetua; ita & uenti perpetuo stant, perpetuoq; concluduntur in cauernis terrae,& per antiparistasiim agitantur,rarefiunt,in' calescunt,calefaciuntq; aquas. Respondeo, hoc non posse fieri: - quia uentus iam inuenit exitum,sicut & aqua: N ideo quanta uis spiritus adderetur,nu quam inflammabitur. Praeterea non
semper flant uenti, nec semper eodem modo: sed aliquando cessant,aliquando parui admodum stant,aliquando impetuosissimi.igitur & aquae idipsum patientur, ut modo sint caliditasimae, modo subtepidae,prout maior, uel minor copia statuunt subministrabitur. hoc autem est falsum:quia a memoria hostminum, semper eodem tenore,eodemq; modo calidae therma ure thema Ies aquae eruperunt. Tertia opinio est,maquae istae calesian utrum mea ob attritionem: cu enim descendant ex altis locis,trameantq;i me maeno cum impetu per loca saxosa, illiduntur, & agitantur, ex illisione autem rarefiunt,& raresactae incalescunt: quia ra- refactio.& caliditas sese mutuo consequuntura ico, licet ex ses Minur. attritione possint aquae incalescere aliquo pacto ; taroth non est causa immediata:quia si ex illissione serent calidae, le- Queretur, & fontanae aquae scaterent calidε:quoniam & iplae ex altissimis montibus impetuose descendunt per laxa,maximaeq; illiduntur:tamen omnes frigidae erumpunt .igitur Immediata causa calefactionis aquarum thermalium non ellatir tio illisiove.Veru dicetis. Adest cum illisione rarefactio. ergoti caliditas.qn, rarefactio,& caliditasse consequuntur, adeo ut ubi est magna rarefactio,ibide & magna sit caliditas:& uice uersa, ut ubi cst parua rarefactio, ibidem parua quoq; sit caliditaS:& e contra. Dico, hoc esse uer vitamen in aqua non sunt spiritus licciores,ut possint accedi in illis cauernis. sed si in valeatinuo fuerit aqua,& agitetur ualde, ita ut in spumam, & aereos uapores uertatur; poterit quidem aliquam caliditatem accipere, non tamen summam,& tato minus In cauernis illis. m. -m- quate falsa est talis opinio. Quarta opinio suit Democrita,' ri', qμῆ a uae thermales acciperent caliditatem a cinere, & calce. ui
th a ii enim uit quod ubicumque sunt balnea, inibi quoqu*
92쪽
de therm. aquis, ait metallis. Tract. io
reperitur, uel calx, uel cinis copiosus, ut est uidere in Apulia in h. cin balneo illo Trituli, uel Tribuli uocator quo in loco rese- Oreum I ridirunt esse cauernas quasdam,quae & sudatoria sunt: in quibus T a copiosissimus est cinis, & ille quidem calidissimus .,Similiter m Ap in circa Auernum, & circa lacum Lucrinum potest hoc uideri, ibi enim erat uicus quidam Tripergulum nominatum: in quo seruuli anno a natiuitate Christi mille limo quingentesimo trige limo sexta' ex octauo circa tertium calendas Octobris, cum quindecim dies ante continuus,& magnus extitisset terrsmotus,cessauit circa. Ah imi tertium calendas, ut dictum est,& statim apertum est solum: i fumi ui eme ex quo hiatu uenti, sumi, ignesque maximi sunt egre sit, nec ΠΤ, G p miciis non pumices, cineresq; copiosissimi: ita ut fecerint monte qui '' - ι ad radices est latus quatuor millia pastibus: & in cauernis ita, '' iis, ex quibus calx, cinis, & reliqua eruperunt ,Iunt aquae calidissim . In agro eciani Volaterrano ad castellum montis Cenbari uocatum,sunt lacus dicti uulgo,iagoni, quasi lacunae, ubi δε, '
est aqua seruentissima,& undique cinis: quin immo & mons, Π V22
qui ibidem est,totus calce,& cinere refertus est calido, adeo Ceriari. ut calceamenta exurat, ut ipse sum aliquando expertus. His M Ma lie, craccedit ala ctoritas Aristotelis in secundo Meteorologic. cap. ''
