Magnencij Rabani Mauri de laudi[bus] Sancte Crucis opus : erudicione versu posa[que] mirificum

51쪽

LIBER PRIMUS; m. U. OH iii in splendent vero de Iumine Christi

Illustrata.Crucis et sacrs facta beando Concelebrant ut vi stori sic vota superno Debita persoluant. deuote regna canentes Cuncta tenere modum sub magno numinc Hiesu.

Q uicquid in orbe meat edacis quicquid ubiq;

Est sapit c sentit vivit et iura reseruat: Hoc terra pontus hoc sidera gramina ventu Imperio suberunt hoc sunt ante fuerunt Imber nubs grando glacies nix. at I pruina. Fontes. 8citui puluis et ros iubar absin hoc Crete arcton aevi stelle atin aeraque :En almum & non vaal, aro rursias dicite vera: Ac modulos cantus odas cantet quoin iustus: Omnia Crux trahat et sano pie iure coronet:

Laude dei non discordet sed dicat honesta Eius opus gaudens pisces diri dracones.

Colles cultici montes pecora arboS harena. Cumin feris vespe vermes et bestia rictu: Et placide vultu seu seu mente volucreS:Xpicole quis aula poli terra fata fit: Vobis virtus lumen ducens undiq; ad hostes Nuncia seri pre fit aut unda sed ore peritus Fama idem ali abicit palmam nosci hic rapto Dat sectici dat iustistisc nuncia cunctis: Parcens rite hosti dat fatu viuere multos Sed iure damnat quos auctus sepsit iniquus: Inde decet pariter ora ymnizantia laudes Volaci declament grates en vestra polorum Turba et tu populus quem profert tellus ubiq;: Vos ratio consors pariter direxit ad odas: Gaudia vos celi celestia regna bonaque Iam sorte capiunt et votis valde requirunt: En dedit hoc vester vobis saluator 8c ipse Re proprius prese letusq; creator Hieses otii

52쪽

DECLARATIO

Ecte igitur quaternarium numerum perseetione sacratum pene nullus ignorat. R ideo bene illum in forma Crucis Christi transti iguratum totus orbis veneratur. Siquidem naudum quattuor et umentis constare manifestum est idest igne aere aqua cuterra et totum orbem quattuor terminari partibus sue angulis notum est oriente sis licet&occidente. aquilone et meridie. Luattuor quo*sunt vicissitudines temporum idest ver estas autumnus hyem, et quattuor quadrantes natuγralis diei idest quater sene hore que tamen his iniciis dinoscuntur mane id licet e meridie vespere et intempesto. Sed quomo Cruci conuenienter possit hec dispositio coaptari intimandum est. Si ergo erectam Crucem voluerimus

aspicere ignem quod Iupremum est elementorum in arce illius collocemus. aerem quo S aquam qus media sunt in clementis mirasiuerso Crucis ligno quod per medium stipitis erecti ducitur consignemuS. terram vero que gra/uisssima est et imum in creaturis tenet locu inseriori parti Crucis deputemus. He quippe omnia elementa sicut quadam nature propiquitate sibimet comγmiscentur ut mundi integritate perficiant: ita etiam quatuor partibus Crucis sibimet sociantur ut perfectam speciem eius demonstrent. Si autem quattuor plagis orbis eam velimus assignare iaccntem meciamur in ecesse est ita ut primam partem eius Orienti extremam Occidenti dextram aquiloni amistram austro deputemus. Similiter quoq; quattuor vicissitudine temporum natu/ralis diei. eadem dispositione in Cruce possiit adunari:Ut una species anni siue diei congrue in his queat ostendi Ver enim at aurora ortum lucis et coale scencia in terra germina ordine filo profertit. 8c ob hoc bene orieti deputant. Estas autem alcimeridies propter seruorem austro coaptantur: quia dum in eisdem celi partibus sererigitur flagrantiore mundu torret calore:autumnus namq35 vespera iure occidenti mancipantur eo quod tunc omnium tructuaterre messis finitur. et tota diei spacia terminantur Hyems ergo et intempestit septemtrioni assimilantur: eo quod tunc terra frigore torpeat. et magis quieti quam alicui operi tempus oportunum sit. Igitur dum omnia percrucem con stat esse recuperata. t per Christi passsionem renata ac meliorata:rite ad eius laudem cuncta conueniunt: quia ipse est cum patre et spiritusancito unus deus. citi soli benedietiones ille competunt.quas tres pueri in camino ignis ardentis omnes creaturas ad laudem creatoris exhortando concinebat atq; dicebant. Benedicite omnia opera domini dominum es cetera de quos psalmista dicit Laudent eum celi et terra mare et omnia que in eis sunt quia secundum apoγstolum ex ipso et per ipsum Min ipse sunt omnia ipsi honor et gloria in secula

