장음표시 사용
111쪽
uia Areis in gus,quo aquae omnes incalescunt est duplox,uterque iam i
--- dulli propositus, unus,scilicet de mente ' Agricolae, alter uero Eni-Mtermis sunt. pedoclis. nam aquarum aliae calefiunt, quia transeant per saxosa loca,quibus subiectus sit ignis ardens in metallo sulphureo,uel bituminosor nec propterea saxa illa uertuntur in cal-ςeni, ut quis posset existimare, uel in cinerem: quia no possitne concoqui aut quoniam calor sit remissus, S paucus, di t*ntus duntaxat, quantus possit saxa,& aquas calefacere; aut quonias multus est,& intensus admodum, distatualde a saxis illis. aliae uero incalescunt,quia transeant per ipsum mei metallum ignitum,& ardens, ut dicebat Agricola doctissimus. Ex duplici hoc modo, quo aquae incalescunt colligere poteritis,i uenes studiosissimi, causam, cur thermalium aquarum alis eis rumpant seruentissimae,alia medi0criter calidae,aliae tepidae,
uel subtepidae aliae frigidae : qui tamen&apsae thermalesami
& medicam habent lacultatem, ac uim . Causae igituis harvnrdifferentiarum sunt duς, uidelicet paucitas I distantia ignis Si enim calor in cuniculus existens sit multus, & intensus, aqua illa non longum admodum faciat iter, antequam e terra erumpat;calidistinia certe scatebit. si uero flama erit paucca,& iter longum jegred latu r tepida. Si ignis multus, & iter
mediocriter longum; erit mediocriter calida: iuemadmodum' uice uersa, si ignis sit paruus, & iter breuissita s: quoniam a qua seruabit totum fere calorem, quem accepit. oppositum autem accidit, si longum faciat iter, quia in transitu continue exhalat aliquid caloris. Eodem modo dicatis de actua, quae non incalescit ex flamma in cuniculis existenter sed ratione saxorum calidorum,qilibussubiectus sit ignis,& accensus in metallis. nam ignis ille potest esse paucus, uel multus, de proximus, uel remotus ualde a saxis illis: & sic variabitur aquarum caliditas ratione situs proximi, aut remoti ipsius fia- me sicut etiam ratione paucitatis, multitudin sve eiusdem. quibus addatis longum, uel breue iter, quod aqua ipsa facit, antequam erumpat extra terram. potest etenim esse, quod ignis sit multus,& propinquus aquae superlabenti,& tamen actu aegredietur uel tepida, uel subtepida, uel frigida:quia propter iter longi Isimum per saxa, & Ioca frigida aqua amiserit
totam illam caliditatem,quam acceperat intensam.& hac de
112쪽
de therm, aquis, atq; metallis,Tract. ao
Gliisnddie'hquarsanatin agro Mutinensi,&quaeda in agro . τη- Pisamran ueste ilia, ptadiciunt δ' lino et & mulis etia1n aliae reperiunt verti in Giblimis rigadciscitiset,erumpentes ob causanislietam, Ianu ut innob nam rationςnt, quam Aristote alis ..tes ipsius pace dixerim) assignauit inuise simaquarta sectio- AP - .loetae Problematum, problemate decimo septimo, ubi dic at
thermalas aquas aliquot ideo frigidas scatere, quia continu
cum ipsis conimisceatur frigida extinguere potens earum ca- . I id itatem, non autem calcem, propter quem aquae illae habet trim, u
uim medicinalem:& hac de causa. dicit ipse tales aquae sunt figidae, & tamen sunt medicatae. Alteram quoque causam affert idem philosophus in secundo Meteorolog.cap. de lalse, .dine mal is,dicens aquas quasdam erumpere frigidas, & nihil minus elle medicatas. quoniam calor ipsarum est absumptus, sed resiquid amaritudinem & salsedinem in ipsis, quaru quam litatum merito aquae illae sunt medicatae. Causas has duas liecet tradat nobis Aristoteles ille tantus philosophus; tamen nullo mihi modo placent: quoniam si aquae erumperent frugide propter admixtam aquam frigidam ; sequeretur , quod non mederentur morbis, sed potius ipsos generarent ratione 'aquae crudae admixtae. Secundo, sapor ille amarus, & alsus non conseruaretur integer: sed debilis ualde redderetur, ob commixtionem aquae dulcis frigidae. Tertio, aqua illae non essent perdurabiles, sed cito putrescerent: cuius tamen oppo-
situm obseruamus fieri in huiusmodi aquis frigidis . nam bibi A
ego Aquarianam aquam, quae centum annos fuerat seruatar: Iattamen erat integerrima. quod non aliunde nasci arbitror , Mausam. quam ex optima mixtione, quae in huiusmodi aquis est facta. . Et hinc ipse colligo,aquas eas thermales,quae frigidae scatent;
in suo ortu esse calidissimas: quoniam optima mixtio fit aca I. r. 'f'tidistimo calore. Credendum est igitur, aquas etiam has fri- . i.