tertio,ubi de falsedine maris agit:&in Problematibus sectio. 'sediar
ne vigesima quarta problemate decimo octavo, ubi quaerens causam, cur aquae thermaleS habeant saporem amarum,&QIssim, dicit, quia ibi sunt calces, & cineres, per quas transeunt aquae ipsae. Id ipsum potest confirmari ex lixivio. quare non ab re Democritus opinatus est,aquas thermales erumpere calidas . quia transeant per calces,& cineres. videmus enim, quodlsi calx ponatur in aqua frigida; statim & calx.& aqua inflammatur. Itaque iuxta Democriti sententiam aquae thermales erumpunt calidae: quia transeunt,& stillant per calcem, & ci- INM ais vi rei n. Opinio haec est, ut uidetis,satis probabilis, & usque se ne adeo. ut a multis fuerit approbata. Ego autem nec hanc, μ'
aliam huic similem laudo. dixi huic similem: quia alia quaedai opinio ab hac non dissimilis circunsertur, & ab Alberto Magno ascripta est A ristoteli,quanuis ne ipsam quidem cogita-1 Li vi de H rit tantus philosophus. Putauit autem Amerius opinionem, esse Aristotelis,ouia deceptus est ex illo libello, qui Aristotus falso a ser ibi tu r, De propietatibus elementorum .ubi habetur, sita quod thermales aquae fluunt calidε:quia transeunt per mi ire ae me
93쪽
ram sulphuris. sulphur autem facit illud idem, quod & calx,
ut ait Seneca: quia ex superinfusione aquae accenditur, & simul etiam aquam accendit Opinio haec utraque est similis,&di utraq; etiam falsa.&primo ostendo falsitatem prioris:quae si esset vera; sequeretur, quod omnes aquae, qui calidae scatent, essent salsae uel amarae. hoc tamen est falsum: quia multae aquq calliis reperiuntur,qus nullam nec salsedinem,nec amaritudinem habent: ut est balneum Sancti Ioannis in agro Lucensi. aqua enim illa est calidissima, attamen dulcissima est, & sincerissima,adeo ut illa utantur pro edulij, parandis, & similibus. In agro etiam Pisano est balneum aquae feruidae, quae est etiam dulcis. In agro quoque Senensi in quodam loco, qui uulgo dicitur Corneto, est balneum de Corneto uocatum rcuius aqua calidissima est,et nullum habet saporem. Aristoteles praeterea in Problematibus sectione vigesima quarta, problemate decimo sexto, ait, in Magnesia,& Arcadia prouincijs, sunt aquae calidissimae & potabileS. Vitruvius quoq; in suo octauo libro capit. tertio inquit, quod multae reperiuntur aquae calidae ita suaves, ut non egeamus Camqnaria aqua, nec aqua M ari ia: quae olim pro suauissimis habebantur st mae. Quare falsa est opinio,quod aquae thermales incalescant pertransitum supra calcem , & cinerem: & falsitas probatur etiam ratione.quia si hoc modo incalescerent;omnes haberet naturam lixivij,& quo ad colorem, & quo ad consistentiamata ut uel subrubentes, uel rubrae, uel crassae essent. hoc autem non est:quoniam naultae aquae thermales reperiuntur,quae sunt
limpidissimae. Ult imo, si eo modo, quo dicit Democritus,
aouae incalescerent; sequeretur,quod non erumperent perpetuo calidae: quia calx cum semel suerit aqua aspersa; si iterum aspergatur,nec calx accenditur,nec aqua. igitur & aquae,quando semel supertransierint calcem, si iterum super eandem traseant, non incalescent: quoniam ex unica infusione calx extinguitur. Nec obstat,siquis dicat,quod hoc fit in calce artificiati, non autem in naturali.non obstat inquam, quia nescio ego uidere diuersitatem inter naturalem, & arte factam calcem, cum agens idem sit,licet materia possit esse aliquo pacto diuersa.& quod dixi de calce, intelligatis & uos de cinere. quare falsa est opinio Democriti. Ad illud uero, cum dicebatur, ubi sunt aquae thermales, sunt etiam uel cineres, uel calces et concedo:
94쪽
de therm. aquis,atq; metallis Tract. Ir
concedo: non ob id tamen sequitur, quod inde aquae illae in calescant. immo contra est dice dum, scilicet quod,quia aquae cinis, Octaucalidae sunt; ideo in cuniculis, de locis illis reperitur uel cinis, 3'--s uel calx. Similiter dico de loco illo Tripergolo uocato: ubi ex terrae motu facta est magna uorago, & copiosus cinis, & calx iripuisdua. eiaculatus .dico hoc factum fuisse ui illius ignis,qui erat inibi
conclusus: cuius etiam causa factus est diuturnus, & magnus terremotus,& tadem insecuta est vorago, & eiaculatio ignis, fumi,& reliquorum, quae supra su ni enarrata. Falsa itaque est Democriti opinio, sicut & altera, quod aquae thermales inca - . prae ih a Iescant,quia transeant per sulphur . falsissima certe est lisc opi sesino mi
nio: quoniam & illud ,quod praesupponit est falsum: nimirum, mi id quod sulphur sit eiusdem naturae cum calce, & quod, ut calx, 'aifusa aqua effervescat simul ipse, & aqua. neq, enim sulphur ιγών is . in aquam proiectum,siue aqua sit calida, siue frigida, esserue- qua positum noscit,& per consequens seruorem aqus non impertitur. hoc eris ecit,ς-go expertus sum saepius & in uena sulphuris in agro Volater- t rano,& alibi de quocunque sulphure uiuo uocato, & non uilio. falsissimum quoque est aliud suppositum ,& acceptum quasi pro fundamento, licet de hoc non fuerit facta mentio, tamen opinio illa hoc praesupponit, uidelicet, P omnes aquae Aquarum thothermales habeant saporem lulphuris. hoc certe est falsum,ut malilon no omexperientia docet. id tamen est uerum, quod ubicunque sunt f τ ψμ-aqus thermales,sunt quidam uapores fuliginosi, & exusti ha hentes odorem sulphuris. sed hoc non indicat in aquis illisco subhis iis .gistineri sulphura at ille odor Puenit,quia uapores Illi sunt exu- ρ meptus in omni . cuius rei illud est signum, quod arbores letae a fulmine sa- bri piunt odorem sulphurismon ob id tamen est dicendum,quod min ipsis sit sulphur. ita etiam dico de aquis thermalibus: licet
enim habeant uaporem sulphureum; non ob id tamen est in- re quid mili f. serendum, quod in ipsis contineatur sulphure & si etiam con- Arboro fulm tinereturinon tamen ex ipso incalescerent: quoniam, ut dixi di uersa est natura sulphuris a natura calcis, quod si esset eius dem naturae, aqua transiens per sulphur contraheret easdem qualitates quas contrahit ex calce :non enim solum effervesceret, sed fieret etiam alba,amara,& salia. Praeterea si aquae thermales incalescerent ratione sulphuris; haberent semper odorem sulphuris: sed hoc est falsum, quia refrigeratae amittunt odorem sulphuris. At dicetis uos. Animaduertas,u, licet
95쪽
refrigeratae non habeant talem odorem; non ob id tamen sequitur,u, suapte natura,& in ortu non sint tales. quoniam pos sunt amittere illum odorem, cum frigefiunt, eo quod partes illae sulphureae sint tenuissimae,ob idq; facile exhalent. Dico, hic rei ponsio nihil valet: quoniam aquae illae,quae reuera,&a suo ortu, habent odorem sulphuris reperiuntur autem aliquBquae sunt tales semper seruant talem odorem, siue calide, siue frigidae sint.quare falsa est etia opinio illa,quae tenet, sulphuria quas ibemia esse in causa caliditatis aquarum thermalium. Ultima,& ueraim unde inciiμ opinio est Aristotelis: qui cum uidisset aquam sua natura esse frigidissimam; deuenit in hanc sententiam, ut dixerit aquas in V μn thermales incalescere ab aliqua causa extreme contraria ipsius aquae naturae. feruor enim in aqua non est sibi naturalis: quod & Vitruvius in octauo libro suae architecturae cap. a. prohauit.quia si caliditas in aqua esset sibi naturalis, sequeret, Paqua dimissa suae naturae,& remotis impedimentis, esset semper talis:consequens autem est falsum, quia aqua seruentissi- Aquas thema ma suae naturae relicta,ablatisque impedimentis; fit frigidissites tu suo ortu ma,manetq; semper talis.