Compendium medicum practicum per fasciculos distributum

61쪽

CONSTI PATIONE.

ι ios. Alvus segnis alimentis potius quam

medicamentis, diaeta potius quam medicina, n Ollior reddenda; medicamenta enim frequenter as sumpta malum inducunt habitum & ventrem in dies adstrictiorem reddunt: idem de elysterunt emollientium usu dictum volo; horum enim repetita applicatione fibrae intestinorum laXantur, inertioresque fiunt. Qtii ergo alvo constipata laborant, diluculo & hora solita citius e lecto as surgant, haustumque frigidae bibant. A frigore pedum alvum obstinatiorem solutam novi. A coitu abs ineant, ab hoc enim semper supprimitur vel dissicilior saltem redditur alvina eXcretio. In hystericis lenit ventris dolores in alvi obstructione, aqua frigida abdomini applicata. In victu prosunt pruna, poma cocta, passialae minores, oleo fa& butyrum, non assuetis potus casee, fumusque tabaci per fistulam haustus. Ex animi pathematibus nullum plus praestat in alvo solvenda quam

terror.

f. IOT. Medicamenta quod attinet, praestantissima sunt cassia, manna, Oleum amygdalarum dulcium, olivarum , seminis lini praecipue in infantibus, quibus etiam suppetias sert abdominis inunctio cum oleo aut butyro ante secum. In adultioribus, ut fibrarum atoniae medeamur, v lent salia amara, Sedii cense, catharticum anglicum, mirabile Glauberii, aquae minerales purgantes. Suppositoria aluminosa oleo seminis lini madida. Clysimata ex sale gemmae & oleo seminis lini parata. In bilis inertia laudantur quoque

62쪽

CAP. XVI. DE ALVI

pitu hie ex sapone cum felle taurino. In casti magis praecipite laudantur globuli metallici serianti in Oniati. Balnea vero D semici pia in alvi obstructione pertinaciori non negligenda. Caeter uni nuclei iti iri si cui adsunt in intestino resto, si possibile, instrumento mechanico seu chirurgico extrahendi. Alvi autem obiti uctio, quae ex aliis morbis operosiore indiget cura. IO8. Memorabilis raris limaque & sors alinunquam alibi similis notata, alvi obstri ustio &ame ante go annos visa, haud indigna mihi videtur, ut publici fiat juris. Originem vero habuit in errore diaetetico, seu potius in mutato pra ' Ο longeque consueto cum meliori regimine. Alonga consuetii lino Mnim corpus ita disponi. ut non nisi magno cum damno, a consileto vivendi modo depelli possit, Medicorum paren S, quem vivum Graecia, mortuum totus orbis summo prosequitur honore, jam agnoverat, dicen S : se a multo tempore consileta etiam si fuerint deteriora instietis minus turbare solent. Casus autem sic se habet: .lo 9. Habitabat Amstelodami vir, qui tres habebat filios, puellas nempe duas unumque piae xum. E filiabus altera autem epilepsia a nimia ciborum ingurgitatione correpta tertio aetati S anno moritur, indeque pater admodum moestus in

propositu ni incidit, ut victum suo tidianum filiis superstitibus ad certam appenderet mensuram, de- que uxore iusiurandum exigeret, ne ultra hanci cibi

63쪽

si ei bi aliquid liberis illo absente daret. Hisce legibus adstricti vigere ad adolescetitiam, quando pater diem obiit supremuiti, vidua tunc filiis ident Xe fugitantibus, varias, leviusculas tamen in . regimine initi tuebat mutationes, e quibus filius ob robustiorem forsan naturam, Vel quia non aeque s emper ac soror domi manens, jam a diae ta patria se aliquandiri sub inaXerat , pleni Usque cibum coeperat vix afficiebatur, puella vero brevi admodum alvo eonstipatur ad aliquot dies, quae aliquando sponte, aliquando lenis Ivebatur cathartico. Ad octodecim autem dies alvus ob structa fortiori indigebat stimulo , quo periodice ad quartam vicem circa idem tempus utebatur Tandem vel negligentia vel medicamentorum taedio, Vel eorundem jam saepius assumptorum ines ficacia, ad quadragesimum diem, excretionem

non curabat alvinam, tum clySmatum Ope, oleo

sis & laxantibus paulatim exhibitis alvo soluta, debilis ac languens manet, appetitus in dies minuitur, Medicus humidum & eripe pium cibum

