장음표시 사용
61쪽
eiebat suam sed quul ego tam multa de hae re Diogenes nouipso se venum Xeniadi dedit, sed a pyratis captus veniit . Ita rem narrat Laertius a . Nec Gellii Ioeus accipi aliorsum potest . Di
genes Cynicus , vit is , scrvitutem semiuit, sed is ex libertate in seruitutem uenum ierat . Novissimum hoc Verbum male acceptum fraudi fuit Grolio . Latinis dicitur Menire , aut oenum ira qui tib ullo venditur, non qui ipse se vendit. Apposito Cicero b . um is ei se se , cui totus oenierat, oendttaret . Atque haec do Diraeue . In universum nuteui a sapientia graecarum legum nihil abfuit lovgius, qua in servitus ista ex contractu, de qua disputamus. Sed non hoc ago . Salago nunc de Romanis. Libero homi ui licuisse per leges Romanorum se venalem Osferre, Certoque, ut convenerat, Pretio dare se in servitutem docent Ianus
Acosta e . Petrus Pithineus d) , Jacobus Raevardus e) Johannes a Woweren si) Claudius Salmasius g , Iob. Seldenus h Antonius Sculi bingius si , aliique nullo in diversum auctore : deque hac re
tanquam minime dubia loquuntur , ut Projectae andaciae videatur esse , quod illi aiunt , negare . Et ego tamen praecise ne3o : quin miror . tot viros auliquitatum , legumque minanarum doctissimos, tam foedum labem romanae iurisprudentiae adspersisse , eamque nerui nem , quod sciam , eluisse ad huuc diem . Sed age eluamus hanc labem . Romana gens libertati nata nihil habuit libertate antiquius, nihil sanctius. Romana lex erat, Omnia posteriora libertati duci Portere alias ninici s semitutem pati posse , ρπtili romani Proyriam esse libertatem - Postremum malorum omnium Seruitutem e e m maestare emori quam seroire: cujus rei ecquem dare testem possum Tullio locupletiorem 2 Hujus sunt Mutentiae istae ser . Nec quidquam in iis esse oratorie exageri tum , Sellcenia illu- trium lactorum .exempla , quae romana suppeditat historia, ae ,
ne multa in romanis legibus cauta contra jus in gratiam libertatis, praeclare commonstrant . Quod vero seni leges debent quam maxime ad mutis ingenium accomodatae quis est, cui Verisimile po ait videri, Romanos a legum sapientia commendatissimos pati sa- . eile potuisse , ut tibinas , de qua inulam auimis opinionem imbiberant , mercis loco haberetur Quidquod , ne ea in eis Ioco esset, expresso vetuerunt 8 Memdicia
62쪽
δicitur vita id in eommunἱ hominum usu commere iove est , ac certo potest pretio aestimari . At vero secundum leges Romanorum libortalis nullum commercium est, nullum cerium est Pretium . Tribonianus liberum hominem in iis poni , quorrim non est Commercium , quaeque natura sui dominio hominum exemta sunt i a . Porro Venulejus ac Paulus aestimationem libertatis ad infinitiam extendi; insinitam aestimiationem esse libertatis ; Iibertialem inam timabilem rem esse sunt tb . Atque hine novum mihi enascitur argumentum . Emtionem venditionem contrahi simul atque de pretio conoenera ; neque ullam Sine Pretio esse posse : pretium autem esse certum debere , vel ipsi Iustinianei sat norunt se) . At inaestimabilis res est libertas ;Proinde quum eertum eius fieri pretium non possit , nulla potest ejus esse Pnitio venditio . Duo igitur in libertate concurrunt; alterum. , quod lege eximitur hominum commercio ; alterum , quod certum ei statui pretium non potest : ac duo h.iec faciunt, ut multo ininus venditio valeat libertatis, quam rei sacrae, religiosaeve, Cuius certe non valet venditi l . De re sacra , religiosave prius illud scriptum est in libris auris se non item posterius : quin res Sacra antequalia rite per Poutifices Deo fuisset dicata, et locus religiosus , antequam eum religio Occupavet, pretio , ut aliae merces, aestimabantur , et certis quibusdam casibus ex Ponsacto aestimantur f . Ad haec et illud aceedit, quod servitus juris civilis Roman rum propria nam quae auris gentium esse dicitur, et ex matre serva natis, captivisque hostium contingit g hue non pertinet certa erat maleficii poena , quae delinquendo , non contrahendo in incurrobatur . Ita , ut civiles , qui in corpore iuris sunt , liberialis amittendast inodos enumerem, libertatem perdebant, qui servi PDenae seri dicebantur, veluti ultimo supplicio h aut in Iudum v natorium' i) damnati : itemque in metallum, in opus metalli, aut in ministerium metallicorum non ad tempus dati t quibus casi bus quid erat aliud servitus , quam poena delicti Serinius er suρ- Plicio illata dieitur Iustiniano , qui eam tandem sustulit I . P F a na a Inst. de intitit. stip. q. I. b) L. Procurator. 8. S. ult. D. ratam rem haleri L los. M r 76. de reg. jur. c L. quod sae e 35. r. de Emt. d L. seae Celsus 6. D. de contrah. Emt.
63쪽
ira it illem strat semitus ex connubio sa , quod genus servitutis S. C. Claudianum induxerat, tum abrogavit Iustinianus b Libera mulier , quac ab alieno servo ter a domino admonita non abstinebat , domino cum bovis omnibus addicebatur ex eo S. C. Coe rebatur ea servitute , cum flagitiosa mulieris libido, tum dolus . quo alienum servum frustra obnitetito domino corrumpebat. Servum
Ulpiani judicio is etiam corrumpit, qui Persuadet, ut amator Exi- sttit sc . Ita etiam jure civili revocatur in servitutem libertus in Patronum patronive heredes ingratus d : quod poenae nomine fieri ne ambigas . Diserte Constantinus rem istam pertractans delicti et coercitionis vocabula usurpat e . Reliqua est servitus ejus , qui major annis xx venum se dari patitur ad pretium participandum . Habet quidem haec servitus speciem quandam servitutis ex Contra Ctu ; certe enim contrahitur hoc casu liberi hominis venditio, sed non ea hominem facit 'servum cnitoris . Servum facit dolus malus, quo suam ille conditionem ementitur in fraudem alterius , cui et Pretium furto aufert, et plagii periculum creat : quod mi argum c tum sal ulae Plautinae, quae inscribitur Pseudolus . Hinc cautum , ne alius in emtoris dominium redigatur , quam si major sit annis XX , qua maxime aetate dolum capit g , ac de pretio partiendo sit pactus. h); quo nullum gravius in icium doli . Et vero quibus Pandectarum locis de hac servitute tigitur, expressa doli sit mentio si) . In sumiua nullum scrvitutis ex contractu vestigium est in libris juris . Aec sola privati juris , sed et publici Romanorum iuris ratio Servit ulcm istum non pol erat pati . In x it. Tabulis scriptum est De Civite Ciris nisi Per mraximum comitatum ne ferunto , ubim Timus comitatus sunt centuriata populi comitia , quae nurxime Boinani justa dici haherique ooluerunt , uti Tullius loquitur, I :ca ut nutem non modo vita , sed et liberius , aut civitas est : unde cui alem eousfiam dicunt Iurisconsulti, e C qua damnuIO cel mors, Mel cioitatis ramissio, ori semitus contingit m . Igitur quo fieri
L. 7. '. et uti. C. Theod. de liber. c russit*Mn.Iragm. tit. Ir. Ir. Terrauli. Lib. a. ad Uxor. c. 8.L. uri. C. de S. C. Claud. L. I. C. eod. id est a S. de lib. caras L. l. 5. D. de seros comuρt
64쪽
quis possot de si e Peregrinus ,. ut de libero , populum 'olicii niter coire universum , in . eamque rem consentire oportebat 'Publice interesse videbatur, numerum ei vium, liberorumve, ne uno
quidem capite nititui; ac si qu indo minui nece e esset, id ipsius populi uuiversi judicio probari: tantum abfuit, ut id privato cumlus lue arbitrio Permiit et ur. Dum Romana stetit Respublica, ac diu etiam post eam a Caesaribus Ocrupatum , de capite civis cum populo actum : Ex quo ius omne populi concerisit tu Principem , Sum uio hujus arbitrio dklum adimere libertatem . Principale arbitrium
lex crat : eratque servitus Secundum ea , quae dicta sunt, Poena legis. Haec mire confirmat iuS vetus ac novum de adrogatione .
