Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

241쪽

m Ort D.

XXXIII. Mais Dia charge de qui soni es si penses' u Ellos

dolvent se satre avec l'argent de a Succession , Si nJ en a roliv. s'ilis' en a pas, te rhleu sera veni re de Obj et de a succes sion, qui par testem soni Suscepti bles de Se corrompre, Oti Otitia conservation erat a charge a la succession A sit aut de cos objet , 'il quelque vases 'or ou 'argent, it te sera vendi se

ou les metira enadge . si Lacloi si pro uveri'us age qui avai prsival che les iaciens, de atro condia ire les en terre mens paries scin me qui en igne de deuit, potis sale ut de cris et se si chiralent les oues. et Ciceron, dans son trait des sis, D. 6 , apporte que, vivant L. Elius, gramma trien lessu/n signis1 ait de cris lugubres. 3 Laeso rέprouue en cor la sipense 'lu'on falsa it potar em hau me les

cadaures , comine ne sipense Superflue Cic Eron spelle et te oti clion ser Oile parce 'lu'otici fais ait sta ire par de es claves embaum eurs.

4 Oti lasai de tables couvertes de meis autour dia tombeau La Joi

242쪽

. Vel a debitoribus si facile exigi possit n. l. I 3. Gaius , lib. I9.

Et si quis impediat eum qui emit quominus ei res tradantur, praetorem intervenire oportere tuerique hujusmodi factum, si quid impediat quominus ei res venditae tradantur . l. I . Ulp. lib. 25. ad ed. . Sed etsi res legatae sint a testatore de cujus unere agitur,

nec sit unde funeretur, ad eas quoque manum mittere oportet Satius est enim de Suo testatorem funerari , quam aliquos legata conSequi n.

. Sed si adita fuerit postea hereditas res emptori auferenda non est; quia bonae fidei possessor est, et dominium habet qui auctore

judice comparavit. Legatarium tamen legato carere non oportet, si potest indemnis ab herede praestarici quod si non potest mc Ims est legatarium non lucrari, quan em 'torem damno inci .

d. l. c. g. 2. . Sed et Si S.

Quinetiam, si si colonus vel inquilinus sit is qui mortuus est, nec sit unde stineretur, ex invectis illatis 1 eum stinerandum Pomponius scribit Pet si quid superfluum remanserit, lio pro debita pensione teneri is d. l. o. g. I. SECTI III. De actione funeraria. XXXIV Quum contingere posset ut hi ad quos curam laneris pertinere diximus, hoc ossicium negligerent, tum praetori visum

est, ei qui his cessantibus, hanc curam sponte SuScepiSSet, prospicere.

Unde re praetor ait: Quod funeris causa sun tu, actus erit, ejus neci erandi nomine, in eum ad quem ea re Fertinet, judi cium dabo n. l. II. g. v. aut lib. 25. ad ed. v Hoc edictum justa ex causa propositum est, ut qui uneravit, persequatur id quod impendit. Sic enim ieri ne insepulta corpora iacerent, neve quis de alieno uneretur . d. l. II. g. 3. Circa hanc actionem videndum est, quando competatu cuius personae epultae nomine detur, cui et adversus quem quandiu duret haec actio, et quid in ea veniat.

ix Quamvis tacite sint obligata pro pensionibus quas debebat deiunctus.

243쪽

ii ii ii sera paver de crsiances par de debit cur disposύ h se

. Si elui quia chel quelque esset la succession vendus ceti occasion, troiave vel aues obstacles h leur ivraisOD , leprete ui do it interveni poti satre ex sicut e la vente, et leve testes difficulisis qu'on oppos h la silivrance est 'esset vendia . . Si te sis uni doni il4'agit de sat recies sunhrailles , a sigia si totisses essetf, et 'lu'il ne reste a de quoi l 'en terrer On se salsira deces esset lύgusis poti satre es rais deri' inhumation , parce qu 'ilest plus juste 'in humer uti mort auodsipens de se biens, que decies laisse a se togata ire M. i. Si a succession a t en sui te accepisie les esset vendus hcelui qui es aura acheths, ne tui seronti Oint enlevos, parem tu ilen est posses seu de bonne sol, et moriae proprie laire, qualitεqu i iient dii juge te thgalaire De sera pas non plus privsi de Onlegs, s il restes, 'hhritie de moyons 'indemnites,4 ἡsau des queis it aut mi eucque e togataire cesse de gagner, que de satre

si Quoique es otii et sussent tacite metit oblige: pou te patent eu de l03ers que devat leta si sunt.

244쪽

Quando huic actioni locus sit Ut huic actioni locus sit, Me concurrere Oportet o'. ut quis sumptus in s inus alicujus secerit eo animo ut illos reciperetu2'. ut non malo animo seceritara'. ut ad eos recipiendos nulla alia ei suppetat actio. g. I. De oluntate Echiendi Sum tus.

XXXV. Sed interdum is qui sumptum in unus secit, sumptum non recipit; veluti si pietatis gratia secit, non hoc animo

quasi recepturus sumptum quem se citra et ita imperator noster rescrio sit. Igitur aestimandum erit arbitro et perpendendum quo animo sumptu factus Sit utrum negotium quis vel defuncti vel heredis gerit vel ipsius humanitatis, an vero misericordiae volpietati tribuens, vel assectioni. Potest tamen distingui et inisericordite modus, ut in lioesuerit misericors vel pius qui sit iteravit, ut eum sepeliret ne insepultus aceret; non etiam ut suo sumptu socerit. Quod si judici liqueat, non debet eum qui convenitur absolvere : quis enim sine pietatis intentione alienum adaver sitne

rati oportebit 1 igitur testari quemque quo animo sui erat ne postea patiatur quaestionem . l. c. g. 7. 0l p. lib. 25. ad ed. Quocirca re plerique filii, quum parentes suos stinerant, Vel alii qui heredes ieri possunt, licet ex hoc ipso neque pro herede

gestio neque aditio p esumitur, tamen, ne vel miscuis Se se ne cessarii, vel caeteri pro herede gessisse videantur, solent testari pietatis gratia sacere se sepulturam. Quid si supervacuosuerit sactum 'Ad istud se munire videntur, ne miscuisse se credatitur : ad illud non, ut Sumptum Consequantur. Quippe protestantur pietatis

gratia id se sacere Plenius eos igitur testari oportet ut et sumptum possint servare v. d. l. c. g. 8.re Fortassis qui posset dicere, interdum partem sumptus factipo Sse recuperari, Si quis pro parte quasi negotium gerens, pro parte pietatis gratia id faciat quod est verius Partem igitur si Consilivetii dat.

245쪽

Qua ad cette action iners. Ρou qu i y ait lieu a cette actiora , i lauto'. que elui qui asait les sunsirailles de quel lu'un, 'ait sat dans 'intention 'enitro reniboursh; 2'. 'lu'il ne ait pas ait dans uri mauuai dessein; 3'. qu 'il ti'ait pas 'autre action Our 'en salve indemniser. g. I. De I'intention faire renibourser es menses iunctai CS. XXXV. si Mais queique is elui qui a satirae dύpenses sunsi-raires 'en est a re inbourssici Si par exemple it les a Dites datisci intention de donne une pretive 'attachement ii sisunt et non de se les satre restituer A in si 'a sicid si uti reserit de notre Empereur C 'est Ourquoi 'arbitre Onim poli estimer es si Pen Ses, Oit examiner dans que es pritilles ontrat falles, si cel ui qui es saltes a ei intention de reiadre servicera 'fisiritieris audsisunt ouis il l'a ait par tin motis d' humanitsi, de compassion, de pisitsiiura' assection. ille ut cependant distinguer, mome dans te cas his serat Parin sentiment de compassion, quelle si Ornesil a prsitendi metire a cet acte de sensibilitsi, parce qu'iliourrait 'avo i fait unique ment par pisitsi, Our que e mori ne restat pas I S sipulture, ii seulementi Our u vance les rais. Quand ejuge en aurait latreuve , ille evrait pasi Our cela abso udre elui qui aurai sit actionii si h ce iij et car toujour uia motis depi sit , se charge de sunsirailles 'un utre. Ι saut donesi ire si clare deuantusimo ius I dans quelle intention la hos a disi satie, asin qu ille reste plus de dotile a cet gard . . La lupari des ensans qui Onoles Obshque de leur parens, ou de ceu qui sonides ungrailles de person ne doni iis peuventhtrea siritiers, quoi lii 'on ne uisse indu ire de cet acted accepta tion decla succession , cependant, our u 'On ne leur imputeias de ' ol re immisesis 'iis sontra siritier siens, ou 'avoi fait ac ted'hsiri iters 'iis sontisiritier volontaires , ont coutume de decla rei devant simoin qu iis sonides si ais decla sipulture par uti motis de pthisi S il sint sal cette demarche satis sices sitsi , iis soni celassis syotre alia si prsi munis conire' 'accusation de 'hire immisch dans a

qu iis auron satis, uisqu' iis doctarent les avo i satis par uti motis de pisito S iis velatent se si serve te roit 'dire renibourssis, iis

246쪽

'I LIB. XI. ANDECTARUM TIT. VII.

Sumptu Consequetur, quem non donandi animo iecit

XXXVI. utina luit actioni non sit locus, nisi qui sumptum fecerit, animo recipiendi secerit hinc u si quis, dum se heredom putat, patrem milias uneraverit, uneraria actione illi non poterit, quia non hoc animo secit quasi alienturi negotium gerens et ita Trebatius tiroculus putant . . Pulo tamen et ei ex causa dandam aetionem sunerariam 1 D. d. l. c. g. 13, Unde Paulus Si possessor hereditatis unus secerit, deinde victus in restitutione non deduxerit quod impenderit, utilem esse ei funerariam s. l. 32. Paul. lib. 27. ad ed. g. II Requiri ut non malo animosactum sit. XXXVII. Hinc dicitur u judicem qui de ea aequitate cognoscis, interdum sumptum Omnino non debere admittere modicum sac tum, si sorte in contumeliam defuncti hominis locupletis modicus factus sit. Nam non debet hujus rationem habere, quum con iumeliam desuncto secisse videatur ita eum taueraudo . d. l. I g. III Requiri ut alia actio non Sulmetas. XXXVIII re Labeo ait: Quoties quis aliam actionem habet de funeris impensa consequenda lane rari eum agere non posse et ideo si familiae erciscundae agere poSSit, suneraria non ac

turum .

.. Plane si jam miliae erciscundae judicio actum sit, posse agi a , d. l. c. g. a. XXXIX. Simili ratione, si qui mandatu alterius uneravit, non habet sunerariam actionemri sed is scilicet qui mandavit unerandum , sive solvit ei cui mandavit, sive debet. Quod si pupillus 3

1 Utilem scilicet a 2 Ιterari enim non potest judicium familis erciscundae Gut vid. supra,

3 Ad quem hereditas non pertinebat.

247쪽

ud si on relirer done a parti des rat sunsiratres qu'onti'aura pace intention de satre par pure libhi alit n. XXXVI. Cette action 'ayantias lieu , , moin que elui qui a fati tes rais sunhrairesi' ait euri' intention d 'en ire rem bours si re si quel tu uis ait te iliciis de 'inhumation 'un Ort, se croyant soni eritier, ilis' aura pol ut 'aclion sunἡraire, parce quilis' a pasci ii atroci assaireta' uti uire. 'est i 'opinion de Trebatius et de

XXXVII. C'esi ourquoi il est dit que si te juge qui connali de

248쪽

mandavit sine tutore auctore, utilem O sunerariam dandam ad versus heredem ei qui impeditu lucrisi nim liere dem iniquum est. Si autem pupillus unus ad se pertinens sine tutoris auctoritate mandavit, dandam in eum actionem v arbitror, si et heres extitit ei qui uneratus est, solvendoque hereditas est. Contra , si quis mandatu heredis uneravit, non posse eum uneraria agere Labeo scribit, quia habet mandati actionen ii. d. l. I . g. 5. . Si taliae quasi negotium heredis gerens funeravit, licet ratum non habeat, tamen stineraria 3 eum agere posse Labeo scribit n.

d. l. c. g. 6.

ARTICULUS II. Quinam funeraria actione teneantur necne, quo OV linc, et Arct qua quisque Parte pCirca hunc articulum dispiciemus o ' qui hac actione tenean tu pro varia personarum quiae tu ne ratae fiunt conditione et statu 2'. qui teneantur quum mulier sunerata est; 3'. denique an leueauiu etiam illi qui prohibuerunt. g. I. Qui teneantur Pro aria PerSOnarum quin funerat sunt conditione et statu Vel parterfamilias uneratus est, vel filius filiave familias, aut

etiam SerVUS.

XL. Quum paterfamilias uneratus est, patet legatarios et fidei commissarios hac actione non teneri. Nec enim ait eos ullatenus sumptus suneris spectat. Unde Alexander re Legatum a defuncto tibi relictum, et quod in funus vel in morbum ejus erogasse te boni viri arbitratu probaveris, praeses provincite solvi tibi jube bit . l. 3. Od. h. t. Datur autem haec actio adversus eos ad quos lanus pertinet pulsi Non directam ; quia non habuit animum obligandi eum ad quem

ripto scilicet D. Pii quo pupillus etiam sitate 2 Ex rescripto scilicet D. Pii quo pupillus etiam

te , quatenus factus est locupleti , Dligatur. 3 Cur non octione negotiorum gestorum Quia ante aditam hereditatem uneravit adeonu gessit negotium quod nondum erat negotium he redis, nec negotium hereditatis. Ita Accursius.)

249쪽

s sumis a celte action baison de la condition et de 'ota desperson ne inhumhes 2'. quelles person ne demetirent obligees hl 'sigarii des sunhrailles qui ont id satiesiour, ne semine ,3'. en sim, si ceu qui syy soni oppossis en sont en ore tenu S. g. I. Quelle Person res soni Passibios de cetio actioni aison dolia condition et de 'Elia de latersonne inhumAE. Celui doni on a fati es sunsirailles est phre de samille , sit de famille ou es ela Ve. XL. Lorsque c'est 'un phre de simille que es ob shque o ni sitsi saltes , inest vident que les togata ire et les fidsii commissat res ne sontias passibi es de 'action sunsiratre; a les si penses sun6raire ne les concernentias C 'est potirquoi Alexandre ita re Leprsi sident decla province ordo nera qu'on votas pale te leg que le

i Non pasci'action directe , parce qu'it,' pas euri' intention 'obligereelui que la hos concerne. et En verti dii rescri d 'Antonin-le Pieux, par eque uti pupille est oblige: quoi tu' i ait agi satis autorisation de son tute ur , 'il eo est devenuplus riche. 3 I ri'aias l'actiori de la gesti oti des assaires parce qu'il a saltu es sunε-railles avant 'adition 'hi rsiditε, et par conssiquent 'a ait ni es assaires. deI'hfritier , ni celles decla succession Attis pense Accursius.

250쪽

I3o 1 E. I. PAΝDECTARUM IT VII. Puta , adversus heredem , bonorumve posSessorem, caetero SqUe Fuce Sore D. I. I . g. i et Ulp. lib. s. ad ed. Et quum ad successores cura sun eris spectetu hinc, uneris ina pensam et patronus ti bonorum possessionem petit contra tabulas, prae Stat I . n. l. 15. Pomp. lib. . ad b. XLI. Si filius familias funeratus est, u in patrem cujus in potes' late suerit is cujus unus factum erit, competit unoraria acti Opro dignitate et facultatibus. l. 1. Paul. lib. 27. d. l. re Si tamen si iussa milias miles sit, o habeat castrensete Culium.

Put Successores ejus anie teneri , sic deinde ad patrem venire D.

l. 1. Ulp. lib. 25. d ed. XLII. Quum servus nera tus est, re is qui servum vel ancillam sepelivit, habet ad ersus dominum stinerariam actio ueni D. d. l. 31. I. I. g. II Quum mulier funerata est, quis actione funeraria tericiatur Ct Pro qua arto Mulier quae sun erat ust, vel filia milias erat, vel sui juris vel dotata, vel indotata.

XLIII. Quando mulier sui juris et dotem habens stinerata est. in eum ad quem dotis no in ne quid pervenerit, dat priseior sitne

rari an aptionem. Nauissimum enim visum est veteribus, mulieres quasi de atrimoniis suis ita de dotibus unerari et eum

qui morte mulieris dotem lucratum, in unus conferre debere, si vo pater mulieris est, Sive maritus . l. 16. Ulp. lib. 25. ad c . De extrane quaeritur quid lamen si quis dolem hac lege deis derit pro muliere , ut ad ipsum rediret si in matrimonio in ortua esset, 3 Ut quoquo modo soluto matrimonio Numquid hic in unus non conserat ' Sed quum dos morte mulieris ad eum pervenerit potest dici cotis erre eum n. l. o. v. quid tamen ibid.

Igitur ita demum tenentur uneraria qui dotem lucrati sunt, sive vir sit aut quivis alius, si morte mulieris eam lucrali sunt. Quod ii si mulier post divortium alii nupta decesserit, non putat Fulci ii ius priorem maritum, licui lucri dotem faciat, laneris impensam

praestare n. l. 29. Gaius lib. I9. ad ed. VOV.

1 am funeris impensa est onus universorum bonorurn , adeoque eli 3 sonum pariis patrono debilae.