gidas habere uim medicam ob eandem causam, ob quam & IH -. illae, quae uel seruentissimae, uel mediocriter calidae, uel tepidae erumpunt: nec non eas frigidas scatere,propter longum iter. quod faciunt, antequam e terra residiant: quoniam per loca irigida transeuntes,amittut cotinue uapores calidos. Sequi-. - tur ia,ut descedamus ad thermal tu aquaru natura,earudem i, mixtione,&examinatione,enumerationemq; eoru Oitain.que
cuthermalibus aquis comiscent. de his igiUoseqqexi capite.
113쪽
Gabrielis Falopii MutinensisA ARVM THERMALIUM AE SIT
natura , mi xtionisq; modus cum ijs rebus, quas in stet si tinent z σ qus, quotq, set resilia, quibuscum
, Stendimus hucusque thermales, aquas perpetuo esse ca lidas:quia perpetuus sit ignis. ignem esse perpetuum diximus:quia perpetuo subministretur sibi nouum pabuistum .pabulum perpetuo subministrari r quia in subterraneis locis non desit id,ex quo possit gigni,atq; regigni. quinetiam apparuit, quo modo pabulum,seu materia illa fuerit accensa, di quid ipsa sit, & ubi calor,qui aquas calefacit,contineatur:
de causam pariter reddidimus,cur aquarum aliae frigidae,aliae calidae, magis, minus ue prorumpant. Ordo iam postulat, ut inquiramus,quaenam sit talium aquarii natura, qualisci; ipsarum mixtura . Hoc autem fiet ex notitia eorum, quibus cum tales aquae commixtae sunt:& ideo qua in ipsis continent, omnia sunt diligenter inquirenda , consideranda, atque cognO- scenda. Dicamus ergo primo, quod quemadmodum boni-
ὼ tas, atque persectio aquae potabilis iudicatur ex puritate, &z ta' u sta simplicitate; quanto enim est sincerior, ac simplic ior, ita ut
te, ae simincita rem nullam habeat commixtam, tanto est melior ita quoq, te: aquη - em perfectio, & bonitas aquarum thermalium iudicatur ex mul-
ἡ tiplicitate rerum, quae in ipsis sunt: ita ut ea praestantior ceris seatur, quae mixta magis est,& plura longE seca habet uel metalla, uel alias res commixtas.quoniam quanto pluribus cum rebus suerit commixta; tanto etiam plures,acuarios morbos, iis et poterit prostigare. ex quo apparet de natura aquarum ther- . .,aesi malium esse, ut sint compositae . unde colligatis, aquas illas, mini. e. quae calidae scatent, & dulces, ac potabiles sunt, & ad confi-Aq sine'tei ciendos pane ad coquenda cibaria conficienda fercula,& ad er pq diluendum uinum aptae; colligatis inquam, tales aquas non
2 πῖ - esse thermales dicendas, nisi improprie: quoniam nullam ha-es.seu medie- bent in se mixtionem, sed factae sunt a natura non tantum ad , nisi imp ε- usum medicum, quantum ad uoluptatem, utpote ad dete
genda, abluendaque corpora, ad sudandum, ad parandos cibos, & ad similes usus. Tales erant aquae Gestanae antiquitus uocatae, ut ait Strabo in sexto libro Geographicon quae aquio p. ileia ' scatebant calidae , erantque potabiles , ac prorsus dulces. Tales
114쪽
de therm. aquis,at 3 metallis Tract. ar
riles quoque erant quaedam aliae in Magnesia, ut ait Aristoteles. Habemus & nos hac tepestate huiusmodi aquas:qualis .est illa balnei Sancti Ioannis tu agro Lucesi apud balneum de 'Corsena . illius enim balnei aqua suauis est, & dulcis, ut pane sta, Data
ex ipsa, fercula, & similia parent: calida tamen & ipsa scatet. de crest sca in Pisano quoque agro est balneum eiusmodi aquae: qua calia tri Mid σ p.
