장음표시 사용
491쪽
Et Jaciis Superum munera flare suis.
Hac oculis placuere magis, magis icti palato, Gusus, odor partes hic obiere sum. Talia non posuit Thetidi conciυia Pelim , Non epidis i iis accubuere Ioves. Non hac a perit Latium, cum iactor ab hoste Romulidum intraret maenia Caesar ovans. Tunc aliquis dixit secum : quasercula RO ΜΟΣHic parat hac Cos Mi filia grandis edit. Regina quaedam gustasse , quaedam vidisse, contenta , cum sibi perplacuisse hunc exotic rum mercium & deliciarum apparatum liberali oratione significasset, actis gratiis, a Reie. Consulibus , per spaciosam Vrbem cum universo comitatu circumducta fuit.
Vidit aedificia palis stipitibusque fulta , de
ex ipsis alte educta paludibus , ut non minus haec, quam Venetiae aquis innatent. Vidit Iabore & industria cogi in obsequium terram , dc invitam eas moles portare, quas sibi relicta funditus absorberet. Adspexit dilatata non multis abhinc annis immani spatio pomoeria Veteris Civitatis ambitum adaequare. Vidit fossarum & eam fluminum instar intersecantium amplissimos , dc vehendis quaquaVersum mercibus aptissimos alveos. Per Regiam fossam, si ve Cingulum, mox Dominicam, inde Caesaream fossam vecta , aedes ubique conspexit natira felicitate ad omnem negotiationem , Varietatem , splendorem, factas; ingenio plurimum in iis naturam superante, quae in longissimum non raro prospectum , dc qui cujusque oculos effugiat, protenduntur. Stueuit ad Caesareae fossae conspectum , cui persimile tota Europa,
si exteris fides, non habet, sive in aedium longam
492쪽
. gam continuamque seriem , sive in earum ad Ostentationem , pulchrit*dinem, decus, & habitantium commoda comparatas fabricas, sive in frontispiciorum, vestibulorum, fastigior uinformas, vario opere interludente Toscano, Dorico, Ionico , Corinthio, sive in pontes lateritios aquis intermeantibus instratos , sive in a borum aedibus oppositarum pulcherrimos o ' dines, aciem intenderet. Vidit Deo sacras aedesdc templa, non veteris sarculi, sed superiorum annorum Opera , ne jam pietatis studia exolevisse credant, quotquot illa in majoribus nostris merito admirantur. Fuit, ubi cataractas
vidit maris flurninumque repagula, & cum res exigit, emissaria , quibus Oceano catenas injicit , & obices ponit vis solertiaque mortalium. Fuit ubi turres adsipiceret, vel in media Vrbe, vel ad fluminis ripam Pharorum instar
exsurgentes, tanta pellucentes amoenitate, ea superstantium columnarum varietate, ut dum
Solaribus transverberantur radiis, luci quavis parte Viam prospectu praebeant laetissimo. In turrem Templi Occidentalis oculos convertens , in summo ejus apice Coronam Cars ream vidit, abavi donum, & liberalitatem suorum in coelum attolli a grata posteritate conspexit. Occurrere obeunti navium stationes plurimae, per fossarum alveos sparsae , Londinensium , Rhotomagensium, Rupellanorum, Hamburgensium, Lubecensium , Anmerpiensium, Harlingensium, & aliorum sine numero. Vidit lignorum omnis generis, trabium, asserumque sectilium strues longissimis spaciis extendi, quae ex Sarmatia, Livonia, Bergis, etiam h Bructeroruin de Cheruscorum silvis huc advectantur. quorum vel ad aedificiorum, vel clas-
493쪽
sium fabricas, vel ad aggerum munimenta adversus maris Austrini furores quotidianus usus est. Occurrere sora , venditionibusque dicata loca , navalia etiam , ubi quassae rates reficiuntur, Vel novae conficiuntur. Vidit densa domiciliorum agmina non ad habitationem , sed mercium omnigenarum custodiam facta, ubi elephantorum dentes in montes aggesti, ubi balaenarum & cetorum arvina ignibus excocta, ubi Brasiliensium nemora, ubi Tabaci
contorta in cylindros pondera , ubi boum caprarumque exuviae, Eburonum metalla , ubi aeris Gothici laminae asservantur. Praetervecta fuit vitrorum ossicinas, ubi aeterni ignis mat ria fornacibus liquefacta nunc flatu , nunc toris no figuratur: alia argento, alia auro incrustatur ad quemcunque usum, etiam ad escaria v
sa. Non placuit olim Tiberio principi hoc vitri fleetibilis temperamentum, qui, ne pretiis aliorum metallorum detraheretur, ossicinam tanti inventi matrem abolevit. Opportunum fuit haec adspectasse vel in transitu Reginam, quae hoc Amstelodamensis Amaltheae cornu suo quoque studio, & prono in mercatores nostros affectu adauxit. Nec indignae etiam regali meditatione opes tantae, ut in Deum authorem , & benencum earum largitorem secundae ab illo in terris mentes reflectantur. Hac ipsa periodo visa Reginae Domus Soci ratis India, quae ad Occidentem militat & me catur , portis, tectis, gradibus, mercium receptaculis , atriis , conclavibus , Vel speciosa, vel
1 paciosa. Estque haec illa Domus , quae occidentem adiri dc vinci posse prima docuit: quae, dum domi terris nostris oppidisque hostis incubat , Africani exemplo, hunc ipsum foris a
494쪽
terit & fatigat. haec veteri orbi pacem quaerit, dum novo longioris belli alimenta subducit. hujus ductu urbes maximas ultra Tropicos &AEquatorem vicimus, victas Dei praesidio tenemus in hunc diem. quod portus Brasilianorum, quod flumina, sinus, castella, promontoria , insulae , saccarorum molendinae nostra sint, huic debet Patria. haec Nassovios duces, milites,arma, bellicarum navium classes, felicissimo successu , in ignotas priscis terras mittit , urbem S. Salvatoris audaci Marte expugnavit, naves
hostium exussit 3c diripuit, de Olinda ejusque
arcibus triumphavit,longoque jam tractu Brasiliam suam fecit. hax ipia Mexacanam classem, auro, argento, mercibusque pretiosissimis gra-Vem, non magno molimine, duce Petro Heynio, ad Cubae littora superavit, 3c aureum vellus , principibus Europaeis formidabile, non in Graeciam, sed Foederatorum terras, nullo hactenus eTemplo , transvexit. hujus auspiciis aliud Belgium ultra mare inhabitamus. aliosi sic Batavos compellamus auriseros, Afrorum portus tu littora postidemus, ut duabus Socistatibus innixa Res p. imperium cum Sole quaquaversum diffundat. Fuit . cum in sor staret Regia Mater, spatio capacissimo, quod Damum Vulgo nuncupatur. eo quod aggeris atque intersepimenti vicem Amstelae ac Yae fluentis praestet. Lunari die
mercatu fervet , caeteris diebus mercatorum deambulationibus frequentatur , ad exemplum
Romani istius , de quo Plautus : In foro in molani homines atque dites ambulant. Occurrere hic spectanti Curia sive Senatoria domus, &Libra. illa sola antiquitate venerabilis. reliqua Vrbis opera nova nitent pulchritudine.
495쪽
haec senio suo & minantibus ruinam parietibus 4 Commendabilis. quae nulla non sui parte fulget Civitas, hic veterem simplicitatem prae se fert. quae decus, amplitudinem , robur largitur toti, sibi negat. labitur haec, dum novae passim su gunt structurae, & quae prima de Amsteloda- mensium splendore cogitavit,ultimas curas sibi servat. mavult consiliis prodesse publico, quam sibi nitorem quaerere. arctis spaciis clausa dis. fundit pomoeria sua; habitant angusth Senat
res, quorum moderamine navigatur longissime. Passibus mensuratur Domus , cujus Vix ullis finibus circumscribitur negotiandi felicitas. non vult esse conspicua suis , quae exteros in admirationem traxit. non impendit sibi amentum dc aurum, quod, ut Civium peculium, studiose asservat. V1sa quoque hic Libra,aedificium op re elaboratum, forma quadrata, peristitiis loriacisque ad ambulacri usum altius circumductis. fores habet quadrifariam patentes,quae quatuor
mundi plagis respondent. in singulis magnis
minoribusque lancibus ponderantur merces, quibus circumfusa quotidie, vix officio suo patest. ex ea maxima vectigalia aerario Vrbis, pr vinciaeque accedunt. adspexit Libram, hane
Medicea , eo die, quo Librae mensem ingres fuit Sol: & quanquam Florentinorum augustis
Palatiis minor sit,quaestu tamen annuo locupletiorem domum tota Europa conspici vix crediderim. Cum pontem transiret, ex coctili lapide factum, qui Amstelae rigas jungit, incurrit in
Regios oculos mercatorum augusta porticus, quam Bursem vocant, eleganti & operosa structu a. fornicibus tota moles incumbit, superiora operis columnae marmoreae quadragin-
496쪽
ta valide portant, ut ne dissolvere saecula com- Pagem videantur posse. Ambigas, ingenio, an sumptu, an utilitate major. Omcinis Inserior bus, . qua plateas & Amstelam spectant, viginti sex cingitur; at qua per gradus ascenditur, stationes aperit 3c vendentium capsulas plurimas, quae centenarium facile excedunt, ubi merces omnimodae pulchriores, exoticae, domesticae, natae vel factae veneunt. Hic mutuis contractibus venditur Orbis, hic emitur. hic de pretiis rerum, permutandis mercimoniis, onerandis exonerandisque navibus , de ponenda in us ram, remittenda alio, repetenda aliunde pecunia omnis sermo. Ferunt prisci saeculi narratores , fabricas septem pro miraculis habitas: Ephesinae Dianae templum, Regis Mauilei monumentum, Colossum Rhodium, Iovis Olympici simulachrum , Cyri Medorum Regis domum , Babyloniae muros, AEgyptias pyramiades. Sed non illa ulterius praecipua putavit Medis , ut quae in una Vrbe tot stupenda conspexerit. Habuerunt honores, quia praecesserunt tempore, & in rudi saeculo quicquid emersisset novum, jure ferebatur eximium : Nunc tota Vrbs miraculo assinis visa fuit, vel ob hoc unum, quod quaesito per artem sundamento, septentrionalium sylvis tota innixa & superstructa,in hanc pulchritudinem, majestatem, decus assurrexerit: in sernh humilis, supernE sublimis: inferne paludosa , superne sicca & nitida : inferne sublicia, superne marmorea & laeteritia:
inserne instabilis, lubrica, fugiens; jam adactis in fundum nemoribus, infra supraque stabilis
per Imperboreo pinita in orbe fuit.
497쪽
Dies Veneris novis Spectaculia super aquas . Amstellas exactus fuit, eo Vrbis loc qui a Cataractae Dainensis Meridionali parte ; vulgo Roc in appellatur. Etenim Amstela Civitatem ab Austro subiens , de ad Dami usque cataractam recto cursu procurrens, per eandem in Dameracuin effusus, Aquilonem versus Yae miscetur, Urbemque in Vetus ac Novum latus medius dispescit. Meridionalis Amstelae pars duobus intercepta pontibus , spatium fecit rerum novarum se- aulis procuratoribus 8c cupido spectatori. Novi Arcus Triumphales, integrae Domus forma, unius noctis opus , in Insula stetere , quae mira celeritate sesqui ab Urbe miliari, E locis uliginosis, & paludosis, ruricolarum ope translata, aquis innatabat, ceu Delos altera, aut Samos, aut, Neritos ardua saxis, gramine,juncis,arundinetis circumvirens vernansque. Fronte gemina, hinc Meridiem,hinc Septemtrionem dicta Domus spectabat, ut adventanti Reginae utraque sui parte novam exhiberet Scenae faciem. Praecedens unus & alter dies Terram Regiae Majestati famulari vidit, hic Aquas o sequio ejus devovit: tum curribus itum per Vr- hem; nunc phaselis, myoparonibus, lusoriis navigiis suae concessae partes : tunc vagus fuit spectator; nunc vel in Telluris ripa fixus,vel in Aquis mobilis vagusque : tunc visa Vrbis praecipua ; nunc quae Reginam, Etruscos, Gallos propius concernebant, Spectacula. Confluxerat vi angustias tota Civitas, & diffusus per amplissima pomoeria Civis vix altero stadio claudebatur. 4tabant in ripa densa virorum, foeminarum, puerorum & puellarum agmina. ει baut mixti indigenae dc exteri, mercator ti
498쪽
Proxeneta, dis, pauper, Gallus,Belga. Bructero Frisius ,'Sicambro Mattiacus, Cimber Sueco , Cattis Saxo inerrabat. omnibus idem semvor videndi insolita. Pontes oppleti spectandi Veniam, sed grandi pretio , faciebant. domus Circumpositae non homines singulos, sed hominum examina dc exercitus per senestras ostentabant, nec gratuito ubique indultu. arborum summa infimaque agiles corpore conscenderant. Erant ex Neptuni filiis, Qui palis, quibus rates tu aquis alligari solent, unguli insinuatis brachiis insidebant, corpora miro artificio librantes , ne hinc vel illinc dispari gravitate de-
Iaberentur. domorum apices, canales, turrium
perinylia , semistructorum aedificiorum plana, fumorum emissaria plebes habebat: dc licet imgressus in hanc Amstelae partem concessus cubvis sine distrimine non fuerit, irrepsere tamen cymbulae complures vectoribus onustae, quae ad margines Amstelae futurorum desiderio tenebantur. Totum inter pontes duos interjectum spacium pro illustri erat Amphitheatro. Fertur dixisse Regina, se neque in Italia,neque in Gallii ne quidem Lutetiae Parisiorum, urbe populosissima,tantam mortalium vim, loco tam a gusto coactam conspexisse. Transiverat coeli medium Phoebus,cum Gallorum fulgida Phoebe populo Amstelodamensi denuo illuxit. Vehebat Illam cum Principe Auriaca, Praetore, Consulibus Navigium splendidius , tegumentis dc tapetibus magnificis insigne. aliae celoces Senatores, Scabinos, Admir sitatis dominos de selectiores Civium habebant. Tum laxatae cataractae duae ex adverso oppositae. Vna, Gremenesia dicta, Reginam m stelam exposuit, qua adnavigante , ecce auV s tera,
499쪽
tera, Maria nomine, apertis valvis soribusque Neptunum aquis innatantem , Reginae in occurium , procelloso ac praecipiti aquarum lapsia effudit. Currus concha erat, aptum Deo maris vehiculum. Illi equos marinos in pisces desinentes squamosis Pedibus, capite dorsoque supra aquas eminentibus, junxerat artifex mauus. in ipsa concha maris Deum cernere erat hirsuto & capillis canis circumfuso capite , rigente horrida & spumosa barba, tridente terribilem, Vultu grandaevum tetricumque, membrum umdum, qui protensis in longum stenis equos m derabatur. pone Neptunum in ipsa puppe Me curius sedebat, Mercurialium praeses fauto que; fandi, mercandi, peritissimum numen. PLleus illi ex more aliger erat. dextra caduceum
animas ille evocat Orto Pallentes, alias sub tristia Tartara mittit. Ad latus ligneis capsulis humeros tenus inclusae N ades quatuor, corollis viridibus, ex alga, musco, foliis & floribus stontem cinctae, Europae , Asiae, Americae, Africae imaginem exhibebant. singulae brachiorum arcto complexu Amalthaeum veluti cornu gerebant, propriis quatuor mundi partium donis instructum. Ad proram conspicua erat Virgo elegans, Amstet
damum referens, quae inclinato reVerenter compore, Reginae adventum gratulabatur. Conveniens Reginae creditum fuit hoc Spectaculum, quae Sobolis non unius imperio , non uni mari imperitabat. conveniens quoque Urbi, quae Deo Opt. Max. vero maris Domino fortunarum suarum principia,incrementa, vigorem solid. t.
500쪽
MEDICEA HOSPES. Aiis. In Neptuni, Mercurii, & Virginis Amst
SCHEMA.Nξημηm i is, quem Udetis fluctibus
Tolbsesera fronte, canis horridum, Savum tridenti, maximi Deum maris, Culud marina monstra currus ductitant. Hinc inde Iustiante N adum choror Et ille puppi cessem eminens nepos Atlantis, arbiter mercantium, peritu , emptor idem is venditor, Jortis author optima, nuncpesima, Anceps favendi: Quaeque Virgo pulchrior diu decenti sectit obvium genu :. Gratantur omnes Galliarum Numini, Pron que votis Principi se devovent. Neptunus ostera caerulas Ponti vias, Facilesquefluctus,strata ventis aquora. Dua filiorum sceptra im exporrigunt, Gallus, Britannim, praepotensique Cantaber. Tegeam iste pristim interpres Deum, inbem Parenti Lilisque consecrat. . Amstellis rago Neptuno Jo, .
Cyllenioque nixa, mercantes Deos
Subdis corusca Principi, ipsam Deo. Hinc ad Insulae partem Borealem se applicuit Praetoria,quae Reginam Vehebat ubi primo e hibitae Nuptiae Franci ci de Medicis, & Iohanna Austriaca, patris matrisque Maria de Medicis, adspectante Augustissimo Imperatore Ferdia, Medicea Aυo. Francisco huic Co mPater , qui ex duce Florentino primus Etruriae Ducatum adeptus suit, suffragante Pio V Pon-