장음표시 사용
21쪽
est creditum. Ergo et ius retentionis cessare debet per sq. Iq. . Id quod erat tertium.
En eausain, cur iuris ciui Iis D D. quantius sere omnex ad ius tetentionis liquidum debitum requirant, tamen aequitatem naturalem agnoscentes, etiam ob debitum illiquidum cum scHRADERO, qui in Tractitu de Rudis P. a. p. 9. Sech a. n. 3r. 32. satis prolixe hac de rudisputat, ius retentionis creditori tribuant, donec idoneam a debitore cautionem, se soluturum, quamprimum debitum in liquidum transierit, aciceperit,idque non tam ob L. Ss deflatu liberis, ad quam solent prouocare, quippe evi multa obverti possunt: loquitur enim de libertate . in emius Ruoiem multa singularia habet ius roti amma P, quam potius obnianifestain, quam hoc quo docui, aequitatem naturalem, in qua ramen saepe plus praesidii quaerunt, quam debebant propter ea, qnae insta eap. 3. dicturi sumus. Nimirum quod in stitu naturali aequum ae lieitum, id non statim et in ciuili pro tali habendum: diuersa enim ut usque ratio est . s. . Hoc dis lininis a plerisque DD. insupera haberi infinitorum in doctrina de retentione errorum causa existit. Anticatis
obί A bai ab Audio nonneminem contra me ita disputantein: CompensitIosdit, . requirit debitum liquidnm v. v. de WOLFF Inst. I. N. et G. g. 716.3Ergo et retentio. Verum patere, ut, pace tua, negem consequentiam ae/ paritatem. Equidem non me fugit, etiam DD. iuris ciuilis hoe armamento uti, dum debiti Iiquidi necessitatem in iure retentionis stabilitum eunt. Ast et ab homin partibus hoc loco cum reuerentia diseedere se quens me ratio iubeti Compensiatio est solutio reciproca breui manu. Laeti, ut eam vocat In EM PHILO sorvus e. l. Quod igitur in eom pensatione retinetur, ita retinetur, ut sit loco stationis. Solutio vero eum fiat praecise praestando id, ad quod praestandum quis est obliga tu . eonsequens est, ut nemo nisi ad id et tantum, ad 'nod et quan-- tum est obligatus, soluendum compelli queat. r D 1 M h. 7 S i. . In situ. tione igitur, et, quae eius loco est, compensitione ante Omnia eoi stare debet non solum de eo, an aliquid debeatur, sed et inprimis quale et quantum debeatur, b. e. debitrun debet esse liquidum. Longe di. -
22쪽
nera retentionis ratio est. Huius finis non est , ut sit Ipsa debiti ex- ' , pletio, sed potius ut res retenta pignoris vicem suheat, securumque creditorem prael et de credito S. 3. . Atqui ad hoc, ut de areditiseeuritate nobis comparanda laboremus, sufficit, creditum esse, atque de eo eiusque amittendi perieulo eonstare. Liquidum vist, vel ideo non requirendum, quia nulla inter creditum et pignus identitas qualitatum, proportio nesta desideratur, adeo ut pretium pignoris, quoniam alium finem non habet, quam erediti seeuritatem, dcbitum in se infinitum exeedere possit, doeente EODEM ILoso PH o h. O6. . Eeeel quantum inter compensationem et retentionem intercedat distri minis, quamque lubricum, quam eaducum si ductum ab illa ad hane argumentum, quam denique misere abutantur DD. I. ult. q. IAE C. de . Compens
us retentionis non solum I) propter debitum, quos R. hahis tam exigere licet, et cuim intuitu debitor in mora es, ex iicit . erceripotes, sed et 2 propter debitum, quod nondum exigerenEi licet, ut puta si alter e. g. certo die se sotaturum promist, μm iri, He nondum elapso; imo etiam 3 ob spem debitum iri, quae talis emis inuito auferri non quear velutis altersub conditis sne suspen a promisit, conditione nondum exsente, modo ad- - isit periculam amittendi ιuris,nec aliud illisκ auertendi medium debitori minin molesum, aeque tamen securum praesto fit. Quod in primo casu ius retentionis locum inveniat,iam extra
omnem dubitationem posivimus supra s. IO. II. . Ad secundum quod attinet, iterum nulla.se offert dissicut ras. Enimvero debitum iam existit, idque certum per hypoth. , creditor vero in periculo est amittendi crediti
23쪽
e. g. praeuidens, fore, Vt debitor veniente die sit non solauendo per hypoth. . Ergo iure naturali permissa ipsi sunt media, quibus securum se praestet a damno prae- uiso, atque is suum tueatur per demonstr ad j. IO. , permissum ius retentionis per demonstr. ad β u.). Et quamuis in g . mox laudatis mentio fiat debitoris morosi quique iam est obligatus ad soluendum, fundamentum
tamen demonstrationis, quod nimirum natura quilibet sit ubligatus ad conseruationem patrimonii sui damnum. que quod uis prudenter a se auertendum, et, quod inde consequitur, etiam ius ad media habere d beat, latius patet, et huc commode rahi potest. Prodeat in m dium casus tertiis, qui non paulo plus difficultatis habet. Pone, Caium tibi centum aureos promisisse, hac addita conditione : s vivente GloriosiYfimo Imperatore S. R. L.
