장음표시 사용
41쪽
Commentat o secunda praeseritia, hel ab iis , quae illam consse utantur,
ut xlcmpore, a loco , a figura, amotus a magni itudines, dc huiusmodi, dc hoc praest ant extritisse icae sciatientis anima uirc ut uiuus , auditus, Ol Dectio, gustatus, o laeti, Interdum uero a prae hsentra subicctae rei seiugantur scd n ab appensi dicibus, dc consequciatibus S hoc sit per imagi ruationem , quae sensibiliti speci cs his absentibus xctinet, doconscruat cs ctiam cum forma ipsa seclusa materic, ut dictum cst, sed praetcrca cum aestimatione quadam poecipitisr, doli cci sensibus non inprimatur, non tamen sinc scnssibus inno: tcscla, ut spec1cs odis, d amoris, dc discrimcnunius rei ab altera Lec huiusmodi, quorum Occa sio a senssibus orta, aestimationem quandam Dixit, qua fuga, uel appetitio in animalibus genesi
ratur haec uis imaginandi pars cst ut cum ouis lupum intuetur, quavis cum nutas antea uiderit, continuo inimicitiae speclcm quandam concipit.
Est postremo cum rei similitudo n5 solium a ma=.teria dc ab eius praesentia separatur, sed etiam ab , omnibus adiunci is, doc5sequentibus distrael a a non ut hoc loco sita, hoc imporc xaefinita,hoc, modo assces acdsideratur, at ab omnibus iis denudata simplex sinccxam habetur,nullo motu, nulla figura, nulla magnatudine compxchcnsa, si hoc fit ab ipsa ominu facultatum rcgma, cita
42쪽
De sensite inquam Mintclligetia,cuius hoc est eximium munus, d perscci a posscstio Placet autem,quoniam in uniuersum de apprehension diximus, quid si quomodo fiat,d quae cuius' sit propria, ctiam sigillatim ad singularum uirium apprehensionem accedexe, ne quicquam pulchcrrimaehu: rus re speculationes deesse uideatur sed quampri
inum sensius nobis occurri de cuius munere Iam pertraci muS.
De sens t. mensus igitur, quia recipit obiectarum rerum similitudines,ideo pati, o moucri quodammodo dicitur quoniam uero iudicat,ic dissicexnit, usdanimus etiam uis agens nominari potest nec praeterea ullum commodum sequitur si idem agens, o patiens habeatur, unde uiuio qua quis album uidct, tum ab caui, cui hoc munus cstriatur, tum ab re ipsa uissili d obices a perfiscitur, quare huiusmodi animae lenticiatis officia,
reci e actiones dici possunt ob duas oditioncs quae in omni opexatione reperiuntur, quarum at texa est, quod operatio scin rcst motu, Nfunctione quadam, non quidem continua dc succedenti, quom an momcnto absoluitur, cdiccirco quia ad candem causam, quae conseruat,
43쪽
id est ad rem obieci am, quae conservatrix est huiusinodi operationis continenter refertur Alte xa uero est qua operatio in obices amicin uelut1m quendam terminum transit co enim usq; pex:
tmen, ut in officio sit , quoniam, quid aliud est sentiv, nisi sensum rem sibi obieci am pertinges rei sed quoniam sensus est nullus,qui species res rum quam pximum percipiat,ideo sane opus est Oxgano . quod ut clarius clucescat , ordine quo: dam necesse est uniuersam re pertraci are. Eadmodum agitur altrici potestat , ad hoc ut agat,
ali mento opus est , circa quod ius acino uersis tu , ita quot ui sent1endi, quia circa sensibillia functionem exercet, sensibilibus rebus indiget,
quarum susceptrix, dc arbitra est, quo fit, ut nisi adsint sensibilia, nihil agat sensus, quadam simillitudine, ac comparatione ad eo honunes, qui cum scientiam rerum teneant, nihil tamen eius
Interuetu cfficiant paci siqui de forma illi quo scientes habentur,ac abiunci a sensus actione sola potentia scnsus est . Sed praetcrac sensibiles, ad utilitatem quom sensus respicit, ac compara tioncm quandam habet, ut ostendimus, aut consequedi aliquid, aut declinandi, quod extra sensibilia possitum est . Porro sensibile dc sensus any te funes ionem dissidet proculdubio ter se, sed in actione consentiunt Nam sentirc per similites
44쪽
De sensudanem quandam cst , quae per alterata obcm sit 'ecies enim sensibilis xci,quae sua matcria in sciarientc uirtut gigni tu , est sensus ara u. quod cusimilitudo est per alterationcm prostra o antesalterationem diuersa erant, nec intcr sic consenti
bant. Quapropter no sine causa usurpatum stludsensum quodammodo pati a simili,quodam:
amodo tiam a dissimili, quo enim momento patitur afficitur ue, similis cst. G1gnitur auicineiusmodi affectio in corpore, quod primum scit; tientcni animam adeptum est, internunciis quisbusda organis, quae diuerse a rebus sensibilibus natura sunt, occum ab ipsis sensibilibus patiendi facultatem habent, operam: obsequium cxlii bent. Quae simulat , affici titur,afices ioncm cansdem subinde distribuunt . Est autem huiusmodi affectio cord inhaerens, occisi idcns, ubi scire in
unaucrsum omni animae principatu urget Casterum sensibilium uarietas cst quaeda, quoniam nonulla suapte, natura texcipi utur, quaedam uero casu quodam dc adiiciatilia ratione . Dcino ceps qua suapte natura excipiuntur,alia propria dicuntur, alia comunia. Propria sunt quae sigilla' tim ad unum sensum pertinet unde color suapte natura, pc sic uisibilis dicitur,quia tu natura ratio causam uidedi praebct. Sunt dc alia, quae quoniam a pluribus sensibus crcipiuntura coiri
45쪽
munia nuncupantu , quemadmodum est figura, domagnitudo, quam e uidendo ac tangendo
percipimu , item motuS, uic , dc numerus ab omnibus sensibus cognosciatur. Iccirco haec , JUOM
niam a nullo sensu duntaxat solo, nec sola intch liguntur nullum habent instruinctum , quo sciatiantur hoc autem, ut pluribus pateret sensibus cst institutum, ut distines ior particularium obicctorum cognitio haberetur ii cnim solo uisu colorem, magnitudincincta perciperemuS,colorcio, magnitudincincta nulla uaricta scpararet. Quo niam uero comunia haec singulorum scnssibilium fundameta sunt mo quod substantiae esse queat: sed quia ad sensus mutatione prinia ea sunt, quae
continere particularia uideantur, ca ratione communia illa per se quidem, e primum a sciasti, ut sensus cst porcipientur, dc proprie rasensibus uesro particularibus pcx se quidem, sed, proprie, primum i cognoscentur, quando cicoditio pataticularium csst obices orum , uexum haec cum sentititur, cccs . st ut codem quoq; tempore communia illa sciatiantur, idcin cnim sicci us cst, quando neq; colorcio sine magnitudine, nec masonitudinem rursus suac color uidcxc liceat ut
auic in obices orum suorum, ita e communium
priuationem sensus excipit unusquili sunt callia,quae quoniam alieni sunt sensus obieeti cae
46쪽
De sensusu quodam cognosta ab alio sensu possunt, ut cuuiis quamprimum aes c dulcedinem nosse audiscamuS, quae ad gustatum, non autem ad timum pertinet sed β substantiam quoq; casu, dc ueluti persequelam quandam sensu cognoscimus quae Omma peregrina, atq; aliena nuncupari iure possisunt ea igitur quae hoc pacto sensibidia dictitur naud quanquam suapte principio sciasibilia sunt cum quatenus huiusmodi sunt, nihil ab iis patiscnsu queat. Caeterii quod ad sensibilia speci ac circa ea, quae c6munia sunt, fallioc decipi sensus
saepe cotingit, quotiens non ita pati titur clut sic habent subiecta. tum enim reor, dc cccptiolentus est , cum circunfusa re quapiam sensu uae
xiv patiendi modus obiicitur, neq; illi simile sit' quo gi nilux. Inixoprias aute sciasibilibus sensius potissime ueri sunt, ubi sciassibus ea seruantur allaesa: quibuscum sensibilia suscipi nata sunt: nanq; horum clara sunt iudicia, si sani sunt 1ia
IcntcS,1O Cmoueantur quae obstant: itati I tu men mutari saepe uolumus, ritus carum rerum quaSantuemur, interualla aut contrahimuS,
tu ipse fidem faciat sui iudicii Ouod dem r
tena opus est medio, quo intercedente ad ora
47쪽
ganum commoda, apta sensibilium susceptio praebeatur . Postremo nihil adsit , quod sensum acr1us lacescat , oportet. Ne uero longius, quam ' par sit,ixogxediatu oratio, satis cs pro temporc uidisse, quo nam modo apprehcnssio in us sensis
itibus fiat, qui extextorcs, dc proprii nominantur. Reliquum est ut ad interiores animae facultates accedamus, appingentes iis, quae diximus quod catenus cxteriore sensus ectiones suas quisque
propria pxaebet, quatenus xes adsunt utem billud quod uerti, dc falsi csse possunt, dc postremo
quod in fimo notitiae genere collocantur sunt enim tanq/XploratoreS, donunci uirium inter narum quando rerum omnium dili crimina, Itymilitudines citra subices ana materiam CXcipiant, ct discernant. Cum itaq; sciasibiluim particula: r1um differcntias nullo exteriori sensu cognoscere ualcamus. Neccisis cst ,ut cana nobis inesse uirtutem coccdamus , qua sciasibilium omnium porssensus internuncio receptorum iudicium habcatur: ea si a sapientibus communis sensus appolylata i S cum colores diiudicat tanquam uisus cshquidam 3 cummcxo sonos, auditus , partiterq; nrcliquit quare euenit, ut cum ide sit omnibus eodem sensu sier dicamus . cs cnim sensus is, ut centrum in circulo: nam quemadmodum in
circulo a circunductu ad centrum productae,
48쪽
De sensu atque coniugatae incae complures , de Huliae
sunt,ucrum, ad crininum respexeris caedem habentur, quia multarum incarum terminos circuli unci o aptari videmus, .iusmodi terminuSunum quodam ocio,& multa se nam ecca parte quatenus multarum, dissidetium mearum Πnis est, inulti quatcnus uero lineae omnes hiis uicem coguntur, atq; aptantur in centro inum dicitur simail formissensus communi , inus,
plures esse essendus est iam si sigillatim pex
singula instrumenta, mel arum ab obices 1 reybus motionum sentiendi uim in postremo instrumento est e consideres eo enim peruenit necta a sensibus peruastrumenta dissipensatio icnsius hic plura quaedam esse uidebitur, cum plurium, dis Rinci orum i motuu terminos praeseserat . at c5tra si cudem hunc sensum uim incorpoream sic animaduertes, qua dc univcrso postromo sciis clxio, ut dicunt, Minstrumento, docui , illius part annexa si unus, di individuus iudicari potest. Mum autem tria sunt munera, quae tamen non eodem sibi modo coueniunt: nam quoddam munus pxOpxium, re legitimum est, uniuersalius dc communius, atque hoc si apprehensio communium illorum,quae per se sentiuntur 3 motus magnitudinis figurae, numeri, inuictis Alterum munus posteriori quadam incc crficitur iam
49쪽
ubi communis sensus apprehendit scitabile pro prium quatenus in comum sensibili positum cst ab altera fit apprehensio. Tortium uero citas officium cst adicetum , atq; hoc est apprehedcxe particularium sensuum funes iones,quatenukm eum
quis' reducitur , nam si considcres hunc sensum sua is suo J praesidio munitum,ccric unuS est, ecnon plures, si uero propoitione parti ut axm,qui ab co ortiuntur,dcimittuntur, inq; illum cum lusicro reuertuntur, sane sunt plures idcm quoq; ra: tione rei obices se vidcr potest:magnitudo enim ipsa communi obiicitur sensui, haec una est, sed
quia subiicitur pluribus, ut dulci , amaro iusto albo , lenes, aspero, dc aliis quali talibus, dc plura st, donon unum suarc affect io quoq; comunis sensus huiusmod est , ut ex eo cuiusq; uutu't1 S manc orago et in eum cum lucro omne resiuertatur sed comunia illa sensibilia instrumcnta sunt,sc quae communis sensu conuenientiam dc dissicramen ponit intc sensibilia priuata V autem uisus uider se minimc percipit, ita neq; sensus 1lle comunis sic scit perc1pcrc. Nihil enim praeter mentcm suam intelligit mutationem. Quare sensus quidem parilaulares ab obieeti cxterio xibus immutatur, sensus uero comunis a scnsibus tunc, cum sunt immutati ,hanc ucro sensus comunis immutationem in s illa, qua imaginamur,
50쪽
De sensupercipit de qua statim dicemus,si di scrime comunis,particulariSq; sensus ponatur. Differt aute sensus comunis a particulari , quod particulaxis quisdem obieci a licna minime per sese oonoscit. Comunis uero perisses, item sensus particularis 'primu rem cognoscit obiices ana, praesidi o nullo indiges alieno:c5munis uero per sensus particulares intelligit d ideo dicitur terminus,quia pro
pxius, parricularisci sensus actionem prius ipse suam praeseri,quam 5munis, atq; id,quod percipitu a pxopxio sensu, ad 5muncin quassi ad udi si
in pexucnit Amplius eadem est omnino simili ludo in sensu, d instrumento , tametsi puriorasn sciasu, atq; a materia expeditior, quam in insistrumeto . in sensu ucro c5muni,& particulari noeadem . immutatio siquidem particularis obsesectum est 5mum: sensus, qui corde, ubi forcin uniuersum animae principatus uiget tanquam an centro positus est. Quoniam uero sensus is c5sponit, o diuidit tum propria, tum c5munia obiecta, idco uerus, d mendax esse porcst icrussi ut es in re,c5ponit, uel diuidit: falsus si cotrarium facit, scd pro=pra i sensus, quia ni hiilio: