장음표시 사용
231쪽
storia cons iciuntur. Tu Themistocli, qui tam anguste se vixille querebatur, supra centum septemque annos , omne aeuum adjecisti Alexandrum autem Magnum, qui inuidia fatorum intra trio e sim imi tertium extinctus est, ut cum orbes, de quo triumphauit, hactenus supersit, Scilii. Ite Reges, si videtur , Principesque , ite, Miro phara vestra alibi quam in aeternitate litera rum collocates saxum aliquod aut nes pio quem lapidem aduersus temporum diuturnitatem quicquam posse existimateri ora tores, poetasque historicos iii primis, flamines Musarum, laeternitatis sacerdotes, vestrae autem gloriae ac nominis praeconeS, negligit , si placet, ac pro iis simiam aut morionem saginate. Ipsa imperatri gentium , juris nosti genitrix ac mater, extra Historiam jam nusquam est orbis niuersi domina ac princeps , nusquam majestatena
extra literas tuetur. Cum autem, tot in illa ituas, tot arcus, temphi, porticus, basilicas, sepulcra, curias, columnas, quae in Urbe aut extra eam a principibus terrarum, si ea ternitatis consecrata fuerant, interiisse ideamus, adamanti quoque, quem durissimum interris perhibent, in quo fatalia Parcarum scita ac decreta , propter incredibilem rigorem summum incisa praedicant poc tae, si quae fuerant commissa, nusquam jam
232쪽
ellia; quid ni ita judicem, saxa, ferrum, chalybema aera, ipsas quoque artes quibus ista se commendant, infra ingenii humani vim acere ac majestatem 3 Si quis vestrum vel Historiam inspexit, Pompei theatrum ignorare non potest in quo more Gigantum, cum aetate ipsa contendisse quidamPrincipum videntur. Pompeius quippe ut mansurum struxerat, absumptum igne perditumque instaurauerat Tiberius, Caligula absoluit. Denuo
ambustum, Claudius refecit vetustate denuo consectum Theodoricus erexit. Nunc bi est, Auditores memoriam ac nomen quoque amiserat, si per Historiam liceret. Octauium res quas gessiiset, in immensa porticu, quam e manubiis, tanquam semper
extituram, constTuxisset, maxima cum cura depingenda , ac delineandas artificibus dedisse vestigia ejus, praeter ea qua te untur, aliquis ostendat. Rire cum jam nihil
ex ruinis tantis, nihil c Gothorum manibus& Vandalobum furiis, nihil ex naufragio fortunae, temporum diuturnitate, ac bellorum tempestate, praeter sola animi ac mentis monumenta euasisse videamus, scd quicquid hodie vel arant vel aedificant mortales, ni a nobis vindicetur, periturum,hujus autem vitae tam angustae ac caducae, famam atque cxistimationem in posteritatem, eloquentia atque in euio , propagandam lassurgamus, Auditores,
233쪽
tempus , ac momentum prope, quod ad excolendum hoc depositum tam grande , in quo nostram, ac eorum prope omnium quae nata sunt, memoriam, dignitatem,gloriam, ipsam denique aeternitatem diuinitas constituit, a qua caetera pendere voluit, animam ac mentem dico nostram ita extendamus, ut immortalitatis nostrae legem volente ac fauente Deo immortali, qui aeternitatis instrumenta nobis dedit, excessisse, reliquis autem omnibus, vitam ipsiri perennitatem.
contuliste videamur. Quod a sola prope Historia est exspectandum. De cujus praestantia .dignitate , quod
verba facientem haectenus nos audivistis, singulares vobis, Auditores,gratias labeo ago. Inprimis autem tibi, Nobilissime Lega te expressa majestatis Regiae imago, quod, Pompeium Magnum imitatus, Amplitudinem tantam auditorii nostri angustiis submittere Ignatus es ejus rei causa ipse ad nos, in urbem hanc venisti. Ego vicissim in enii hujus nostri angustias illius magnitudini, obscuritatem serenitati dico, dedico, addico.
234쪽
me prima Romanorum et te, prima eius populi virtute. Habita, cam in L. Lenna Flor . a primumbesium Punicum peruenisset.
QVod bonum faustum ac felix vobis mi
hi queri honestae voluntati vestra sit ac studio discendi, Auditotes Nobilissimi, adquii gentesimum fere Populi Romani Quiritium annum peruenimus. Quam aetatem primam, omni genere virtutum, quibus postea Romana res stetit, florentissimam, elegans in primis autor, L. Annaeus Florus, partim infantiam , partim adolescentiam vocauit. Credo, quod, quemadmodum in magnis viris, quanti sunt futuri aliquando, tanta in eorum animis atque actionibus aetate prima, semina apparent, quae , judicio paulatim accedente, experientia , ad maturitatem summam perducuntur: ita Pop. Romanus , quantus aliquando, cum imperium terrarum obtineret, euasurus esset, tantam de se spem initio praeberet. Mihi autem paulo aliter videri solet. Qiιippe rerum si gestarum in eatur numerus, ii imperii spectetur magnitudo, quae ad supremum paulatim fastigium ac culmen pervcnit , quae aetas justa recte autori nostro dicitur , fatebor equidem, quae
hactenus audiuimus, clementa tantum qua dam de initia, aut futtirae aliquando magnitudi-
235쪽
tiidinis praeludia fuisse. Sin praestantiam virorum Videamus , quos quingenti isti anni ediderunt , si virtutis excellentiam de animorum, in singulis si pietatem, si justitiam,
continentiam , fortitudinem, libertatis studium ingens & amorem, metuo, nevba adeXterna bella venietis , quorum prima ac maxima sunt Punica, post deuictam atque expugnatam Italiam, Pop. Romano , non magis cum externis gentibus , quam cum carum vitiis pugnandum fuisse judicetis quae nunquam ita expugnantur penitus, quin inanimis aliquod sui vestigium relinquant. Metuo, ne felicem judicetis populum terrarum principem, quamdiu suum ipse Tiberim , supremum habuit imperii limitem, quamdiu sub Regibus pauperin securus vi xit, quamdiu de proserendo tantum urbis pomoerio cogitauit, quamdiu in Italia sua latuit, quamdiu cum Etruscis, cum Latinis, Faliscis ac Samnitibus, , qui paginam 'tramque hactenus fecerunt, AEquis ac Vol-
scis luctatus est. Pertinacibus quidem, Auditores vicinis tamen hostibus finitimisque. qui, quod moribus iisdem, iisdem institutis
terentur, capti non caperent, neque quicquam transmarinum in urbem inferrent. Ne que dubito, quin, si aetatem cum aetate, hanc
cum reliquis, reliquas cum ista, comendatis, merito dicituri sitis,
236쪽
Ex insuere retro sublapsa referri
Ex quo, scilicet, Italia Carthaginem, Carthago aemula Italiam inuasit. Quare paulum subsistamus hic, si lubet, 'uandoquidem Historiam, non verba& voces, sicut lucum ligna, quod est apud Flaccum , aut
narrationem otiosam credere atque existimare oportet, cujus omnis in istionibus ac vita usus ac utilitas spectatur, quemadmodum qui profecturi sunt, priusquam vale,
timum amicis dicunt, terram quam relin-Quunt crebro intuenturi subinde amplecti solent ridem faciamus nos , prilisquam in Historia Romana illam omnium virtutum matrem, Italiam relinquimus. Itaque, quod olim statum erat, Auditores, manum Orimecum admouere, sivirtuti illi valedicite. Ruminemus si quid hactenus audiuimus, ut ejus recordatione animum pascamus Non enim posthac, ne erretis, Brutos QU.intiOS, Camillos, Decios, Dilla nominatu tutum,
Curios Fabriciosque audietis quibus, nisi aetas sua, is ortasse illa , cujus postea contemptus rem Romanam atque imperium pessundedit, simiplicitas obstaret, nemo esset, qui non reliquis praeferret. Nunc hoc amr- mare vobis possit in , quemadmodum aetate illa quam adolescentiam dicimus, omnia excitata magis sunt ac vegeta, citu illis omnia ad
237쪽
O S. Is ad virtutem excolendam magis integra, magis expedita ad defendendam libertatem atque acria uille cujus sanguine pariter atque animis, prima tum jecerunt fundamenta Vultis initium a pietate faciamus monjam Romuli augurium augustum, nec Pom
pilii religionem , quae ab ipse primum in
stituta semper cum imperio accreuit, Vt antiqua nimis hic commemoro Inuenietis tamen, sicut cremonias ac sacra, ita ipsam prope pietatem hac aetate natam elle neque quicquam sine numinis diuini compellatione aut publice aut priuatim, ne in procinctu quidem, ac prope inter ipsa arma gestum. Receptum ea tempestate erat , ut Romarius cum hoste conflicturus, postquam jam trimque cecinissent ligna, inhibito paulis per animi ardore, ad Orientem se conuerteret, Deos' ue immortales , t prospere ea res sibi Patriaeque uenarcet , posceret. Ab Horatiis id Cutiisque factum, fide digni autores testantur a quibus, duxisse originem videtur. Coelestes fuisse animos oportet, qui in ipso mortis limine, cum uxores, liberi, parentes, quicquid domi esset, quicquid esset in exercitu , morte eorum niteretur, in coelum, unde oriundos se sciebant, antequam in hostem, se conuerterent Deum immortalem vici otiae praeserrent c praeficerent. Ajunt, milites plerunque, postquam
238쪽
116 DAN IzLI HEIN set Isignum datum cst, si imbelles sint ac pauidi, non animo consistere non corpore , labare ac succidere illis poplites oberrare pedes, oculos hebescere ac praestringi, an primis vero ipsum a quo corpus dispensatur externari ac deficere animum si generosi, amentibus similes ferri in tostem . Vnde horrendus clamor ille, quem conflictu primo a Romano excitari solitum, historiae testantur ut neuter eo tempore, nec sorti nec
imbellis, in potestate tua videatur. Ille quidem multo minusci quia spe victoriae jam
plenus, anteuertit eam occupatque, neque
aliud tum cogitare potest. At diuini illi viri, prius colligebant animum quam effundebant, prius, ut Platonici loquuntur, in arcem rationis secedebant quam se impetu permitterent prius denique de Deo, quam delibertate , cujus causa omnia honesti suscipiunt, ac gerunt, quam de Penatibus ac focis, quam de propria salute, cogitabant. Neque ab ea cura vel imbellem suus timor si modo unquam timuit Romanus' vel audacem ardor suus auertebat. Nihil de bellorum auspiciis nunc dicam, quae reperta eo tempore non uno loco par Romanae majestati scriptor T. Liuius testatur. Quanta cujusque vel religio vel pietas, tanta rebus conclamatis apparere solet cujus fides cillustre documentum e bello Gallico petatur. Vrbem
239쪽
ORATIONEς. 2IT insensis imus Romano nomini tenebat laostis, neque vel praesidium vel spes in virtute crat. Tamen, quasi res humanae nusquam
Ponti sces, inquit Florus, famines, quicquid relligiosis imi in tempta erat, partim in doliis defossum terra recondunt, parti ui sua plaustrissecum auferunt. Virgia nessimul exsacerdotio Vesae nudope e fugientiasacra comitantur.
Adeo in patria versari quisque se credebar, si cum iis suis exularet. Nam de Fabio Pontifice quod addunt , proximum miraculo videtur quem per hostes medios , a Manlio, custode libertatis pariter de arcis, ad celebrandum in Quirinali sacrum, animo impavido demissum ferunt. Nihil de priuatis dicam. Inter quos Albunius fuisse sertur, qui depositis uxoreo liberis, uomnaetii tantaque festinatione, capta urbe atque expugnata, Vesta sacerdotes, cum Palladios acrisque reliquis in plaustrum recepit.
Adeo, inquit praeclare idem autor, tum quoque in ultimis , relligi publica priuatis asse- m antecedebat. Vultis constitutionem Reipublicae videamusὶ Haec est illa aetas, qua 't libertatem populo, ita libertati vindicem illius consulem consuli autoritatem plenam
dedit, nimiam eripuit. Eadem dicendi juris causa per supremi magistratus absentiam,
240쪽
118 DANIELI HEINs II praetorem eadem supremi magistratus coercendi causa, tribunos aedilec eadem, ne suirimi magistratus exolesceIet autoritas, Regem pollea naturum cum ambitioni locus esset, Dictatorem dedit. A quibus institutis quantum postea Respublica recessit,
credite, Auditores, tantum aut de majestate imperii, aut de libertate decessisse populi. Quod ruina tandem urbis, quam a ternam
fore Dii, homines jam spopondisse videbantur , satis confirmauit ut mihi quidem prius ab adolescentia ad senectutem quam
ad vegetam aetatem peruenisse videatur. Si quis nimia nobilitate aut virtute insolesceret, si quis ciuitatis otium turbaret , aderat continuo vir validus Macer, cujus verba allium .pultem redolerent, ingenti potestate ac sacratis armatus leo ibus , Camillum aliquem aut Manlium Gallorum adhuc sanguine stillantem , si res posceret, in vincula abduceret ingratus in hos , si videtur, publice non parum salutaris. Ni enim uictoque animo, prona semper ad ambitionem a virtute via est, nisi aliena inhibetur potestate qui excessit suam. is enim
Sullam ne proscriberet, Carsirem ne Dactaturam inuaderet, Neronem ne urbem incenderet, repressi, Nam quae maxime aetate hac plerisque displicet potestas, ea conscruata reliquas seruauit , soluta imperium