Isagoge in botanicam expeditiorem : iconibus aeri incisis et pictis illustrata

41쪽

nitidum, quod glabritie lucidum est. obliquum, cum basis folii caelum, apex horiZontem,

spectat. oblongum, cuius diameter longitudinalis aliquoties s perat tranSuersalem, & Vtraque eXtremitas segmento circuli angustior. . obtinum, quod terminatur quasi intra segmentum circuli. oppositum, cum caulina folia duo, per paria decussi tim, e regione collocantur. orbiculatum, cuius diameter longitudinalis & tran Versalis aequales, peripheria circinata. ouale, ellipticum, cuius diameter longitudinalis superat transuersalem, superiore & inferiore e tremitate angustiore. ouatum, cuius diameter longitudinalis sUperat transuersalem, basi segmento circuli circumscripta, apice Vero eodem angustiore. palmatum, quod longitudinaliter in partes plures sub- aequales versus basim diuisum est, qua tamen

cohaerent in Um.

panduraeforme, quod oblongum, inferne latius, lat

ribus coarctatum est.

papillosum, quod tegitur punctis Vesicularibus. parabolicum, cuius diameter longitudinalis superat transuersalem & a basi sursum angustatur in

semiouatum.

42쪽

patens, quod ad aΠgulum acutum. cauli insidet. penitam, cramosum , cum petiolus bifidus latere tantum interiore adnectit foliola. peltatum, si petiolu8, non margini, seu basi, sed disco folii inseritur. persollatum, si basis folii undique cingit transversim

catalem.

petiolatum, si petiolus adnectitur folio ad marginem

pilosum, cum pili distincti elongati tegunt superficiem. pinuatum, si petiolus simplex lateribus adnectit f

liola plura. - abruptum, quod Pinnatum, neque cirrho, neque foliolo, terminatum est - alternatim, quod pinnatum est, foliolis alterniS. - articulate, quod pinnatum est, petiolo communi articulato. - cirrossum, quod pinnatum cirrho termi

natur.

- cum impare, quod pinnatum foliolo impari

terminatur.

- decursue, quod pinnatum est, foliolis decurrentibUS per petiolum. - opposite, quod pinnatum est, foliolis oppositiS. pinnat dum, quod transversim diuisum est laciniis horigontalibus oblongis. planum, quod Vtramque superficiem ubique parallelam gerit 3 4

43쪽

plicatum, si discus folii Versus marginem ad angulos adscendit & descendit. praemorsum, quod Obtusistimum terminatur incisuris aequalibUS. punctatum, quod punctis eXcauatis adspersum est. nxi latum, si Vnum folium in foveam alterius quasi

immittitur. quadrangulare, cum quatuor anguli prominentes ambiunt ducum.

quadrifidum, Vide sissum.

uadrilobum, Vide labatum. , quadripartitum, Vide partitum. quaternum, Vide stellatum. quinatum, quod digitatum est, foliolis quinque. quinum, Vide sellatum

quinqua utare, cum quinque anguli prominenteS ambiunt discUm.

quinqui fidum, Vide fissum

quinquilobum, Vide labatum. quinqui partitum, Vide partitum radicate, quod in planta euoluta radici adhaeret.

radicans, si folium radices agit. rameum, quod in planta euoluta ramis adhaeret. ramssum, Vide pedatum. reclinatum, quod deorsum curuatur, Vt apex fiat basi inferior. reniforme, quod si ibrotundum basi ex uatum, angulis destitutum est. repandum, cuius margo angulis, eisque interiectis sim nubus, circuli segmento inscriptis, terminatur. Ca rem

44쪽

retusum, quod terminatur sinu obtui. rev0lutum, quod deorsum reuoluitur. rotundum, quod angulis priuatur. rugosum, cum Venae foliorum contractiores evadunt, quam discus, Vt interiecta substantia adscendat. sagittatum, quod triangulare, basi eXematum, angulis posticis in strii tum est. scabrum, cum tubercula rigidiuscula per discum folii sparguntur. semic)lindraceum, quod teres est, sed altero latere longitudinaliter planUm. seminale, quod in principio Vegetationis ex semine

senum, Vide fellatum

serratum, quod angulis acutis imbricatis, extremitatem respicientibus, notatur. ssie, si basis solii tantum, sine Vlla membranacea expansione, adposita est. implex, cum petiolus gerit Unicum solium. flauatum, quod lateribus sinus dilatatos admittit. Darsum, si nullum ordinem seruat. Datulatum, cuius figura subrotunda, basi angustiore lineari elongata.

spinosum, quod margine exit in acumina duriora, rugida, pungentia. sellatum, verticillatum, cum soliola plura quam duo

verticillatim caulem ambiunt. Terua, quaterna, quiua, sena, cet. sunt species numeri stellatorum.

45쪽

striatum, cum lineae superficiales eXcauatae longitudinales parallelae inscriptae sunt. subalare, Vide axillare. subrotundum, cuius figura orbiculato solio proxime

accedit.

subulatum, quod inserius lineare est, at Versus apicem sensim attenuatUr. Dicatum, quod angulis numerosis, totidemque intemiectis sinubus, longitudinaliter eXaratur. supradeco ostium, cum petiolus, aliquoties diuisius, adnectit plurima soliola. teres, quod maxima eX parte cylindricUm est. ternatum, quod digitatum est, foliolis tribus. ternum, Vide stellatum toment0sum, quod Villis intertextis, Vix conspicuis, tegitur; ergo saepius albidum. triangulare, cum tres anguli prominentes ambiunt

discum

trifidum, Vide fisum

tritobum, Vide labatum tripartitum, Vide partitum. tripinnatum, triplicat innatum,' cum petiolus ad figit plura foliola bipinnata. triplicatoternatum, Vide tristernatum. Diquetrum, cuius tria latera longitudinalia plana stini in folio subulato. triternatum, triplicatoternatum,' cum petiolus adfigit tria foliola biternata. truncatum, quod linea transuersali desinit.