da erumpit, & potabilis. In agro etiam Senensi est fons talis,& facit balneum de Corneto , uel de Cometis appellatum ab
illis. Habemus & multas alias eiusmodi aquas, quae non sunt ι-Π alis omnino thermales , balneares ue uocandae, nisi improprie et M Senensi.
quaeq; factae sunt a natura non ad usum medicum, sed potius ad delitias, & sunt ueluti aquae decoctae. Sed diceret aliquis. Apia Ilai Hoc, quod tu dicis, o Falopi, quod tales aquae non sint ueri talia,cr rara thermales, quia nulla habeant mixtionem; sed sint simplicissimae, & potabiles ; uidetur falsum: quoniam medici Hetrusci relegant multos aegros ad balneum illud in agro Pisano: similiter & ad balneum de Corsenae ita ut in Hetruria aquae illae sint in usu frequentissimo.cuius quidem rei ipse sum optimus testis: uidi enim nonnunquam homines circiter centum
ad balneum illud in agro Pisano. Dico, hoc fieri ob ignoran- Mai; Περ--tiam parcant mihiqusso) illorum medicorum credentium, fici accus ueaquas illas esse mixtas,&ob id facere ad usus medicos: sed re de ae -- uera decipiuntur. & ipsorum erroris causa est: quia uident aquas illas emollire, & consimiles effectus, maioresque edere; non animaduertentes, quod & balnea aquae dulcis domi parata eandem habent uim: & si quando accidat, quod aqua illius balnei praestet maiores effectus, quam balneum aquae dulcis domi paratum; non est, quia aqua illa sit mixta, & medi- irata: sed quoniam, cum calida oriatur, eodem semper ten re calefacit. at si impensae non parcens aliquis costrueret bat neum domi, quod semper eodem tenore calefaeeret; non minores profecto essectus ederet,quam faciat aqua balnei illius. - . . Accedit, quod aegri, qui balneo illo utuntur, solent bis in die r- ingredi ipsum, matutina, scilicet,&uespertina hora,& duas, de tres horas singula uice in ipso manent. miria ne igitur cuipiam uideri debet, quod ex illo balneo emolliatur lien,aliaq; pars aliquaqprofecto si tandia quis maneret in solio aquae duleis domi parato , essetque aqua illa prius decocta, & eodem semper tenore conseruaretur calida; temperaret quidem, emolliretq;
115쪽
Gabrielix Falcipii Mutinensis b
emoli iretq; ossa,nedum uiscera. Itaque dico, aquas potabi. les,etiam si calidae scateant, non este uere thermales: N ideo eas omittamus, & loquamur de illis, quae proprie, M uerci mixtae sunt, Suariae quidem mixtae . nam cum sub tellure labantur, longumque iter faciant, antequam erumpant ψ transtunt per uarias res: & ideo necesse est, ut uarias etiam accipiant mixtiones. Si enim per terramuli quam transeant , quae possit ex praeterlabente aqua abradi; aliquid ex illa accipianti necesse est. Similiter si per saxa, si per succos,&denique per quot res abrasiles transeunt; iuscunque etiam illius rei portionem suscipiunt: sed huius maiotem, illiu ρ minorem,smodum quod res hcc,uel illa est magis, minus ue apta a praeter fluenti liquore exedi,atque abradi. Et ideo non mirum est. si tales aquae uariis cum rebus sint commixtae e quaS res enum . rabo singulas,si prius declarauero, quod non unicus, sed uarius est mixtionis in ipsis aquis modus: & quod non omnes thermales aquae habent tot res commixtas secum: sed a liae Plures, aliae pauciores . haec duo cum ostendero, res singula, enumerabor quibus cum thermales aquae sunt commixtae, .5 Quod igitur ad primu attinet, tres modos mixtionis in ther m Diit m malibus aquis reperio. aliquae enim sunt, quae usqueadeo ha- - temta bent secum commixtas eas res, quas continent; ut res illae sint . V ' μ factae unum & idem corpus cum aqui substantia,& unica fom