Verbo caput in xi I. Tabulis mi et alia nutili subjecta : eo significa tur itidem familia . Et fuit quidem adrogatio, qua sui juris homo
iii aliam se familiam dabat , ud Galbam usque per maximum C mitatum expedita : lum cepit cx roscripto Principis ea pediri. a Quod uulem mullo plus est libuit .iteio servitute , quam familiam familia mutaro, quis eo iubatur, ut credat ei, qui in familiam ad rogatoris salva libertate ac civitate transire nisi populo sum aganto , aut rescribentu Imperatore non poterat , integrum fuisse arbitratu suo decernero de lilierlate , qua Semel amissa jura omnia civitatis, et familiae peri haut pSed nae ego nimium mullus sui in hac re, quasi jus cout V num tractarem . Pacto servum fieri nemiuem non incerti juris
est . Liberum hominem , inquit Paulus. b , scientes emere Non Possumus . Paulo concinit Pomponius se , Celsus situs ait , h
minem liberum scientem te emere non Posse. Iam.quod seri non
posse leges ajunt ..id si facias, P insecto est, neque ullam vim habet .' Apposite Licinnius Rufinus su) . Si emtor sciens liferumene emerat, nulla emtio contruhitur . Si nulla iure est enitio . nullum Obtincre juris essectum potest . Quid clarius 7 Et sunt ad
manum alia, quae scrvitutem istum ex contractu inulto etiam lu-
. culentius excludunt. Ecce tibi Callistrati locunt e) , Conoentio Privata Neque seruum quemquam, Neque libertum alicujus facere Potest ; ecce etiam Diocletiani , et Maximi aut rescriptum si , Liberos priuatis preolis, oes octu quocumque administrationis , Hon posse mutata conditione seroos feri certi iuris est se, .
65쪽
M . Νtine quis est, qui non demiretur, tot numero , tantos in ingenio, ae doctrina, viros secus Sensisse de hac re 7 Ecquid illud est, quod eos in tam absurdain opinionem traduxit' Multa in suam ii ii sententiam asserunt Prima quidem Fpecie pulcra , re tamen ipsa
Et primum, quo utuntur, argumentum hoc est. Leo Imporator ad sua usquy tempora stetisse legem ait , qua liber homo . ut execrabile pro Servitute Persia. endi pretii Iucrum Pariis aret se ipsum impune vendebat a) : deinde eam legem reprehendit , quod tantum scelus inuitum Pateretur ; eaque demum ut rogata , cum ipsum libertatis suae prodi iureiu , tum eum , qui cum ipso id facinus des nauerit, perberari jubet, et Salva iiDertate.
At quae illa lex est, quam Leo meminit , abrogatque 7 Certe
quidem illa , quam supra enarraVi , de majore auriis xx , qui venum so dari ab alio inititur, non de eo, qui ipse se vendit ; cujus rei argumenta haec bunt . Exploratum id omnes habent, constitutioni ius Leonis non alias abrogari leges , quam quae in libris erant Imperatoris Iustiniani : in iis vulcm , nec uno eorum loco b , de eo scripta lex est , qui Venire se Patitur ab alio, non de eo, quiso ipso solus osseri Venalem. Porro de pretio partiendo, participandoque, ac de alio etiam ab eo, qui venditur , fraudis socio loquitur Leo : quae duo in cum non quadrant , qui se ipse solus vetialem praebet, sibique uia de Pretio , aut de alimentis paciscitur . Nee turbat το Si quis se ipsum Pendat apud Leonem ; nam vov-dere se ipsum recte dici is etiam potest, qui volens luben; patitur
venum se ab alio dari . Et vero eodem rccidunt se i sum oeni re ac venalom se Praebere z et Praebere se Menalem Hermogoniatius
eum dicit, qui major annis xx. cum pacto partitionis protii se Patitur id, alio vendi: Cum Parao Partitionis Pretii, ait Isermogenianus mnjor xx armis Menulem se Pracbuit , nec Post manumissionem ad i. bertatem Proclamare Potest. Placuit ex cribere Ιoctim ipsum Hermogeniani, quo intelligas convenire cum eo I etini Modestini, quem mox describam, et utriusque collatione meum do Loonis constitutione iudicium confirmari. 'Libertas apud II Omogenianum est ingenuitas ; uti vectissime IIotomatius di: euius
b) L. et seruorum s. I. de stat. hom. L. si quis 6. 5. De injust. ru ,t. irrito face. Irat.
66쪽
gignificalionis multa Brissoniuς exempla congessit a . . Igitur He mogoviani locus sentcntiam hanc habet, cum, qui major unuis XX. eum pacto partitionis pretii venumdari sit passus, si manumittatur. libertinum sicci , quod ullis servis manumissis contingit , nota in pristinum ingenui latis statum restitui . Hanc ipsam sententiam multo luculentius expressit Modestinus his verbis b , Liber homo , qui se uendidit , manumissus non ad suum statum re, emitu , qtioso abdicauit sed officitur libertinae conditionis . Do eo , qui venire se Patitur ab alio certe loquitur Hermogenianus , eumque ait oenrilem die pracbere: candem ipsam speciem ccrie tractat M destinus , quique uenialem se praebere dicitur Hermogenimio , Duuiuendens se inquit. Sed quid ego de hac re tantopere laboro 7 Interpretes ad innum omnes pio curto affirmant , non aliam a Leonu legem tolli , quam quae majorem annis .xx. venum se dari ab alio passum redigebat ii, servitutem : idque vel ipsi affirmant naevardus ac Salmasias , quibuscum dispulo : nisi quod nihil putant interesse, num quis vendi Se ab alio patiatur, an ipse se vendat e quo nihil absursius . Qui, suum sit liber, venum se dari ab ullo itanssurim domino Potitur, servum alterius esso se simulat, et enitori fraudis inscio fraudem sucit ; qui ipse so non ementita conditione venalem Osfert, cuatorem non decipit . Priore casu. nihil emtor delinquit qui vero venaIem se Praebet, salsi est reus . Verbera , quum p uum in hunc constituit Leo , poena sunt nagitio minor : par stagitio PQ ua servitus. Ita enitor dominio compensat injuriam , isque, cui tu in vilis libertas fuit, in eo punitur, in quo peccavit. POSteri recasu delinquit cantor, qui liberum hominem commercio exemium sciens emere legibus prohibetur : eum vero , qui nihil simulans ipse Se veudit, magna Semper excusat inopia , et debitum quando- rue eommendat ossicium ; ut illum . qui quum ad patrem sePelienum nec pecuniam haberet, nec pecuniae spem ullam, ne Patris e daver insepultum marcesceret , pacto in eum snem pretio in lanistae familiam se dedit c . Ecquis eum, qui bona fide emit, cum eo conserat, qui emit contra Legem, eumque, qui excusationem habet inopias, aut pietatis , cum eo , qui non aliter quam dolo facit Z Plurimum igitur interesse inter unum, atque alterum casum, nemo est omnium qui non facile intelligat: hujusque dissereni ille , quod ad emtorem pertinet, vestigium est aliquod in libris juris . Liberum hominem si quis sciens emerit, minam contrahi emti nem ait Licinnius Rufinus : eam , si ignorans emerit, contrahi
posse idem Rufinus inguit, et Pomponius e intelligi.