semiorum. Cur vero in rotis quattuor elementa siue quattuor tempora setiquattuor plagas mundi depinxerim hec racio est: quia omnis naudi machina temporalis est et quadam permixtione elementorum atq3 successu temporuvariabilis siue mutabilis Salomone attestante qui ait Omnia tempus habent

53쪽

DE ARATIO EO. XUL

et suis aciis transeut uniuersa sub celo. hinc ignis acrena siccat aqua humisediorem facit. nunc terra aquarum alluvionibus asticitur nunc solis ardore siccatur Aqua quippe natura mobilis cst. et quendam circulum curse conficit Omnia flumina inquit ecclesiastes intrant in mare.&mare non redundat adlocrum unde exeunt flumina reuertuntur. Utiterii fluant ignis quoq; similiter naturalem motum habet unde ad altiora se semper rigit accensus. et locus ibi super aera querit. Discurrunt migura et crebris micat ignibus ether Teia pora namq; circulis transeunt Mulcissitudines quattuor ternorum mensium orbibus eunt. Annus quoci ab eo quod semper vertatur et in se redeat nomeaccepit.Dicitur Norbis terrs et Vertigopoli terras atq3 equora circvuoluere. arans irando vadit spiritus et in circulos suos reuerritur. Q uino tenent

zons celum obliquus qua se signorum verterit ordo. Sunt quoc et ipsi verasus in rotis oscripti spherici siue circularis numeri idest. xvi qui per senariusenario multiplicato in senarium termittat quoru primus in supremo circulo hic est versus ver oriens ignis aurora hac parte relucent. n infimo cro hic. Autum nus zephyrus tellus et vespera hic fit. D tro nam hi Arcton hy

enis limpha media nox eccesociis . in sinistro hic versus . Aer aestas alis erarci hic Ameriditas; eiiii

54쪽

VIII ura De mensibus duodecim.de duodecim lanis atq; dtiodecim ventis et de apostolo si

us ortum faHinc que bonu

55쪽

LIBER PRIMUS. so XVII

Hristus salitator Christus rex arce serenuς. Consilium virtus magna benedictio. Iumeri. Patris diuina proles certe trahit omne hinc Ius ortum factura fabrum mos castus honorem

Hinc bonum quicquid verum mirum videtur Iusticie quicquid arce quicquid manet orbe. aicquid rite probat Scyrofert ordine mundus. Angelus atq; bonus que nam sumeri et iniquus Sunt hinc quodq; deus vanum deiecerat ex hoc

Sscio ius reuocans en omnia Christus honore Complectit dominans consignat munera nutu: Hinc decet ut genus humanum 5 luminis exul. Noret hos radios: quos erigit hec benedicta Crux salitans. 8c reddens quem iam primus habebae Exortum lucis noctius quo abscesserat Adam: Quotquot iam radios vere en istos celebrabant Perpetua lucis fulgescunt sorte crebroque . Hoc candore satis micuerunt arma prophete Grex et apostolicus decoratur luce corusca.

