장음표시 사용
211쪽
factam , cum Iudex per narrationem negotii causam audire caeperit . r. Et si hoc . c. Unico . eod. cap. Duri . de Election. l. i. c. eo Et nota,
quod debet fieri Iudice pro tribunali sedente ut per Abb. in . . Unico . in ult notab. Qinc Ctim casiam de Appell. Ap c.
Unde infertur , quod si quis positionibus simpliciter respondeat, aut peremptoriam eXceptionem proponat , per hoc nequaquam est facta Litis coli. testatio. d. c. Unico . ubi redditur ratio , quia qui ponit aliquod dici um, vel factum, nihil petit ab Adversario , nec etiam ostendit per hoc velle agere M ita per hoc non posset fieri sententia condemnationis , et absolutionis , cum nihil petitum sit per positionem , sed ostendat aliquid esse factum , vel dictum , vel promissum sententia est feremda secundum modum agendi. c. ualiter . de Ac sat alias rationes vide per Abb. in . c.
Quo ad Tertium Litis contestatio fit per principales personas, vel etiam per Procuratorem, Tutorem, Syndicum, aut personam similem gr. Fit
autem hoc rit. c. Cum ad Sedem.
De Res Spoliat. c. Cum causam. uris Canonici-
desuram calum. Item per Advocatos, nisi enim illorum responsio fuerit statim revocata, per eam lis contestata dicitur. V. An Advocati hoc rit. c. Cum causam . de Appellat. Haec autem Litis contestatio habet locum non solum, quando peractionem Iudicium instituitur, sed ubicunque Iudicis officium pro actione proponitur. R Nec solum hoc tis. c. n. de Ost Iud Quod tamen secundum Abdi in aeci in intellige procedere, quando principaliter imploratur officium Iudicis cum distinctione tamen Nam aut fit
non est necessaria causia cognitio ' tunc non debet fieri Ibitis contestatio . Exemplum cum filius petit alimenta a patre, Vel contrari debet enim de plano procedi . . Nequaquam. F. De plano . . deis
Procons. Vel cum petitur Xe-cutio ententiae a Iudice , qui iudicavit : Aut petitur super non liquido tunc aut Ad-Versarius is certus est , praesens procedit , quod dicitur in . s. Nec solum . in . . o. ubi datur exemplum, quando petitur restinuti in integrum adversus contractum aut Adversarius est absens,' certus, ct tunc si
212쪽
praejudicium partis tunc a parte debet fieri contestatio ita Ot. in . c. n. Aut non petita aliquid dari, vel fieri: Exemplum cum minor vult abstinere ab haereditate adita, o hoc casu potest procedi lite
C. Si minor ab aeredit se absin Quod procedit etiam si adversarius sit incertus. Qito ad Postremum. Multi sunt stectus litis contestationis Et Primus ut ea sequuta
litigantes subjiciantur Iudicis
potestati. d. c. Relatum. c. Ater Monasterium de Sent. O reyudio Secundus est, quod via praecluditur exceptionibus dila
toriis. d. c. Ater Monasterium l. Pomponius. T. Rati de Procurat Tertius est, ut actiones perpetuentur l. ordinata . de
Lib. caus. l. Si eum. V. cui injuriar. . Si quis aut Quartus ut praescriptio interrumpatur. re C de Rei indicat. l. Sicut ubi Baldus de Praescript. 3O vel o annor. Quintus est, ut constituatur Adversarius in mora , tau teneatur ad fra- et iis . . Certum d L Mora . . de Re sinio. l. Litigator C. de Fruct relit expens. Sextus, ut non possit revocari mandatum Procuratorium, postquam lis est
contestat , nisi certis de causis. l. Post litem . st de Procu rat. Septimus, Testes possunt recipi, qui alias examinari non valent. R I hoc nostro tit. Ut lit non conte' per totum . Nisi cum civiliter agitur, & timetur probabiliter de morte testium , vel diuturna absentia, nam etiam lite non contestata possunt testes examinari . . Admonendi hoc tis. Ita Do.ctores in c. suoniam frequenter. Ut lit non contes Unde nota, quod quando criminaliter agitur, quia tractatur de magno praejudicio , nunquam recipiuntur testes ante litem contestatam . cap. Epiphanius . . q. 6. n. C. de Probat. Sunt alii eflectus, de quibus tra- cstatur in . Q Quoniam frequenter. Et per peculat inuit de To V. Nunc tractemus. Et adverte in materia testium, quod quando quis examina testes ad
perpetuam Rei memoriam , debet intra annum convenire ad- Versiarium, vel eXamen denunciare alioquin attestationes sic receptae non valebunt. V. Dr-bet tamen . q. hoc tit. c. D. rumque de Rescript c. Pastoralis.
de Ordin. Et generaliter scias , quod ubicunque Libellus non exigitur, aut jus agendi contra certam personam Bb non
213쪽
non dirigitur , litis contestatio non est necessaria , quod ex supradictis patet . si inais.
hoe nostro titulo . Quemadmodum etiam haud obscure notatur in . c. caoniam frequenter. Ut it non contestat. De hac eadem materia plene disierit praecitatus Pax Iordanus in drom. 3. Γbr. I . it. 5. O 6. ubi studiosus recurrat.
1 UT XII. De Puramento Catamniae. OVoniam publice interesse
videtur, ut lites non instituantur injustae, idcirco statutum est , ut teneantur litigatores Iurare , quod iustam credunt habere causam litigandi ob id nunc de hac materia tractatur. Et pro tituli eX- positione videbimus: sui si uramentum Calumniae sta uisurare debeant δ
. ad Primum. Iuramentum calumnis est affirmatio cum Religione , qua quis se iustam habere causam litigandi confirmat. l. 2. A. I. C. cod. uris Canonici. atque in se continet quinque capitula . Quod jurans Credit, se iustam causam habere. Quod interrogatus non negabit, quod verum credit. Quod non utetur scienter falsa probatione Quod dilationem non putet in fraudem . Quod nec dedit nec dabit , nec promisit , nec promittet aliquid pro causa nisi quibus leges dari permittunt l. a. circa princ., Au- tben Principales C eod. iotat Gloss. in c. r. extr. eo Speculator tamen in V. Nunc ideamus eod. contuluit , quod
omittatur illud capitulum de dilatoriis frustratoriis non petendis alias enim rar eveniet, quod litigantes non sint periuri , quod Abb. probat in
Quo ad Secundum . Iuramentum hoc praestatur regulariter a principalibus personis nempe ab Actor , ineo .
d. Auth. Principales misit exi. hoc eod. titulo . Iurant etiam Procuratores, Syndici cap. Cum causam eod. a. s. I. eod. in . Et hoc Iuramentum a Procuratore, vel Syndico emittitur in animam propriam non in animam Domini Pro. Curator enim non debet causam injustam suscipere. I. Rem non novam. C. de Iudic de quo habe-
214쪽
habetur m c. I. eod. in 6 Rota Romana decis. i. alia 37. Incipien scidam Procurator . decis a. hoc tit in novis , quae ita interpretatur d. cap. ult. Et
quandocunque a Iudice potest exigi , secundum quod magis
expedire viderit . Et non tantum hoc it , c. i. eod. in b. Item Tutores Curatores tale Iuramentum exhibent
L a. s. suo observari . . eodiit. Et idem dicitur de his, qui praesunt Municipiis: nam etiam ipsis, vel major pars ipsorum
iurare debent. . t 2 gr. Hoc .
t Municipibus. st de Cond. Ο δε-
mon facit tex. in c. Imperatorem. eod. Item oeconomi. c. In per-. tractandis . ext eodem jurant
Verstatum Cm causam ext eod. Iurat Episcopus etiam
in causa Ecclesia ,si per se ipsum agat propositis, sed non tactis
Scripturis. c. Ult exi eod. Atith.
ric. Est tamen teX in c. I. ext.
eoae ubi dicitur , quod nullus Clericus inconsulto suo Praelato potest jurare de calumnia nisi agatur de causa sua propria, quo a su non gaudet hujusmodi Privilegio quod etiam
extenditur ad Episeopum, Vel alium Praesatum inferiorem ut colligitur e dicto cap. I.
Unde videtur dicendum , quod Episcopus non possit iurare irrequisito Romano Pontifice attamen de consuetudine potest procedere contrarium itaut, sicut Episcopus inconsulto Romano Pontifices ita inseriores raelati Clerici non consulto Episcopo, poterunt iurare : ita traditur in aec 1 in Abb. ibi. Quo ad Tertium . Ut habetur hic in princ proponitur tale Iuramentum in ipso litis exordio tunc enim veretis incipit. not in I. V. I. st Si quis Pum
illa de Verb signis. Verum frequentius receptum est, ut post litis contestationem proponatur tale Iuramentum . f. Et non tantum hoc tit. c. I eod. in 6. c. Cum causam extr. eod. Et semel tantum praestatur in totalite . Auth. Hoc Sacramentum.
C. eod. Quamvis Iuramentum malitiae pluries possit exigi, ut per Gonta in ua Summa . eod. Qui ponit quatuor disterentiaS inter haec duo iuramenta. Quo ad Quartum . Hoc Juramentum licet antiquitus non praestaretur in causis spiritualibus , ut in Ecclesiis, mecimis imi lib. c. a. eod. Attamen hodie super quascunque
215쪽
eo in . s. in ca is . hoc tit. Quod etiam procedit in crimi ualibus 1 . C. eod. tit. Quam vis sint, qui contrarium teneant . Sed de hoc vide ostr. sua Summ eod. Doctores in . . C. eodis in cap. I. eod. Attamen quamvis ut causis spiritualibus non praestetur tale I iraimentum, tamen in his Iuramentum decisorium habet locum , quod defertur Actore non probante propter perj
oe c. Attestationes . de Despons pubi Q iod etiam procedit in
caulati non spiritualibus. l. imonendi. f. desur. Iuran tibi de Materi . In causis autem Ecclesiasticis frequentatur juramentum , quod vocatur doveritate dicenda , quod etiam habet locum in spiritualibus. c. Dudum de Elect Et in hoc respondetur de veritate . mPrieterea ' ibi Glos L θοὐ ii Sed in Iuramento calumniae respondetur de credulitate si . Penuit Mult Auth: De iis
qui ingred ad appell. Et hoc Iuramentum praestatur otiam in causa appellationis. d. V. Print reo cap. Ex ratione . de Ap-
llat. Quo ad Postremum . Emedius hujus uramenti est , ut qui illud recus at, cadat a cau-uris Canonici.
sa , seu ab actione , meus pro consest habeatur , ut hipis princ. c. h. eod. l. Ult C. d. it. I. Ult. Attamen erum est , quod si omittatur non vitiatur processus In hoc est. d. c. I. eod in 6. Quemadmodum etiam hoc colligitur ex L et C. eod. Alia multa congerit de hoc Iuramento calumnis Pax Iordanus . tom. I. Bb 1 . tit 7 ubi num. 6. Ostendi , quomodo juret Iudaeus qui litigat cum Christiano .
Sciat tamen studiosus Lector, quod hodie tale Iuramentum calumniae neque in Ecclesiasti. coci neque in Laico oro exi. gitur cibrsan quia experientia docuit , esse animabus perniciosum dum homines ita satagunt rerum Temporalium, ut aeternae ad uti penitus oblivi,
praestitis satisdationibus, calumnis juramento exhibito , ad probationes, ,erita causae deveniendum est quo tempore cum lis pendeat, nihil est innovantum ob
216쪽
id de hac materia tractatur videbimuS 1 Lis quando pendere dicatur δ
dentiae pQuo ad Primum . is tunc pendere dicitur , respectu Innovationis non faciendae , non ilum quando lis est contestata, Verum etiam quando citatio ad notitiam partis pervenerit, vel si non pervenerit, pereant steterit; dummodo tamen in citatione fuerit expressa causa, propter quam emanarit citatio Clem. a. eod. V. Lis autem . hoc tit. Et dicitur is pendere , quotiescunque I udicium agitatur, causa expeditur . I. eod.
Quo ad Secundum . Este Stus litis pendentiae est , ut usquequo lis pendet, nihil possit innovari, quod sit in alicuius praejudicium c. I. O 2 ext. eod. Excipiuntur tamen CasuS. Primus est , quando actorum communium , attestationum scilicet ' confessionum editio denegatur, Vel Pronunciationis, Interlocutoriae scilicet vel sorte etiam Definitivae illius
Iudicis , a quo est appellatum.
luci C. eod. concordat . Cum .
perpetuus de id Hir. Clois in c. suoniam contra . in
vesi tempora de Probat. Namque his duobus casibus licet supplicare apud Iudicem . Te titi licet supplicare , ut procedat Iudex . Quart ut alius associetur , cum serte ille suspectus sit. In Auth in medio δε-tis . . Super hoc coli. 8. Quint excipitur casus, quando is, qui appellavit , frustiis distipat , nam non obstante litis pendentia , possunt sequestrari s Plane . boc tit. c. n. de Seque . O 'frussit. l. Ab executore. C. suorum appellat non recipian Item quoque si super Matrimonio lis pendeat, an ipsa litis pendentia secundum Matrimonium sit factum si primum non tenuisse declaratum fuerit , secundum non poterit irritari pendentis litis obtentu V. n. octi . cap. Cum in Apsolica de Sponsa Verum et , qui ex contemptu contraxin , poenitentia imponenda erit . d. c. Ctim in Apostolica . Est talius enectus quia interim res litigiosa non Ῥtest alienari . . Ecclesia L. a. ext hoc tit Alius effectus
lite pendente impetratum prodest . con hoc tit. De hac Ru brica scribit copiose a Iordanus d. om. 3 libr. I . it. 14. ubi praecipue agit de Attenta-
217쪽
tis, quae essent commissa lite pendente, in contemptum Iudicis, ostendens quomod , quando sint prius revocanda . Et de isdem integrum Volumen scripsit Robertus Lancellotus , cujus inscriptio. est de Attentatis.
plicata , quae causa cognitionem praecedunt nunc
de ipsa causae cognitione est agendum is quia haec exprobationibus habetur idcir-c de Probationibus tractatur e pro tituli expeditione vide
Quid si Probatio δ umbus modis sat δ
nandi purio ad Primum. Probatio. es rei tibi per argumenta struso, sive idoneis, o legitimis modis facta demon ratio . te X. his in prino. refert Gostr in Sum. eod. num. I. c dicitur probatio a Probo verbo, quod probe facit, qui ostendit, quod asserit : onus vero probandi ad
afferentem pertinet . . m. f. eod. l. Actor C eod. Et fit probatio Iudici. l. Quinquaginta in n. f. eod. Sciat tamen studiosus Iuvenis , quod etiam Neganti incumbit onus probandi suam Negativam, quando ipsia
est fundamentum suae intentionis, sive agendo, sive excipiendo, ut docent omnes D D. quos longa serie congerunt ascard de Probat concl. O92. Pacian eod. traei cap. I. num.
et 8 .in Gabriel Commun. Conclus. in Tit de Probat concl. 6. Quorum uetoritate Doctorum Ven Congregatio Parochorum Paduae obtinuit sententiam favorabilem contra Nob Antomum Mariam Bagarottum qui negabat, Dotem spiritualem Filiae arci Antonii Baga-rotti Avi sui paterni fuisse solutam cum pecunia ejusdem Ven Congregationis, quam ab ea Avus receperat ad livellum ad hunc finem . Et ide quia dictus Antonius Maria non probavit suam Negativam Nob Dom. Franciscus Gerardinus iudex ad Osticium Aqui
mnaVit ad solutionem dicit livelli causa per appellationem devoluta coram Nob. Dom. Hieronymo Belgrado Vicario Praetorio , fuit ab eodem
218쪽
dem praedicta sententia confir Verf. sciendum est igitur Ethamata quia tanquam Iudices , betur in c. Praesentitim . de Testib. integerrimi eruditissimi in 6. vide Gloss. hic in . . cognoverunt , non sufficere in Verb. Positioni Igitur si quis Negare , sed egativam esse Positionibus sibi faJtis res natio fit variis modis , ut hic in sesi habetur. V. Si quis sitir si a Primo artium conses hoc tit. c. u. de Confest in sione , quando scilicet Reus notat in c. Nullus de Praesumpt. Positionibus respondendo, vel Et quod dicitur de contuma- alias in Iudicio de Intentione cla, declara, quod hoc habeat confitetur Actoris. s. Partium locum, postquam a Iudice res hoc tit. Et per Doctores in Ru pondere jussus est . V. Tamen bris. d. ositiones autem sunt hoc tit. not. in . cap. pn de quaedam breves narrationes , Conse . in 6. Si antea se absen- facta seriem continentes, ad elii laverit , non habetur proconciendam veritatem conceptae , fessis , sed contra eum tan- super quibus quis petit ab Ad quam contumacem proceden-Versario responderici quas ad dum erit . . Prout de Dolo, faciliorem expeditionem litium ct conitiis. Et stupra diximus propter partium confessiones , in it de Dol o contum. Id ta-&probationum desect um, usus me verum est , quod confessi longaevus in causis admisit,in si per errorem fac a , veritati iuris probavit auetoritas . c. i. non praejudicat si Plane hoc
de Confessis in . . Dudum . . it. c. n. de Comes in ibi Abb. de Elect. Et disterunt ab arti Secundo sit Probatio deposiculis , quia istae fiunt per vera tione partium . . F. a. hoc tit.bum Ponit I articulus fit per quod patet ex supradictis. Temverbum probare intendit is tib fit testium examine, quan respicit probationes faciendas do testes examinantur super per testes, Vel scripturas, a assertionibus Actoris hoc si quo positiones negentur; casu semper Reus est citande aliis etiam differentiis die diis , ut videat testes iurare ut per speculatorem inuit de raeponere. r. Debet hoc tit. probandam ab illo, qui se fundat in pSa. Quo ad Secundum. Proba-dere requisitus recusaverit, vel ne responderet , se per contumaciam subtraXerit , pro con-
219쪽
Testi non iurato non creditur si et . hoc tit. c. Nuper de
moniti sese vel odio, vel gratia , vel timore a serendo testimonio subtraxerint, sub paena excommunicationis erunt compellendi . V. uod . octit c Super hic de Testib. cogend c. n. eod. iii Nec in hoc casu valeret Iuramentum de non testificando Intimavit .
c. Constitutis de si Q a plerique de Olf. Ordin. in . Igitur quando agitur de testibus
examinandis, Iudex debet esse diligens examinando illos super omnibus qualitatibus totius causae. V. Interrogabit hoc tit. Itaque inquiret de caussis, personis, loco , tempore , Visu Auditu, scientia, credulitate, fama, certitudine . . . . de Tolb oe r. Si testes . . q. 3. Insuper animadverte , Quo Vultu, qua constantia, quave animi trepidatione testes deponant . F. Illud hoc tit. d. l. 3. Unde Versu S. Heu quam dissiciis, crimen non prodere ultust Et ea, super quibus Xaminari debent testes , clauduntur his versibuS.
Scientia, Causa. Fama, Locus , Tempus , ac
mis Canonici. Certum, Credulitasque Dum testes recipit, Iudex biecun ya notabit. Verum tamen nota , quod g iam loque mitti tu do mum ad suscipiendas testium attestationes , ut si sint valetudinarii vel senes , vel debilitate consecti , vel etiam depresti paupertate. c. Si qui de Test si Siqui tamen . hoc tit Clem uisic de
personis egregiis. I. Ata egregias . de ure Turan Ubi de mat ri de hoc tractat Abb. in c. Uuoniam frequenter . Ut lit. non conte'. in . cap. Si qui Quarto fit Probatio per Instrumenta, quando ilicet illa exhibentur, quae intentionem Acit oris demonstrant haec sunt ab Aetore exhibenda non autem a Reo , nisi illa
sint communia cum Actore V. Non tamen . hoc rit. l. I. C.
α I. ubi de materia, ex r. eod.
Fit etiam probatio aliis adminiculis , ut notorietate rei suspicione vehemente ; atque aliis coniecturis de quibus vide ostredum in Rubr. eod. communiterio ibi. Et de iis aliquid nos dicemUS. Quo ad Tertium . Regula traditur , omnes Testes esse
posse , nisi sorte quis speciali
220쪽
ratione prohibeatur. l. r. q. de sib. E. In Sum. hoc tit. I. deTsib. Testes autem reputantur Conditione , Natura , Vita . Conditione, si liber sit testis , non servus . Servus enim persepe metu dominantis testimonium supprimit Veritatis . . Forus. r. Testes de Verb. Ams . Si testes . V. Item in criminali in verb liberi . . q. g. Litiem liberi. C. de sib Natura reputatur testis, si vir sit, non scemina. c. Mulierem. I. q. s. Et hoc procedit de jure Canonico in criminalibus quod secus est secundum leges,
ut notatur in s. c. Fortis. Sunt tamen casus criminales , in quibus etiam mulieres admittuntur, etiamsi sint malae famae. . Tanta de Simon. Et qui
sint isti casus , vide Felin inc suam . ext de Testib. Ratio autem huius dicti est , quia
mutabile semper est . Ita Virgil. lib. . Eneid, notatur in dis Forus. Ubi habentur versus isti: Misid levius fumo Flamen coid flamine mentus. Vtiid sonio Mulier . cuid muliere Vibii. In his autem casibus cin quibus mulieres admittuntur adtemmonium . notandum est
quod propter honestatem , t naturalem ipsarum pudarem debet mitti domum ad testi
monium earum recipiendum V. Cujus tamen hoc tit. c. a. de
Pud in 6. Vita reputatur Testis , si innocens si integer ut si sit immunis a cri mine enormi, ut per Abb. in c. Testimonium . de Testib. mcundo, ut sit procul ab infamia . Abb ibid. Terti suspicione careat , ut scilicet non sit inimicus . c. cctisatores
a. q. s. Quarib, debet esse liber criminis uspicione , quia non
debet in aliquo vacillare . cap. Tantis. d. 8 I. Et declarat Abb. in . . de Excepi. in . orab Si enim vita bona defuerit, fide carebit tes is V.Vita hoc tit. d. c. simoestum . c. I. de Accusat. d. c. Forus . in ne Item infidelis contra fidelem non admittitur . Christianorum. hoc tis. c. Iudaei . de Te-sib. c. Si bis reticus. 2. q. . s.
Ipsa pietas . 23. . . Verum quod dictum est de criminoso, quod non possit esse testis , recipit distines ionem , quia si perseverat in crimine tam in civili, quam in criminali causa a testimonio serendo procul repellitur; qui si fuerit emendatus , in causa civili admittitur. A. Plane hoc tit. d. cap.