& ideo sequitur,& colligitur,quod ιγ f aqua thermalis in suo ortu sit frigidissima. Aristoteles itaque cum obseruasset thermales aquas erumpere seruentes, cognouissetque aquas omnes suapte natura esse frigidissimas, nuta Iamq: hac ratione ipsas habere propensionem ad talem , tan tumq; seruorem; iudicauit fieri tales a ualidissimo, feruenti simoq; agente :agens autem tale duplex habetur . quorum alis terum est ignis elementalis, idest elementum ipsum igneum in sublimiori loco situm purum, & sincerum omnino existens.alterum uero est ignis iste insertorc qui est ueluti summus feruor superioris illius ignis,quemadmodii dixit Alexander Aphro. in secundo quaestionum naturalium cap. II.& hic noster ignis ot o modis ab . cum sit corpus calidum,aptior est exurere, quam ille elemen- o igne af talis, qui sincerissimus est, ita ut quando est cum hoc nostro' ' igne, sit ueluti cum suo contrario, quonia ille, ut conseruetur, non eget pabulo: hic uero noster sine alimento perdurare nequit: quoniam est corpus calidum,& siccum estq; summus seruor ianis illius elementalis purissimi.cum itaque philosophus uidisset aquas thermales esse seruentes; iudicauit reddi tales a causa ualidissima, & seruentissima: & talem censuit non esse vitam,quam ignem hunc nostrum in subterraneis terret partibus
96쪽
de therm. aquis,atq; metallis Tract. ia
bus conclusum.ignis enim elementalis cum minus quam hic noster aptus sit ignire;existimauit ipsum no posse esse causam tanti seruoris. quod autem ignis hic noster sub tellure existat; uisem M, thia apparet ex ipsius mei philosophi auctoritate in secundo Me- line excieri iuteorolog.cap. 3.circa finem. ubi quarens causam uarijsaporis Arsii iafontium, ac fluuiorum,dicit causam esse ignes bullientes subterra. Scin can. . ubi agit de uentis, ait terram multu ignis,& caloris in se habere,& cap. 8. eiusdem libri agens de terraemotu inquita feruore, idest igne terrae propriO,atque a calore solis plurimos flatus gigni calidos, de siccos. ubi notate,Aristo calore ex tritotilem ponere discrimen inter calorem excitatum a radiis so- selis,& illum,qui excitatur ab igne subterraneo. unde iuxta ip- 'sius philosophi sententiam duplex in hac terrae superficie reis a peritur seruori unus quidem concitatus ob reflexionem radiorum solis. alter uero,qui oritur ab igne subterraneo. Sed clarior adhuc locus,quod sub tellure sit ignis, habetur in eodem secundo libro Meteorologic.cap. 3.supra etiam citato, ubi ha-'' et, abet hec uerba loques de fontibus,& fluuiis, qui sunt frigidi,&jbis . . se ab
δ' tamen salsi. Quicunque autem amnium, fontiumve fluxus sal--βωrra ax si sunt,eos magna ex parte aliquando incaluisse, deinde ignis ης φρομ ε 3 principium extinctum esse putandum est. Patet itaque ignem 'sub terra reperiri: & secundum etiam eiusdem Aristotelis sententiam,esse causam feruori aquarum. nec ille ignis subterraneus est ille,qui egradiis solis excitatur in terrae superficie: Oetiam haec fuerit Aristotilis sententia; videatis ipsum in problematibus, sectione et . probi. I7.Nec Aristotelis tantum haec se it opinio, sed prius Empedoclis, ut refert Seneca in 3. lib.