Commendat tantum. Alvo autem denuo constipata ad decimum diem datur purgans sine fructu quidem, neque hoc Medico indicans diem expectat vigesimum, quo iterum cathartico incassum quamvis assumpto, ad tricesimum denuo assumitur purgans eodem tamen, h. e. sine ullo successu, ita ut ad quadragesimum tandem ob magno S ventris crucratus, medicas quaereret manus; itaque en emathi bus repetitis lenioribus lite catharticis sensim propinatis, nec non laudano li-

Da qui do

64쪽

quido interposito, quo dolores lenirentur, intestinorumque spasmi solverentur, alvus recludebatur hac vice saltena: dein vero, ut tot in posserum praevenirentur incommoda, pitulas polycrestas Hallenses omni quatriduo sumendas commendat Medicus, praeter inundi iones oleo fas quotidianas abdominis frustravero. Nam & iisdem regulariter factis, obserata manebat alvus ad quadragesimum diem, neque tunc temporis nisi magno molimine, methodo paulo ante dicta, reserebatur, quod aliquoties contigisse reperio in pugillaribus meis, semper laudani dosi aucta ad drachmas duas duodecim horarum spatio; neque inde somnus sequebatur multus. Tandem Medico videbatur clysmatum ope bis de die injectorum alvum sollicitandam esse, sed & hac methodo immorigera manet ad constitutum tempuS,

nisi quod octoginta clysmatibus applicatis faei-lius minorique conamine solvebatur alvu S. 1IO. Praeter alvi obstructionem pertinacissutiam mira in hac virgine comparebant symptomata minime reticenda. Toto enim spatio

temporis, quo haec alvi constipatio persistebat, urina magna in quantitate ad octo scilicet mensu-nas quotidie fluebat, modo limpida, modo crassa, Omninoque alba , nec lacti sapore dulci dissi milis: potus vero quantitas vix ultra duas ascendebat mensuras. A lumbis & infra in dies

emaciabatur aegra, enervabatusque sic, Ut tandem corporis integumenta complicari possent, nec pedibus stare valeret ob iliusculorum gracilitatem.

65쪽

Ab umbilico & supra sana eus arca Videbatur, duobus annis autem hoc in statu elapsis, urinarum fluxus diabeticus videbatur indies minui, sed ejus loco brevi sequebatur salivatio, quaeXcernebatur materia viscida & consistentia & colore non multum ab albumine ovorum abludens, ad duas mensuras quotidie & ita inde debilitabatur aegra, ut lecto teneretur assiXa, jamque malo rum finem instare videretur. Etenim selectiora eX Omni genere medicamenta a doctissimo adaptata Medico & variis artis profestaribus comprobata, nihil effciebant. Circa hoc tempus Ham-hurgium prosectus, post aliquot menses, litteras accipio, quae nuntiabant aegrotam nostram malo semper ingravescente, novisque symptomatibus& aflectibus nervosis obortis, ex communi Medicorum consilio, rebus soli naturae commissis, medicamenta prorsus dimisisse. Jamque eam rectissime valere & prope diem optimo juveni nupturam; vivitque adhuc, ut haud ita diu ab amico accepi viduo in statu fana atque vegeta satiS.

CAp. XVII. .

DE DIARRHOEA ET ALVI

FLUXU.

