장음표시 사용
521쪽
diu,quae adolescens imbibit.Exempli gratia,in
Terentio notetur Thrasonis audacia,in Plauto
Miles gloriosus,aut in Amphitrione Dialogus Iovis dc Amphitruonis de rebus in exercitu &bello praeclaris gestis , victis hostibus, vulneribus acceptis tu inflictis.In Paenulo Actus secumdus , ubi colloquuntur Lycus & Anthemonides miles. In Truculento Stratophanis militis
colloquium. In Bacchidibus Cleomachi loquentis verba. In Epistolis Tullii observent, quam sine fastu & procul omni adulatione 1cripserint Maesar Ciceroni, Cicero Caesari,
Brutus Cassio , Atticus Ciceroni, cum Ignota essent amplissimorum, nobilissimorum, doctissimorum, prudentissimorum vocabula re si perlativi. Post hos praelegerem Caesaris Comment Tios, cum perpetua rerum militarium lectione excitetur generosa Principum indoles , & orationis Romanae minimh affectatum leporem spiret maximus Imperator. Vnus quippe sem- . per habitus est , qui eas res gesserit, ut a quovis scriptae essent, admirationi hominibus suturae viderentur: unus qui ita scripserit, ut quibuscunque de rebus scriptam historiam reliquisset,
Curtius, Salustius, Iustinus, Florus gravius& magis elaboratis verbis loqui amant. Itaque hos cuperem submitti prioribus. ita tamen, ut seligantur orationes Charidemi ad Darium, ex libro tertio , Legatorum Darii ad Alexandrum lib. quarto, Alexandri ad milites lib. sex-i xo, & lib. nono. Philotae libro sexto, Herm lai & Callisthenis libro octavo. In Salustio advertere velim Principes tuos ad nefandas artes Iugurthae, dc laudatam seve-
522쪽
ritatem Catonis in pnniendis Cati line conj nratoribus. Legantur studiosius Orationes Catilinae ad conjuratos , adversariis C. Caesaris &Porcii Catonis luper captis & convictis perduellibus Oratio Micipsta regis ad Iugurtham. Oratio Adherbalis a Iugurtha regno pulsi. Oratio Marii ad Quirites de expeditione Africana. Omnium gravissime & sententiis ad amgumenti majestatem ad miraculum compositis maximas res e Tantur Livius, suetonius , Tac tus. Hos dum legunt Principes tui, attentius ipsos advertere velim ad Romani imperii inc nabula, simplicitudinem, sortitudinem, alienos ab ambItione, avaritia dc luxu Consules. Inde ad crescentis dc adulti imperii vitia,seditiones, tumultus, parricidia &causas malorum , ambitionem, avaritiam, adulationem, tyrannidem, luxuriam. Seligantur h Livio Orationes hae, Lucretiae de violatione, Legatorum ad plebeii de reditu in urbem lib. tertio. Valerii Consulis
hortantis ad pugnam, ibidem. Camilli ad paedagogum Faliscorum lib. quinto. Oratio M. Valerii Corvini adseditiosos milites lib. septimo. Fabii Maximi ad populum de deligendo
imperatore libro vigesimo quarto. Scipionis reddentis sponsam lib. xxvi. Oratio Annibalis ad Scipionem de pace,& Scipionis ad Annibalem lib. xxx. Oratio Philippi Regis Macedonum de regni haereditate lib. TL, In Tacito diligentius expendantur orationes Germanici Caesaris l. 1. Senecae ad Neronem dc Neronis ad Senecam l.xIv. Peti Thraseae lib. xv. Gallis imperatoris ad Pis em l . xv H. Othonis ad milites ibid. Cerealis lib. xx. Agricolae in vita Agricolae. In Fluri historia notetur dictio elegans,& florida, & ut uultibi fere non poetam axat
523쪽
historicus.Iustinus res Graecas Latino sermone compendiose perstrinxit. Maximi scriptoris Trogi Pompei abbreviator. Illud quoque per- utile fuerit, Principes tuos ob oculos sibi ponere ideam vitae Imperatorum ex Epitome Sexti Aurelii Victoris a Caesare Augusto usque ad Theodosium. Is enim scriptor, uti est multo iucundissimus , ita nescio , an ad vitam bene instituendam Principi ulla magis narratio com
Nec dissuaserim in Ciceronis libros de Otaciis, de Amicitia & Senectute illos dimitti, etiam in lectionem orationum Ciceronis, praesem tim earum, quae vel ob dicendi vim, vel ob rerum sententiarumque momenta, vel ob oratorium artificium praecellunt. Tales sunt Oratio pro Archia poeta, quae poetarum & literarum laudes habet, pro lege Manilia, quae Imperatorias virtutes recenset, pro M. Marcello, quae de
Clementia disserit, in Catilinam, qua in prodititores dc perduelles invehitur, pro Milone, qua
docet vim vi repellendam. Quin illo, quo jam sunt aetatis curriculo, max1morum Poetarum lectione illaquearem Principes pueros. Eclogas Virgilii, praesertim illam quam Sicelidum memoriae inscribit, memoriae mandare pulchrum fuerit & periucundum. Exordia itidem augusta librorum Geo gicorum. Ex AEneide Neptuni JEolum increpantis stupendam invectivam. JEneae de Troj Do excidio narrationem coram Didone. Hujus amores pathetice libro quarto descriptos, ejusdem fulmina & diras in abeuntem 2Eneam.