quaestionem naturalium. In hanc eandem opinionem uenit Vitr uuius in suo octauo lib.& est uera, a uobisq; tenenda opinio. Iam sequitur, ut uideamus a quanam materia ignis ille subterraneus calefaciens aquas conseruetur: nisi enim adesset causa
conseruans, iam extinctus esset: unde aquae non emanata sent perpetuo I ls i fi . . calidae.
97쪽
perpetuo thermales aquas, a quonam perpetuo conseruetur, O alatur. cap. V.
Subterraneus ignis est i lle, qui thermales aquas, ut osten
sam est,calefacit: scire tamen uos oportet, quod ignis in partibus his inferioribus eget alimento: alioqui statim euolaret furtum ad sede propriam. cum itaq; aquae thermales continue,& perpetuo erumpant calidae; necessario requiritur, ut a partibus subterraneis adsit perpetuo ignis ipsas calefaciens. ign is uero inibi non semper adesiet; nili haberet in e dem loco subiectum aliquod contrarium: circa quod occupatus,tanquam circa pabulu detineretur, ne euolet ad superiores parteS,uel corrumpatur . ea propter necessario requiritur aliquid conseruans talem ignem: & illud conseruans est nunc inquirendum, cum non satis constet, quid sit,& multi ex illis, qui Aristotelis opinionem de causia conseruante ignem illum subterraneum, insequuntur, inter se dissentiant.quctuis fateantur omnes, ignem illuni subterraneum habere subiectum aliquod ipsum conseruans:& ignem. illum este in causa feruoris thermali uni aquatum. Ioannes itaque de Dondis ut ab ipso exordiar) Patauinus, uir peritissimus, & peripateticus sinc tissimus,secit tractatum de fontibus calidis agri Patauini, in quo quam plurimas,&pulcherrimas quaestiones disputat, flem agis peripatetice philosophatur,quam quiuis alius, Quem ego uiderim: & inter alias quaest iones mouet hanc. Unde sit, aquae thermales perpetuo oriantur calidae. Respondet tandem cum Aristotcla, causam esse ignem subterraneum:perpetuo autem scatere in qu it tales aquaS, quia & ignis ille perpetuo conseruatur in illis locis. Postea quaerit, qtiaenam sit causa illa conseruans:& respondet, P est calor excitatus ab astris insuperficie terrae: quem calorem dicit esse non solum causam conseruantem, sed etiam ueluti efficientem . materialem uero di subiectum eiusdem ignis. idest subterranei, dicit esse halitum calidum,& siccuna, hoc est,uentum: & quia tientias continue subministratur, ideo di ignis ille summus perpetuo conseruatur,perpetuoque aquas calefacit. Quaerit postea de loco
imis illius subterranei:& dicit, quod non est prope centrum teriae,quia corrumperetur, eo terra inibi sit purissima . ob
98쪽
de therm. aquis, atq; metallis II
idque eius uirtus magis uigeat, ita ut sit frigidissima : nec lori nitantum a te cus inquit est sub terrae cortice: quia si inibi ignis ille sum. - super e dimuS contineretur; exureret plantas , de quicquid in terrae su- s perficie roperitur. & ideo concludit, ignem illum esse in camuernis meclijs inter haec duo extrema, scilicet inter centrum, . n&superficiem terrae:& subiungit locum illum, ubi ignis est,di stare a supelficie terrae triginta milliaria .unde apparet ipsum relle , radi j lolares penetrent terram per spatium triginta milliariorum. Sed,parcant mihi ipsius manes, haec sua opinio est falla: quonia si calor coelestis debet coseruare igne subter mu 'I'inmuraneum;Oportet,ut transeat primo per terrae superficiem: de inde per partem post partem penetret terram quousque perueniat ad ignem illum