The gate to Caesar: by William C. Collar

31쪽

BOOK Π. 13Bus the oldier an lieuienanis How hates M. 20. Caesari omnia uno tempore erant agenda: vexillum

proponendum, Signum tuba dandum, ab opere revocandi milites, acies instruenda milite cohortandi, Ignum damdum. Quarum rerum magnam partem temporis brevitas et successus hosti' impediebat. Sed erat subsidio scientia atque usus militum, quod superioribus proeliis exercitati, non minus commode ipsi sibi praescribereqqam ab aliis doceri poterant. Praeterea ab opere imgunsque legionibus singulos legatos Caesar discedere vetuerat. Hi propter propinquitatem et celeritatem is hostium nihil iam Caesaris imperium exspectabant, Sed

per se quae videbantur administrabant. γ

hiis bestissi ore the oldiera canim themaelves. Σ1. Caesar necessariis rebus imperatis ad cohortandos milites decucurrit et ad legionem decimam devenit. Μilites non longiore oratione cohortatus quam uti suae pristinae virtutis memoriam retinerent neu perturb rentur animo hostiumque impetum fortiter sustinerent,

quod non longe hostes aberant, pr0eli committendi signum dedi Ἀtque in alteram partem item cohortandi causa profectus pugnantibus occurrit 'Temporis tanta fuit exiguitas hostiumque tam paratus ad dimicandum

animus, ut non modo ad insignia adcommodanda, sed is etiam ad galeas induendas scutisque tegimenta detrudenda

tempus defuerit Quam in partem quisque ab opere o u

32쪽

14 NAAR' GALLIO ARdevenit quaeque prima signa conspexit, ad haec constitit, ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret.

Aut confusion in the batile the commander canio latis. o2 Instructo exercitu magis ut loci natura deiectusque collis et necessitas temporis quam ut rei militaris ratio atque ordo postulabat, fiebat ut aliae legiones alia in parte hostibus resisterent saepibus autem densissimis, ut ante demonstravimus, interiectis prospectus impediebatur, ut neque certa Subsidia conlocari, neque ab unc omnia imperia administrari possent. Itaque in tanta rerum iniquitate, fortunae quoque ventu varii equin

bantur. letootus, dec itas,' noministro, asso 20.

Tatio, scientia. Imuulina, varietas. Interiolo interpono. . eventus, ca8M.

- batile semctora stois against Gesar. m. Legioni nonae et decimae mllites, ut in sinistra parte acie constiterant, Atrebates cursu ac lassitudine exanimato Vulneribusque confectos celeriter ex loco superiore in flumen compulerunt. 'um eos transires conante i ecuti, gladiis magnam fartem eorum intemfocorunt i Ipsi transire flumen non dubitaverunt et in locum iniquum progressi, hostes redintegrato proelio in fugam coniecerunt. Item alia in parte diversae duae lesiones, undecima et octava, ex loco superiore in ipsis

33쪽

BOOK Π. 15

fluminis ripis proeliabantur . At totis fero a fronte et o ab sinistra parte nudatis castris, omnes Nervii confertissimo agmine duce Boduognato, qui summam imperi

tenebat, ad eum locum contenderunt; quorum Par aperto latere legiones circumsenire, par Summum RStrorum

locum petere coepit is

2 . Eodem tempore equites nostri levisque armaturaepedites, qui cum iis una fuerant, cum se in castra reciperent, hostibus Occurrebant e rursus aliam in partem fugam petebant; et calon , praedandi causa egressi, cum respexissent et hoste in nostris castris versari vidissent, praecipites fugae sese mandabant, Simul eorum qui cum impedimentis Veniebant clamor fremitusque oriebatur, aliique aliam in partem perterriti ferebantur. Quibus omnibus rebus permoti sunt equites Treveri, qui auxili causa ab civitate ad Caesarem missi ovenerant. Ergo cum multitudine hostium captra compleri, leghnes premi et paene circumventa teneri catinnes, equites, funditores in omnes partes fugere vilissent, desperatis nostris rebus, domum contenderunt atque R manos pulsos superatosque civitati renuntiaverunt is

