장음표시 사용
101쪽
aequius. Alioqui fit,ut quod egregie Vmus ille sapiens dixit nihil aliud imi leges a casses aranearuna, quo maiores aues ficile perrumpunt,inulcis dumtaxat irrctitis. Queina rodu Princeps ita&lex semper ille debet ppensior ad ignoscendum,a ad puniendum, siue quod per se benigniusTitie quod magis respondet ad mores dei cusius ira icti Isime ad vindictalia procedit sue quod no recte elapsus,ad poena repeti potest,iniuite danato iuccurri non potestas ctia si non periit,qitri alterius xltinaabit dolores Legimus olim huiust nodi missi non Principes, scd xy cristiente
ramos a quorum factis oportet Christianuiri Principer te maiesta Aloiigilsurae abesse,qui celera conanaul absuis priuatis inco pubiis modis aestiinarent,ut iis leue furtuna esset, si quis pauper metui, culum bonis nudatum,una cum uxore 6 liberis ad laques duin. um aut mendicitatem adigaigraui istinum vero multis dignum aucibus: si quis principalcmflculu,aut rapacem questorem vel numulo fraudalicta tena maiestatem lesam clanaitarent,si quis de pellim quo Vrincipe mutiret,aut de pestilete inagistratu paulo liberius loqvcrctur,cu Adrianukiinperator, thnicus ilio incc inter bonos hahendus principes cis majestatis crinacia,nuna admiscrit,ct ne crudi liisnatis idem tacto delationes hiliusnaodiadilaodulia affectarit. Et alii is qua Incglcclis in totu Ianao crimini bydixoit,in civit late libera.linguaSilcm liberasciscoportere Nullis igitur comissis facilius ac lubentius ignoscet bonus rinceps, inhiar ad priuata sua iniuriam pertinent.Nacui facilius est emunodi cotenanere,u Principi. At huiccita incile est tacit inuidiosum indecore Cueni vitio pusulta, humilis animi sit argumentum, nihil latinus co- petit in Principe que oportet attinabesse excelso magiiogr. Non fatiscit Principem ab omni crimine ab tae,ni cris minis etiam suspitione specieissi vacaverit. Quamobrena,
noli sol una perpendet quid mereatur is, qui deliquit in Pricip in. sed quid alii iudicaturi sivi de Principe, di suae
102쪽
INSTITVTl PRINCIPIS CHRISTIANI
dignitatis respectu nonnun ignoscet tintirerenti:&suae constilens famae venialia dabit,venia indignis. Nein statilia illud occlaniet aliquis hac ratione parum consuli Principtura maiestati,quam sacrosanctam 5 inuiolatam nes republica potiisti num est lino non alia via re ctius consulitii illius magnitudini, si populus intelligat
eum tam vigilatatena,vi nihil elim fallat,tam sapientena,vt intelligat quibris in rebus sita sit vera Principis maiestas, tam ciementem,ut nihil suarum iniuriaruvlturus sit, nisi cogeret utilitatis publicae ratio.Caesaris Augusti maiestarent e clariorem tartiorem reddidit Cynno: donata, niaxum tot suppliciis nihil profecisset.
2 ζῶ ii Is demum Principis maiestatem tedit,quisquis id immito populi uit.quo vere magia' es tanimi bonis magnus est iupo ψλp0Nς puli bus sua sapicntia florentibus magnus est. Haec qui' - ' deteri maiestatis inaccusandus.Pluriminia enim aberrat
nec prorsus natelligat verati Principis testatem,qui sic eam putant augeris uminimum valeant seges' publica libertas qtias duae hi a res simiPrinceps, resp.Qtiosa
facieMa est collatio inter ea quae natura coiulmit,ne componet se rex cu qtiolibet sitorii coecu Vniuerso reip.corpore Ita videbit quanto pluris sit illa,tot egregio viros ac D minas plectens junicum Principis caput Resp. ctianas Princeps desit tamen erit resp. Florucrunt enim etia amplissima imperia nullo Principe,Veluti DemocratiaRhomanorum Ac Athenietisium Assirin esse nullo modo potest sine rep. Dcni resp. 'rincipem compliaetitur non contra Quid est enim' irod Pruicipem tantum facit nisi consensus obsentientiumsAt qui suis bonis iocest virtuistibus manniisest,is etialia adempto imperio magnus criti Proinde palam est istos peruersissime iudicare,qtii Principis dignitate his rebus metiutur quae Principis amplitudine sunt indientc.Proditorem Voca nam id vocabulum
odiosissimu esse volenti: qui Principem ad deflecteti q
103쪽
quae nec ipsi decora sunt aut tuta nec patrice conducibiliarat,num is dignitati Principis consulit Fidcm vocat, quoties per assentarionem stulto principi naos: Titur,proditationem: si quis turpibus cmptis obsistat. lnao nemo minus amicus est principi qqui turpiter asset itando detractitat A: abducit a recto qui bellis inuoluit,qui persuadet expilatio Ones populi qui tyrannidis artem docet, qui illum bonis omnibtis facit inuisum.Haec estvcra proditio 1 non uno supplicio digna. Plato vult ouoφύλακαο', hoc est eos qui seruadis legib'ffecti sunt incorruptissitnos esse. Et bonus Pricepsi nulla os debet seuersus aiaduertere ui cosa corruptae leges adsnainistrat.Quana ipse Princeps νομr λάκω priliaus est. Expedit igitur ut leges sint sipaucissilina scide QR quis 'paue iesima: Vad publicam utilitatem conducibiles.praetcreapo sic optiopulo sinaaXime notae unde veterescas in tabulis albo de δή illρο scriptas publicitus exhibebant,quo cunctis elsent conlpiscuae Foedum est enim quosdam legibus cassium uti vice,
nimirum hoc agentes,viI plurimos irretiant,non consus lentes reipublicae Ad veluti praedam captantes. Postremo Vt verbis apertis minimc perplexis descriptae,ut ne masnaopcre sit opus questuosilsimo isto hominum genere et quondatri optimatibus viris fuit peculinis 5 dignitatis habebat plurim tim iacti siminimum iunc&hanc corru pii questus nihil non vitians. Plato negat ullum hos cita existere posse pestilentiorein patriae iueum' leges arbitrio subiiciat hominis, quae sub optimo Principe valent plurimum.
104쪽
INSTITUTIO PRINCIPIS CHRISTIANI
. vinceps quana integritatem in se praestat: eandemasi,m debet aut certe proximam a suis officiariis iq
sed pluri naum resert. quomodo mandet:deinde vigilaauzut incorrupte naandatis fui Mnxuri Prudenterct grauiter admonet Artitoteles frustra condi bonas leges nisi unt quorum opera neconditae scruetur: lmo fit alioqui noniana: ut optime coditae leges: vitio magistratuit in m rimam reipublicae perniciem vertantur. λω n, uanu magistratus non censu:no imaginibus: necanoriise i is est elige ius sed potius sapietiar, mi ivuψpoxys gis uenit ut natu grandes: ad huiusmodi munia adhibera anturiunderet .pendet incolumitas nωn m quod senib' A plus adest ex usu rerum prudentiae:5 affectus summos deratiores:vesci apud populuilolaihil autoritatis illis cociliet senectus.Protae Plato vetat,ne legii custocles adhibeatur ιDinores annis,nqua tarmaiores septuaginta.Sacerdotem non vult esse nainorem annis sexaginta.Nam ut est elatis maturitas quaeda: ita in aetatis procellius cui missio muniumeti omni a relaxatio debeatur.