PRANCISCO I. eligetur Rex Romanorum. Hoc casia
Caius ante, quam condicio existat, tibi non debet promissos centum aureos , tantum abeth, Vt eos exigere possis. Spes tamen adest, tibi centum aureos debitum iri, nec ea tibi inuito auferri potest: L. B. DE Wo LusInst. I. N. et G. β. 396.). Pone porro, Caium degenecare in helluonem, facultates suas male perdentem, incompotationibus assiduum, breui desiturum soluendo esse et Codro pauperiorem. Hoc prosecto casu quin de' seeuritate iuris tui soli cito tibi esse, atque Vasa argentea, quae forte apud te deposuit decoctor, Pignoris loco re
24쪽
tinere liceat, nullum mihi dubium haeret, ita rationes subducenti: Caius ex pacto obligatus iam est ad ius, quod, conditione existente, tua tibi spes excitabit, agnoLcendum, atque ad promissa tunc implenda. Iam vero quoniam nemo ab obligatione sua se liberare potest altero invito IDEM *. 1OO. , consequens est, ius tibi esse non patiendi, ut Caius bona sua dissipando ab obligatione sua se liberet cum iuris tui, quod tua tibi spes excitatura est, dispendio i DEM S. 46. so.). Cui vero ius est ad finem, eidem quoque ad media sit, necesse est: secus
enim lex naturae sibimet contraria foret . Atqui medium maxime idoneum est retentio . 3. b. Ergo si alius non suppetit iuris periclitantis conseruandi modus, ius retentionis licitum esse omnino debet. Limitationes in
fine sui adiectae patent ex s. I 4 et IO.
I Ius retentionis requirit debitum I , et quidem certum obiectis.
is . . Atqui sola spes debiti nondum est debitum, nedum cer- uestum, utpote eventu conditionis in ambiguo adhue versante. Ergo ob spem tantum debitum iri ius retentionis Ioeum non habet. Deinde finis retentionis est, ut ad soluendum compellatur morosus debitor S. . . Atqui hic finis eessat, qnoties alter vel nondum debet, veI saltem non dum ab eo exigi solatio potest. Ergo et retentio eessare debet. Denique eompensat' fieri nequit ante lapsum terminii quo solutio saetendat L. a. de W o L F F l. e. 3. 7 3 6. . Ergo idem et de retentione asserendum ob paritatem rationis. Haee Spbmx Oedipo. a) Ad primum respondeo, negando, nullum adesse debitum ee soluunturitum. Adest omnino. Equidem de debito centum aureorum adhue in eertum est, an extiturum sit, nec ne. Illud vero debitum, quo promissor obligatus est promissario, ut ius, quod spes ei excitatura est,
25쪽
agnoscat, a sua obligatione se non liberet, et spem promIGrII uiter. vel tat, hoe, inquam, debitum et lain existit, et certum est aptumque, ius retentionis iundare. Au alterum regero, finein re tenti ianis non solum esse, ut morosus compellatur ad soluendum, sed et, ut creditor sibi securitatem paret crediti. Atqui huic fini talia datur loς in data hypothesi, licet debitum nondum. cxistat, aut Oxistat quidem ii sed tamen nondum exigi solutio possit. Ad tertium sere eadem respoti . sio facit, quam sit pra in Sela Ol. a. ad θ. 16. suppeditavi. Alia nempe compensationis, alia retenti onis est ratio. Compensatio species. solutionis cst. Iam vero antequam te in Glutionis elapsus, ad soluendum nemo cogendus DLM 3. TI .). Ergo nee eompensayo fieri ante terminum solutionis invito debitore porest. Retentionis vero finis non est, ut sit solutio, sed ut in seeuro creditum ponatur h. 3. o. Atqilui hie finis obtinet, quamprimum adest debitum; ut exigi bile lain sit. nequaquam requiritur. Et haec Oedipus Sphinxi.
Ad ius retentionis non praecisse requisitur debitum praesens, nec purum, sed et ob debitum fui rum, In diem conceptum et conditiovatum exerceri potes. Fluunt prono haec omnia alueo ex s. antee.
Syne visio res ad aliquem perureis dicitur, si eius possessionem iure adquisiuit; cum vitio vero, si sine iure.
. E. g. sur, praedo, inuasior possessumem rei furtiuae, raptae, invasiae sine vitio nσn habent, bene autem conductor, depositarius, ere. ditor pignoratilius.