, Anchisae de Platonica philosophia perorantis
orationem libro vi. Romanarum rerum s
riem scuto AEneae insculptam libro octavo. . Digna
524쪽
Digna haec sunt carmina quae principes tui perpetua versent agitatione. Ex Metamorphosi Ovidii librum primum de Creatione mundidi diluvio, nec non secundum de Phaetontis temeritate & lapsu,tegant saepius. Narcissi quoque sibi placentis descriptionem, & Orationes
adversarias Ajacis in Vlyssem & Vlysiis in
cem, super armis Achillis. Has enim posse r citare juniores Principes excellentius puto, quam n majorum genealogias ab AEnea vel Antenore aut Heraclidis arcessant.Ex Tristium
libris Elegiam secundam & tertiam libri primi, ex secundo libro Elegiam secundam, ex Fastis operis prooemium ad Gei manicum in moriter discant. Post hos legatur Horatius. nec pudeat heroicam sobolem in succum & sanguinem vertere ex libro primo Carminum ociam primam de variis hominum studiis, dc duodecimam de laudibus Deorum & hominum, dc decimai quartam de turbatae Reip. statu, & trigesimam quartam de providentia & numinis reverentia, re vigesimam secundam de vitae integritate. Ex libro secundo Carminum pro melle sit Oda secunda adversus avaritiam , pro nectare tertia de servanda mediocritate in rebus secundis &adversis, pro ambrosia Oda prima libri tertii, de beatitudine. Oda secunda & tertia ejusdem libri Principuin propriae fuit:. Agunt enim de sortitudine militari Zc recti Constantia. Augusti laudes & Attilii Reguli virtutes Oda quinta depraedicat populi rectoribus in exemplar &virtutis incitamentum. Oda decima sexta auri Vim exponit, & moderatam ejus cupidinem probat. Harum gravitatem diluet Oda nona
Procantis Horatia, qua nihil suavius & festi-
525쪽
vius scripsisse Flaccum testari Blebat I. Scaliger. Laudes Drusi magnifice exequitur Oda quarta libri quarti Carminum, nec possunt non erigi ejus recitatione bene nati juvenes. Vitae rusticae laudatio Oda secunda Epodon, ruris interdum licentiam Principibus facit, ne solius vitae Aulicae beatitudine inebriari se sinant , sed a strepitu urbium remoti dulci ruris
otio & simplicitate castigent aularum murmura & fulgorem. Libri de Arte Poetica omni auro cariores csse debent erectis Principibus, quibus non
est satis tribunali & foro jura dicere, sed & in
poetas censuram stringere,& Dictaturam exercere in illos cives,quorum propria laus est eruditis commentis dc prodesse & delectate. Ex Satyris cupiam placere Satyram primam lib.2I Sermonum ad Meccenatem, Qui fit Me- coenas,&c. & secundam ex libro secundo, qua luxuries traducitur & frugalitas commendatur. Ex Epistolis primam, & secundam ob summam operum Homeri, nec non primam libri secundi ad Augustuin , ubi descriptorum antia quitate & novitate sententiam sert.
Quin & illud minime negligendum, ut Primcipes tui graves vernantesque sententias per Universum Horatium sparsas , reserant in libellum de familiares sibi illas reddant. Nam in quotidiatio sermone dc literis scribendis pro fosculis erunt & mellitis globulis & orationis condimentis. Nec inutilis fuerit opera, si in aliis poetis idem faxint. Mox Seneca tragicus ob sententiari lin gravitatem & poematis sublimitatem & argumenti majestatem Principes ad sui amorem Ieci, nemque iuvitat. praesertim ad Troadis lecti
526쪽
nem , ut regnorum inconstantiam & victoris hostis efferam insolentiain mature animo er concipiant. Dignas imperantibus voces audient
in Thyeste: quales sunt: ubi non ades pudor , Nec cura juris , sanctitas, pietas, fides, instabila
regnum est. in Hercule Furente , rapta , sed in pida manu, Sceptra obtinentur. Omnis in ferro eusaim. quod civibus tenetur invitis; scias, Strictus tuetur ensis. alieno in loco. Haud flabile regnum est. & ibidem: Ars prima regni est, posse te in diam pati. in Thebaide, vult amari, languida regnet manu. Invisa nunquam imperia r tinentur diu. in Octavia , Decet timeri Casarem ,
In Lucano dum morari libet, devorent imperatrices animae orationes hinc Gesaris, hinc Pompei, & Bruti pro libertate Patriae ali quentis Caesarem. In Claudiano versantibus pudor fuerit non addidicisse excellens illud de vere divinum Exordium in Russinum, Sepe mihi dubiam, &c. aut noli lectitasse bis terve vitam succrescentis in maximas spes Honorii, cantatam magnificis versibus libro de Consulatu Honorii tertio. Ex libro de Consulatu ejus. dem Honorii quarto, recitet grandibus alumnis Chiron aliquis Principis officium :Hoc te prater ea crebro sermone monebo. Vt Te tolim medio telluris in orbe Vivere cognoscas. cunctis tua gentibus esse
Facta palam. nec posse dari regalitas usiquam Secretum tisiis. nam lux aliis a fati Occultum nihil esse sinit latebra e per omnes Dirat, is abstrusos implorat fama resesim.
Sis pius imprimis . nam cum υinc ἰmur m omni munere ,1 ola Deos aquat Clementia nosti.
527쪽
Tu rimm patremque geras, tu conside cimctis, Nec tibi, nec tua te moisant, sed publica vota. In commune jubes si quid, censisque tenendum, Primus jussa subi tunc observantior aquil Fit populus, nec ferre vetat, cum viderit ipsum Autorem parere sibi. componitur orbis Regis ad exemplam. nesse inflectere siensem .
Humanos edidia valent, quam vita regentis, δα.
Quid scire,quid discere oporteat Principem, quomodo in Philosophorum libris versari,d Cet Claudianus exemplo Mallii Consulis in Panegyri de Consulatu Mallit. De bellicis &politicis virtutibus disserentem audiant in laudatione Stiliconis. Ab his patiantur se deferri ad lectionem Epithalamii in nuptias Honorii di Mariae, & Palladii ac Serenae, ob carminis amoenitatem , & poeticae artis facundiam de suavitatem argumenti. quod alienum minime est a Principibus. quia interest ipsorum, dignis connubiis jungi. Illa cum legent, gliscent primasub pectore flammae, Et poterit placuisse Duci, Dux femina regni. Qualis vero uxor Ducibus ducenda,docet Iaus Serenae, uxoris Stiliconis. Ex Epigrammatibus Claudiani maxime placeat illud , de crystallodi Sphaera Archimedis. Vbi h Latio in Graeciam migrare lubebit,
post perceptas Grammaticae Graecae regulas, legant Duces tui Novi Testamenti Scriptores sacros Graech , dc speciatim cap. I 3 ad Roma-nOS. Isocratem ad Demonicvin. Eptisteti enchiridium,& Cebetis tabulam,Lucianum ob fac tias & erudita dicteria, Xenophontis Cyropa diam ob Atticismum,non quod ad historiae si-dem scripta sit,sed ad effgiem recte imperantis. - α
528쪽
LIS. Maxime vero volvant dc revolvant Pluta
. t , i*ςς pendus hic Commentarius, Cum Principibus maxime debere Philosephum se in mara. & alius, cui lemma : Adita um
cat Hesiodus, Phocylides, Theognis inde Η erus. culus Ilias Stultorum regum is popul