Hocin fides Christi candet hoc sole relucent Corda bene hominum vota quo lumine iscunt

Iusti pollentes per mystica signa bonum

Conicient radium mandatis credere ob ipsit Et tribuunt populis cum iura superna notare Ascribunt Christo consortia ducere vite: Christus rex dominus diuinus munere lummus Scandens alta Crucis en robora nuditus in hoc

Istam tunc speciem plantando pandere celos Tradidit sc voluit gratos conquirier illic: Ergo cluater ternos ab aquarum v limite mundi Hoc ventos in calle Crucis benedixerat ipse Si nam bissena princeps stipando gubernat. Ac duodena suis oriens plaga suscipit oris Tracta diei sp cia et his secto tota laborat

Omnia nam Christi Crux gloria septa resoluta Ips ac saneta poli stans gaudia iura terre Proponit signat laudat probat ipsa donat.

56쪽

DECLARATIO

ueniat non parue rationis est intelligere: quippe cum duodecim

venti sint qui mundum perflant. 8 duodecim signa zodiaci quibus septem planeis circulos suos ordinate 8c disposite pergunt et enses quibus annuus citrsus peragitur artificialis diei hore duoγdecim quibus Sol totam ruperficie terre illustrar: duodeci quoin patriarche ex quibus omnis multitudo filiorum Israhel propagata est que terram repro/missonis secundum series.xii. tribuum postedit.a quibus exorti sunt prophe/te. diuini partus preconeS. Vnde&ipse saluator carnem suscipere. et interho,

mines nasci dignatus est: qui lux in hunc mundum veniens xii apostolos sis ex ipsa gente elegit Sol iusticie in horarum similitudine illustrans per custas plagas orbis. ad tincte trinitatis sidem predicandam direxit. Et in edificio cela stis Hierusalem eiusdem numeri sacramentum multipliciter insinuatur quod Apocalipsis quidem ostendit ubi ita scriptum est. Et ostendit mihi ciuitatem fanetam Hierusalem descendentem de celo adeo habentem claritatem dei: iumen eius simile lapidi preciose. tamquam lapidi iaspidis sicut cristallum:et

habebat murum magnum c altum habens portas duodecim vin portis anγgulos xii cu nomina scripta. que sunt nomina xii tribuum filiorum Israhel Ab oriete porte tres. ab aquilone porte tres. ab austro porte tres cu ab occasu porte tres: 8c murus ciuitatis habens fundamenta xii. et in ipsis xii nomina

xii apostolorum 8c agni cu reliqua Sancta enim ecclesia in hoc edificio spiritali significatur quiest celestis videlicet Hierusale. 8c urbs regis magni cuius artifex et conditor est deus qui fundamentum eius simul et consumatio est cipro nobis etiam potifex fieridi natus est ut propriss sanguinis hostia eiusdem moenia ciuitatis ablueret piter atin dedicarct Omnia quecum habet propria pace ipse possidet undedc in pectore sumi pontificis.xii. lapides precios.qua terno versu dispositi. 8c duodecim patriarcharu nominibus4scripti vibebant imponi vi pulcherrimo mysterio, ideretur omnia spiritalia charismata.que singuli qui fani torum virisi ex parte perficiebant in mediatore de Schoγminum homine Christo Hiesu pariter 8 perfecte fuiste completi Q uod in euangelio quo Johanes testatur.Et verbum inquit caro facitum est . et habiγtauit in nobis 8c vidimus gloriam eius. gloriam quasi nigeniti a patre.plenugratia et veritate . Et paulo post. et de plenitudine eius nosomnes accepimus.ck gratiam pro gratia quia lex per Moissem data est.gratia et veritas per Hie/sum Christum facta st Habet ergo hec species sanete Crucis in cornibus suis

ternas lineas ut demonstret quod sicut ipsa dextra leua . in directo tramites io vicinas & coadherentes lineas habet.ita ventorum iiii. cardinalium prin/cipalitas.in dextra 8ci sinistra vetos alios positione suacosociat. sic et quattuor tempora ternos menses singula habetia. sue equinoetiis siueibisticiis media

iuxta quosdam dirimuntur quod illi planum erit. qui vecorum seu giptoru

57쪽

DECLARATIO. O. XVIII.

de temporibus raciones sedulus discere curat. Sunt autem in ipsa Cruce duo rius hexametri quorum prior in lositudine a sumo deorsum vadens hic est in Cruce nunc menses venti duodena a signa Qui autem in latitudine trast iste est Grex Rapostolicus decoratur luce chorus ea. Sunt quidem et atriduo versus pentametri in lineis adiacentibus cornibus Crucis quorum unus peranseaestum longitudini Crucis supra instacl copul turix Sunt quom con*γQa hic stips. plaga et orbis opus Alter vero dextere ac leue parti in latitudine sectabitur ita Sancta valet celebri ast Crux dare calle bonum hoc.

58쪽

ta figura. De diebus anni in quattuor hexagonis et monade comprehensis . et de bisextili ineromento quomodo in specie sancte Crucis adornentur et consecrentur.

Annus ad hanc q: i muNam horario ad hanc t e a m hucque quadran S ci quat e re t faeni s arx cec a

alis cursus et astram in s a iam

ei se X

SSStinuo hoc po sent te ista goni qui aerere par trib: or i Gent se poplici ex . t tuor mla r i undique summi Haeque dapes vi aemio si rant ur de crucis cum t auri fac ien tu i i es t ecci est e ta r e sum an Dona paci ri s sumia tq: novenosi uinae the re erna Angera i cos popul os si ligul le tundi que fu ge an Hinc moneo t cantu sit olos i ip ta queam in s a tinus exitium si erumna aeri a spera in orbe mi u cI amfremit hac pelli et immo hinc valeat iam P si quoqu exegna deci e esses, iam liceni t en e s ren d mus lis et i hinc r. ru et re sonem Souant e Aue torem chr i s u md om in om ni potenti et almi Nempe pat natum e uia linum a q: a ce super num i t quoque baecno stis ara triora aus se in eret ardor

59쪽

LIBER PRIMUS. m. πα

Ol et luna deum hic Christum en benedicite Hiesum.

Cruxque est vester honor stabilis lux pacifer ordo. Laus probitas series per cuncta et secula lumen: Vost diem hac noetem simul perpenditis hora. Stringitis atq; huius centena ad vincula gressum. Stirps habet hec senos decies Sc quinquies,nunti Alcithoro in proprio decies quoc rite tricenos: Nam his Sol rota que se noscitur indere Luna et Tempora his tota & semel omnis circitit annus. Binos Ecdecies quinos habet bis globus orbes. Septimane atq; habet unius quoin limitis oram Annus ad hanc in diem versem tenet omnis Nordo hic.

Nam hora it ad hanc tempus annalis cursus et astra. Iam huc que quadrans alis Crux tota quem notat arte It quater essenis arce circumuolat umbris que Accrescunt numero inuitus quem ostenderit et Sol

Calle superuacuum hoc ecce equinoetia signant. Tu facra stirps que clara die ornas cuncta tenebris. Crux quo sancta micas hinc e 8 Christus ubi Ora Crucis complet celsi ibas baratrum orbem ara Arto ordine sceptrum hac at* ethera cella nam Hec que decus mundi est. Sem regit astra pol hine Donat magna salus hoc sede hac claustraq; ces1 Laus hominum hec odis planat cuncta diei haust Lux abiit cum summa iugis primum astra adit en Sol. Atq; sacram effigiem hostis in ardua sistit Hiesium. Nam Iudea seemens satis extulit arbore Pomum. et inuo hoc possent tetragoni querere partibus orbis Gentes Sc populi ex quattuor maris undi summis. Heccidapes vite monstrantur de Cruce cunetis. Quod facientur ibi et decies decuplata resemant

Dona patris summi at in novenos tum ethere cernant

Angelicos populos o singulidcvndic fulgeant.

