Novi commentari Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae

81쪽

et ope tabularum exacte determinari potuerit, quoniam

nota in uno eodemque plano, sicut planetae, motum Ibmluat, et eius distantia maxima et minima variabilis semper et inconstans deprehendatur. Hinc inaequalitatem eius non ad nieam aequationem reuocare licuisse, sed plures fuisse condenda tabulas aequationum , quae quamuis calculum effecerint molestissimum , tamen non persecte cum coelo consentire deprehensis suisse. f. 2. Docet, non Obstante motu hoc perturbato theoriam summi eutoni, Kepleri legibus superstructam ma-Ximopere conducere ad soluendas difficultates circa motum contumacissimi huius sideris obuias, tametsi attractionem , quam sectatores et toni ad omnia prorsius corpora Xtendere atque adeo proprietatibus materiae annumerare sunt conati, tanquam ausum nimis temerarium

reiiciat, quoniam pro si Astronomico sufficiat, nosse eiusmodi vires in mundo re ipsi existere, quarum effectus,

cum solus spectetur, perinde sit causa siue cognita siue

incognita.

Id filii nos hicrari, quod positis his principiis,

quo omnia corpora coelestia se mutuo attrahere statuuntur, determinatio motuum qui in coelo fiunt ad resolutionem problematum mechanicorum reducatur , prout fusius et eleganter . 3. Xponitur, et tandem euincitur Magnum

Neutomma, qui ipse primum hoc negotium aggresBS, incredibileque studium in hac quaestione enodanda posuit, summas difficultates ob oculos ponere, quibus iste calculus adhuc laboret, tantum abesse , Ut sitisceptum hoc opus aut ipse, aut qui post eum huic negotio se applicuerunt, consece et rit

82쪽

in, praesertim dum hi ultimi vix idem praestiterint,

in quo Neutonum feliciter praeeuntem habuere , non tamen negat tabulas Astronomica ad mentem huius viri summi conditas, multo propius locum lunae quouis tem- P0re, quam reliqua eXhibere. q. . Exponit Vir Cel quid eum impediuerit, ut tentatum hunc a se laborem non persecerit, et tandem aperit, quomodo in praesentem modum quo problema hoc soluere adgreditur inciderit, quo mediante lineam nodorum lunae et inclinationis eius ad eclipticam variationem , quae re alii methodi Vix calculo comprehendi

possunt, satis commode definire ipsi licuit, et cui viae insistendo haud dubitat, quin reliqua motu lunae phaenomena multo selicius explicari queant. q. s. A faciliori problematis solutione orditur, et

notari vult, quoniam spectatorem in terra concipiat eiusque respectu motum Omnem diiudicat, motum terrae tam in solem quam in lunam contrario modo inducendum et singulas vires, quibus terra sollicitatur pariter in contrariis directionibus tam ibi quam lunae afligendas

esse. Paragraphis sequentibus Vires determinat quibus motus solis perturbatur et sic totam solis theoriam . II. absoluit simulque methodum qua titur clare inponit. Hinc ad lunam progreditur et V terram quiescentem obtineat etiam hic , prout supra in sole sectum , in directionibus contrarii, Vires , quibus terra incitatur in lunam tranSsert. Et tandem . 19. determinat celeritatem lineae n

83쪽

Ortim retrogradam directe esse, ut cosinus distantiae tu nae a sole , sinus distantiae solis a nodo et sinus distanniae lunae a nodo coniunctim , reciproce Ver Vt cubus distantiae solis a terra et celeritas lunae secundum longi-gitudinem , ita ut motus lineae nodorum ab his quinque elementis pendeat, hanc autem expressionem mirifice cum Neutoni determinatione L. II pag. a princ congruere docet.

In sequentibus paragraphis Vsque ad I f. quid

singulae hae aequationes, si fiant, maximae efficere possimi, adducit, et ob harum nonnullarum in tabulis Astronomicis neglectum ipsas non mediocri emendatione indigere asserit, in reliqui 3 - a G. Variationem inclinationis orbitae lunae quoque determinat, et quamuis diis rentiam inter inclinationem maximam et minimam duobus sere minutis primis maiorem quidem quam tabulae exhibere solent deprehendat, tamen ideo eam in suspicionem cadere haud posse assimnat, tum quoniam in , bulis quaedam aequationes, ii supra innuimus, neglectae, tum quia per obseruationes vehementer est dissicile hos limites exactissime constituere.

motu solis tabulas condere conatus suit, assumpserat commune centrum grauitati terrae et inae , in ellipsi circa solem in eius soco existentem , reuolui atque e loco lunae aberrationem centri terrae ab ista ellipsi ad quod

a vis

86쪽

Vis templa assignauerat. Haec autem hypothes cum ad Veritatem proxime quidem accedat, non autem cum ea persecte conueniat, idcirco sibi proposuit vir Cel. in istum errorem diligenter inquirere, quo ista hypothesi a veritate recedat, et hunc in finem deuiationem te rae de orbita elliptica ex ipsis sollicitationibus lunae in- estigare conatur, nulla communi centri grauitatis ratione habita , quod quidem negotium ad maxime complicatos calculos auctorem deduxit, cum illa hypothesis rem facillime expedivisset.

Nos missis his difficultatibus in dissertatione ipsa taliciter expeditis paucis attingimus , Virum et inter ma-Ximorum Geometrarum Neutoni et Danieli Bernoullii. quorum prior massiim terrae ad aTam lunae ut 9. ad I aster Ut Set ad I statuit, mediam quandam determinationem inuenisse, statuendo mas a terrae quadragesiles octies grauiorem esse luna, maximam correctionem loci solis in ecliptica 6 . 38 et maXimam correctionem

log distantiae solis in syrigiis ad logarithmum e . notis constantem vel addendam vel subtrahendam es e, et tandem demonstras , quod tabulae suae solares, prout ex hac dissertatione sequi videbatur , nondum notabili indigeant emendatione.

G. . RAFFTII OBSERVATIO CLIpSIS SOLARIS DIE

87쪽

seriuauerit, qua qtie simul instituerit obseruationes meteorologicas, hic commode, nisi describendae essent, reterri non Offunt.

Quod idem de Cl. HEIMII OBSERVAT OXZ 'CLisSIS IN AD PARTIALIS

ut et de Ct BRAVXII ET OVI IX OBSERVATORI IMpERIALI DIE:ζ. IVL. ET r. HALITIS OBSERVATIOMBUS ECLIPSIS SOLIS ET LUNAE intelligendum , quapropter martim aerum curiosos ad Commentario ipso remittimus. C. . DE IXSHEIM, DE ABERRATIO E FIXARUM. Recensionum harum auctor, has de aberratione fixarum malauductione , rogatus a collegis in sium Obsieruatorii Petropolitani in ordinem redegit , easque ideo publici iuris fieri permisit , quoniam eXperientia iam edoctus suit, etiam mediocria ingenia, qui nullam vel paruam analyseo habuerunt cognitionem , doctrinam hanc, non aeque clare ac perspicue ubique propositam , mediantibus his reguli S, captu eorum magis accommodatis,

sibi admodum reddidisse familiarem. OBSERVATIONES ALIQUO COELESTES IPSIAE O s.

aestate habitae. A. G. Heinsio.

q. Heinsius ante omnia instria menta sua describit, quibus in praesentibus usus est obseruationibus , eum Potib

88쪽

potissimum In finem, ut in sequentibus ad hanc descriptionem lectores ablegare possit. Hinc quadrantem cum suo errore, thorologium Oscillatorium , nec non telescopium catadioptricum Gregorianum cum sub speculis et ocularibus iis describit, simulque indigitat, quo apparatu insequentibus Obsentationibus eclipsium Iovialium usus sit, scilicet eo, quo per telescopium obiecti diameter a. vicibus maior appareat, quam nudo oculo, quem Vel ideo elegerit, quoniam in hoc statu maximam lucis satellitum copiam obtinuit, ad quam conditionem respiciendum erat, cum in hi obseruationibus Iupiter plerumque in vicinia origontis versaretur, et altitudo meridiana Iovis vix I 8 gradu superauit, figuram tamen Iouis oualem fascias atque satellites Iouis se distinctissime hoc suo apparatu coelo sereno vidisse testatur vir Clarissimus.

Deinde quatuor emersione d 2 . Iun. q. O. et

et . Iulii obseruatas adducit porro obseruationes eleuationis poli ipsiensis respicientes, partim ex altitudine solis circa solstitium , partim ex altitudinibus nonnullarum fi-Xarum sumpta declinatione earumdem e catalogo Hallei et Cassinii affert , mediamque quandam eleuationem ex iis deducit, quam cum eleuationibus a reliquis Astronomis aut captis, aut in catalogum latitudinum relatiS, comparat. Ultimo nonnullas Obseruationes refert meteorologicas pro maximo aestu ipsiae d. s. Iul. . . II 6. Obseruato determinando , quem cum aestu Petropoli olim ab auctore notato, et quem in insula orbonica 1 3 obseruatum suisse in Commentariis legerat Parisinis, comparat.

89쪽

Lipsiae habitarum 17 6. . . Auci. G. Heinsito.

Hic unicam adhuc emersionem 1 fatellitis d. a. Aug. obseruatam et eclipsin lunae partialam d. O. Aug. I is a se conspectam Xhibet Cl. Heinsius , de quibus hic dicere nil attinet, quoniam iam supra lectores ad Commentarios ipsi, ratione huius et ceteranam ibi commemoratarum obseruationum ablegauimus.

habitarum 1 47. . .

Pergit Cl. Auctor cum Academia communicare , qua iisdem instrumentis , quae in superiori dissertatione destripserat et sub eodem telasicopii apparatu obseruauit duas emersiones 1 satelliti Iouis, deinde qua circa solstitium brumale instituit obseruationes altitudum solis affert, et collatis inter se praecedentibus obseruationibus, eleuationem poli ipsiensem 1'. 'et figit. Porro exhibet, quas de stellis Variabilibus in constellatione Cygni nominatim P. et X Bayeri instituit obseruationes, cum iis, quae a Cl. Astronomo GodUr. Eirohio et 1 ali habitae sunt, reuolutionemque variabilis in collo Cygni x scit Basteri rotunde O f. dierum determinat. Tandem subiungit nonnullas obsentationes meteorologicas exhibentes maximam barometri altitudinem extraordix nariam

90쪽

nariam , nec vir gradum maximi caloris et trigoris a thermometro mercuriali indicatum.

Quomodo ad obseruationem hanc commode peragendam se praeparauerit, statum duorum suosum horologiorum scillatoriorum respectu temporis Veri Xaminando exponit Vir Clarissimus et quae ipsa die , qua eclipsis celebranda, obstiterint impedimenta commemorat, quo minus initium eclipsis exacte obseruare potuerit. Deinde praecipuas obseruationes institutas esse docet pertubum Astronomicum a pedum paris longum , Obiecta secundum diametrum I . vicibus amplificantem , eaque Clare repraesentantem , quem machinae parallaeticae impositum , reticuloque instructum ob situm obseruatorii sui et ob campi repraesentationi 14 sere graduum prae ceteris ad hoc negotium aptum iudicauerat.

Ex mora disci solaris per filum horarium diebus praecedentibu saepenumero Xplorata tempus solare et diametrum solis in partibus diurni deduxit. Reliquas autem obseruationes et deductiones iuxta methodum , quam fuse in descriptione eclipsis solis . .

Au st. n. 1 39. Petropoli obseruatae exposuerat, in stituit, prout rerum coelestium scrutatores maXima cum Voluptate a . . ad II. Videbunt, in quo Im sequen

tia elementa deducta exhibet. Coniunctionem solis et im