장음표시 사용
41쪽
4o CAP. III. DE IvRE RETENTIONI stendendae. Quoniam haec propositio vexatissimam inter DD. quaestionem tangit, veniam dabis, benevole Lector, si in ea, ex primis principiis eruenda, iustae breuitatis limites excedo. Omnis persectio generatim consistit in consensi variorum cum regula, atque eo fit maior persectio, quo magis regulae speciali ores iterum in eo consentiunt, quod per eandem generaliorem atque ultimam omnes determinentur , Omnes ad eandem suaui quodam ac continuo nexu collineent. Hunc igitur consensum si tollis, persectioni aliquid decedat, necesse est. Tollitur vero per exceptiones a regula. Hae ergo, quantum fieri potest, vitandae, et si quas fieri collisio. nis necessitas iubet, tam modicas eas esse oportet, quam per praesentis collisionis rationem licet. Super his omnibus videatur iterum iterumque laudatus L. B. DEwo Lus in Ontologia Germ. I. I 2. I62. sqq. . Applica haec ad ciuitatem. Huius persectio consistit in con. uenientia actionum externarum ciuium cum legibus, et legum singularum cum suprema illa cuiuscunque ciuitatis lege, salute nimirum publica IDEM Inst. I. N. et G. q. 976.). Huic igitur silpremae legi qtiicquid non con. Denit, imperfectionem ciuitati adfert, a firperiore, cuius est, publica silute nihil prius habere, atque in ea pro viribus tuenda curas Omnes defigere, modis omni bus extirpandum. Et quodsi ex iusta collisionis causa tale aliquid admittendum, angustissimis ut illud finibus in
42쪽
includatur, nec ultra, quam collisionis necessitas postulat, extendatur , et regula eXCeptionis et legislatoria bprudentia efflagitant. Quam ob rem sicut eiusmodi leges, exceptionem a suprema illa cuiusuis ciuitatis lege inserentes, oportet esse parcissimas, ita et, si extent,st icte eas esse accipiendas, nec ad casus in iis non eX-
pressos temere extendendas, ex eadem ratione' consequitur. Dixi: non temere h. e. nisi de contraria legislatoris voluntate vel ex eiusdem verbis, vel ex collisionis ratione aperte constet. Certem dubio quilibet Princeps praesumendus est, a prima illa ciuitatis lege, filute publica, minus recessurus. Venio ad ius retentionis. Hoc qui exercet, ius sibi dicit 28.) . Ab hoc igitur maxime ahhorrent ciuitatum instituta, tanquam medio ius suum persequendi priuato , noxio et publicae saluti inimico g. 270. Abbis est exitio us civitati, nihil tam contrari
tim iuri et legibus ,.nihil minuου ciuile et humanum, quam
composta et constituta Republica quidquam agi per vim, CICERONI s effatum est, Cedro dignum Lib. III. de LL. Vim vero leges Vocant, quotres quis id, quod δε-
hera sibi putat, non per inuicem reposis d. L. V. A. quod met. caul. Εκ hactenus dictis, si quid sapio, per apertissimam consequentiam fluit, leges ciuiles, quae ius retentionis permittunt, a casibus a legislatore expressis ad non eXpresios non temere esse elitendendas.
43쪽
CAP. III. DE IURE RETENTIONI s
Et iam, ni fallor, eernis, in quam eundum sententiam sit Ineelebratissina illa atque maxime controuersa quaestione : an ius retent,onis legati tantum locum babeat in eosibus in iure expressis y Negativam tenent plerique, aequitatem naturalem in ore serentes, sed statun ciuitatis a naturali distinguere obliti, cuius distinctionis neglectus quantos in Iure iam errores pepererit, sere incredibile est. Magis propitiam experiuntur Themidem affirmativae qui sebseribunt, et subseripsit inter alios Vir ineomparabilis D. DANIT L N LYTRLaLADT in Syst. Elem. uniuers Iur. po Toin. a. S 294., inagis eam illustrans atque eonfirmans in egregio Tractatu de D poisito irregulari, in Fridericiana nostra superiori semestri in lucem edito 67. et 68. Ibi hanc sententiam ex iure naturae hauriendam esse asserit, et tanquam lemma praesupponit, idque iure merito optimoque. Mihi, ut satear, ille locus ansam praebuit, de hoc themate ex principiis iuris naturalis in praesenti dissertatione ex instituto dieendi, probe gnaro, quam eius usu in Iure ciuili carere ne queamus, quemque in compendiis iuris naturalis frustra quaeratur.
Leges obis saures exsplicantur, ac refellum
a Ut vero omnia remoueam, quae obstare possint, quo minus tuum in hae te assensinm impetrem , iuuat ante omnia illarum vim I gum frangere, in quibus ius retentionis generatim concessum se inuenisse , nonnulli et sibi persuasum habent, et aliis persuadere eupiunt, quod si veritati esset consentaneum, nostra regula in nostro Iure prorissus foret inutilis. Duas alleganti nimirum L ao. Jde acqu. ves amist. posset I. r a. Is de vi et vi a rauat. Posteriorem praecipue nobis obuertit LEYsER Spee. 37 . in fine, his verbis: Dicum aliqui, retentionem non aliter, quam in casibus iure expressis exerceri posse; sed refelluutur ex L1 a. de vi et vi armat. , quae eam Ieneraliter permittit. Inspiciamus utramque legem. Prior ita se habet: F quis rem i quam viendam dederat , vendiderit, emtorique tradi iusserit, nee ille tradideris: alias videbitur possessioue dominum intervenisse , alias contra. Nam nec tune quidem semper dominus amittit possessionem, cum reposeuti ei inmmodarum non redditur : quid enim, si alia qna iam fuis iusta et rationabilis ea fauon reddendi, non utique τι possessionem eius inrerverteret ' Eeeeratum ad ν aiarii, ius retentionis concessum ob fremuis iustam et rario.
44쪽
sissem eavsam. Sed resp. ex hac lege contra nos nihil probari, modo mentem MARCELLI, cuius haec verba sunt , prohe calleamus. Ni- intrum noti Aris est, nos possessionein rei nostrae amittere posse, si quis alius, corpore eidem insistens, nos, in possessionem corpor lem vel per nos ipsos vel per alium ingredi volentes, resistentia et contradictione sua
repellat. I. 6. I. I. I . I. 13. h. a. si de acqu. vel amisi. ptis. L i. 3. ra pn de vi et vi arm. Iam vero in lege nostra sistitur casus, quo dominus rem alii commodatam vendidit , et commodatarium emtori tradere iussit. Contigit, ut commodatarius rem emtori tradere, cumque in possessionem admittere recusaret. Quaerebatur, an hae commodatarii resistentia possessio domini euadis utique, et quae in solo animo eonsistit I. I. b. s. ex 24. de vi et vi armara , amisia ae interversa diei poster, necne 8 Et MARc LLus respondit, alias h. e. interdum d ri dominum possessione interuersum, alias interdum eontra. Nimi eum distinguendum esse, ait ICtus, an commodatarius ideo enatorem non admisexit, ut domini ciuilem possessionem interverteret, sibique eam arrogaret; an vero id non secerit animo civilem possEssionem domino denegandi, sed potius ex alia quadam iusta et rationabili causa e. g. quia larte usas, ad quem res commodata, nondum finitus. Et illo easii MaxcEL Lus, possessione dominum excidisse, statuit, non item hoe
id quod sine dubio sibi volunt verba: Nam vec tunc quidem semper dominus amittis possessionem, cum reris mi ei commodarum non redditur. sum vero, quo dominus possessionem ob denegatam restitutionem non amittit, mox indieat ICtus, nimirum si commodatarius eommoda tum retinet, non ut possessiovem domini interverteret, sed ex ari iussa re ratiouabili causa. Et liaee est genuina legis interpretatio. Verum nul lam ego generalem iuris retentiouis concesssum in pa reperio. Neque enim in eo est Ma Reu us, Ut definiat, an commodatarius ivs reten
tionis habeat, neene; sed potius hunc sibi seopum praefixit, ut quaeissionem: an et quando ob resistentiam eius, qui naturaliter rem possi d.ti possessio ciuilis domini interversia dici possit 8 dirimat. Quid isto hure lex ad ius retentionis 3 Et quod si dem, hane legem esse pr bantem iuris retentionis: ca tamen de comm0dato tantum loquitur. Quo di.
45쪽
CAP. III. DE IURE RATENTIONI s
tur iure aduersarii eoneessionem iuris retentionis uniuersidem ex ea fili. gunt 3 praesertim ubi alia omnia legimus in I tir. s. commod. Ibi: praetextu debiti restitutio commodari non probabiliter recusatur. Certe in hae lege omnis eommodati rerentio simpliciter prohibetur. Denique verba: quaelibet iusta et rationabilis causa nobis minime aduexantur. In statu eniin ciuitatis tune demum iusta et rationabilis causa juri retentionis subest, si vel iudicis auxilium haberi nequeat, vel clara lege retentio sit permissa lay. . Atqui talis lex neutiquam est illa , quam
mox explicauimus, quippe quae nulli bi innuit iuris retentionis genera lem quandam concessionem Vides igitur, quam turpiter ii sibi imponant, qui ab hae lege pro uniuersalitate iuris retentionis aliquid patrocinii emendicare eonantur. Eiusdem seτε tenoris est lex ra. st de vi et vi armata, quae itidem MARCELLi est , et ad quam maxima cum fiducia prouocat LEYffi R. Ibi cNhibetur casus, quo dominus landum
loeatum vendidit, emtorique tradi iussit. Sed colonus eo prorsus in do, quo in priori casu, emtorem, in possessionem landi emti iturum,
non admisit. Quaerebatur, an domino contra eo lonum interdictum unde vi eompeteret, nec ne Z Et respondit MARCEI Lus, colonum
Deatori interdicto unde vi obstrictum fore, quippe quem deletisse runc videretur , cum emtori possessionem mm tradidit, hae tamen limitatione addita: nisi forte propter hist m et probabιla causam' id fecisset. Nimirum interdictum unde vi ei demum competit, qui adhae possessione deiectus cst, I r. l. 3. et 43. eod. Dubitabatur vero hoe ea P , an dominus a colono de .possessione ciuili deiectus diei posset, nee ne Z Et ICtus eodem prorsus modo haneee dubitationem resoluit, quo in casu superiori. Vnde ex hae lege tam parum generalis quaedam concessio iuris retentionis extorqueri potest, quam ex illa priore, nee profecto, si extorqueri posset, ea L v v s E R o faveret. Tune enim nestio, qua ratione saluare queat, quae paulo ante spee. eit. Medit. 3. defendit, nempe retentionem in debitis tantum commxis Iocum habere. Si enim retentio in I. a. de et vi armat. pedimittitur, ut ait, generaliter: quommodo in debitis tantu in convexis lo-
eum habere potest Z Quae praeterea obitet possent, leuia sunt, et iam a
Cel. D. N ET TEL LADT L c. insumum abire iussa.
46쪽
3 Denique ut tuae exspectationi nullatenus desina, placat hulas regulae applicationem in Iure nostro ducibus exemplis reddere iacilio- et, nae in rem. Priatium extat in L. 4.st. de dot et mei. exept. quae ita se habet: ' xt Paulus respondit, eum, qui in alieno solo aedificium extruxeris, πρη abia alias sumtus consequi nosse, quam possideat , et ob eo dominus soli rem vindicti e scilicet opposita doli mali exreptione. Nimirum quoties quis in alieno solo aedifirat, aedifieinin cedit solo seu domino soli T. 7. Φ. II. f. de acq. rer. domin. Sed quaerebatur , an aedifieans a domino soli possit recuperare sumtus in aedifirium factos 3 Et pAν-Lus respondit, distinguendo , an aedificator aedifieium possideat, nec ne. Si non possideat, ait, eum sumtus consequi non posse: sin' possideat, eonsequi eum sumtus posse, opposita domino soli , aedifi-eium vindicanti, exceptione doli mali, qua exceptione sine dubio itis retentionis Indieatur. Hac igitur lege eontinetur haee propositio : aedificans iu fis alieno, si possidet aedificium , halet ius retemtionis, donee dominus foli, vindicanr aedisium, refuderis Avensas in ' iid factas. Adeoque ius retentionis ob sumtus in aedificium , quod retinetur, joctos a P A v Lo conceditur h. e. ob debitum connexum . 6. . Pone iam, dominum soli, solibus in aedificium factis refusis, aedifieatori adhue ex alia causa, non connexa, in aere esse, an aedificator etiam hoe easu ius retentionis habebit 8 Non ausim ego per interpretationem huἰos legis extensuam id affirmare. Sunt enim, ut iam ' ostensum , eiusmodi leges tricte accipiendae: nee om ino par est. debiti eonnexi et non eonnexi ratio. Nam qui ob debitum eo nexum rem retinet, eo quod e. g. in eam fecerit impensas, quodam- modo et ex parte rem suam retinet. id quod de retentione ob d bitum non connexum die, nequit. Ergo maior adest ratio pro retentione ob debitum eonnexum, quam non e nnexum. Alterum
exemplum praebet L. s. pr. st, de impens in res dot. Dcr. , ubi impensae nacefariae, a marito in dotem sectae , dotem vimuere dieuntur, ita ut maritus possit monere in rerum dotalium detentatione, donee ei sat svit nimirum de impensis in dotem factis . Ergo v LMANus marito ius retentionis .concedit in rebus dotalibus, do-
47쪽
nee ei impensiae necessariae , in eas factae, restituantur . id quod etiam rAvcvs dicit in L. 36. 3. d. de iure dot. Capiendum tamen hoe est, si dos in speciebus consistat; nora, si in quantitate. Si enim hoc : dos demiuuitur ipso iure i. e. tune compensitioni loeus est , non retentioni is , ut idem v Lei Areus ait in d. lege his verbis : Dbi ergo admittimus deminutionem dotis Use iure fieri' ubi nou sunt eorpora species . sed pecunia quantitas : 3ram in pecunia ratio admutit , deminutiouem fieri scilicet ipso iure et per
modum compensetionis, utpote quae in speciebus locum non habet, sed in quantitatibus et generibus tantum I. I 8. pr.st . de pignor. ac . His praemissis, quaeritur, an marito per hane legem etiam competat retentio ob debitum cum re dotali non connexum, sed ex alia. eauisse, quam ex eausa impensarum, in dotem iaciarum, natum' itein, an etiam ob impensis utiles in .eorpora dotalia sichas possit ea reti. nere 3 Ego puto, quod non, ex ea ratione: quia retentio in ciuitate irregularitatem sapit, et species est iuris sibi absque iudiee dicti. et se a casibus in lege expressis ad alios non exprestas non extem , denda, quam regulam, nimirum laxes, ius rersutionis continentes, stricte aceipiendas esse, ipsae etiam leges probant. VLPIANus enim in L I. s. pr. sua verba stricte et de eo tantum casu , quo non ob
aliud debitum , quam ob impensis in dotem saetas res dotalis rei i tinetur , eapienda esse, ipse sitis inculcat his verbis : Hoe d. his Empansis dictum est , quae in dotem i am factae flut e caeteris.
si extrinsecur, non imminuent dorem. Et IusTINIANus noster in L. vn. h. s. vers sed uec ob impensas C. de rei uxor aet. suo exem plo nos docet, leges , quibus retentio indulgetur, non esse extendendis , dum, Ius Pandectarum de retentione ob impensis esurias in doto iactas, interpretaturus, id ad impenses visus minime tra. h.ndum esse asserit, iubens maritum harum intuitu actione mandati vel negotiorum gestorum esse eontentum , prout nimirum impeniae vel cum voluntate uxoris factae , vel non. Hem strictos legum de iure retentionis interpretes vLe I Λ Η via et IusTINIANvM l Hos
48쪽
Sy bees eluites ius retentionis permittunt, quoad eius Dris te
requistia et modos , quibus e tΛrrat, e em valent a quae requisitasvra Cap. II. a g. U. usque ad I. u. de rure retentionis in V .r satu naturali demonsrara, nisi vel legislatoris voluntaN, mitur.
vel talium stetim stricta interpretatio aliud postulet. Enim. vero quae se requisitis iuris retentionis et modis, quibus illud exspirat, i in statu naturali docui, ea utique non ex peculiari status naturalis ratione, sed ex principiis eiusmodi duxi, quae generalia sunt, et statui ciuili amque ac naturali commoda. Igitur et conclusiones ex iis consectae in statu ciuili non minus, quam naturali admitti debent. Id quod erat primum. Quoniam vero ius retentionis in statu ciuili regula. riter locum non habet, nisi ex superioris voluntate ae indultu I. 29. , et praeterea leges, quibus id permittitur, strictae sunt interpretationis g. 3O. : consequens est, ut in eiusdem requisitis aestimandis voluntatis legis. Iatoris et regulae strictae interpretationis quam maxime ratio sit habenda. Id quod erat secundum ac tertium.
E. g. s superior, ius retentionis permittens, id manifeste adstrin. eum a WAxit ad debitum purum aut liquidum, vel si lex de debito puro ae liqui- catione addo tantum loquitur, retentio propter debitum conditionamin, in diem toneeptum aut illiquidum utique erit illicita, quamuis secundum naturae in statu naturali neutrum ad iuris reterrionis necessaria requi.
49쪽
48 CAP. III. DE IURE RETENT. IN STAT v CIUILI.
dulgens, loquitur de casu,'cui subest debitum cum re, quae retinetur. connexum, ea ad casum, cui non subest dubitum connexum, non est extendenda, id prohibente regula strictae interpretationis schol. a. ad k 3o , quamuis in statu naturali nihil reserat, retentio ex causa connexa exerceatur, nec ne . a . . Quod si vero lex quaedam ius retentionis eoi cederet iii casu debiti illiquidi, aut conditionati, aut non eoiuiexi, ea line dubio esset extendenda ad casum eiusdem generis, cui Rhelt debitum liquidum, purum aut connexum, idque ob manifestam legislatoris voluntatem, quae hanc extensionein omnino expeteret, utpote in eassi, eui maior subest retentionis ratio, caeremo ero eodem. Et iam calles, quid causae sit, cur in h. 3O. dixerim, tales leges nona remare esse extendendas. Caeterum postquain leges nostrae in deletini-, nandis requisitis imis retentionis fere sunt nullae; silente vero iure civili, ius naturae sequendum: vel me non monente perspicis, theoriae, quam lupra de hac materia tantuin non prodigus tradidi, usum in Iurisprudentia nostra ciuili esse amplissimum, nec me de lana, quod aiunt, scriptisse caprina. . ' i
50쪽
ius sibi quod ciues dicere iura vetant. Sic bene iura doces, bene qui distimguere doctus
errores certa Cum ratione notas.
Euge igituri meritas, doctrinae Praemia, laudes accipe, et ad patrios i, bene cin.