장음표시 사용
221쪽
ctatur materii. Item repelluntur a testimonio domestici testes, similem habentes causam . . Domestici. b. t. l. penuit. st eod. c. In litteris exi de Te-Hib. c. Personas . eod. de Te lib. Item in causa appellationis non
potest esse testis is , qui fuit
Procurator, vel Advocatus in prima Instantia. I. Is quoque.
hoc tit. c. Insuper . de T sib Et notatur in c. n. de Testib in 6. Item Clerici in causa Ecclesiae suae M aliae singulares persense in causa suae universitatis repellantur , si constituti sint principaliter ad agendum , respondendumve In Summa. hoc rit. d. c. Insuper . cap. Cum nuncius oe c. In tuis eod. de Test. In criminalibus tamen repelluntur . . Super prudentia. I . q. 2. Item Monachi, quicunque sub alterius obedientia vi-Vit , non admittuntur ad testimonium serendum , is de licentia sui Praesulis is . Monachi . h. t. c. Monachi . 6. q. I. Si tamen non interveniat Superioris licentia , horum testimonium valebit . Ita tenet Speculator in tit de Teste G I. U. Item excipitur facit cap.
Nuper . de Te lib. c. si Christus . desurejuran. Item nemo admittitur ad testimonium in
causa sua principaliter, vel secundarid. l. Ommb. C. eod. tit.
Quo ad Quartum . Testibus illis creditur, qui probatae lintvitae,in jurarunt, ut patet X
supradictis . Testi enim non Iurato non creditur , nisi br-tasse remittatur Iuramentum
Quo ad Postremum . Testes sunt examinandi postquam Actor declaravit intentionem suam , antequam tamen sit publicatus processus concordat Cassam . it a. a. Constra tutus S c. Cum venisset exi de Tenib. Clem et de Teri b. Quod ampliatur , ut habeat locum etiam in causa appellationis d. Clem. 2. Hoc limita, nil no-Va emergant capitula ; hoe enim casu recepto solemtii Juramento testium , non ob Itante publicatione facta , nec in primo, nec in secundo Iudicio Teiiciendi erunt uodsnova . hoc tit. c. Cum Ioannes de
Fid. Instrum c. Ex tenore; cibi notatur de est Clem et de Teiasib. Alios casus enumerat Abbas in . . Caujam . . Constiturus is in . c. Cum venissent .
Verum sicut post publicationem super isdem articulis non admittuntur testes ita
222쪽
quoque post eam , non potest testibus obiici . V. Sed interdum hoc tit. c. Nulli de Elerit. in 6. Nisi is , qui vult obiicere, sit paratus ostendere illud quod vult objicere, post publicationem didicisse . . Pastoralis . de Exceptionib. V. Sed etsi . hoc tit. notatur in c. Praeseutium . de sib. d. cap. Nulli Vel nisi sit protestatus . si
Idem Paris . i. t. Abb. in d. c. Praesentium . .
Unum tamen nota , quod non solum testes probatorios sed .reprobatorio probatoriorum reprobare licet, quamvis quarti testes contra tertios non admittantur, ne contingat negotium in invinitum protrahi . V Illud cum seq. hoc . . c. Licet . . de Tesib. Et licet
sententiam interrogare testes super facto . r. suod si circa. hoc tit. c. Ctim clamor . de Uib. Quos etiam repetet super omissis. s Repetere hoc tit cap. Per tuas de Toib. Modo, quia probationes filmi non solum per teste , Verum- etiamin per Instrumenta , ut
supra diximus ex est in V. At si partes; ded secundum quod supra promisimus , aliquid de hac materia videa
Et in primis sciendum est, quod Instrumentorum appellatione etiam testes continentur . . Pervenit . ii primo . de
'rum. Tamen secundum strictam significationem, appellatione instrumentorum veniunt solummodo scripturae, quae in Iudicio exhibentur. si partes . . Cum Pisannes de Fid. Instrum. . oe cap. Forte . in Ine. Itaque Instrumenta possunt in Iure exhiberi non solum ante attestationum publicationem , sed & postea usque ad diffinitivae sententiae calculum, ante conclusionem in causa V. Exhiberi . . . . Cum diis. ritus . de Fid. Instrum. Scriptura autem , vel Instrumenta quae fidem faciunt , debent esse publica . Publica autem scriptura dicitur, quae per manum publicam scripta fuerit . aut sigillo authentico munita V. Non tamen . . t. c. et de Fidis strum. Hoc idem habet o. cum in exemplis ab originalibus solemniter sumptis , cum scilicet originalia ordinario, vel alteri, ab eo specialiter ad hoc Delerato , praesentanturi, qui lex ij per publicam perinam
exempla sumi praecipiti V. Idem . hoc tit. c. i. de Fid. DBrumentor.
223쪽
Quod extenditur ad ea Xemplaria 'quae Notarius morte praeventus non perfecit, sed in notis tantii reliquerit . . Eandem. h. t. c. Cum P. Tabelli . de Fide In rum Et quamvis ista Instrumenta non debeant esse cancellata, aut abolita , neque ulla parte sub vitiata ; at tamen error unius litterae haud praeiudicat , quominus Instrumentis sic Xcerptis fides habeatur Exhibentur . hoc tit. c. Ex parte . de Fid. Instrum. c. Ad audientiam,
de Rescript. Huic probationi accedit ea, quae fit per Iusjurandum quadprobatio tunc demum locum habet , si Actor nec testibus
suam probaverit namque hoc casti permittente Iudice suppletur per I usjurandum i P. hoas . hoc tit. c. Ex turis. c. n. de Iurejur. Et hic nota, quod Iuramentum in hac materia duplex est aliud me cessarium, aliud Voluntarium Necessarium est , quod ad supplendas probationes a Iudice
parti defertur. d. c. Ex litteris.
rejuranae Et dicitur necessarium, quia Mneces Iari ai Judice partibus deserri debet, neque a partibus aliquo modo: uris C auomci.
potest recusari, Prite delaturusit . V. Sed cum btiit. In bonae dei. C. de M. credo Traiadunt DD. in L Admonendi . f. de urejuran. Et Canonistae in c. in de urejur. Recusari autem potest hujusmodi Iuramentum, ut si Actor plene probavit, quando scilicet Iudex ex his , quae sibi ostensa sunt, est adductus ad fidem, creduli
quaginta . f. de Probation Vel si rem non plene cognitam s1bi esse asserat , super qua debet iurare cita notatur in ae l. Ad monendi. Et de haeredi non defertur , quia verisimiliter ignorat Veritatem negoti . De
aliis causis huiusmodi per Legi stas videbis in . Manifeste
Purejuran. per Canonistas cap sn. de Probat. Desertur autem Re , si pro eo fuerint
praesumptiones , nisi inspectis
personarum, causae qualitatibus. illud Actori deferendum censeat Judex. V. Sed eis . h. t. . . c. n. Unde nota duo . Primum , quod non cuilibet deta: fertur hoc Iuramentum , seditati, qui reputetur persona honesta bonae vitae; quia vili, iuspectae de periurio non, desertur . c. n. I, Plane . de ureja ranae cundum , quod.
224쪽
hoc Iuramentum in cauSa ardua criminali non desertur, sed solummod in causa, quae non sit magna, sed modi-
ea , ut traditur in L Admonendi . de urejuran in L A bonae
fit. C. de Res creditis. Et haec lassiciant de Iuramento Necessario modo Voluntarium est , quod a parte parti in iudicio defertur, hoc etiam decisorium dici potest , quia litem terminat Uoluntarium dicitur , quia
pars non nisi volens desert&ab eo, cui defertur, licite recusari referri poterit. V. Vo-huntarium. b. t. d. c. In l. Generaliter . . Sin autem . . de
Iurejur Hostien in . c. n. de Iurejuran. Verum , quod dies urn est , Iuramentum posse referri , id non semper locum habet, etenim in famosis actionibus, ut furti , injuriarum , hujusmodi , non refertur
Iuramentum ratio est , quia non Adtor, sed ipse, qui con- venitur, faeti proprii conscius
esse debes . V. Plane . hoc rit. not. Abb inae c. fu.
Accedit Probatio , quae sat inspexione Iudicis, ut puta si pro terminanda lites, propriis oculis loca Iudex subjicit, aut
ex asperui corporis aetatem colligit, aut cum e litteris Or-
dinarii, vel Apostolicis excommunicatus, aut honestatus quis
deprehenditur vel cum adprobandam Virginitatem ab honestis, prudentibus Μatronis vice sua Iudex inspici muliere jubet . s. Iudicis
h. tu. c. Ex litteris. ω cap. Camsam . de Probation. l. Minor 2 s.
Facti etiam notorietate contingit probatio . ubi enim res notoria est, nulla aut testium aut Instrumentorum probatio requiritur . V. Sed et si quid . h. t. c. Super eo . de lib. cogend Nota nihilominus, quod quamvis notorium relevet ab onere probandi , non tamen relevat ab onere proponendi , allegandi , ut not. in Clem. Appellanti in verb alias de Appeta Est Gloss. in c. r. a prima.
extr. Ut lite non context. Notorium autem triplex est 'mcti , Iuris is Praesumptionis Faeti Notorium dicitur, quod
ita se inhibet hominum conspecu ui, ut nulla tergiversatione possit celari. c. Tua , .su de Cobabit Cler. mulier. Iuris dicitur Notorium illud , . de quo aliquis condemnatur vel est in Iure confessus. c. V fra cap. in Notorium praesumptum est paternitas filia
225쪽
siliatio . . quia semper . J de
In Ius oe. Est autem disterentia inter notorium , famosum, S publicum . Notorium enim ex scientia,' certo Au-
fore est probarique potest Famosum est , quod communiter circumfertur , sed ex evidentia facti, aut certo Auctore non procedit. Publicum est commune notorio, famoso. c. Tua nos . de Cotabit Cler. Mulier. Ad faciendum autem Notorium necessarium est, ut constet , aut populo, aut majori parti vicinis , vel vici dummod non sint paucioreSi decem . Abb. in . . Tua. Notorio proxima est vehemens suspicio ut si quaeraturd carnali copula, sint qui deponant , se vidisse solum
cum ola , nudum cum nuda in eo lecto jacentem, locis secretis, ad hoc commodis Whoris . elec sti namque X his suspicionibus tarn Vehementibus sequutam copulam pronunciari poterit Adnotorium . . t t. c. Ex sitieris . tim seq. de Praesumpto c. Praeterea
de Uilb Omnibus autem his probationibus fama praestat adminiculum. I. u. h. t. c. Illud. Qibi plene notatur de Praesumpt. Ut si agatur de Matri, monio, dicerentur Vir,
uris Canonici. mulier simul diu habitasse iose conjuges nominame, annulos detulisse; haec dicitur a. ma , quae potest prodesse aliis probationibus . d. c. sitit. Et quoniam haec materia est vastissima, in Praxi recurrendum est ad ampla Volumina tum Μascardi , tum Paciani , qui scripserunt latissime de Probationibus.
Cum duo sint praecipue actus Iudicii , Cognitio
causae, ipsius Decisio , quae fit pec sententiam ob id nunc post Titulum de Probationibus , in quo est tractatum de cognitione, subnectitur iste i. tutus , in quo agitur de causae decissione, idest de Sententia. pro expeditione tituli vide
1 suid sit Sentent a Ja suo snt ejus species δ Ouomsd,st ferenda ἐ
Quo ad Primum Sententia est Controversiae propostae a Pudice rite facta de uitio e ut his in princ. D. in Rubrica extr.
226쪽
eod. Dicitur autem rite facta, Sententia interlocutoria non non , quia verbum Recte respicit ustitiam ex causa Rite vero Iust stiam, ordine. l. Non putavit . I. Non quaevii. st Bon post conir rab. Omi L fertur in scriptis eam Judex ante definitivam sententiam revocare poterit. Quod
6 per Canon istas in c. Cum ii autem Justitiae ex causa non sanie de Appellat. reddit sententiam nullam l. 1. Donitis autem Sententia C. de Appellat. Sed omissio, vel est definitio Iudicialis , quae defeetus justitiae ex ordine ita condemnando, vel absol vendo,
ossicit , ut pronunciatum non sit validum . . . V. Condemnatum . . de Reyuae per Bart. in I. Prolatam . . de Sent.
Quo ad Secundum . Duae sunt Sententiarum species Alia est Interlocutoria I Alia
De sinitiva . r. Sententiartim
hoc tit. in c. n. desud ubi principali controversiae finem imponit . Quam Iudex postquam tulerit , non potest retrae lare sive sequa, sive injusta sit . V. Donitio . hoc tit. facit c. Purgantium ext eod.
est ex in .sudex postquam J. eod. Nota nihilominus , quod
etsi Sententia non contineat verbum condemnandi , vel ponuntur etiam aliae Sententia abselvendi, attamen valet, sirum species, sed hae duae sunt verbum aequi pollens contineat V. Non tamen . hoc tit. Non enim tam verba consideranda sunt , quam voluntas cum non intentio verbis, sed verba inserviant intentioni . c. Intel-qusr pol f frucI., sequitur ligentia. O . Praeterea de M. Abbas Host. Gomr in Rubp. fgnis Abb in c. In bis de Verb principales . Interlocutoria est illa , quae inter principium , finem causae fertur , super
his, quae ncidunt, vel emergunt . Gloss. in Clem. 1. de Se eod. Exemplum , ut si Iudex ad dandam , vel negandam dilationem ad examinandos testes, vel exhibenda instrumenta interloquitur : vel super exceptionibus dilatoriis , sive peremptoriis pronunciat , ut Quo ad Tertium . Desinitiva ferri debet citatis partibus alias enim nisi citatio praecedat , Sententia est ipso Iure nulla . c um olim . de Toib. Clem P OValis . de Re Pudic. not. in Clem fu de Appellat. Et loco, tempore congruis
227쪽
Locus autem congruus Iudicis est is, in quo Predecesibres sui sunt soliti Ius reddere . . Penuit. . de Iustitia, Iure . ibi. D. Quod intelligitur de
Iudice Ordinario , vel etiam de Delegato ad Universia temcausarum quod secus est in Delegato ad causam particularem, quia is, e quo non habet certum locum, potest ubi. Cunque vult, etiam in Camera locum deligere ut tetigi supra De in us vocan. Tempus autem congruum dicitur si tunc Ius dicatur , alias non valeret Sententia . l. o. C. de Feriis is l. a. . Si quis in
us voc non ierit . Item consideratur tempus , ut feratur Sententia non perempta instantia, ut per D in L Properandum. C. de Iudic idem est in Arbitro . . Si eum dies . . Si intris αἱ Non distinguemus.
AGDr. Item ut seratur de die, non de nocte: ut habetur in L More Romano . st de Feriis oe in c. Consuluit . de mc De- legat. Item quod non feratur pendente dilatione L Sive pars. d. de Dilat. Ac tandem requiritur , ut feratur a Iudice sedente pro Tribunali Anima enim sedendo quiescendo
sit prudentior. I. stisquis . C. Furis C omc
de sui in n. r. I. in Auib. Ut ab Illustri. l. a. r. Dies . . suis ordo in bon. 4f. servetur Et vide Gloss. in L 1. C. de sui. expericulo,u vel breviloq. recit.
Quae inquirit , An Iudex si dendo in curru, vel equo possit Iudicare Et tenet quod sic; quod in Scriptura redacta a
Iudice recitetur argum l. p. Cod de Sent ex breviloq. recit. a. q. . . In primis in ne . cap. In eod. in . tim ibi notatis Et haec omnia habes in s. Vocatis . hoc tit Episcopus a
men , cujus dignitas in Ecclesia magna est , ad instar personarum illustrium potest per
alium Sententiam recitare si Episcopus hoc tit L a C. de Sent ex brevi q. recitandis inae Atim. Ut ab ill r. r. Sancimus.
sulficit, quod unus recitet Sen. tentiam usus numero plurali c. Penuit hoc tit in . Quod
seclis est in Electiones in ea
enim, ut censeatur unica , communis est ab uno vice omnium, sive per compromissum, sive per scrutinium procedatur, Eleetionis pronunciatio per verba singularis numeri facienda d cap. Penuit. In collationibus autem contrarium responde ut notatur in . c.
228쪽
Sed quaeritur e duo sunt Iudices , qui diversas proferunt sententias , utra erit potior ΘIn qua quaestione distinguen. dum est aut Iudices sunt Ordinarii is urisdictione ordinaria processerunt tenet illa sententia , quae est faVorabilis eo , nisi Actoris sit favorabilis causa , ut Libertatis
eod. Et hoc intelligitur, si pares sint quod si impares sint, Valet sententia plurium . . Pomponius . . de Re Pudic o litio ex trib. . eod. Si ver Iudices sunt delegati is tunc etiam
sententia plurium tenet. dummod omnes judicent . . Item
bit r. Sed si pares in , sententia stat in pendent quousque delegans approbaVerit. d. c. n. I. Duo Iudices s. de Re Pudio. Vide Glos . inu. Cum Magistratus C. Quando provocare non est necesse . Quod si compromis Tarii sint , nulla sententia debebit valere. d. c. n. est teX in V. Ex facto . hoc tit. Et hoc
obtinet in compromissariis voluntariis, non autem in necessariis , compromissariis v. ris, ut per Abb. in . c. n. ubi etiam reddit rationem dicti Et si plures Iudices dati sint,
rit, sententia est nulla si suod f. hoc tit. V. Item s plures. 2. q. . Et ibi plene de hoc. temad hoc ut sententia valeat debet ferri secundum Leges , Canones , alias nulla est
V. Sed sue hoc tis. c. I. ext. d.
Quod in tantum verum est ut neque etiam Summus Pontifex possit recedere a Iuris Ordine, nisi aliquid causa necessitatis, aut utilitatis dispensative duxerit statuendum I. In causis . hoc tu. c. I cau-μ erar eod. ubi de hoc. Quamvis autem sententia lata contra ius Constitutionis nulla sit attamen secus est , si seratur contra jus partis. r. Si tamen. hoc tit. c. cum inter . eod. Et contra hi Constitutionis dicitur lata sententia , ut puta cum defunctus, minor quatuordecim annis fuisse asseritur , Qtestamentum jure fecisse pronunciatur . I. Item Sententia. . . . Contra ius ver litigatoris fertur, quando minor quatuordecim annis annum quartodecimum Complevisse decernitur, per hoc Testamentum iure fecisse dicitur . s. Dicitur hoc tit Ratio autem divers1tatis ea est , quia quando sententia sertur contra ius partis , nihil videtur expressum contra jus commune,
229쪽
inducendam nullitatem c. Cum inter . eod. Sed quando nihil exprimitur contra Ius commune, praesumitur pro sententia, maxime cum pars videatur acquiescere non appellando d. c. Cassam cum sequenti eod. Quando ver,exprimit causam contra jus commune , tollitur
omnis praesumptio sententiae Ergo merit tanquam notorie injusta dicitur nulla. Quo ad Quartum . Sententia fertur ab eo, qui causae cognitionem habuit m est u- de competens , ut vidimus supra desudiciis. Quo ad Postremum . Eme-mis Sententiae definitiva est ut si intra decem dies appellatio non interponatur, transeat in rem iudicatam , nec amplitis possit ipsis Sententia retractari. V. Lata. h. t. In Auib. de Appellat. V. 1 coli. . Hoc tamen non adsert praejudicium aliis , praeterquam illis , inter quos res est acta. V. n. boc tit. c. Quamvis eod. l. Saepe st de Re Pudic. Excipiuntur tamen casus in quibus favore animae Sententia non transsit in rem judicatam, ut in causa Matrim
nil ratem in causa beneficiali respectu Superioris . Abb instris Canonici.
in c. Cum Bertoiris eod. Item Sententia censurae Ecclesiastiacae. Abb in c. Ad reprimendam deis io Ordin. Et vigintiquatuor casus similes enumerantura Venusino in suo pecu Aureo in princ. p. principalis Scias tamen, quod etiam in his omnibus casibus intra decem
dies debet appellari, alias nisi
per viam quaerelae poterunt tales Sententiae revocari. Ita not.
in . c. Ad reprimendam. per Abb in c. Conseritiine . Guc. Ex parte . de sit spoliat. Et haec sufficiant pro hujus tituli explicatione . Si plura studiosus Lector desiderat, recurrat ad Pacem Iordanum
qui novissime collegit quidquid ab antiquis D D scriptum fuit;
innumeras resiolvit dissicula tales in . tom. 3. Bbr. 4. it. 23 De Sententia.
si non interponatur appellatio , executioni mandatur , igitur de executione Sententis hie tractatur . Pro cuius Tituli expeditione videbi
230쪽
et uomodo mittatur executioni ἐ
oae executionem impediantδQuo ad Primum . Res judicata dicitur, quando sententia lata , ab ea non est appellatum , taut executio illius haberi possit cap per totum exir de Re Pudici l. 1. tot tit C de Execut Rei haec.d hic in princ. Quo ad Secundum . Postquam sententia transivit in rem judicatam, tunc si1 actum
est reali actione, potest illico sententia mitti executioni c. Praesenti de in deleg V. Sedmtilium hoc tit si ver,actum est personali , tunc quatuor mensium spatium solet concedi , quod tempus potest ex causa prorogari restringi. Quinimm non attenditur
quando condemnatus sua voluntate breViorem terminum
Teceperit, nam hoc casu ipsi est imputandum , quod breviorem terminum maluerit sibi eligere. Ita rnquit lex in s. Item . h. t. Et est ex in I. C. de Confes . c. Cum
apud. I. q. 3. uoad consultationem . ext eod. Hic tamen nΟ-ta , quod si modus executionis legitimus, Vel canonicu eXce. datur , tunc ratione excessiis
potest adhuc interponi appellatio, quae alias ab executione non datur . . Ab exectitione C. uorum appellat ones non recipiuntur . cap. Super quaeritonibus de
pote si suae deleg. Quo ad Tertium ordinarii Iudices sunt illi , qui possunt
executioni mandare suam sententiam : item mandant Xe-cutioni sententias etiam latas ad elegato. Item delegatus Principis, vel Summi Pontificis potest infra annum executioni mandare suam ententiam ita texi in V. Sed si ordinar. b. t. n. c. Quaerenti ext i, c. oe potest Pud deleg. cibi notatur. Quo ad ultimum. Sciendum est , quod postquam Sententia lata est, non potest uspendi, ni Isi forte fuerit postulata restitutio in integrum in Princeps cognitionem commiserit tunc enim exec uti suspenditur, ita inquit ex ina n. bo t. no res. I. unica . C. Si saepius restit in integr psul. Item est alius casus , quando Papa commilitappellationem interpositam a suo Delegato cum clausula appellatione remota hoc facit scienter , nam hoc casu
Iurisdictio primi Iudicis dicitur suspensa quo ad executionem Sed quod primo b. t. c. Pastoralis si Praeterea de