67쪽
Secundum argumentum hoe est. Romae gladiatorum genus diῖPlux . alterum eorum . qui in ludum damnabantiar, alterum eorum, qui se ipsi lanistae ossovehan ὀd ludum . Ouin ad ludum damnuli essicereAur servi , nulla dubitatio est . Aliud auctorem collutionismosa; M um et romanarum legum est dc li e re pulcherrimus Ulpiani locus a b. Ad Iudum damnatos non semper consumi, ut qui ad gladium damnantur , sed posse ait ulpi unus post triennium ru-ἀem in cre , h. e. pugnae vacationem mereri, ac post quinquennium pilem i, h. e. pileiam, insigne lilaertatis eccipere . EOrum, qui se ipsi osserebant ad ludum , duplex ili lcm genus . Quidam editori muneris gladiatorii 'aeras tantum locabant Suas : quidam se ipsi vendebant in ludum. Hos dare venalia sata inquit Ρropertius b), caput vendere in mortem Manilius et sua lancra vendere iuvenιrs d : hique auctorare se dicebantur : cujus verbi origi uom ex eo repetit Salmasius e , quod do primo ac secundo auctora scriptum est in libris iuris . Prostant apud Brissonium ci exempla, quibus docemur au torem Iurisconsultis dici, qui venditur secundum' auctores; qui fidi juhel pro ovictione; ut inque enitu ha-bcl enitor sui auris auctorem . Ah auctore in hune sensum accepto siclum inquit salinasius Verhum anctor rari , vel quod magis proprie dicitur, auctorare se , nam liberi homines, qui ipsi vende-hont lanistae , auctores ipsi erant venditionis sui. Iam vero in los
tio est oeninitio , nec alio quum ud venditionem referre auctorali nem videntur Paulus, et Ulpianus , operarum Iocatorem ab anctorato scpurantes npud auctorem collationis mosaicarum , et romanarum
legum Ait Paulus ι um , qui auctoramento rogatus cst ad gladiurn , oes illuni, qui o 'crus suas, vi cum botiis Pug-ret , tocaeit ν. Ait Ulpianus I , Qui de tignandi ciatim ciues ratus erit , qui se bestias pugnare locauit , locaverit . Quod
S; auctu ito non erat aliud quam venditio , nequct auctor iti nem Bomsto frequentissimam ' vendi ionem istam leges uspiam in probarunt , idem , qui aliurum omnium venditi iam , ejus esse uti s debuit , h. o. auctoriiti transitus tu potestatem Iunistae . si non in potestatem Ionisitie transisse auctoraliam dixeris, quid' i emetido adquisivisset y operas 3 Sed explicatu dissicita est
68쪽
enr mlio vesiditio ad dominium transferendum instituta uno illo casu rei usum . non dominium transferre . Deinde quiam Paulus , et Ulpianus localion m operarum ab anctorato distinquant, et vendere, quod de auctorato dicitur, plus sit, quum locare , his consequens est auctoralione aliquid supra operas in lanistam transisse : at supra hominis operas quid est aliud, quam litisertas 7 Cc te inter hanc et illas nihil est ui edimn . Ilis tauquam cumulus accedat sacramentum , quod auctorati in verba omtoris jurabant, cujus formula diligenter, ac Per partes expcusa certam Verae servituris iaciet sidem : ejus autem Solemnia verba suisse haec uri , oiu-ciri, uer erari, neciari, testes sunt Horatius a , Petronius h . et Seneca c) . Quud vero Petronius set satramenti formulam describit , et formulae vim potestatomve explicat , e re crit integrum ejus lociun in medium adferre. Est autem hic l . In uerba Eumolpi sacramentum jurauimus uri , uinciri , Derbonari fere tie necari et quicqti id aliud Eumolaus jussisset, tanquam legitimi gladiatores domino coryona animoque Neligiosissime addicimus . Auctorali a lauistis, ut a dominis servi, verberabantur impune: at
jam inde ab anno urbis 454 Portia lex virgas ab omnium civium
Romanorum corpore amoverat e) . Auctorali lanistis addicebant cor Pora animasqiae'. quiIns verbis significabant se nihil sibi rotiquum sacere ne at Litrium quidem. Auctorali lanistas vocabunt dominOS: quo uno verbo sorvos so osse proslchantur. Ad haec et illud addo, quod Petronius subiicit, Post Peractum sacrameu umseroiliter scit Domintim consultamus , nil scii , nam de scia au-etoratione loquitur : quoniam autem ficta istitaec auctoratio ita imitari atque exprimere veram deliebat, nihil ut'abesset a vera , quae vere servos faciebat seroiliter Icti inqnit. Ego viro libertatis auctoratorum duos buboo coriae fidei testos Paulum et Callistratur'. Paulus apud auctorem collationis Mosai
ram , et Romanarum legum s f , persouas enumerans; quas Miro Dei occidere in adulterio deprehensa απον- , qtiam is uxorem non liceat, in iis ponit seri vim, et eum qui' auctoramento Προδα- tus est ad gladitim . Verba et eum qui Huctorumcnto Et C. Pro P vox sero , qua, si iuro fuisset Servus , auctoratum . quoquo Paulus comprchendisset . Ecquis est, qui sibi facile persuaserit , tot verba Perdere Pauliam voluisse , in cujus commentariis et haec Romanorum Omnium juris consultorum praecipua laus est vix ver-G bia in
69쪽
Iohurn redundat 3 Iam vero sub nomine Callis rati hi Pandectis fa describitur caput legis Iuliue de vi Publica et privata , quo no itullis testimouium dicere omnino ii tergicitur . Sed in eo cupite . ηii nunc legitur in Pandectis , oliquid deest, quod omnino sup
plendum ex collatione Moboicarum , ut I; Ouini tum ligunt , ubi hoc id in caput describitur sub nominc illi iani. In collatione M sa c irum et Romanarum lcgum testimonium 1nterdicitur ei, qui dei' gniandi caussa aractoratuS c it, eique, quι bestias Emugntire I cauerit : in Pandectis ci tantum , qui .Fu ud bestias locaverit , nulla auctorali mentione iacta . Quod uuiem Callistratus aeque atque Ul-rianus ipsissima capitis verba e1 Scribere Se prosilentur quodque absurdissimum est, tantum iis, qui operas loeabant ad bestias, non item auctoratis testimonium interdici ambigendum non est ea etiam exscripsisse Callistratum , qui dePugnandi caussa auctoratus erit. Quae autem causia eSt, cur ea BPud Ulpianum in ea colulatione, non apud Callistratum in Pandectis legantur 7 Num quia ad collationem illam munus non admovit Tribonianus , fragmentavcro Iurisconsultorum , ex quibus composuit Pandectas , ad jus sui temporis accomodavit Z Sic prosecto se rem habuisse, demonstrandum aggredior . Sed quorsum id spectat 7 Nempe ut plus habeat ponderis argumentum , quod mox ero ex Callistrati loco ducturus .
