장음표시 사용
11쪽
mrrit υτ ingeret , quod eidem non priὴ exam ha be mimm a qui verim , si aluc cons a mibi , ambigus Iu videretur , sterabam ne huic obviam uommari ire posse vario vocis acceptiones explican is si dubiam qu ac sim eritatem putarem , Lud omnino fore credeb.im ut principio nimitam insido non mu siderem: si autem e rori obnoxia videretur vulgar Natharae notio , ita rumilo mecum in re utibi futurum inde ut nihil ipse super. mierem , nec ritu quibu cumq, si rem quae tam imiabili, incerto , ac sanci sum&mento niterentur autem ille non pauci tantum Naturae tria
buunt , ut si erυ.ica reum putent confugere ad Deitatem quo Phaeno menam lycri expli cent , e quia Thetitae . seu Deliba non pauci receptim vulgo Naturae nationem ad probandum tum ex enitam, tum providen 'iam Dei , nece sari.im fore existimant , ego Oidem quia ut i que sideo , nitis nihilominus quemlibet verum cistam, ac multo set is quemlibet verum Chriitianum , mustum soEicitum esse debere de iis veritatibus , quarum in Religioliari vis tanta I ret , illi is ergo se habita omnino religionis ratione , ad rem hanc a senti-s considera, im teneri me ex imavi. Cὐm .imen Tractatum hunc conscripturus se tanquam h -- logus , non tanquam Christant , num hae superastruere mirito p ieram doctri clam revelationi mene , quae ad hanc di quisitionem per liuere minimi videretur di uia tamen is , ad quem cogitata mea diari rebam , probus omnino Chrasti in erat , minime abs re fore ad cam si identit ob υι quae im insinuare ut aut praepedi aut
reus et erem M. edam dubia quae Christiana ipsi religi suggere eis sei:
tum , non continua omnia scripta siunt , sed pluribus anxs interjecis , dgmim e Via de ecyum futurum puto totius a sertations contexti no videatur adeo uniformis , nec partes tam connexae
om res , qui si usi schedi m mearum actura contigiset lumυ suppleme/itum accon set Novit os h iud dubie variarum vini num ac ratiosi rationum equente in il eriatione proponendarum, sudire quo reti multo percutiet , qui audaciorem me , ac partis mustum addi m pro ua claturi sunt sed Am alibi , alio in cntamine
12쪽
tam ne mea circa 'aradoxa in genere cogitara, Oxerim, supersedebojam eo agere argumento , de tu tanti m quae praesentc-θμωπι propnis Ira fatum acturus o Paucu itaque sic habe ιhil a vini AE c' pia
veritatem , aut se talem speritur , quod ingulatis r aut recepta.
uare ut nulli rejicio veritatem quod eaeratim nota si , ac recepta, ita italonem usiam veram idcirco concludo, quod multi veram eam ce serim, neque opinionem erroneam reor, quo nondum multa nota
sit , vel quod contraicit receptae a multu opimoni de vini bin enimia quavi de manetu judicare oleo is noris longe facio inscriptionem, qui ipsum ex quo moneta si metaliam. Perinde enim mihi si utram pluribus ab hinc secuta exoti a fuerit, an e sterno tantum die ex o iactu monetaria proierit parumque laboro quam paucorum , aut multo rum munibus trita fuerit, modi cote mihi alioυ quopiam expcrimento
constet, genuinam eam, a quotidiano commercio usui esse posse si enim
examsu sta curi'Aιs moneta , proba reperiatur, non e im idcirco rejiciam quodaea , atque a tuis ui talis recepta fueris is aurem adulleratam comperiam, neq e Principis imagine , aut insicriptione, neque temporudiuturnitate, heu nilquirat , neque eorum qui de qui dem bonitate minime dubitaru ut , multitudine Latenus ad eam recipiendam inducany smque , qua adulteratam eam addi cam , experimentum plus apud me valebit su amisi uia, aut quaecumque alia in rus coetumendatio xem dicipo sua . Hac mea circa para ova in genere sententiae declaratione futurum omnino Nisermo, ut nemo prorsus pure a vulgata Nari irae notione rere se
me idcirca v I vultata, ac recepta sitici quod eo probabilius et tibi empo uero hanc me controversiam non eo consilio iranci indam tu cepi se ut nota te introsi fione Doctrinae Haeresiarcha Philosophicus viderer : Haecigenim disertitio con cripta fuit sub annum 666. nec ita Hupou cum cui eam dictaverum, Iam me insci que parentibus inanias, unde nullus exin de sdem rumor, sesubduxi et commissa siche , di solutu, non
libro, cortiatim a sat incohaerentia sunt relicti quod non pauca Recessaria praetermi is forent mire , simio libenter quae deerant ,supplere vellem, haec apud me scripta penitus neglecti, a qu.isi oblivioni radita cebant, donec in leniosorum quorumdam virorum , qui aliud iis Pheri fatum cuiuimabatat, ciuisitate motus, eadem rusus colligenda ac co
13쪽
gandi existimavi, seu qua deerant supplenda ; revocavi is que eum
inscopum . uantum tot post annos debilitas memoria pateretur, quaedam mea hoc de argumento quondam cogitatae Porro cum mecum ipse perpem derem quavi momenti, quamque uti utura foret tum Phillosophitae,
tum Medicina pra lica redia Naturae notio , qu que parum liberior, aequusique rerum aestimator in re de intricat subtilique communi hominum opinione mov/ri debeat, liberam ipse, quod nusius adhuc a ciae
fecisset in tam nobile arduumque argumentum faciendum esse di qui iationem putavi quo id successu praeniterim aliorum judicio permitto Arminia me quorumdam ni fallat adulatio , quicquid de praecipuo scopossit,
quadam hinc inde huc in dissertatione suggerentur quae acriores recepi Naturae notion asseriores haud dubie inductara fini ut istinctius riserum, atque accuratius de rebus ad Naturam spectantibus agant, acoquantur quae quidem suspiciens futura es laborum meorum compensatio hujί que ituli, libera disquisitionis omnino ac plena pariter apologia. Caeterii ci m via minime trita, ac sine duce incedam, quid venia potiis dignum quam mirum futurum est, si dum communes errores detegori non id mihi alicitat contingat ut innusios ipsemet i eidam Si autem infeliciter contigerit ut quem injurium religioni ere rem admiserim, ut nullam mihi ejusinodi proponebam , ita ob detexero, facile dimittam oraboque ne eo alii se cis unquam patiantur mi reipsa prae terim, mearum uisuperius insinuavi partium non es 3 dicare. tu autem ad ipsams Atii intentionem, ausim dicere, eo me cosiimasse ne divini rerum Author Gloria usurpareIur a creaturis, utque qusdem opera: a Philosophicis eorumdem contemplatoribus peniti. intesigerenturi non asseram , neque id necesarium est, quodvis argumentum inferiὰ proponendum, maxime seorsim consideratum vim demonstrariovis Minereri monstrationes enim ipsi tentaminis mei titido non congruerent. Si enim
Eemonstrationibis assensum necessari extorquent: vulgarem Naturaenotionem impugnarem , dissertatio haec non libera disquilitio in receptam Natura notionem sed ejusdem confutatio dici deberet argumentά-que mer probabilia dubiam reddere poterani qm opinionis veritatem, quam aperte falsam demonstrare nequeunt . Quare si quis partes minus pra marias, minis que necessariis hujusce traeitatin oppugnare voluerit,
fortis tam negligam. Atque si1Mis etiam disse nationem Nam uiam editis
14쪽
eontra argumentis oppugnaris, ἰn aetatejam provectus sim . viribu ruei yrmis, nec Theologiam unquam, Philosophiam , aut artem medicam se pus fuerim, vero mile non e futurum ut eodem ipsi modo resondeam; quandoquidem ut desiderare non debeo errorum coram si quos hoc tentamen contineat, pr agationem , ita si quae hic doceo pleraque, o praecipua meritati consormia fuerint non dubito xin curis hocseculo hau pauci, periendi finigenerosioris indolis quam ut magni momenti veritates opprimi inani, licet earum authores aut contentionis Ho, aut per otium, v
titudinemque eas de nil et non possent. Suod hoc loco non omittem dum putavi, ne veritas eam forte feliciter assecutus sum meo silentiopa reretur, neve Lector existiman inusium libro a me dari resonsum pos cui ei a nustum deaesem. Sed hoc , praecipuum tentaminis nostriscopum feciat, non ordinem ipsum. partiumque dissilionem quam si qμὴ minus
idoneam dixerit, non multum repugnabo. Cum enim mecum ipseperpendo qu.im praepostero orae ne a sche in Manus mea Venerint, quamque multa locis minus idoneis collocata sint, non tantumnon aegre ferum edomnino elim hanc dissolutarum schedirum filii odiam haberi tantὰm apparatum addissertationem omnibus numeris absolutum micam tamen, ne pluribus te morer time omnino mecum reputasse massicam etiam lucem argumento adeo, sicuro, antique momensi si conciliarem, rentamen hoc minime inutile futurum, defectia que demonstrationis venia dignum fore ea praesertim in disertatione, quae non dogmata imponat,sed liberam tantum , ingenuamque recepta Naaurae notionis id quisitioncm offerat.
16쪽
E scio equidem utrilin quaedam sit , nec-ne, Animae rationalis Praerogativa, ut, sicut verum ipsa positivumque Ens est, ita caetera omnia vera quoque Entia putet , atque positiva sive autem haec ad ejusinodi Ideas estingendas propensio quandam supponat Excellentiam , sive le-cus; vereor omnino, ne quaedam Erroris occasio sit, inducatque nos ut cogitemus ac loquamur de quibusdam rebus tanquam de Entibus positivis, quae Chimaerae tantum sunt, aut Negationes merae, seu Privationes, puta Mors, Ignorantia, Caecitas , c. Plurimum itaque refert, ut omnino caveamus perquani diligenter, ne ejus modi innata inobservataque tentatione in errorem paulatim inducamur: dare non abs re suerit examinare, utrum haecce propenso, quae licet imper-
17쪽
Acili mori iidem, Diminutio quaedam honoris magni Mundi Rectores ac Conditoris videtur, qiabd Homines pleraque Mirabilivi in eo obviolum non ipii ascribant, sed cuipiam Naturae , quam ipsi me non bene norint. Multi quidem , scio , concedunt hanc Naturam ab Ipso elle stabilitam Ipsique sub- ordinatam; sed quaarnis id fateamur multi rogati, Utrum id velint nec nest quia tamen multi rar aut nunquam altiorem ullam Causam considerλruq qui animadverterint quo res modo Natura ascsibant, facile obtervant qui quid aliquansi dicant, ipsam Dei Influentiam pei parum ab ipsis consideratar, de ea vix ipsos cogitares: Ut ut sit, non parum Divini Regimini excellet tiam obscurat, quod quoties mirum quid faciendum aut describendum est, homines toties ad Naturam confugiant,eiusque extraordinarium ut res fiant, requiri concursuin putent mum Divina muli magis illustretur Sapientia, quod ita es primum ordinari , ut rar aut nunquam extraordinarium Di vin Potentiae concursum requirant. Ut enim ingeniosi Machinatoris peritia magis inde elucescit . ub Machinam ea industria confecerit. ut nihil aliud inreutum ad finem consequendum postulet , quam partes quasdam intellectu privatasci magis , inquam , Machinatoris hinc Araemicat, quam si opus foret ut prudentio quidam Servus Machinae operationes moderaretur, aut qui Machinae semper , ne aberraret, intentus Bret: Ita plane magis elucescit Sapientia Dei in Fabrica niversi , ub&elscere possit ut tam vasta Machina , ea omnia quae sibi proposuerat , praestet opossi ruta tantum inanimataeque Materiae, secundum celtas Motus Localis leges directae, generalique tantum concursu sustentatae magis, inquam, illius hinc sapientia enitet , qtiam si Intelligentiam quampiam operi praest cerei,cujusmodi Naturam concipiunt, ut illud regularet, iuvaret, Parti inque motu determinaret. Quod ut confirmetues, recordari poteris posteriores Poctas priores inerit inscitiae ac imperitiae accusasse , in condendis Tragoediis a Comoediis 'ub e saepe res redigi paterentur . ut Deitatem quandam in Theatrum BG απο- χανης 9 introducere cogerentur , quae eas extiacaret as
Noe Dein intersit, nisi digni Vindice, &c.
Mic autem monendus es licet asserere nolim.intendisse Aristotelem illatum advori soletica dot na damnum, ea tamen me esse in mente, magnum Di, vinae Gloriae Inimicum, eristoietis Authoritate ac Erroribus ulum esse,ut ipsam
Ut enim Aristoteles ea circa Mundi Eternitatem Opinione, cujus Primum se lave morem profitetur aperte , juxta omnium sere hominum sententiam, meo productionem Mundi denegat, ita imputatis Natura mirabilibus Dei operibus , tacite eidem Mundi regimen non concedit Quam suspicionem si severiorem paulo judices, in alio te per otium Tractatu docebo quam po
18쪽
genuinas ordinis a se in Mundo stabiliti seque lasci Cujus Legibus magna
Vm: eo Agentia determinabantur ad agendum conformiter propitis quaeque receptisque a Deo Naturis Suae autem res Naturae permittebantur, licet inde fieret,ut quaedam nomalia contingerent,inultaque bono diversarum particulatiun Universi Portionum repugnantia Majorem, inquam, hac Notione Divinae Providentia conciliari Venerationem reor , quam si opinemur.
ut vulg opinamur, sub lituisti tibi Deum potentem quandam Intelligentiam quasi Vicariκm , quam Muram dicimus , quae bono Universi continue invigilet , uigulisque illud compone uibus Corporibus , cum interim En hoc nec ejus Peritiae , nec Potentia videatur quae julinodiis inomaliis praepediat, quibus saepe Ammallium Greges fereunt , aliaeque pe-wunt nobilissima Creaturae , ut saeviente Peste , c. Hae quoque gnouialia majoribus interdum Univerti Portionibus noxiae sunt quod tellantur Terrae-Motus latius propagati , Luminarium Eclipses, magnae stabilesque in Sole Maculae, iptiones Vulcant,magni Cometae,aut novae Stellae, quae ab una Coeli regione ad aliam transeunt. Eoque dissicilius ejuimodi Divinae Providentii-Vicatium admitto, qualem Naturam esti finguidit,qudd Exempla quaedam inse-xius propositurus sim, quibus elucescitari quid tale re ipsa existeret,eam Naiu--n loquor,& debili de caeco impetu agere, dum connulli,sibi munere ungitur. Insuper addo,eam quam propono Doctrinam longe melius consentire iis,quae Religio docet de ordinatio extra ςrdinarioque Divinae Providentia concursu, quam opposta consentiata Cum enim Deo visum fuerit,stabilitas in Mundo Lege Omnipotentia sua evertere quod ita contigerit,facilliis obtervarint, ago verintque iraculum ii, qui nihil in ordinaria Rerita Corporearum conititu-.tione praeter Materiamin motum admittunt, de quorum potentiis facile homines judicent, quam ii qui quandam praeterea Semi-Deitatem fingunt,quam Naturam dicunt, cujus petitiam potentiamque permagna est fatentur quidem , qui tamen quant reipia ines ac quam atypateant, definire ne ii Monendus porro hic loci es , Miracula Christi Servatoris atque Apollo lo-nim, quae Christiani, Religionis nomine , sibi vindicabant , divello valde sub vultu considerata fatile ab Epicureis , aliisque Corpuscularianis In fidelibus , nec non ab aliis ejiisdem saetinae , qui Animam Mundi admisetebant , aut in Sideribus Spiritus 4 vel qui Mundum ab Entibus Intellia semibus a Deo diltinctis sigubernari credebant Infideles enim hi polliemi ipsa