summum: ergo priusquam perueniat ad ignem ilium,exuret quicquid in terrae hi perficie reperitur. Sed esto Ocalor illelccelestis translatas per superficiem terrae non comburat omnia, tamen non conseruabit ignem illum rquia cum triginta milliaria uersus centrum a luperficie terrae distet; ut ait antea quam calor ex radiorum,reflexione excitatus illuc perueniat, erit remissus adeo, ut ne tepidus quiisdem sit. ideo falsa est Ioannis opinio. quod etiam hoc modo ollendo. Si ignis subterraneus flamma, scilicet illa, &lseruorsummus conseruaretur perpetuo a calore coelest i mediante re Eexione in hac terrae c6rtice; sequeretur,u, in regionibus frigidis aquq balneares non scaterent calidae: in calidis uero tractibus erumperent seruentissimae. quoniam in regionibus frigidis parua ad modum fit radiorum reflexio: qua etiam de causa friget.& ideo non potest calor coelestis in illis incalescere, ita ut tam intensam calid itatem flammae subterraneae subministret. in Zona uero calida cum perpendiculariter radii solares reflectantur;tantus deberet excitari seruor . ut non solumi aquae illae seruentissima erumperent, sed omnia etiam deberent consagrari. Si igitur coelestis calor ut rem melius i niculigatis lasset causasouens calorem sithterraneum; in frigidis regionibus aquae non erumperent calidae,nec ignes in eisdem e terra euometentur. In regionibus autem calidissimis erumperent feruentissimae. consequens tamen est falsum:quia in re I M M-gionibus frigidis reperiuntur multi ignes erumpentes e terra,
ut fit ad radicem montis illius,qui Eclam dicitur, & est in in-gψ sula Illandia:& illa regio uocatur glacialis, ob glaciem, & ni- Regmaticiar
99쪽
Gabrielis Falopii Mutinensis b
ues, quae inibi perpetuo sunt. ad radicem igitur illius montis
ignes maximi euomuntur,quos non est dicendum seueri a calore coelesti, cum calor coelestis in ea regione debiliter rest uisis uomiti, ctatur. In quibusdam etiam Italiae locis sunt ignis subterram mulus Iratae net perpetui: ut in agro Mutinensi in quodam loco, qui dici. - Τ tur uulgo UarigaZZo. ibi enim est mons,& in monte est arcu.
I, Tu la quaedam, in qua ignis semper euomitur, siue pluat, siue nin-
' gat, siue serenum sit tempus,&die,& noctu,& quocunque de- ηυ ΜοmON m mum tempore. In agro etiam Florentino in monte quodam,
iai qui prope castellum,Florentiolam uocatu,euomitur condis. 'tinue ignis,qua uis die non appareat nisi fumus, propter magnum solis lumen. In agro quoq; Bononiensi in loco dicto, laPoretta, uulgo, sunt aquae fer uentissimae. Ita & in agro Lucesi sunt balnea calidissima. quavis locus ille sit toto fere anno niue tectus. unde potest constare aquas illas non incalescere ex reflexione caloris coelestis fouentis calore subterraneum sue Ioannes dicit quonia si coelestis calor inibi refecteretur u ' adeo,ut posset continue fouere calorem subterraneum; eliquarentur prius illae uiues.Nec obstat, si quis dicat, ν radij λ- lares possunt in cortice terrae effervescere per antis aristasim factam ob nives: quoniam non potest esse tanta antiparistasis, ut excitetur tatus feruor,praeterquam quod & aestate fit eius modi antiparistasis. Accedit,u, si opinio Ioannis estet uera: se quςrentur omnia illa incommoda, quae supra diximus insequi ad opiniones illorum, qui dicebant aquas thermales incalescere a uento,& a calore solis. Apparet quociue opinionis ipsius Dondi falsitas ex eo,u, supponit unu