장음표시 사용
91쪽
λvTHORE ERASMO ROTERODAMO. DE BENEFICENTIA PRINCIPIS.
Vna propria bonorum principum laus sit beni:
nitas ac bcneficentia, quatadcm fronte principis vocabulum sibi vindicant,quibus omnium coris siliorum lumina litic aedit: ut cunctorum incJnaO , suis colutantionib's In hoc igit erit ingeniolus ac vigilas princeps,quo pacto pollit de omnibus bcncinercti,qua re noest tantuin in dando sita. Aliosiuvabit liberalitate,alios fauore subleuabit alios afflictos authoritate sua liberabita nonnullis ingeni, sulet.Et hoc atauuOcrit, ut euin dicimsibi periise putet 'tio nJhniicioluoluuerit aliqvcm. Nec tamen tenaere collocandacit principis liberalitas. bssfaciens
Sunt enim qui inclementer extor lyicati a bonis ciuibus: qt d mmoriones citatorcs,&VCluptatiIniministrost D tibus.
fundant. Intelligat resp. iis ponisiuauia cxpositam princiopis benignitatem qui publicis conina nam inae consaiat irturi praenuunisi non es tui. Illiid beneficentie genus maxime sectandum cst princi
Pi: qu loim nulli' intainodo aut certe iniuria iunctacst.Na illos spoliare vidites alios hos pessundare ut illoseuchas. adco nochnficiu vigeminu poti'sit maleficiuna: stertim:sirid indignis adcptum sad indigiaostraistratur. Adue, ut Non abs reficiis poetarum fabulis proditumcitidcos bompnii, nusqacredere solitos nisi magno quopianabQROcorum: p ψ 'da quibus excipiebanturAt cum aduentante principe:ciues
si dest clinatius in suppellectile abdunt: filias insigni foroma recludiit: adolescentes ablegataopcs dissimulant ac modis Oibus trahunt sese: nonne re ipsa satis indicant quam de eo habeant opinionena cum id faciunt: quod facerent adueniente hoste aut praedone Cum ad principis aduens tum iis timent quae illius Officii suerat tueri si quis sorte nasidias aut vim parareis Ab aliis timent insidias ab illo vim quo F Ctim alius queritur se pulsatu. alius abdi retani virgI tu alius stupratana, mn alius n*arana mer
92쪽
cedulam:papae situm hic aduentus abest ab illa deoru imagine.Cana ciuitatu ut est quae florentissima ita naam meliispectum habet principem cum ad principis aduentum sceleratio Sexiliunti Optimus quis ci cordatissiimus a ueto contrahitur: ut nihil loquatur, certe factis praedicae qua habeant de Principe opinionemri respondeat aliqs Non ilum in runa in continere manus ego quod in me est, praesto.Fac intelligat id te vehementer di ex animo vellesiipeream,ni continebunt.Et ita demum populo fodemfacics haec inuit te fieri:sylion patieris impune fieri.
citimis fortassi ethnico principi satis erat in uos et e benignuptiistipis in exteros iustu modo.At Christiani principis est nulluinis tri , NeXxeroduc re,nisi qui ut alienus a Christi sacramentis vibus ac ne hos quem iniuriis lacessiere.Suos qui ciuesi primis agnoscere. eterum de Oibu bene naereri: de bus polsit. Qualm illud perpetuo studendum est principi ne cuiuomnino fiat iniuria: n iuxta Platonis sentctiam dilige tius est cauendum,ne quid edantur hospites, ne cliten propterea quod laoipites amicorum v cognatorum auxilio destituti imagis Obnoxii sunt iniuriis,unde i&Iouein ultorem habere putabanturicui ex re Xenio secere noliten. De legibus condendis aut emendandis
OPxin in leges sub Optimo principe praecipue beatam resaut ciuitatem aut rcgnu cuius t in Bel lunus es status,cuna principi paretur ab obbus at ipseprinceps paret legibus: leges Mena ad Archetypum aequid hone irespondent,nia alio spectant ad rem communem in melius prouehendam. aurei Bonus sapiens,6 incorruptus princeos nihil alsis 3 in
leges sed 'a optimas,maxiinae reipub sinitares. Nam bene institutae ciuitati sub bono principe:&inicerisma