vitatisaut ne constet euharmonia contra ridiculum spectaculum: si vesim res gesticulationes una cum vocibus ias dantur. Ita prae,
'I- h in aqiicedain res est ciuitas aut regnum sisti' cui datiar Iocus: si suo quiset fungit officio hoe est si princeps,quod se dignum est agit: si magistratus suas obeunt parteis: si plebes ite bonis Iegibus: S integris magistratibus obicperat. At ubi suum negocium agit princeps: A magistratus nihil aluioqiopilat populam ubi plebes non Ob perat honostis legib' sed principi ac magistratibus vicu* res tulerit adulatur mi turpissima 'taedam re cdfiisio sit oportet. Primum ac siimmumprincipis studiunt oportet elleat Optime mereatur de rep. At non alia re melius potestim
reti:si si curetivi magistrat' omia viris integerrimis ae
105쪽
publici commodi studiosissimis committanturi
Prin ps quid aliud clui medicus reipublica: At media .: Cle
co non satis citi liminiit OShabcat pcritosaris ui plapa reipublutiisimus ac vigilantistimus. Ita principi non tu it: si margistratus habeat probos nili tu pla probulitia vis pc que illi ci deliguntur xt naendantur. . tantini Ptcsn Ocs pini valet: sed quaeda impant: aliae striceps paret: N in corp' tantu paret. Ita pri psiummaicip.pars rei pii '' Plurimum apere:&ab Oibus cratiis affecticiscoportet. Ad hunc proXj mxacccdciat magistratiis qui Partim parci partim ira Pant. parci principi impant plebi Ergo praecipuerci p. scelicuasi hoc inaesti Vt pure crecia da gistratur magistratus: A pure mandctur Osticia Dcindesit actio purun alesciti muneri S. quemadmodum antiquis crat actiore ς - - 'petundar utra Posircna statuatur in hOSlcrciuisima antis maducrsio: si conuicti fucrinia Pure creabunttiri NagistratuS: sprinceps fasciscat,no Quando qui pthirim Ocnaant non qui improbills me ambiat: non est pure creat cognatione coluetiores: no qui ad illiusnaores aut affeci rm. si
cupiditates maxime sint accomodi: scd qui naoribus sint ' - - integerrimis A ad functioncm madati muneris aptitsimi. Caeterum ubi praceps viati hoc agit, ut splurimo uc dat ossicia: quid tandcm ab iis expectet,nisi ut itidc, cdat: quocui damnusiiu sarciat, cauponctur in administrataindo: qucadmodu negociatione funicOlccuti Nec hoc ideo minus pniciosum rei p.videri oportet lico siletudine plosima apri pla ratu nati aes receptu icthiilcisci fuerit im
batus Cesarea: lcges subeat eo su iudiciis stin prici pali salario se nullados ire' ita sit ilis anta faciediolim grauissiimum erat crimen Orrhipti iudiciiAtqtia Corrupi' fronte, iniet princeps itidioena qui nauneribus corruptiis μή S' proniliaciauit aut pronunciare noluit cum ipse iudicandinaunia Sa re Vendiderit,i hanc corrupiciam prior sitidos
erit iudicem. Hoc praestet prinoeps erga magistrat': qa.
106쪽
INSTITUTIO PRINCIPIS CHRISTIANI
illos praestare vult erga plebem. . Prudenter admonet in politicis Aristoteles: super om nia cauendum esse: nc x magistratibus lucra proueniat iis qui ca crurrilioqui geminum incommodum hinc sequi Iesana primu hac ratione fieri: ut aliarissimus quis*di corrupti ilimus ambiat imo occupet Minuadat magistratum x populus duplici discrutietur naolestia thim quod ab honoribus excluditur tum quod lucro priuatur.
blicam utilitate.Alioicii hoc agitur: vo modi'lhabeant principes populi rebus attenuatis: no Peuus est appelladu 1ed coiispiratio. Siqde qui hociunt aio dctospopulos ex uno faciunt proceru plaebis:quorum alter asterius malo melius habeati veru id ubi sit ibi non est resp.. Inter omnes Christianos pricipes arctissimum simul sanctissimuna Ecd'estat ob hoe ipsum Christiani sunt. Quorsum igitur attinet cotidie tot foederibus agere, persinti quas, somniu sint hostes di huinanis pactis sit imιpctradum quod non impetratChrist' Vbi naultis syngraphis res agitur,argumentu,non optima agi fide, is nunaero fieri videmus,ut ex his piturimae nascantur lites,quae in hoc adhibebatur, ne quid existeret litium. cum fides inoeercedit viliter nos agitur,no est opus admodum mulatis, sanxiis syngraphis cum inter improbos c male fides honaines ne agitur syngraphae pariuntetiam litis matcria Itidena inter bonos ac sapientes principes etiam si nulluni intercedat svius costat amicitia. Inter stultos ac malos ex ipsis faederibus quae in hoc adhibebantur,ne bellum exolriretur, bella nascuntur, dia inter innuimeros articulos huc gederum aut illum violatum queritur aliquis.
107쪽
hodie foedus appes lant in hoc initium,ut moueatur bellii. Nec alitid est illorui seratio; belli molimina. Et vici
se res inclinant ita ainbulant foedera. Principuinia dctat esse fides, in praestandis iis quaeiccipiunt,ut sinapi horti promissum ancti'sit,quovis ali runa iureiurado. Quam igitur foedum iiOn praestari,quar solenilibus scaederibus pacta sunt, interpositis etialia iis re bus,quibus apud Christianos nihil potest elk sanctiussis tamen videnatis id cotidie usu venire,nihil addo quoru vicio. rte sine vicio non potcstaccidcre. Si quid inlcedere violatu vidcbitur,non statim huci dinandum,ut uniuersum foedus irritatur,ne videatur oricasio captata rectatat ab amicitia Quin nugis adnitcndavi uni inimo incomodo larciat id quod ruptum est. Quinex dit aliquoties ad quaedam connivere, quadOquicimnec inter priuatos homines diu coheret necelsitudo, si cuncti ad vitium,quod alunt exigant. Ne satina diequaris quod dictat ira: sed quod publica suadet utilitas. Dabit operam boniis ac Iapiens princoeps ut cum omni Cum finithus pacem habeat: se retecipite tamen culo finitimis: qui ζζζί. ζ'
plutinatim noceant insciasi. prosint amici: sine quoue multuo commercio. ne durare quidem possit resp.Etlac:lec ait di coheret amicitia intcrcos: quos lingua Gis regi tapropiquit. H ingeniorum ac moruin sinat litudo conciliat. Et tanta inter qtias lana irationes rerum onanium distintilitudo: ut prorsus ab illorum abstinuisse cC. aercio longe sultius sit 1aretissimis etiam astriirgiscederibus Sunt qdam ita procul disti ix ut etiam si bene velint:prodelle illo hil possimi Postreino sunt quaedam adeo morosa ac stadis agae:e insolentes:victia si finitimae sint in inutiles sint ad ocm amicitia.Cum his comitilliinuiverit:nec bello dissidere: nec arctiorib'laeder in:aut aisnitatum vinculis alligari: Fci bellum scinper sit exitiale. quorundana amicina non multo talo tolerabilior.
108쪽
INSTITUTI IRINCIPIS CHRISTIANI
Haec erit igitiir una regiae sapientiae pars,gentiu Omniuomnui, in ingunt inores cognoscere,ia partim e libris. partim est scura genitentu, eXpertorti comemoratione consequeturme sibi a b hiberia, cesse pusi xcuti d per Ocis terras maria. circunagi.ia: eoutu Ac de ceteris quidcira haud iacile iit, cercu aliquid proclcrietudines hero illud in genere licci proiiunctare,non oportcre arcti'ςQβ' ' ast mihis quos religio diucria a nobis alienat, veluti cum ethnicis,aut quOS natura protii lentiaAlpibus aut fictis i. teriectis a nobis scparat,aut quos inamentina locoru4pastili penitus a nobis semouit,hi nec ad nos acceTI cndi,nec a nobis impetra stir,cui'rei cuiluritia luppctat cxcpla tiavnia,quoa e pXimo sese oster prodit,' suti cerit hit ideFranci Elcgini: rebus o bassimis uiro florentilliinu.At nullio ellica florentius: si ab Italia impetenda temporalicti
urimia e η 1 id nimulto aluberrimum iudicarim reipudieiimicis si principum affutitatcs intra regni fines continc siζμ p . . rciatur,am 'ilidrece dii sita linaitibus, cupio ἱ ih ψ μφ mpia sinitimis dum .axat iugerctur Ad iis,qui ad amicirix fidem sint idonei.Atqui nouctat in lut rcgis filiam, nisi cum rcge aut regis filio putari.At illi priuatoi sunt affectus. Osatum polsint cuchere,a quibus Oporict principe aliciatismi essEMinus potcnti nubctpricipis soror, quid tum postea fid magis expediat uniuersis it illi plus di gnitatis adserat niglceta 1Ororii coniugii dignitas usi mulierctilaram ctum publicis conmaodis praetulisset 'Priuata qua darcs cst principumatriiDonium.At huc rerii humanarii summa pcnc vocari cernimus, vota penuinaero nobis euenia sciolim Graecis ac droianis in Hele
cunt anguine natari bono Principi bona prestat uxore.
109쪽
Illud in cofessio est nihil aeque expedire in rem onanium
fragranti siqtia arcana quaeda genio citastinitas addit.Athinoniagna pars 'rca Oportet ii haec Onania cotundantiparia ni atrimon:a vinei fieriit,ut iis natos toto pectore agiaOscat patria aut sic nati tot pcciore litat dedit patriar. Et in vulgus haec velut adamatina publica concordia: vincula putat,cii liinc res pia doceat moimOSicrum hus: trianarum tumultu ScXOriri,dii hic queritur X1pontalia pactis praetc ritu nescio qd: hic Oflanius requapiana spons Ex afficio iam abducitiisse mutato consilio renunciat priori realia x in x hvψducit in thalamum,alius aliud quippia causatur.Sed quid haec ad cna p.: Si principum intoe sic affinitas prestarctorrhi tranquillitatemsptarcinoos 1cxcctis affinitatibus cile colligatos. t d ante paucos annos profuit astinitas,quom lauis a busScotorum rex iiis citis copiis inuaderet Anglia: fim s: Et fit aliquoties,ut post diutinos bestorum itis
clases compotiatur sed vira P parte lana naalis delasIata. Illud agendu pricipibus,ut xlcria quaedan pax cocat inter omneis, i in hoc conscrat sua cosilia,ut affinitas pace cflici,certe perpetuam no potest,altero dcfunctosoluit cocordia vinculti. 23iOd si verisionibus pax conflaretur ea stabilis esset ac diuturna.Sed diXcrit aliquis libcrOF
hos maxime bellat,inter quos sum a propinqtas est imo phancipagatione potissitam oriti nolia commutatio, duditionis ius aliudc alio trafΚrtur dii hinc decedit aliqu&illic accrescit, ib'exrcb' grauistina tumultus exoriri lict. Igitur hisce rationibus no fit ne cooriantur bes lased sit
ut atrociora naoueantur ci crebriora Du ni regna regnis
affinitate connexa sunt quoties unusquispia offensus cst.
110쪽
INSTITUTIO PRINCIPI CHRISTIA NI
is affinitatis iure cocitat 1 caeteros ut ex illibet leui osse
se magna pars orbis Christiani statim ad arma moueatur. A tinnacia Christiani anguinis iactura placatur unius honainis stOnaachus.Ab exemplis consulto tempero,ne quidost Iadam qiumst. In funama auiusmodi affinitatibus: pricipum res sortassisaugentur,at populi res attcruntur cic affliguntur Caetcrum bonus princcps no allicr iudicat suas res prospere habere nisi culcip.commoditatibus consulte ut ne dica intcri,quod hac viatio admodu humaniter agit cuipsis puellis: quae nonuna in procul semotas rcgiones: ad holes lingua Dccie moribtis,inyniis dissimillimos velut in exiliti cleganturo licitis apud suos victurae ut ali. quanto minorem epitri Quanilautcm hanc cosuetudine video coeptiorem iuvi spercia posse corviet liganae visuiraestadmonere siquid sorte praetcr spem euenerit. De Principum occupationibus in pace.
fleeps Rinceps igitur Christi decrctis ci sapientiae prepe putua sidiis instructus nihilotiri habebitcharius motu amat nihil aliud habebit chariis populi sui laclicitate
quCOportet uclut unicu corpus cx aequo tu diligere tum curare.Et i hoc unu Onancis cogitationes. is conatus,ora
studia destinabit ut adcumodu administrct prouinciam sibi creditana vici Christo rationcm exaruiro probetia Ieapud mortales ocis honcstissima sui memoriana reliquati Sive omisit Priceps aut insccessici laudam illii Scipione imitctur,q negabat se via nainus esse solasicu solus et aut minus ociosv esse,icii fleti octo;qo a quoties vacareta reip.negociis D aio secta agitabat aliud.qd ad ciuitatis salute aut dignitatestineret.Imite Aenea Vergilianu que prudelissimus poeta: freqticter aliis dormictibus muliocte scio citato voluente facit,quo recti'suis suleret. Et Homericii illil ibgregie parieti essed magis remantinisiscribi decet o ri παννύχi i inpoli zου φορο, δραωλαο τ επι τμφιτα in τρααμε. M. Quis carminu haec rine