quae Chilitiam admittimus iracula saepe admiseriant, quae tamen Astrorum Eopere solvere conabaratur, aliisque modis non hic commemorandis Cum Epicurei Eximani lini hostes ipsa neganda omnino sibi iracula existimarint, quod animadverterint iraculum, quod astirmabatur, Mechanicas Materiae Motus Potentia; excedere prout id ab Authoribus perficiebaturo qua re necesse omnino fuit, ut vel faetiam ipsum negarent , vel iraculum esse agnoscerent. Sed fieret sese alias Occasio confirmandi quae hactenus
19쪽
dicta sunt, aliis itisuper addendi,' tibiis Theologicis quibusdam nostram circa Hypothesim clupulis fiat satis.
Superius in sinitiavi, non Divinae tantlim Gloriae, prout ea oritur ab ejusdem Sapientia, Potentia, Bonitateque in Mando expressis , suspicatui me esse Naturae, quam examino. Notionem idiis noxiam, sed pii etiam Operum ipsius divulgitioni, ac quali revelationi. aod credideris perfacilῆ, si observaris, dum homines gendi alem , acilemque ade de rebus dissicilibus redde udi Rationem, ut eas Natura ascribant, amplectuntur, eos ad se vetiorem in Rerum Causas inquilitionem , nullo pudore esse cogendos , quos ad scrutinium hoc de ipsa Curiositas languidii, tum me uteri : Cujus rei in ligne prorsus exempli, est Aquarum in Antilis alcentus, diaque ejusmodi Phaenomen quorum verae physicae Causa repertae non suillniat. ii Recentiores Alitiquos imitati, fictitiae hilie Causae acquievissent, qu bd scilicet En quoddam , quod N.uuram dicebant, Munda invigilaret eumque regessiet, quodque Natura haec a vacuo abhorreret, semperque foret quasi in procinctu, ut id agat quod vacuum praepedire possit Neque est cui speremus , veras etlactuum Naturalium caulas propias ios inspectulos, quamdiu particulare si immediatas e
rum causas non attingimus. Non tamen propterea lego, non esse pluriina , quorum e nuinero lunt situs
Astrorum, figurae magni itidinei que Animiliam De quibus etiam Philoibphus interrogatus, nihil aliud respondere possit, quam quis Author Naturae visum suetit, has reaturas hoc vel illo modo condere:Cum autem in genere hune in modum respondemus, Particu res ac Physicas rerum Rationes non propontinus, quas reipsa ignorare nos fatemur. Hac accedit . quod exhibita ab hominibus Naturae Venera i hominis in infeliores Dei Creaturas Imperio . ominioque obex uerit. Neqtie enim tantum hoc se imperium obtinere non polle homines exitii malunt, sed impium quid ac nefas crediderunt, assia-mere sibi ut praescriptos a Naiura Effectibus a uralibus limites tibinoverent. Cumque eam tanquam Venerabile adeo qui considerant, Religioni quidam ducunt quodvis ejus opus eo Consilio aemulari, ut illud trans.