, nia ex ipsis resultarit.& huiusmodi res, siue metallicae siue alie fuerint, non possunt ab aquae substantia separari nisi longissi
mo tempore,& concoctione, mutatione ue superueniente Mixtis oti a ualidissima. talis mixtionis modus in aquis est ille, qui longae es, q- reddit integritatem,& magnam aquis exhibet: easque diu perdura
'reddit . qualis Aquariana nostra est aqua: qua cum ita, commixtum est metallu, ut separari sere nequeat. talis quo
oua cur diu μν que est aqua nonnullorum sontium balnei Sancti Petri hic in durit agro Patauino. Similiter & aqua illius balnei,quae Virginis di qhq qt citur,apud balneum montis Orthoni. Hic igitur est primus. ω es' a mi Xtionis modus, quem obseruo in aquis thermalibus. Alter munu diu sim uero est, quod quaedam aquae sunt,quae habent quidem metal
Drevi ixi 'ra. la suscepta pariter in terrae concauitatibus inter flue dum: ta--cr Viam men metalla illa non sunt cum aquis illis bene commixta: ita ' t: ' ut ex metallis,N aqua resultet unum corpus, per unicam so
mam, ut diximus fieri io primo mIxtionis modo:sed sunt po-.
116쪽
eius eum aquis consula .aquas autem,quae hoc modo non udi re mixta, sed confusa habent in se metalla; plures habemus: Adim , si mi ec inter alias est Aponstana, quae nunc maximo in usu sui no- eri in maxintostis est,& celebrata: fuitq; etiam non parum antiquitus, ut ' - σproprio loco dicemus . A qua igitur ista habet in se plura me- a
talia, sed confusa potius, quam secum uere commixta οῦ ut e X oua is viis hoc patet. quoniam aquae, quae proprie,& uere dicuntur habe uti modum ni fere metalla tecum commixta; uere comixta dico ita, ut quae--
libet minima pars aquae mixta sit cum minima quaque parti . ςhμ ερο cula metalli, hoc enim ad ueram mixtionem requiritur) non 'euomunt metalla ipsa in se comixta,cum primum eruperint: at in aqua Aponitana videmus hoc, quod statim cum eruperit ;evomit calcarium lapidem,quem in se continet: ut uidere
est in illo aquaeductu, per quem aqua ducitur ad molendi, IMnum,& in omnibus illis locis circa ipsum fontem.Si itaque a-
qua Aponensis habereeuere te cuin commiXtum lapidem ab .a itiis L ilum; statim cum resilierit, non excerneret ipsum,uel ipsius ra- viii .i uera baJmenta. &hinc colligo Aponitanam aquam esse in secundo nummi inta modo mixtionis. Idem quoque est dicendum de aqua balnei magni Sancti Petri: nam & aqua illa, cum primum resilierit, k - 2μ excernit ramenta cuiusdam rubricaec quod non fieret, si rubriaca illa esset uere commixta cum aquae substantia. Talis etiam
est aqua balnei de Corsena: nam & ipsa statim cum eruperit ς'
ex cuniculis, relinquit ramenta quaedam lapidis marmoret, eu mitri ei quae ramenta tandem abeunt in stirias. Secundus igitur mix- marmori
tionis modus est, quando metalla non uere commiscentur, sed confunduntur cvacuae substantia. Tertius est inter utruq; Tm M. naedius. nam sunt quaeuam aquae, quae partim sunt uere commixtae cum rebus, quas continent: partim non commixtae, sed consuta. qualis est Aponitana aqua, ne aliena empla petamus. nam in hac aqua calcarius lapis non est commixtus, sed con- TMei t tubus, ut supra diximus: sal autem nam&ipsum continet) est mes. uere cnm ipsius aquae substantia commixtus: ita ut nequeat tum lat, D. aist ab ipsa separata, nisi tota aqua euaporet,uel tota per coctio- ωliario scin nem absumatur: tunc enim sal remanet in fundo ollae, in qua aqua fuerit cocta. Lapis uero calcarius: quia no est comixtus, sed consulas; statim cum aqua eruperit e cuniculo; excernitur, de ab aqua separatur. Talis quoque est aqua balnei ma- gni Sancti Petri: quia & ipsa uere miscetur cum sale: eum ru-