Hine moneo ut cantus totos pia scripta agamus. Q uatinus exicium spe cum mors aspera in orbem huc

Iam fremit: hac pelli,na 8c de exilio hinc valeat iam: Post quoq; regna dei 5 supera iam luce nitentes

Prendamus leti hinc rerum 8 resonemus ovantes citorem Christum dominum omnipotentis et smi Nempe patris natum. Verum almum at arce supernum

Sit quoq; hec nostra ratio laus semper et ardor d

60쪽

DECLARATIO.

nadem inter medios posita omnes dies anni coplectitur. Siqdem annus solaris hei dies ccc. lxv et quadrante Uiuide ergo hospsilii quater Xci. ccc. lxiiii. hut et remanet unus dies et qdrans. Di

itide illum unum diem percilii quater sex hore. xxiiii.fiunt.qd est integra dies a solis ortu usq; ad alterum lis ortum Diuide ipsum quadrante. quater enim horas semis sex horas complent quod est bissexti per singulos annos in cre/mentum ac inde fit s1 totum annum in quattuor partiaris. quod unaque Is dies. xci. c horas septem ac semisse contineat at hec fatuera partitio quat tuo vicis studinum idest veris. statis autumni.&hyemis. ut singule dies. Xcie septe horas ac semissem habeat. Notadu tame , in hac figura quadratis de monstratio aliter non se.riis sub intellectu et examinatione se angulorum.viliore sngule singulis deputentur angulis. Si enim quattuor hexagonos in an igulis suis perspexeris xxiiii horas in his notabis: qua scilicet plenitudine hoγrarum dies billextilis conficitur 5 non absurde hec ratio huic rei discreta est. Si enim in quattuor annis quadratilis portio ad unius diei peruenerit sumam. rite in quattuor hexagonis quater sex horariCrux ostendit eu norma. Rec te ergo hexagonus diuinitus huic dispositio ordinatus est: tita senarius num rus in tota anni serie plurimu valet. Ad hoc qtioc demonstransdu ponamus partem unius captis de libro sancti Augustini quarto de sancta trinitate. An/nus etiam nussi.xii.menses sintegri ossiderentur. quos triden dies complent. talem quippe mensem veteres obseruauerunt.quem irruitus lunaris os edit. senario numero pollet Q uot enim valent sex in primo ordine numerorum. qui constat ex unis Ut perueniatur ad x hoc valent. lx in secundo ordine. qui constat ex denis Ut perueniatur ad .c. Sexagenarius ergo numerus dierum.

sexta pars anni est. Proinde per senarium primi versus multiplicatur. tamquasenarius secundi versus.&Rut sexies sexaginta treceleni et sexaginta dies. qui sunt integri xii menses. Sed quonia sicut mensem circuitus lune ostendit ho/minibus scannus circuitu selis animaduersus est. Restant autem quinq; dies et quadrans diei. tibi impleat cursum suum.annumc concludat. Quatuor enim quadrantes faciunt nudiem . que necesse est intercalari excurse qua/driennio quod bis textum vocant ne temporum ordo turbetur etiam ipsos quinque dies & quadrantem si consideremus senarius numerus in eis pluri naum valet:&primo sicut fieri seleti a parte totum computetur non sunt

iam dies quinq; sed potius ex ut quadrans ille accipiatur pro uno die Dein/de quia in ipsis quinque diebus sexta pars mensis est ipse autem quadrans sex

horas habet.Totus enim dies idest cum sua nocte.vigintiquattuor hore sunt: quarum pars quarta. qus est quadrans diei. sex hore inueniuntur. Ita ergo in anni cursu senarius numerus plurimum valet . merito itaque sancite Cruci

aptata est series cherum quia per ipsam illuminata sunt corda hominum . Ips ἰ