Tamdiu iam submovendo Dubio priori superius hoc contra rnollinen proposito immoratus tum, ut ne taedio im , ad alterum etiam penitus tollendum accedendum mihi putem, illud autem ita se habebat, tib scilicet communi omnium lici sinum opinioni contrairem. At ita Oinnino censeo, non decere Natu ratistam a de elle sollicitum quid credatur, aut creditum suetit, quam
quid re ipsa credendum sit : Alibi porro docui, quam parum quibuldam in
Quaestionibus commuit hominum opinione commoveri debeamus: Directius autem in praesentiarum respondebo, minime intrum videri deberi, qubdhomines ea Naturae motione , quam examinaturus tum , praeoccupati sint, cum a teneris ea unguiculis, in Scholis imbuti sint quam ibique rece
tam adulti jam letiunt , nec a Plerisque tantum , ted a doctissi inis etiam Scripto
20쪽
seriptoribus usurpatam adde inubd nullam de ea Controversiam unquam ita audierunt, quae inluper mire congruit innatae in nobis propensioni , ut videat nur aliis,4 cogitemus ipsi plura nos scires, quam reipia latariis Naiu-κ n enim ceu Causam assignare cuilibet in promptu es , quoties illius quis gnarus haberi voluerit, cua is veram reddere rationem nullam possit. Hic praeterea subjungam inub plerique hominum de re quapiam tanquam reali acante positivo loquantur, eique magna viribant, exigui admodum apud me ponderis elle, cum mecum pie perpendo, licet oravita Philicum nihil sit, sed indeterminata tantum quaedam inceriaque Notio, quam iecentiores Metaphysici nonantium Classi annumerarent, eam tamen non ea res tantum Apotheoliconsecrasse, Nos te ficimi. Fortuni, Deam, alique locamur; quam eorum non pauci re ipsa coluerunt , sed celeberrimos etiam scriptores, tum Prosa, tum Versu de Ethnicos S Christianos , veteres recenti res , omnesque communi in colloquio homines , de eadem serio loqui, tanquam de Aniit .apa quodam , qui praecipuas in Mundi Regimine partes sibi
allumpsisset , cui non minus quam Naturae ascriberent. Porro ut praeteream quae Poetae AEthnici , Theologique docent nos, de vitibus Ignorantiae ac Peccati, quae morales tantum Defectus sunt Perpendamus paululum , quae non ab his tantum , sed a plerisque Mortalium se tib omnino Mosera attribuuntur cui tantum adeoque hanesium Imperium assignant; porto, si consideremus etLam Mortena, quae tot totque mira praestare dicitur , nec esse Substantiam , nec Eiri positivum Med Piivationem meram, eb , opinor, dissicilius ci ediderimus, operibus Natui calcriptis concludi merit posse, quia
re ipsa Physicum Agens ejusmodi existat. Cum itaque praesentem Distertationem iis liberarini prae)udiciis , quibus
sorte contigisset, ut non examinata, censura graviore notaretur Argumentum ipsum jam aggrediar , circa quod pauci. quantum per otium mihi licet. sex omnino haec praestare conabota Paucis Primo , Ambiguitatem hujus v cis, Natura , pioponam Ambiguitatem, inquam, a variis ejusdem acceptationibus ortam Secundo, osteiidana L ef iiitioinem Natur 4 Aristotele ta-ditam nec claram esse, nec eam qua cuiquam fiat satis Tertio, Variis e rebus quae de Natura vel affirmantur , vel eidem attribui solent , receptam Natura Notionem desianetam, quae ab ipse Pomine summam ejusdem ob Ambiguitatem apte de sumi nequit. Quara , Quasdam rationes proponam, quibus ab a Gmittenda hac Naturae Notione prohibeor. Quinto, Praecipua seorsim diluere conabor, quae maxime homines impulei uiri, ut hanc Natura Ideam,quam non probo,cuderent..Sexti Praecipua quaedam Eliata aut Axiomata pioponam quae Natura seneratim applicantur; quo porro maxime sensu haec plemet admittere possim, declarabo.
autem loci non ab re suetit, tum ut quaedam Etroii occasiones