117쪽
tri en Oribia brica uero illa,qui ochri naturam sapit,ochra tamen non estimi ta xμm Me, n6 est uere mixta, ted cosus aeteru diceret aliquis. Undena μ prouenit,ut nonnullae aquae sint proprie commixtae cum ali-A 24 A. quibus rebus, cum aliquibus uero confusae λ Si huius rei cau--ia ιυν alia tam uolumus recte Inuestigare, & cognoscere; opus est, ut tria proprie, alue -- plicem causam uobis proponam. Primo itaq; propono in P si sana efficientem,quae uel nullo modo adest, uel debilis est, uel H μ' talis autem causa est ipse calor: qui concoquedo agit. ''' ea enim quae debent misceri; neceste est, ut alterentur a calo Mixi is ess- re,& fiat ueluti elixatio quidam:qua elixatione materia coiciem μέ sit liquatur, & fit mixtio. Dico ergo, quod causa ista essiciens, μόa, quae calor est; saepe est in causa huius uarie tatis, quod quaedam metalla sint uere commixta cum aqua, quaedam confusa. Si
vietam mixti enim calor non sit tantus, quantus requiritur; non efficit ue-ng, in Aia Merὸ ram mixtionem. hoc perspicuum esse uobis magis poterit, si D quando facietis iter per Hetruriam : nam in ualle quada prae terlabitur Ella fluuius, a quo etiam uallis illa nome accepit; Destariae unde & in uicino colle est castellum ab eo Collis appellatum, supra Uallis Flbae. quod oritur flumen illud limpidissimum: quod quidem su- α xρ men cum paruo spatio fluxerit, recipit in se torrentem Sena
ti e .li uulgo dictum: qui torrens scatet quodam lapide, qui consu-
. . . a sus est cu illa aqua: ut ex eo natet,quonia,& ligna,& herbae,&ideo pistae vi omnia, quae in aqua illa materint, circumcirca superficiem latis in iij pidescunt. quod non alia certe ratione fit, quam quia simul cum aqua fluit & succus lapideus,qui non est cum aqua illa co ἡ..pitia mixtus, sed consulaS Ob hanc rationem ἄρ quoniam aqua illius in ii uirid reis suu ij frigida est. frigiditas autem non efficit mixtionem: sed' cum calor. quod autem ob desectii caloris succus ille lapideus non Se e t commisceatur cum aqua illa; constare hinc potest, quod apud Senensem urbem est castellum, Rancolano,uulgo dictum:& inti m. colle prope illud castellum sunt gemini sontes scatetes calidi: Aquassiamici quorum fontium aqua ututur incolae illi ad uarios usus,& in-
pr ter caeteros ad uoluendas molendinares rotas. canaleuautem
ομ si per quos aqua fuit ad rotas uoluendas; replentur cype- Tuis u οῦ ς ro,iuncis,&alijs hcrbis: ita ut necesse sit,quarto saltem quo- - , unde que anno,canales illos expurgare ab illis herbis: quas herbas si proiiciant in solum,imbiq; relinquant; Iapidescunt omnes et Tunia aequa quoniam cum aqua illa est commixtus succus lapideus, quo --μ ι - herba ipsi in canalibus nutriebantur.cum enim succus ille sit
118쪽
de therm. aquis,atq; metallis, Tract. 23
uere cum aquae substantia mixtus; non poterant herbae pro alimento succum illum attrahere, quin simul etiam attrahe rent aquam, & propterea in aqua ipsa non lapidescebant: eo, quod aqua esset impedimento. Nec mirum uobis uideatur herbas nutriri succo lapideo, quoniam & corallus planta est: quae tamen cum ad maturitatem peruenerit,lapidescit. quoniam succo lapideo alitur. ita & iunci illi, di aliae herbae ex canalibus illis extractae, in terramq; proiectς, cum fuerint exci-catae, lapidescunt: quoniam alebantur lapideo succo. quod autem hoc sit uerum; patet: quia in eo solo sunt & alie plantae, quae non fuerunt extractae ex illis canalibus,& non lapide scut. colligo itaque hinc, cum aqua illorum fontium esse uere conimixtum succum lapideum:.quoniam & ibi calor est, qui potuit mixtionem facere. in aqua autem fluuij dicti succus lapideus est confusus,& non uere cum aqua commixtus: quoniam ibi deficit calor mixtione faciens. Sed animaduertatis, quod non ob id colligo,omnes aquas calidas habentes in se lapides, esse uere cum lapidibus illis commixtas: neque enim solus calor ad ueram mixtionem efficiendam requiritur, sed etiam mora licet calor sit,qui uere miscet; non ob id tamen omnis calor est in causa uerae mixtionis: sed ,ut dixi,requiritur mora, ut uidelicet tandiu perduret actio caloris concoquentis,qua- diu requiritur ad ueram mixtionem efficiendam .& hac de causa crediderim Aponitanas aquas non esse commixtas, sed consulas cum lapide illo calcari, quem euomunt: quoniam non tadiu aque manent, & morantur sub terra, quam diu requiritur ad bonam mixtionem .unde licet calor agens in locis illis subterraneis agat, & ualide quidem in lapideum illum succum, ut ipsum aquq commisceat; tamen quia aqua citius erumpit e terra, quam par sit; ideo non potest a calore succus ille cum aqua commisceri, sed remanet cum ipsa confusus. Duplex igitur hucusque assignata est causa uerae mixtionis. calor, scilicet,ualidus,& mora opportuna: ta ut sat bonalmixtio metallorum cum aquis, requiritur primo calor uali-' dus: secundo mora ad talem actionem opportuna. Sed insur- geret uel trum aliquis dicens Sunt nonnullae aquae, quae utraq.; hanc conditionem habent, nec tamen sunt uere commixtae cum metallis ijs, quae continent in se et quales sunt aquae balneorum illorum, quae Lacones dicuntur . nam aquae illae sunt seruentissimae,
uere misi t. Mora a entis, idciἱ caloris in mater aut mi ici
bilem,est ab racatis ad mixtis
119쪽
tros. tei DNἴ seruenti sis imae, & semper quidem seruentissimae: nunquam ti U,eμο tiqi tamen uere commiscentur cum sulphure in ipsis colento, sed V μ δε μ' ipsuui continue euomunt: ita ut circum cIrca I ssa balnea sit copiosum sulphur. Praeterea in Aponitana aqua est lapis, de sal.& utruque eliquabile: & supra diximus sal esse uere cum aqua illa commixtum,lapidem autem esse confusum. quomodo ergo, diceret aliquis, probabis tu, o Falopi, quod diutius sal fuerit cum aqua, quando calor in locis subterraneis tentabat mixtionem; quam fuerit lapis ille certe nullo modo poteris probare: ergo no magis sal,quam lapis deberet esse cum aqua illa commixtum,cum ide in agens,eademq; sit mora. Vera certe haec sunt:& ideo cognosceda est tertia causa ad uera mixtionem efficiendam concurrens. N est, ut cognoscamus,& digno Rer i nane stamus materiam miscibile a non miscibili. mi aedam enim crq sunt materie quas aqua praeterlabcnser edo, abradendo uem thri ἡ in sese accipit: quartum sunt ineliquabiles, ita ut simille aniae fuit. nos calor in eas ageret; nunquam eas cum aqua uero misces ruri ret: talia sunt metalla uera & pura. Qusda aliae materis sunt, ZUM quae eliquari, dilui,& concoqui possunt, sed tarde: ideo di tarde miscentur. huiusmodi sunt plures lapides. Aliae materiae Lapides. sunt,quae licet sint molles,& liquidae, nunquam tamen poliund a me et pisi cum aqua commisceri: qualia sunt oleaginea, & pinguia om-xμ- η μγ nia, ut sulphur, bitumen concretum, bitumen dilutum, se a liquidum, & similia: quae si decem annos una cum aqua coXC-S .., ris, nunquam miscebis: quoniam unctuosa sunt. Quaeda aliae