Apud Romanos primum Sub Constantino interdicta gladiatorum SPretiacula, seribit Sozonacuus b . Constantini Legem liabes in Coclice Theodosiano integram c , in Justinianaeo decurtatam d). Ia
dice Iustinianaeo his verbis absolvitur , cruenta vectacula in Otio ciuili et domestica quieω non PlaCent z qua O ter Omnino gladiatores esse prohibemus . In Cudice Theodosiano. sequuntur haec alia , eos, qui forte desictorum CauSSa lianc conditionem , atque sententiam mereri hoc est ad ludum damnari consueuerant , metallo magis facies inseruiro, ut Sine sanguine monum Celerum poenas agnosciant. Niam haec CouSlanlini lex totum n manum Orbem spectaverit , uti nonnullorum optulo seri, quae lucri poest eo Sozomeni verbo, upud Romanos , an solum orie
tem , quae Iacobi Golliolaedi scutulitia est e) , ambigitur . Ut ut
est, certe non desiit gladiatorum munus Romae dari ante annum Christi o . , quo domum anno ab imperatore Honorio abolitum
narrant Theodoretus I , et historiae tripartitae Auctor g . Quid
autem super hac re in more suerit Jusliutaui aevo, nemo satis ad huc
70쪽
hue explieavit ' ego rem tibi expeditam dabo . Congia nlini legem
Theolosiano Codici insertam suo etiam Codici insertam voluit Iustinianus , sed multo illic latius patebat . Constantinus omnino h. e. omnis generis gradiatores esse prohibuit , h. e. , cum Servos a
dominis deputatos ad ludum , tum liberos , qui se ipsi ad opus
jure jurando addiccbant lanistis . Num etiam bestiarios , h. e. quisive damnati, sive pretio conducti cum l, estiis pugnabant 7 Do gladiatoribus loquitur Constantinus t et quampiam gladiatorcs alii cssent a bestiariis , tamen gladiatores alios a bestiariis saccre videtur Tullius his verbis a) , Milonem dicas gladiatoribus et bestiariis obsedisse Rompublicam : itemque liis b) ille vindex
gladiatoriam , et bestiario tim emorat dθ sconio bestiarios. Mi lii dubium non est , quin gladiatorum nomine hostiarios qu0que comprehcnderit Constantinus . Uti adoptio in libris juris vox est , quae genuS aeque atque speciem designat, ita apud latinos glad a-tor . Quum auctor declamaticinum sc) eladiatorem desiuit , 'qui in α Πα ρπuto vectante Pugnaore , genus ipsum desinit, quod res duas speeie dispares complectitur, b. e. hominem, qui eum homine, et hominem , qui cum bestiis pugnat , quorum hic Psoprie besti rius , ille glaZator proprie voeatur . Iu suprascriptis Tullii locis
bestiariorum mouito sucit , ut quoniam eo vocabulo sp cies ut a nominatim exprimitur, gladiatoniam vocabulo specios altora iistelligi . debeat expressa . At Constantini lex scripta est de gladiatoribus , Sicque de genere ipso , cui tanqui, in species hestiarii subsunt . Id sensisse Constantinum patet ex eo , quod hoc codern Sonsu legem gladiatoribus tulisse se ait sui interpres Cicero. Est haec lex Tullia de ani hi tu an . U. Sin. a Tullio lata in hane sententiam d) , ne biennio quo quis Peteret, relisurus,re esset, gladia ores daret , nisi ατ testamento Praostituta. die ; quia inque essct qui dare beStiarios non psis ccintra legotia contendoret , 'nod de gladiat ribus , non de bestiariis scripta lex osset , Festioo, inquit Cicero se cavillationem irridens . Si hi ipso etiam Constantinus inlc pres est sui . Quos damnari ad Io lias ius mosque erat, eas jubet metallo inservire . Ergo sub nomine gitidiatorum bestiarios esse Prohibet . Quod si pugnare . cum hostiis populo sp cinuto volat magni alicujus criminis reos , in quos populuin universum intueri ad exemplum publice expediret, multo etiam magis ullos velat iam acerbum ae luctuosum sui spectaculum dare , populo ut piae aut , non ut poenam sceleri debitam luant . Ac de Constantino salis .