93쪽
quoties idoctus medicus pliarnaac pharmacis accumulat In condendis autem lagibus illud inprimis cauendum i py Ii
erit: ne quid oleant ilici lucrum,ne priuatam procerum c ratem spelmoditatena,lta ad Xenaplar honesti,di ad publicani utilis ictitate referantur Oia,N eam viilitate non ad vulgarena opinione: sed ad sapientia regula exigant: quam Oportet ubim principibus inconsilio ciseAlioqui ne lex quide erit fateribus Iethnicis ni iusta siti ni aequa: ni publicis comodis
conlulcns. Nec protinus lex est quod principi placuit Ad quod sapienti bono principi placuit cui nihil placet nisi quod honestui e rep.siti quod si distorta fuerit regula ad
quam exaequandasicrant praua. quid futurum et nisi ut per huiusmodi leges: etiam qua recta fuerant deprauctur. Et s lato vult Aeselle a paucissimasanaxime de rebus leuioribus: veluti de pactis: conamercus: cctigalibus.Nec enim ex inultitudine legis nasci lalute reip.non magis uix niultitudine pharnaacoru. Vbi prin intcger est m Officit eicio suo funguntur magistratus: nihil opus multis legibus: ςsu mutubi se habet,ibi linia abusus in pnicie vertitur reip. dum μψψ di bene condita: lcges: horta improbitate alio dctorquetat. dure notatus est Dionysius ille Syraculanus: qui tyraia , .nico consillo plurimas tulit leges: alias super alias ingeres kode' caset, fit a populo negligi patiebatur quo cunctos ad
hunc niodum sibiicddaei obnoxios. At istud non est te. ges coiadere: sed laqueos tendcre. Et nutrito repraeliciatus cst Epitades: qui legem tulit, ut liberum ellet cui F cui vellet tua relinquere hoc interitu ages ut ipse filiuin quem oderat pollet exhaeredarerit primum non intelligebat populus hominis technam.verunt ea res deinci graucmpcrniciein attulit reipublicati Eiusmodi leges proponat pri eps quaeiad tu poena leges su
denuncient sontibus,verucllam quae persuadeant oelle deaut maspeccandua' inde errant qui putat leges paucissilinis ver sit'. h Dista princia das,ut uuiubcant noetia doceant imo ' ' 'μμ'
94쪽
INSTITUTIO PRINCIpIs CHRISTIANI
magis in hoc sint occupati videterreant a peccando rationibus poenis. Etiamsi hac Platonis sententia non approbat Seneca. Sed audacter hoc quidena naagis si crudite. Nouieme Id in ion permittit iuuenibus disputare de aequitate lare quiuis isscnioribus permittit moderate. crum ut non caevuldisputς gi,tcnacre ccnsere lincs principum,ita principis cst curare, Ws p ' serat leges quae bonis Omnibus placeant,Vt meminerit infimis etiam senstim este communem. Laudatus est iii
hoc Antonin Pius, quod nihil una geri quod omsnibus perliteraSetiam non conatus sit approbare: reddibitis misis cur id iudicarit Xpedire reipublica ia genter Xcnophon in ecOnoivicis prodidit, carios ra quoq; animantia duabus rebus poliisnaum adduci ad obtemperandum cibos quod fucrn abiectius aut delinis mentosumerosus,velut equus,ci plagissi colatu inactus velut asinis. At honao cum sit aia iiDa Omnium geracro σslsirinim,no tam ininis ac supplici cogi, a praemiis portebit ad ossicium inuitar legibuR
Leges pie leges igitur non solii poena irrotant delimitentibus,
mi olim sed praenalis quoin prouocent ad benemerendum de rep.
Φ Quolgentis niuitas furti videmus apud vereres. Si qui s rtiter fecisteri Milo,optabat praemiu)vs cccidisset iberi xytiblico alebantur.Si quis ciuem seniasset M us hostea moenib'depulisset, siris salubri cosilio succlinis ut reip: 'punita lauaut egregii ciuis est, mussoproposito praemioru ς' quod optimilestsequi in expedit hitiusmodi illectanactis v ruditi adhue ciuium animos ad honcstrstudiu inflamare.
Qtii generoso sim an inao, honore magis capiuntur, qui sordidiore ucro quo ducuntur omnibtis igitur hisce rationibus ex sollicitabit.honorem ignomi nia, lucro ac damno.I'orro qui prorsiis seruili sitiat ingenio,vc potius belli ino hi vinctilis ac flagris donaadi sunt. Ad huiusmodi honoris 1 ignominiae senstim iam ino de puerisia Uuescatit ciuchv timclligant rupibuSaut
95쪽
stemmatis deberi praemium Adre M lacti iuri,smsa In summa luic modis omnibus spectet Principis Vigi I durilantia, non ut tantum puniatitur acimilla sed illo multo ne cominit
magis respiciat Δ incumba hoc in primis agaxlv caueat, z I Id Wne quid amittatur stipplicio dignum. Vteni iraelior medicus,qti morbii cxcitiait A arcet, uipharmacis expellat acceptu. Ita non paulo praestabilius est emcere ne facinora patrenturali perpetrata pulliantur Id aut sietsi caulas ex bus aiaduerterit poliminauia nascinagicia vel recidat si queant,vel certe prenaal aitcntacta Prima igitex viciosis de reb'Opinidib',Vt dictu cit,ve os ibi , lute corruptis sontib'maxia pars facinoy scatet.ldigit in pinio fons primis agendit,ut ciues habeasnptimis institutos ronibus indiorvi DAde magistrat'no Qtu sapientes,veru etia incorruptos. Ac recte mouet I lato,nilui non cntandum,S Onanem Sero ad quod aiunt,mouendu elle lapidem priussi ad ultimum ve suppikς ritatur supplicium.Agendum argutrientis: nequis peccare ς' ς' velit,dcitiae deterrendi metti numilriSi lcfactorum vinis dicis praeterea minis iuppliciiQuibus si nillil proficitur. ad supplicia venienduli sed leuiora quae mcdcatur malo,no quae tollat holem. auod si nihil ho3 procedit tuna deni ceu membrude Oratunaci immedicabile, ab inuito legibus resecandum,ne par syncera trahatur in vitiusv. Quῆadmodum fidus ac doctus medicus no adhibet se Sanandactionem aut ustionc: si malagmate: aut potione tolli malu dii P possiit: necvndad illa descendit nisi naorbo coactus.Ita pri uiue copiola tentabit remedia, priussi ad capitale supplicium veniat: ita cogitans remp.Vnum cilic corpus,at, Olnembrum amputat Muniersa via possit sanitati rinitui Vt probus medicus i apparadis remediis laudatio spectat: vi qminimo egrotatilis periculo naorb 'pellatur: ita holitispriceps i codendis legib',no alio respiciet uad pub occasiolica utilitate: uti*ppla malis uminimo nacdeat intanaod maleficioIBona lacinorinia pars hinc potissimum nascitur: quod ζά. Ο
96쪽
INSIITVTlO PRINCIPIS CHRISTIANI
ubia pthirimi fiant ditiitiae cotempta sit paupertas. Dabixlgi tui princeps pcra: ut sui cities virilite ac Doribus aesti si turm ccnuti id irinali in fel pso ac tuis exhibeat iassi conspexerit principe ostentare diuitias, de apud illum, rq uitiissimiis est, ita plurimi fieri ad magistrat'Ad honores ad offici intimis patere viam, illis nimirum rebus incistatur animi multitudinis ad opes pilias nephasiparadas Deiosi Et vi magis ii genere loquamur,plera rerun publicas Peucudi rum omnium semina,e Ocio irascitur,quod diuersis ratisonibus affectat otiaticis,cui istimet alsueti sunt si desit quo alant illud ad naalas artescolafugiuint.bloc igitur aget principis rigi latia vi quantu potest naininia habeat inter suos turba ociosoty, ct aut ad Op 'adigat alit expellat e ciuitate. .anendici. . Plato mendicos Onaneis procul e sua rep.pellandos pustat.Quod si quiscnio morbolae fracti uos no habent abus altitur is VrOtOtrophiis, Vnosuntotrophiis pcostilendu erit. Qui paruo colent'bst,n eget iracdici tate. i. Sacrificulo Qui ad quesbiin sacri litarda circuserebantute eo oppidatim, altilien cSin ciuitalcmluaria non recipiebat quo relinois p textu sectarctur ociumci luxit. Et fortali is atribuiste , s di x xk n Onasteriorun a taenim&hoeria et coue Ocii genus quoddam, praesertim trorum ita parum progia superstata fuerit,dc Ociosam dc ignaua traia figant vitam Q.uod --ος. de monasteriis dico dem de colligiis sentiundum. Ad hoc genus pertinent. eciptorcs, institoresM tores proXeneta )mones, custode Suillarum,ac Vitiari ortigre ministrorum,ac stipatoi ',qui apud ndiaci ambitionis alutitur gratia. Hiscina non suppeti quod laxus ocit conresemagitat, ad malas arteSdcgcncrant.
. zz in militiae negocioium ocii gcnus sed naulto pestilis
tilii mum ex quo senae orianium bonarum reruna exiti uiri mnui malarum rerum colluuices proficiscitur.Haec
igitur flagitiorum seminari: si priceps arcebit e suo regno Miltomin erit quod legibus puniati.
97쪽
Habedus gitur honos utilibus artificiis, nec inresocii X I
nobilitatis titulo donandum,ut obiterct hoc indice.Non 'quod bene natis iturna honorem citrahamsi respondeant malorum imaginibus, ex iis rebus praecellar,quae primum nobilitatem,cpercrimi.Alioqui si alcssunt,quales hodie
feratur sNam olim patriciis ocium datum est a irdidiorisbus opificiis non ad xigandum, sed diiccndascas disciplinas. tiae ad rempublicain administrandam faciunt. Ne sit igitur turpe, si elucs opulcnti aut patricii suos Itoberos artem dociant sedctariam.Primum dum eius studio detincntur adolescentuli,cCher buntur a multis flagitiis. Deinde si nihil erit op'ari cincininciri OncratiSin ut estistabilis ren humanarui sortuna lacrit,tum arton naodo quis terra sicut habet ruerbiuscd quaeuisci alit sortuna. Veteres illi quoniam intelligebat plurimum inalorum Et luxu nasci ex luxu ex profiisione, sumptuariis legibus Occurres m3runt,creatis in hoc censoribus,qui immodica impcndia: in coiritius in vestitur aut in aedificiis cohiberent id si cui durum videtur: non licere cuia suis rebus pro suavit Acabu,iti libidine cogitet multo durius esse: ciuiuna mores perlii
xum codelabi vi capitis supplicio sit opus S hunaanius esse com ad fiugalitatcm: ivitiis ferri in pernicicm. Nihil inutilius: ex admissis ciuium lucriim redire ad magistratus. Nam qui dabit opera Visi minimuniexistat ncorrus malorum citi expedit plurimo esset Q ntes hi M: Et par est :& apud priscos fieri ossicuit: ut multicia peis cunia potussimum ad eum rediret qui esuscisci.Nonnulla portio ad aerarium publicum: in Vehementer odiosis non nihil etiam ad delatore Veis hoc odii non priuato cuius stassectu sed resp.coirimodo aut incommodo metiendimu
98쪽
INSTITUTIO PRINCIPIS CHRISTIANI
Infimis Illuc in uniuersii spectet Ieges:ne cui fiat iniuria:necpaudialigi. piari nec diuixi nec nobili:nec obscuro:nec seruo nec libraro 'ne magistratui. nec eriuato Verti in hanc partem magis propodeantivi imbecillioribus subueniatum quos smiliorum fortuna iriagis exposita sit inittriis. Quod νε in Brtunae praesidiis dinaiiautum est id legu exaequet huσmanitas.Prom acrius puniat violatum pauperem cossentsumdiuuena.corruptu magistratum a perfidum plebesu. Dcinorosuiri patricium: et obscurum. . .ii: iuX Piδ n duple sit poenae genus:in altero vide orienta est. ne lupplici in acerbius sita premiramillia: ideolriton erit tenaere ad vitiinum supplicium venienduna.Nein facinorisio nostris erit aestimada cupiditatibus:sed aequoitet honesto Cur enim palsim timplex furtum capite pii nituri adulterium pene impunitum est: idet contra vesterum omniuna leges nisi quod apud omnes nimium in preci est pecu nia:& huius iacturam:non ex re:sed ex suo nietiuntur anili Os Cur autem hodie min'seuiatur in adulteros, in quos olim Vehenaenter saeuiebat leges,uon est huitus loci rationem reddere. Ad alter in gen 'quod ille vocatexempli, per raro veniendum eri nec tam agendusa utinamanitate poenae desterreatur caeterbu nouitate. Nihil in enim tam horrcdum quod non contenanatur alliuetudine. Nec aliud inutilius:
sciues suppliciisalsue e. Vt in Dorbis non sunt tentanda noua remedia:st veteribus succurre malo possit,ut no sunt condende nouae legessi veteres ministrint aliquid c uo inalis resp.medearis 'Leges inutiles si sinemagno malo nonvitisant abronari paulatim sunt antiquandae,atit certe corrigendae. Nam ut periculosum est temere nouaretes chira necesse est ut cur tionen pro corporum ratione hic seges ad praesentcin rei
piiblica statum accommodarci Qu.axiana salubriter inm
99쪽
tuta salubrius abrogantur. Multae lagos recte quidem sunt institutae, sed cas Officio butuortim prauitas adpcllimosvius estorsit. Nihil autcmperi legu3eti 1niciosius bona ic Ad malas res deflexa. Ab his igitur tot Q Urμη landis, aut mcndandis non oportet principem fisci iactus radetareri. Ncccirim conapendiuna cit,churi honesti dispudio coniunctum, maXimccii in sint cius generis, ut plautio hilis etiam sit caruita abrogatio.Neg vcro sibi blandiatur, sileras huiusmodi copluribus in locis inuestierunt, ut diutina atri consuetudine imi etcratae sunt.Ncccnim hominuitumero constat honesti natura dc hoc diligentius est tolleldum quo magis inueterauit imalum. Et vis nam at*alteram exempli gratia commemorem: re γtum est nonnullis in locis vr regre mortui bona occum praefectus aliqui rcgis naine,id cum salubriter sit inuituruin, nc Me hospitis res sibi vindicci, ad quos iure non pertinent,&mantispersint in i nibus praefecti donec extent haeredcs certi nunc iniquissime huc detortum cst, ut siue extet haere siue non extet 'ospitis bona ad fistum
Recte quondam institutum, ut quod apud stirem deps I .
hensun repertum esset rerum,id princeps aut huius nomi ditarumne magistratuSOccuparet, nimirum id, ne si passim cas lcgunc vindicalidi ius esset,per staudem ad alienos dominos aberrent:verum simul ati,constaret cuius essent tum illi resti tuerentur. At nunc quidam quicquid apud furem comper erint id non minus tuum esse ducum ac si exsatcrna haereditate obuenissiet Q uod ipsi satis intelligunt impudeteriniquum esse sed honesti ratio: lucri ratione vincitur.
Olim bono consilio fuit inductiim vim confiniis di
tionum essent praesci ii, qui importationum iit exportastiolium curam Serint:nimirum quo neSociator aut vias
100쪽
INSTITUTIO PRINCIpI CHRISTIANI
tor rutus a latrociniis commeare vis quid cui forerere tum Princeps intra sua: qui iis ditionis limites,curaret uti nec datiata plecteretur negociator,nec praedociliet impu' nitus.Et mrtalli tum ciuilitatis gratia uari coeptum est nihil a negociatoribus At nunc pallini liuiusmodi portoriis, etinetur viatoriverantur hospires, expilantur nego clatores,d cum indita crescat exactio,innam de tuedis illis nulla inentio est.Ita cuius gratia primum constitutio nata fui penitus sublatum cst, cures alubriter instituta vitio adininistratilium prorsus in tyrannidem versa est 'misium Onstitutiim tollii Zires naufragio eiectae presectosio eiectis naris Occuparentur,non Vtin illius aut in principis ius caderent Mavi per hos caueretur,ne ab iniustis dominis ocMcuparentur a trademu publicae fieret inullus exstaret
iure vindicaret. At hodie quibusdam in locis quieucia quocuns modo periit i mari. id veluti suum Gupat prae
lactu'ipso mari immitior nam quod tempestis reliqu i fecit miseris:id ille velut alaera tepestas eripit
, r. Vt i Wyp x Omnia in diuersum exierint.Furpuntis
bine suci xu quou Lmalienam occupari tqui ide facit ministra. emum rus,in hoc adhibitus ne fieret 1 per hunc bis spoliatur do/minus re in hoc ipsum costiturum, ne quid cui periret Et per lios maxime vexantur ac spoliant ursinociatores qui
hoc consito sunt inducti.iieveraretur aut spoliaretur viator.Et per hos fit,ne bona redeat ad iustum in quos lex in hoc adhibuerat, ne penes alienum dominum ess)nt. Sunt huiusmodi pluriinae constitutiones apud multas iratione non minus iniquae. A ipsa iniquitas, erum non est huius instituti rempublicam ullam taxare Has ut omni stre coem Oim iudicio damnatas docedi gratia recinimi mus.Et sunt sertasse quae citra tumultu an qua sui Atho antiquatio lavore etia conciliat princidi cinullum lucru oportet videri maius tonestam opta: