Ludouici Nonii medici Hispania siue populorum, urbium, insularum ac fluminum in ea accuratior descriptio

181쪽

I 8 HISPANIA

C A P. L.

Cerretani dim Iuliani. Cum Hercule in Daniam venerunt. Inscriptio vetus.

T Uergetibus esse conterminos Cerretanos I est Ptolemaeus: incolebat autem Pyrenaei Convalles. Plinius illos Iulianos appellat,an forsan ab urbe Iulia Libyea,laam Ptolemaeus ibi statuit' suspicari licet,praesertim cum nulla manifestior occurrat ratio. Cum Hercule illos olim in Hispaniam venisse innuit Silius Italicus lib. iij. Nec Cerretani quondam TFrinthia cafra Aut Vasco in lue galeae, ferre arma morali. Dion lib. xlviij. refert Cerretaras cum a Pop. m defecissent, a Domitij Caluini legato sup ratos, postea tamen ab illis circumventum fuisse,& desertum a proprijs militibus- sed decumato prius milite, iterum a Domitio Caluino debella tos. Strabo l1b. iij. apud Cerretanos pernas optime,& varijs modis condiri refert, unde& Val. Martialis lib. xiij. erretana mibi fiet, mimus a licebit

Eodem etiam libro Poeta Cerretana Vina commendat: cerre

182쪽

Loo VICI NONII. SN Gerretana nepos ponet,Setina probabis Non ponit turbae, cum tribus illa bibis. Incolebant autem loca illa Cathaloniae, Galliam versus, ubi hodie Comitatus Cerdaniae est, ut notat Ambr. Morales lib.viij. p.ij. qui etiam resere hanc inscriptionem in Pyrenaeis alibi exstare : scribiturque tantum unico R. nomen C

retanorum:

BONAE. DEAE. ET COLLEGIO. VII. EPULONVM. GOMMVNI. POP. SENTENTIA EXCLUS CERET ANIL TEMPLUM. v ICTORIAE. AVG. D. CAP.

183쪽

HISPANIA

Braccara Augusta a quibus condita. Inter

quatuorpraecipuas Hilpamiae rurbes. Sedes Regum Sueuoram ct Gothorum De primatu mypania cum Toleto certat. CV M Braccara ea in Portiagaliae parte, prae Interamnis dicitur. hoc aeuo sita sit,cuius tamea me nulla est facta mentio inter Lusitanicas vrbes,eo quod Lusitaniae limitibus antiquis exclusa Esse ideo non abs re me facturum puto, si ubi Lusitania desiit, Tarraconensem prouinciam auspicatus fuero. Ptolemaeus Braccaram Augustam vocat, & inter Callaicos Braccarios recenset; Antonini Itinerarium Bragaram vocat: hinc fortanhodiernum nomen Braga mansit.ex vetustiss1mis Hispaniae urbibus esse ut nemo ambigit , ita Om' nes paene de Conditore eius dubii .Episcopus Gerundensis lib. iij. a Poenis conditam ait, & in memoriam amnis Bragada apud quem M. Regulus portentosae magnitudinis serpente confecit) nomen Traccaera inditum,Alij probabilius forsan,ad Gallos Braccatos originem referunt. ConstanSenim est auctorum opinio , Gallos totam illam

oram occupasse, unde Celtili populi. Sc Gallaci.

184쪽

LUDOVICI NONII. I63 Iuridicum ibi fui siὶ conuentiun testis est Plinius, a quo xxiv. ciuitates iura petebant. In antiquis inlcriptionibus mucam μμι unica voce, non le- mel legitur. Tarracone: M. VLPIO. C. F.

FLAM. P. H. C. P. H. C. In ipsa vero Bracaraugusta hanc exstare ferunt:

V. D. Ausonius Poeta, suo aevo interquatuor prae cipuas Hispansae urbes, id Catalogo illustrium Vrbium recenset hoc versir:

185쪽

μα HISPANIA Priscis etiam Annalibus constat, Regum Sueuorum sedem fuisse circiter C LXX.annis, sub Gothicis vero Regibus CLXX. annis floruisse. Sita

autem est ad Alestem amnem quinque leucis amari,insigni agri caelique clementia praedita: Archiepiscopatu nobilissimo claret. De primatu Hispaniae cum Toletana Ecclesia dudum certat, α1n decisalis in hodiernum aeuum pendet. Cum enim praecipuae Hispaniae urbes & metropoles in Maurorum essent potestate, ab Alphonso I. cog- Domine Catholico anno D. CC: XL. prima omnium in libertatem vindicata est, Omnesque Hispaniae Episcopi Braccarensem,pro Metropolitano agnoscebat. Hac in urbe Lusitaniae Regum

Primus fator Henricus Comes, pater Alphonii HenriqueZ I. Lusitaniae Regis, in summo templo est sepultus.Christi fidem, edocta a D. Petro Martyre S. Iacobi discipulo,amplexa est,& multo cum sanguine constantissime conseruauit.Varia hic Patrum Concilia celebrata.

186쪽

Vinnam modo olim Iocatasit Compostella. D. Iacobi corpus quando detes tum. quando in prriise nomen eius coeptam implorari.

tatis vestigijs, aut rerum gestarum titulis tumens, sed Hispaniae Tutelaris D. Iacobi reliquajs ornata: quibus ceteris urbibus merito praefereda. De antiquo nomine variant scriptores: Episcopus

Gerundensis Compo tellam dictam putat,cum enim prisci Hispaniae cultores his in locis Hesperum oriri vidissent, quam regioni illi salubrem stellam credebant, Compotem stellam nominarunt; unde Scompostella urbem dicta. Infulsa hericule & inepta

etymologia , quae cassam nucem non meretur.