falsum, uidelicet, calor solis descendat sub terram per triginta milliaria: quod est falsissimum. ostendimus namque supratum experientia ex puteis accepta, tum etiam auctoritate Theophrasti, θ ra dij solares non descendunt plus,quam triginta pedes: & hoc est etiam ueluti miraculum . quia etiam miraculosum quasi est,u, & arborum radices tam alte descendant. Falsa itaque omnino est ipsius Ioannis de Dondis opinio. Quaenam igitur Alia 'isis de erit causa conseruans perpetuo ignem illum subterraneum piavisa conseruam Plures peripateticorum sunt, qui unanimes dicut causam per η -- 'μ' petuitatis illius ignis esse subiectu alimentu, quod ignis ipis
U' depascens seipsum conseruat: sed quid postea sit illud pabu- - ρ μν' Ium , discordia est inter ipsos. & aliqui sunt, qui dicant esse
100쪽
de therm. aquis,atq; metallis Dact. r
alumen:& ratio, qua mouentur; est, quia cu ignis ille sit per- dum u. π Πpetuus; necessario etiam requiritur alimentum aliquod soli- ni terra tres dum:quod diu perduret. huiusmodi autem dicunt esse aluine, quod cum substantia dura, compactaq; sit, non potest cito abisne absumi.Opinionis istius auctor fuit Vitruvius in octauo suo lib. cap. 3. d haec etiam opinio est falsa: nam duplex tanta laus mPer a- tum reperitur substantia, quae possit esse alimentum huius nonri ignis.una quidem Olcosa, ac pinguis:altera uero rara, ac sicca,multoque aere repleta. sed illa facile corripit flammam, aut jam uin diuque ipsam conseruat: haec uero altera quavis facile accen datur, non tamen sustinet diu ignem: ut patet de igne accenso in stupa,palea,&simili materia. Videamus modo, an alumen possit ad hoc,uel ad illud pabuli genus reduci,necne. Equide Alurem qua ranescio uidere,quo modo ad primu redigi ualeat,cu nihil olea- ηρη μ'
gine pinguisque in se habeat. nec ad secundum genus : quia licet siccum sit,siccitas tamen illa est terrestris, & non aerea. g μ' alumen enim lapidosa substantia est:& si cetum annos in igne
maneret,nu nquam inflammaretur,ut uos, iuuenes ornatissi- s. si subflauarmi,experiri poteritis,cum eritis domi.quare falsa est opinio utra arare Vitruvij. Georgius Agricola in lib.quem scripsit de subterra- 'in' . ne is,qui certe pulcherrimus, & doctissimus est, quemadmodum N alia omnia,qui uir ille peritissimus edidit; dicit su-ri . U. biectum conseruans ignem in locis subterraneis esse bitumen: terraneum. pd hoc enim, inquit,ut aliquid sit subiectum, & pabulum huius ignis;requir itur,ut sit pingue:quo facile possit flamma corripi. hoc autem in bitumine non desideratur: ut patet de na- iam quuphta,quae bituminis species est:& si recens fuerit,arripit flam μυ--.mam a longinquo ita ut in agro Mutinensi, ubi copiosissima qμ icolligitur;sit necesse illis,qui eam colligant,relinquere luce nam procul satis a loco,ubi eam colligunt:colligunt autem in subterraneis quibusdam locis,ad quos lescenditurper multos iu Ain n. gradus: & sunt loca obscurissima, adeo ut lumen secum ferre cogantur.Cum itaque bitumen facile accendatur, copiosissimumque in locis subterraneis reperiatur, ut fidem facit copiosa naphta in loco dicto continue collecta ; uerisimile admodum est, ipsum esse subiectum foves perpetuo talem igne. V Secundo addit Agricola Rhoc notate quod cum tantus sit aquarum thermalium seruor,& aliquando copiosissim seru-rant,non possumus dicere, ait Agricola, quod ignis, qui eas II muri a calefacit, Mim sinerina