mu' Christippo ac Crantore dicit. Theocria Sophocleni, Euripidem postea legendos
mediocris cognitio Iuvenes Principes populo P ct Rin vulgo fecernit , & fontes monstrat,unde omnis 1n Latium dimanavit Sapientia. Etenim & philosophia universa &historia ει Medic1na & artes Poetica & Oratoria,S riptores agnoscit.. hilologiae studium licet minus necessarium Principi, tamen ex Plinio, Plutarcho, Gellio Macrobio, praeclara mesta posse recitare oenerosum dcallustre. Hac doctrinaetio habeantur Chiliades Erasini, opus infinita
Reges Principesque concernunt. qualia sunt Regis cerebrum, Regia vaccula, Regum offensa vic
n long Mutdquui delirant reges, ectuntur Ac P.Multι Duces Cariam perdiderunt. Bellum dulce inexpertis. Imperator bonus is idem miles. Aureus pons sternendus hosti. Pax redimenda, dcc. Nec in hoc studio destitui eos cupiam a Calepti
529쪽
no , qui de quovis argumento breves distursus facit, nec a Thesauro linguae Latinae H. Steia phani, nec a Graeco Lexico Constantini vel Stephani: uti nec a doctissimis libris Rhetoricorum Cl. Vossit, ejusdem Historicis Graecis di Latinis, & de Arte Grammatica. Logicis exercitiis nolim Principes diu det, neri. buffecerit terminos artis Logicae, Pra dicamenta , Praedicabilia, doctrinam de Intem pretatione, Sillogismi conficiendi, ac Definitionis, Divisionis, Methodique regulas in compendio didicisse. Atque haec ex Aristotele haberi possunt 3c debent. Hismαιδέαι studiis defuncti, Philosophiam ipsiam adeant, & primo Mathematicam, tum puram. Geometriam & Arithmeticam; tum mistam, Astrologiam & Opticam .Etiam Chro- uologiam & Geographiam ob historiarum imtelligentiam, cui illae facem praeserunt. Ge praphia namque locorum , regionum, urbium situs, dc in iis portus, flumina, montes aperit. Chronologia seriem temporum ex possit, &velut terminis quibusdam finit imperia, bella,
Adhaec Naturalium rerum stientia imbui Principem perquam uecessarium,ut discat, quomodo & ipsis Regibus ducibusque imperent
astra; & terris horninibusque non unius indolis, diversissimi temperamento Principes. Harum arcana ex Physicis Aristotelis petantur. Metaphysicam scire Duces, praesertim ubi de Deo, Angelis, & statu animae se par rae dc corpore disputat, prorsus , ναὰν est. Reverenter illum discent habere, cujus unitatem, simplicitatem, omnipraesentiam, omni-- Potentiam, aeternitatem, Omuiscientiam , --nita
530쪽
nitatem, i ustitiam naturalibus rationibus e via
Moralem Philosophiam & Politicam ex libris ad Nicomachum & Politicis Peripateticis hauriant, de capita illa de triplici regimine etique oppositis vitiis addiscant non segniter.Nec grave sit Ducibus Politica Iusti Lipsit perlegere lapius, ob dispositionis artificium & sente tiarum cumulum & authoritatem. De hac Phialosophia loquitur Plato, cum pronunciat beatas fore Respublicas,in quibus imperarent phialosophi, aut qui imperant philosopharentur. Hoc philosophorum circo inclusis, Senecae& Plutarchi lectionem unice commendo , si vede moribus severe judicare, sive de Natura su tiliter pronunciare cupient. Tum amplissima Historiarum spatia se Ducibus pandunt. Discant hic Historiam vel Divinam esse, vel Humanam. Divinam vel Iudaicam esse, quae e libris sacris, Iosepho dc ejus interprete Hegesippo est haurienda : vel Christianam, quae ex Novi Testamenti libris &Historiis Ecclesiasticis Eusebii, Sozomeni aliis que petenda. Humana praeter prudentiam & r
rum peritiam , Virtutum simulas ct semina lamdam, Atque exempla dabit. Si publica se ire desiderant, Orientalem, Graecam, Romanam, Ba
baram historiam legant. Orientalis res Iudaeorum, AEgyptiorum, Syrorum, Persarum exponit , quae Iiosci poterunt ex Iustino , uberius ex Herodoto & Diodoro Siculo. Graca Spatianorum, Atheniensium, Thebanorum dc Macedonum res gestas recensist, authoribus Thucydide, Plutarcho,Arriano, & E Latinis QSumtio. Romana vel vetus est, vel media , vel recentior. Vetus ab urbe condita ad Auetustum