46쪽

tubulosum, quod interne, si detruncetur, cauitatem habet.

vaginans, si membranacea & inserior pars caudicem inuoluit, & infar Vaginae cingit. Uensum, cum Vasa discurrentia evadunt ramosiissima,& anastomoses nudo oculo exhibent.

verticillatum, Vide stellatum. viscidum, quod humore non fluido, sed tenaci, obli

.ndulatum, cum discus solii versus marginem conuexe. adscendit & descendit.

eas adpello caudicis, seu ramorum, produltiones, quae rarius occurrunt, & peculiaribus tantum plantis propriae sunt. Deprehenduntur vel folformes, Vel si formes, Vel acuti, Vel cretorii.

g. 82. Processus foliformes g. 8I .), si colore viridi & figura a ceteris foliis recedunt, bratteae; si, ut bina soliola, basi petalorum utrinque adstant, stipulae dicuntur.

Ρrocessus sit formes g. 8M, & plerumque spirales,

quibus planta Vicinis corporibus alligatur, capreolii seu clauiculae, cirrhi, viticuli, nominantur.

47쪽

latiore in cus idem attenuantur, si in lateribus planta' rum obuii, spinarum; si cortici tantum contigui sunt, aculeorum nomine designantur.

g. 8S. Processiis plantae excretorii g. 8 I. , si setacei sunt & flexiles, pili; si papillarum figuram referunt, glandulae dici solent. g. 86. Rudiscatio o. 3Ι duplici producitur & absol-Vitur temporis successsu; hinc duplex quoque eius enascitur status. Tempore prior, fl0rescentia; tempore posterior, fructus dicitur.

g. 87- In florescentis g. 86. duo potissimum consideranda se sistunt. Florescendi m0dus, ct flos ipse. g. 88.

Florescendi modus, Uti ipse diuersus, ita diuersarum denominationum sons & origo est. Flos inde solitarius, spica, verticillus, Umbella, cum suis speciebus

scendi modum. Vel eum, quo flos in planta, eiusque caudiciS apice, tantum unicus; VeI illum, quo stores in planta sparsim plures, iique Vel in ramulorum apicibuS, vel foliorum alis, Vel ipsis foliis deprehenduntur.

48쪽

3- M. Spica 3. 880 dicitur, si florum pedunculi in eX-

tremitatibus caudicis, Vel ramorum, ita copiosius enascuntur, Vt inferiores fores primum, superiores successive post inferiores, essiorescant.

9- 9I. Spicae f. 9O. cognomina, haec sunt Vsitatiora. Flores in spica vel densiores offenduntur, hinc spica dicitur densat, Vel laxiores, hinc spica laxa; Vel in uno tantum latere, hinc spica bomomassa, seu secunda; Vel in lateribus oppositis, hinc spica disticha.

florum pedunculi Vel simplices, Vel ramosi, eX nodis CaUdicis orti, circa eundem, interpositis interuallis nudis, disponuntur.

unum latus reflexus, ostenditur.

qua plures pedunculi, ex summitate caudicis & ramorum, oriuntur, & a se inuicem in Vmbonem secedunt.

Species Vmbellae obseruantur sequentes. Vmbella, Vel vera, Vel spuria est. Vmbellae verae flores in pedunculis, Ut plurimum regulariter dispositis,

49쪽

producuntur. Eaque simplex dicitur, si flores pedunculis, non ramosis, immediate insistunt; comp0sita autem est, si flores pedunculorum ramiS, OOrU-que Vmbellulis, insistunt. Vmbellae spuriae flores, in pedunculis, irregulariter ramosis, se exhibent. E que, si et inbellae formam refert, cor)mbus; si spicae formam habet cum ramis longioribus, thrsus; cum ramis breuioribus, racemus nominatur.

& membranosa, quae a reliquiS colorum elegantia& subtiliori fabrica Gistinguitur, fructumque semper. antecedit.

In omni flore quatuor omnino attendendae se

offerunt partes. Calix ), corolla v, stamen cl), pistillum t). Quibus nectarium, Ut quinta quasi foris pars, addi potest.

autem, cum nectario, accidentales floris partes dici queunt. Illae enim omni flori necessario insunt; hae Vero, Vt minus necessariae, non raro deficiunt

quae, colore plerumque Viridi, stamen & pistillum vel immediate, Vel mediante corolla, cingit.

50쪽

Calicis species a botanicis septem receptae leguntur. Calix proprie diectus, eu perianthium, inuol crum, amessium, spatha, gluma, cal=ptra, Vesua. g. ΙΟΙ. Calix proprie dictus o. IOO. , seu perianthium, est calix fructificationi contiguus; estque triplex. Si cingit stamina tantum, calix dicitur floris; si ovarium, seu germen, tantum, calix est fructus; si stamina &ouarium simul, calix adpellatur fructi cationis. g. ΙΟΣ. Involucrum g. IOO. est calix umbellae a flore remotus. Respectu Vmbellarum est vel uniuersale, si Vmbellam Vniuersalem; vel particulare, si Vmbellam particularem cingit. Respectu foliorum, ex quibus constat, inuolucrum dicitur diphilum, tri Illum cet.

ferorum, ex serie squamarum, filamento centrali adhaerentium, compositUS.

minum. Sistit laminas seu valvas, quae Vel filamento rigidiore instructae, & tunc Valuae aristatae; Vel eo destitutae sunt, & tunc valvae muti ae dicuntUr. 9. I .