Franc. vero Tarapha & IOL Moletius Flatuum Brigantium Ptolemaei credunt,quod inrer Callai-Cos Lucenses,in magno portu statuit; Guillelmus Eoonus libello De Orbis terrarum nouis incolIS, putat Flauium Brigantium idem esse opidum cum Eluuionauia, sed egregie hallucinatur: siquidemi uis ua a Ptolemaeo inter Paesicos collocatur, L 1 Ela-

187쪽

Io4 HISPANIAE inium vero Brigantium inter Callaicos Lucenses. Non absurde suspicatur Tarapha in honorem Vespasiani esse exstructam, aut certe praenomen assumsisse. Paulus Orosius lib. I. cap. ij. solum Brigantium nominat, ibique aliissimam esse pharuasserit Io. stuarius Valent. Schol. in Mela,credit Ianasum opidum inter Artabros esse Compo stillam: sed in re tam dubia quid certi statuere meum non est nisi Flasiam Brigantium non esse, ut siro loco dicetur. D. Vero Iacobi corpus quo pacto primum a discipulis Iriam Flauiam, postmodu vero compsellam allatum sit, fuse referunt historiae. cum vero multis iaculis latuisset,non solum Poenorum tempestate,sed & ante Gothorum aduen

tum, anno demum D. CC. XCVm .regnante Al

phonso Casto, caelesti indicio Theodomiro Iriesi Episc. detectum iuit; quo tempore Imp. Carolus Magnus eo, religionis ergo, iter suscepit: qui a

Leone III. Pont. Max. obtinuit, ut Episcopali dignitate ornaretur, ita tamen ut Iriensis Episcopi titulum retineret. quod & obseruatum fuit usque

ad annum circiter D. CCC. LXXVII.quo tempoIe

Ioannes VIII. Pont. Max. Compostellanam Ecclesiam,ab Archiepiscopatu Braccarensi exemit.

Ecclesiast. Annalium tomo G. Callistus Pont. Max. Emeritensis Ecclesiae Metropoliticum ius, essiasi

188쪽

LUDOVICI NONII. i6s effagitante Hispaniae Rege, Compostellam transtulit, tum quia Emerita Saracenorum rugo premebatur ; tum quia peregrinorum concursita Mreligione Compo stella in melius semper cresceret. nam ad illa usque tempora eXiguum tantum sacellum fuerat Increbrescente vero fama, D.Iacobi hic latere corpus, non sol im Hispani, sed

omnes paene nationes excitae, frequentes cum

Votis, donis'. ventre. Templum donarijs vario rum Regum splendide ornatum. Aucta religio, cum paulo post anno D. CCC. XLVI. Ramiro Regi ad Clauigium , intercedente Apostolo, de innumera barbarorum multitudine, victoria Concessia. unde coeptum ess in proeli js nomen eius patrociniumque implorari, victorque exercitus uniuersam Hispaniam voto astrinXit,Vt ex langulis agri vineaeque iugeris, Compo stellano templo frumenti modium , aut vini amphoram quotannis omnes penderent.

CAP.

189쪽

CAP. LII LA quae calidae Amphilochia Aquae Celinae Hosae. Vnde orente hodie. I hermise hic salubres

INter Cilenos populos in Gallaecia, Ptolemaeus Aquas calidas opidum recenset, incolis hodie freqe: quod & Amyb luchiam dictum prius credunt Alvarus GomeZius , & Beuterus , ab Amphilocho Teucri Comite, qui hic,Strabone teste, diem clausit. ab Antonino vero in Itinerario, Aquae Olime vocatur. Declinante amem imperio Romano,& irrumpentibus in Hispanias Gotho rum populis, Gallaecia Sueu is in sortem & 1 dem obtigit , 3c patrio idiomate urbem hanc urna is quod lacum calidum denota t,ap pellaru t:

postmodum vero quasi maerensὶ corrupte nimis dictuni e L sed inscij et mologiae

vocarunt Latine Auriam, quas ab auro nomen illi esset. Sita autem est ad amnis Minis ripas urbs, agro fruitur non amoeno solii sed & felici: sapidissimis undique fructibus egregie ornatur, praeter generosi de nob1lissimi vim copiam: templa habet, structura

190쪽

LUDOVICI NON II. I 67struct ira,& Religione exculta, CathedraIe prae sertim: ornatur id signo Christi crucifixi, mira arte & vetusta incolarum pietate venerabili, de miraculis crebris claro. Sed praecipue Vrbem nobilitant non uno loco erumpentes calidi, & salubres sontes ; unde & urbi nomen r quorum nonnulli ita moderati sunt caloris, ut innoxie CorpuSeum queat perferre. alij vero tam intense feruent, Vt tacitis calorem asper netur, & oua in illis facile

qui pollini. tantus vero circa hos fontes aestus erumpit. ut vel rigente bruma, Sc operta tellure nivibus, vicinae fontibus aedes numquam niue vel pruina albere conspectar sint: diceres una in Urbis regione hyemalem, altera vero vernalem &tepidam auram regnare. Mira etiam hic naturae prouidentia elucescit. nam cum suburbanus ager

raras siluas ferat, nec carduae materiae multu sit ferax quantum Vrbi ad focum opus esset,calidarum hanc cooiam diuite vena effudit, Qua incolae ignis beneficio sine igne fruerentur. Cum vero calidi omnes fontes, a latentibus stab terram aluminis, fulsaris Sc bituminis venis originem trahunt, Vt refert Vitruvius lib. viij. cap. iij. unde Poeta de

illis:

Sive bitκm neae r iunt incendia Uires.

Discriminat naturam arcani metalli sapor, vel L q. odor