26쪽
d ) eὸm ad posses. - , qui eam retinere πυίτου Ane Resiviis vliis peruenisse, adeoque fur, praedo et eis fa in edetentores praetextu ruris retentisvis ab AEgatuue res ιώ-endi non liberantur. Pone , Titium aureum .mihi poculum furto abstulisse. . Contingit, me non multo post eidem incipere decem aureos ex contractu debere. Num iretinere furtum hoc casu Titius potest, donec decem, quos ipsi debeo , a me aureos acceperit ' Resp. nequaquam potest, sed confestim reddendum , quod furtiua manus poculum tenet, nihilque praesidii iri iure reten tionis sceleri relinquendum, et cur non Habe tibi ratio nes. Primum totus conceptus furti, idem dic de aliis aliorum possessiones per nefas interuertendi modis, de lictum arguit, totus legibus contrariatur. Ergo poenas promeritas ut dent fures, et sina ratio et humani gene ris communis securitas efflagitant, tantum abest, ut pa. trocinium eis adserre dolus atque improbum facinus de heant. Poenas ob maleficra solui magna ratio suridet,s Αii sententia est Lib. I. de V. O. Lao. S. s de deitis Deinde is, ad quem cum Vitio res Peruenit, eius possesssionem nactus est sine iure f. XlX. ). Ergo in momen to illam reddere lex naturae iubet. Quod si non facit, in perpetua est mora, atque maligni animi notam pro .dit. Iam vero cuiuis creditori contra morosum debito. rem , malevolum praesertim animum Praeseserentem, natura potestatem facit, omnibus mediis utendi, quibus sitiae consul ere securitati, atque imminens prudenter a ἡ
27쪽
damnum auertere possit, quem in finem ius quoque retentionis exercere Nemo prohibetur per demonsti ad s. t O. II. . Ex his, si quid sapio, luce meridiana fit clari. us, nobis, si cum Vitioso possessore litigamus, ius esse, eidem debiti solutionem tamdiu denegandi, donee reddiderit, quam cum vitio habet, rem nostram. Nohis itaque si ius retentionis contra vitiosium possessorem competit, competit vero quam certissime): quaeso,quo inmodo idem retentionis ius etiam vitioso possessori contra nos compe. tere potest Z Hoc profecto nihil excogitari magis absundum potest, utpote quia sic nunquam res exitum esset , hahitura, si uterque ius retentionis exercere posset, neque alter alteri cedere deberet.
sentio, propria claua me a nonnemine: vapulare , ita ratiocinante: Natura euilibet licita sunt media apta ad consequendum quod sibi ab aliis debet b. Io. , ad quae cum praeeipue retentio sit referenda l. 3. , consequens est, ut ius retentionis cuilibet ereditori eon. tra morosos debitores natura licitum sit 3. r. . Atqui vitiosiis possessor in dato easu creditor est, cui debitor soluere, quod debet. detre. ctat. Ergo possesibri, quamuis vitiose, ius retentionis Iargiendum omnino est. Pone etiam , iurem rem furto ablatam suo debitori resti. tuere , et nunquid eam eidem, soluere, quod debet, recusanti, mox iterum eiapere poterat, pignoris loco ut eam sibi habeat de woLντω. I. N. et sy 3 7ν i. et 793 ' Quid igitur obstat, milius et mrim pon statuamus t Sine miri buue induin Resbsurdo fabulam viniis. - uel in promtu est resiponsio. Aemussinium
est, et lim naturali quam maxime consentaneum, di
T νδ ponsequi suum a morosis debito. tibiis possit. Sed imi quid licita debent esse h ee media' nuncluid a dolo malo ac fraudo, a quibus naturalis aequitas Imrimc abhorret, va. sua
28쪽
eva Talia vero profecto non sunt surta, spolia, rapinae. Deinde nego, eum, qui suri aut praedoni debet, morosis esse adnumerandum, dum ante soluere detremi, quam res sibi reddita fuerit per furtum ab lata. Potius suo iure utitur, a crimine ac dolo purus. Et quis dubitauerit Z in hae obligationum collisone meliorem eius esse conditionem debere, qui nullius sibi fraudis conscius sibi vigilat, suaeque studet securitati, nemini nociturus. Quis non pistius eum condemnauerit qui, quod alieni est dominii per nefas arripuit, qui, quod scelus est, i sti pallio tegit, denique qui, ut moram ante omnia purget, atque im puras manus liberet a crimine, ipsius naturae dictamine admonetur. Neque hoe milia aduersum est, quod ais, furem, furto restituto, posse debitori id mox iterum eripere, si fortasse in mora soluendi esse pers, ueret. Verum quidem hoc, quid tum 8 Certe ex eo non conficies, ebdem licitum esse, rem statim retinere. Longe enim aliter tunc eOmparata res est. Enimuero simul ac furtum restituitur, fur talis esse desinit, eontra in moram debitor incidit, ex probo fit improbos, et, quae paulo ante saxi, debitum exigenti, obstabat doli mali exeeptio, ea iam eontra debitorem incipit militare.
1 Quam mox inculcaui, iuris naturalis aequitatem etiam iura elui- Ιδεω ,-lia agnoseunt. Ita enim I vs T NI AN VI in L est. h. vis. C. de compe fati : eivilia eo possessionem autem alie=iam perperam h. e. sine iure oecupantibus compen- firmant. fatio non datur. Nec obstat, hanc legem de compensatione, non de retentione loqui, ab illa vero ad hane argumentum non valere Sehol a. ad h. I 6. et Schol. I. a. ad 3. 17. Non enim dixi, hoc argumem tum simpliciter esse reiiciendum, sed tune demum, ubi diuersa est eoi se pensationis ac retentionis ratio. Atqui diuersa hic ratio non est. Sine dubio mouit ivsvr NI AN v M, quod iniquum putaret, si vitioso pocsessori vitium possessionis, item vis ae dolus patrocinium atque emolumentum parere possent. Hane vero rationem etiam retentioni aeque eonuenire quis non videt 8 Hue merito etiam illud ca No NasTARvM traho: spoliatus ante omnia resiluendus. ωνι. redintegranda C. L 2. I. Erroribus igitur adnumerandum illud N a I LM L. a. Obs. II. n. s. asseratum: etiam spoliator non re Iuur rem spoliatam resiluere, nisi solutis
29쪽
Debitum convexum non requiritur.
et caura aclius ciuile applicario docetur.
Ad ius retentionis secundum iras naturae non requiritur causa connexa g. 6. . Ius retentionis oritur ex ob- Iigatione naturali eon seruandi bona sua et inde resultante i ure naturali damnum quod uis idoneis mediis a se auertendi demonstr. ad s. IO. II. . Haec vero ratio generalis est, aeque apta applicari ad ius retentionis ex diuersia et non connexa causa, atque ad id, quod ex eadem siue connexa causa exercetur. . Patet itaque, ad ius retentionis secundum ius naturae connexam causiam sine ratione solida requiri.
Ilitur non possum non LEYsvstr in Medit. ad Panae Dis i s. Med. se sententiam vessicare, qui LAvTER li ACHIuM re laturus hisce vero visui : si etiam NAT v M rationem Octas, retentio rus aliquod i iam rem, quae retinetur, adficiens requirit, adeoque si tale non adsit, nee exerceri potest. Sed an rus ciuile debitum eum quae retinetur, connexum praecise postulet, alia est quaestio, quam affirmant plerique ad LL. varias maiori, quam par est, cum fiducia pro- uotantes, qui bis dicam scripsit B. Lu Do 'Ier in Diss de iure retenti vis ex diversa etiam causa competente, qui tamen, dum horum defecthimederi cupit, ipse in excessu pedeat, ius retentionis ex causa etiam norieonnexa indistine e defendens. Media via hie tutissim, het
retentionem etiam ob debitum non connexum elare permittit, lege. θ δε eredach. 1-. Si vero retentimem restringit ad debitum connexum, vel in de e , mi debitum connexum siu- uitur, retentio ob debitum non connexum non
30쪽
μου retentionis exstrat, quoties cessat is retentionis β. 3.), nee locum habet, s creditor eidem renuntiauerit. ζωρὸδ. Cestante fine retentionis, nulla amplius adest retentionis ratio. Ergo deest causia ulterioris possessionis rei alienae. Haec vero si desideratur, ius retentionis exulat I. I.). Certum itaque est, ius retentionis exspirare, quoties finis retentionis cessat. Et quis dubitahit, cessante finecessare et media debere Z profecto dubitabit nemo, nisi quem principium rationis sussicientis fugit. Et Boe erat
Quod si rei alienae detentor, cui ius retentionis competit, eidem renunciauit, ad non utendum hoc iure alteri se obligauit per definit. renunciat. L. B. DE WOLFFInst. l. N. et G. g. 34O.). Ex luc vero obligatione non potuit non simul alteri ius oriri non patiendi, ut detentor retentionem iam exerceat. Hoc ius cum ei inuito adimi non possit, consequens est, ut ius retentionis lo- eum non habeat, si eidem fuerit renunciatum. Et hoc erat secundum.
Ex priore propositione vel me non monstrante eoniicies, ius retentionis exspirare, dubito, cuius intuitu exerceri poterat, quoquo modo extinctis, puta per solutionem , compensationem , in solutum dati nem, accepti lationem, pactum de non petendo ete. ut et per eonsu. onem. Haee onmia enim faciunt, finem iuris rςtentionis eessare, id quod terminos intelligenti per se elatum est