A lvus solito fluidior liquidiorve plerumque

, sine dolore di arrhoea dicitur excretio au'

66쪽

CAP. XVII. DE DIARRHO

tem alvina solidior compactiorve quamvis ad tres qua illo in e vices de die, uti praecipue sat in iniantibus, Diari hoea haud dicenda. In hac enim se rosa, mucosa, pituitosa, bilios i. sanguinolen ta purulentave eXcernuntur. Cibi crudi indigestique, qui aliquando per anum ejiciuntur, lienteriam seu levitatem intestinorum constituunt, quodsi chylus ipse evacuatur, coeliaca passio adest: in hac specie non semper verus chylus ejicitur,

sed materia gris ea albicans chylo haud dissimilis& UoGEL a materia pituitosa e sanguine secreta deducit. . II 2. Causae, materia acris abundans in intestinis, eorundem laxitas, motus perillatticus auctus, glandulae meserat cae, vasa lymphatica resorbentia, lactea obstructa. Remotiores alimenta& potulenta ficile fermentantia, Talacescentia, mellita & dulcia, pinguia aquosorum potuum abusus, impedita perspiratio, catarrhus, calor cum aeris humiditate conjunctus. In aestate frequens occurrit Diarrhoea, praesertim sub finem, quando noctes frigescere solent: inde non raro epide micae valde. Fiunt quoque Diarrhoeae se- rosae hyberno tempore in aere frigido & humido ab impedita seu retrogressa materia perspirabili. Purgans drasticum non raro excitat at Vi prO-i uvium, quod ii percatharsis audit, mercurialia usurpata, metastalis varia a corporis peripherlaad canalem intestinatem vermes. in intestinis nidulantes, ira & moeror .saepe Diarrhoeae extitere causae.

67쪽

ET ALVI FLUXU. -

g. II q. Diarrhoea autem est idio pathica, isymptomatica, critica, colli quatiVa .& habitualis. Symplomatica praecipue eit in febribus, Variolis, morbillis, initio febrium putridarum, scorbulo & ubicunque.adest humorum nimia dissolutio, tenui S. nigraque est eXcretio cum ventris me te arismo. In febrii lactea puerperarum a lacte repulsis, a lochiis suppressis retentisve. Critica quae die critico fit in morbis acutis cum sym- .ptomatum & morbi levamine viriumque 'erecti O-De. Critica quoque censenda, quae in castis &colli morbis, ophthalmia oritur hono cum esse 'ctu. In critica non prorsus liquida excernitur materia. Colli quativa in sine quorundam morborum, phthiseos, sc. & hydropis ut plurimum in curabilis. Habitualis vitium arguit intestinorum Viscerumque aliorum, quod si purulenta excernuntur, horum denotat eX ulceratione S.

II 4. Pertinet huc alvi incontinentia sive inVita alvi excretio, quae fit in paralysi, sphin' isteris ani, haemorrhoidibus, ani prolapsu, ulceribus & fistulis ejusdem , vertebrarum luxatione & medullae spinalis laesione, in assectibus apo

plecti eis, delirio & aliis.

. II S. Diarrho ea, quamdiu vires non prosternit, sibi relinquenda, utpote hac via liberatur natura a pravis corrupti SVe humoribus, morbisque inde oriundis. Diutius vero durans, vires debilitat, ii testina excoriantur, tenesmi fiunt, pal lor exsurgit faciei, seliris nascitur hestica, cum eX tremorum intumescentia, leucophlegmatia)

68쪽

Gravidae in alvi fluxum incidentes in abortus periculo Versantur. 116. Cura ergo pro varietate causae admodum variat & praeprimis di arrhoea stercorosa vulgaris a Copia ciborum indigestorum vel cor-Tuptorum magno fit beneficio naturae & hic si quae Valent, emeticum erit lene ex radice i peca-cuainae vel potius quaedam praebia ex rhaba haro cum cremore tartari & infusum theae. In eoeliaca passione rheum cum salibus mediis optimum remedium, dein roborantia, uti extracthim corticis, essentia aurantiorum in aqua cinamomi soluta. Diarrhoea infantum absorbentibus rhaharbaro additis curanda. Diarrhoea verminosa mercurio & rhabarbaro oppugnanda. Ex metastasi a capitis tinea in infante habitualis, curata sertur sonticuli ope in brachium incisi. Caeterum habitualis curatur decocto ligni campe chensis, aqua calcis cum lacte, infuso milles otii, plania Lysyniachi pulveris forma secundum DE HAEN, decocto corticis symarrubae, tum & pulvere No. 9.a L1No laudato. Frictiones abdominis oleo men-thae, uti & epithemata ex pane tollo cum vino rubro, aut spiritu vini abdomini imposita , hic maximi usus. Sudoriseris lenioribus interdum, quo humores ad corporis peripheriam deriventur, sua non deneganda laus, inde Punch tenue in diar-xhora annosa & res actaria cubitum eunti multum profuisse compertum est. In hypercatharsio- pium optime conducit, sed nullo Modo citius quam haustu vini rubri vel aceti eompescitur. Ex acidis enim

69쪽

CAp. XVIII. DE EPIPHORA.

enim sere omnium purgantium vis castratur. Colli quativa opio & acido vitrioli prudenter exhibitis pallianda, nec non clySmate ex amylo, gummi arabico, theriaca Andromachi & lacte parato. g. III. Diaetam quod spei tat, diarrhoea assecti ab aere frigido arcendi. Pedes ocreis D tibiatibus crassioribus calidi serventur, indusium laneum gestent supra corpus nudum, ut perspiratio augeatur, cuique scopo etiam valet exercitium modicum in rheda, equitatio. In viistu eonducunt decocta avenacea, pulteS ex sagit, oryZa, aliaque mucilaginosa, juscula, gelatina, Vinique rubri haustus.

CAp. XVIII.

DE EPIPHORA.

* II 8. Humor naturaliter eT . glandula lacrymali, aliisque forsan oculorum glandulis pro humectanda cornea secretus & per puncta lacrymalia ad caninculam & saccum lacrymalem, inde- qtie adductum nasalem delatus, ibidemque muco mixtus, demum per nares eXpulsus, si majori copia excernitur ista, ut per genaS inVoluntarie continueque fluat, Epiphora audit.

70쪽

l 9. 419. Causae proximiores in seri abundantia ejusve acrimonia partium praecipue'

que tunicae cQrneae relaXatione , humorib-que aquei effluxione, ductus nasalis obit Tuctione, ostium unguium carie, carunculi S laesis, marginum palpebrarum exulceratione, aliarumque partium destructione quaerendae. Rem titiores, in diaetae errore, Vitio humorum , mi asin te arthritico eXistunt ut plurimum. Infantes saepius laborant a lactis vitio & nutricis cacoehymia. Studii immodica ct coli tintia ad lucernam lecti b,

Venti, fumuS, ceparum aliorumve acrium stimulus epiphoram causant transitoriam. Ieto. Oculi sponte lacrymantes in acutis cum caeteris signis malis mortem, cum bonis hae morrhagiam protendunt criticam. Ante morbillorum eruptionem per triduum adesse solet lacrymatio calida aeris. Caeterum humor acris oculorum ardorem, ruborem, partium eXcoriationem

inducit. Si a fistula lacrymali male curata, in- curabilis prorsus existit epiphora, uti & quae senibus accidit. 'c*, Iar. Cura epiphorae, quae ab acrimonia humorum generali oritur, alio loco rsan tradetur. Quae a vitio mechanico pendet, dextram poscit chirurgi. Artis medicae vero est curare epiphoram ex metaptoli arthritidis, pediluviis, Verisa catoriis ad suras vel ad alias partes olim arthriti de affect as, oculi ipsi muniendi enucilagine radicis Altheae aqua calidae, vel seminis psyllii aqua rosarum parata. Abundantia seri per cathartica, hydra-