materiae sunt, quae eliquantur, facile concoquuntur, & facile etiam commiscentur: quales sunt succi omnes cocreti, ut sal, Terris. N reliqui:&quales sunt etiam quaedam terrae. Quando igitur dicebatur,quod Laconum balneorum aquae in agro Volaterrano non commiscentur cum sulphure,etiam si adsit calor intensissimus,& perpetuo quidem adsit:dico, quod non commi lphur est de scentur: quoniam sulphur est de genere eorum, quae nunquam 'μ' uere commiscentur. Ad alteram uero instantiam , de aquata. 2'' Aponitana; dico, quod qua uis lapis calcarius possit eliquari;
tamen tarde admodum eliquatur, & longe quidem tardius, quam sal: &ob id cum illa anua commiscetur sal, non autem lapis. nam mora caloris agentis est tanta, ut possit commiscere sal,& non lapidem, cum lapis difficilius multo,quam sal ,eliquetur: & ita tertio loco requiritur,ad hoc ut fiat uera mixtios
120쪽
de thermi aquis, at cy metallis, Tract. 2
tio,aptitudo materiae ad eliquationem. Quam omnes mixtio ii I nes pendent a. triplici cassia, soluEt a calore, a mora,& ab an iri λιλtitudine materiae ad eliquationem. Habito quot modis a- H quapili et malles isceantur cum iis rebus,quas in se cotinent idi quot coditiones requirantur ad ueram mixtionem; sequi- ij tur,ut agamuS de materia multiplici,qus cum aqua miscetur: lilia. Pariter ω eorum, quae cum aqui S miscentur,naturam inuesti- lgemus. nam quemadmodum sunt plures terrae species in toto
orbe, ita & plures sub telluris cortice sunt,quae a prsterfluentibus aquis pollunt abradi, & cum ipsis simul misceri. & hinc est,quod aquae thermales sunt cum uariis terrae generibus co- migiar. & quoniam non solum uariae telluris species,sed & uapores,& succi,& metalla in subterraneis cauernis reperitatur, ideo aquae thermales habent secum commixta omnia in cauernis terrae latitantia, per quae transeunt, & abradi, commiscerique possunt. Sed eorum , quae in aquis continentur, pri uis otiaemum locum obtinent uapores,exhalationcs dicti equi uapores plurimi gignuntur in terrae cauernis,adiuuante calore suba periuntur Itais, terraneo,& c esti etiam, ita ut continue generentur, & per- petuo in illis locis sint. Secundo, in illis locis reperiuntur mul 'μ' ti succi,qui etiam perpetuo generantur, de consseruantur, ita I , sulti, ut& perpetuo etiam cum aquis commisceantur. Tertio, sunt metalla lapidem uariae species metallorum : nam & ipsa in aquis reperiun- σπ tur. Quarto , sunt lapides tum communes, tum pretiosi. Quinto,&ultimo, sunt terrae omnes. Haec sunt,quae in terraecauernis reperiuntur,&possunt cum aquis commisceri, ut re etiam uera commiscentur: ut ostendam,& primo de uaporibus. Dico itaque,quod aquae medicatae uocatae, quae excedui V. 'res. Daturam aquae simplicis,& potabilis, commiscentur cum uaporibus, ita ut ratione illorum uaporii uarios edant essectus. Maporum autem, seu exhalationu duplex genus reperio. omitto differentiam illam uaporum, quod alij sint sicci alii humidi: nam prater hanc ditarentiam, reperio alia. quia alij sunt i g. s. um Dapores uel nosi, & noxij, alij sal ubres, siue modo isti uapo- du, mus umeres sint sicci, siue humidi,nihil in praesentia refert. sat est quod i si alij sunt maligni,& uenenati; alij benigni, & salubres:& utros
que hos uapores constat e terra egredi. quod nOX i), &uene- , - -
nati gignantur sub terra non opus est probatione a pestilenti epidimia accepta, nec a mixtione multiplici, quae in sub- ω βο