34쪽

moesar a molneas and courage ave his myy 5. Caesar ab decimae legionis cohortatione ad devirum cornu profectus suos urgeri et duodecimae legionis confertos milites sibi ipsos ad pugnam esse impedimento vidit. Quartae cohortis omnes centuriones occisi sunt et, signifer interfecto, signum est amissum Reliquarum cohortium Omnes fere centuriones aut Vulnerati aut occisi sunt, in his primipilus P. Sextius Baculus, fortissimus vir, multis gravibusque Vulneribus confectus ut iam Se sustinere non posset. mis rebus reliquos esse tardiores 1 Vidit Caesar et nonnullos deserto proelio excedere ac tela Vitare hostes autem neque a fronte ex inferiore loco subeuntes intermittere et ab utroque latere instare, et rem esse in angusto, neque ullum esse subsidium quod submitti posset Tum Vero scuto uni militi detracto, et quod ipse eo sine scuto Venerat, in primam aciem princessit, centurionibusque nominatim appellatis, reliquos cohortatus milites signa inferre et manipulos laxare iussit,

quo facilius gladiis liti possent. dius adventu spe inlata militibus ac redintegrato animo paulum hostium impetusa tardatus est..

confectus, defessus, 23. Infero 2 ci do ad femo.

26. Caesar cum septimam legionem, quae iuXt comatiterat, item urgeri ab hoste vidisset, tribunos ditum nonuit ut paulatim sese legiones coniungerent. Quo

35쪽

facto, cum alius alii subsidium ferret, audacius resisterea fortius pugnare coeperunt. Interim milites legionum duarum, quae tu novissimo agmine praesidi impedimemtis fuerant, proelio nuntiato cursu incitato in summo colle ab hostibus conspiciebantur et T. Labienus castris hostium potitus decimam legionem subsidio nostris misit.

Qui cum quo in loco res esset, quantoque in periculo cra mira et legiones et imperator Verareretur, Og ViSSent,

nihil ad celeritatem sibi reliqui fecerunt

In the ferce resti the brave Nerviii under. 27. Horum adventu tanta rerum commutatio est facta ut nostri, etiam qui vulneribus confecti procubuissent, proelium redintegrarent equites vero, ut turpitudinem fugae virtute delerent, omnibus in locis pugnae se legionariis militibus praeferrentIn t hostes etiam in extrema spe salutis maximam virtutem praestiterunt; nam cum primi eorum cecidissent, proximi iacentibus comitibus insistebant atque ex eorum corporibus pugnabant; his deiectis et coacervatis adaveribus, ceteri ut ex tumulo tela in nostros coniciebant et pila intercepta remittebant; Mut iudicari deberet non nequiquam tantae Virtutis homine ausos esse transire latissimum lumen, ascendere altissima ripas, ubIre iniquissimum locum quae facilia ex

dissicillimis animi magnitudo redeger'

36쪽

ac nomine Nerviorum redacto, maiore natu, quo una cum pueris mulieribusque in paludes coniectos dixeramus, consensu omnium qui supererant legatos ad Caesarem miserunt seque ei dediderunt. Postea in commemoranda civitatis calamitate, ex sexcentis ad tre SenatoreS, ex hominum milibus LX Vix ad quingentos qui arma ferre POSSent, Sese redacto esse dixerunt Quos Caesar ut in miseros ac supplices usus misericordia videretur, nixo gentissime conservavit suisquo finibus atque oppidis uti iussit et finitimis imperavit ut ab iniuria et maleficio se suosque prohiberent.

rae Aduatuci frescire t marii desperate re8istance. 29. Aduatuci, qui cum omnibus copiis auxilio Nerviis Veniebant, hac pugna nuntiata ex itinere domum reVerterunt cunctis oppidis castellisque desertis sua omnia in unum oppidum egregie matura munitum contulerunt. Quod ex omnibus in circuitu partibus altissimas rupes despectusque habebat, sed una ex parte leuiter adclivis aditus relinquebatur; quem locum duplici altissimo muro munierant tum magni ponderis saxa et praeacutas trabes in muro conlocabant apsi erant ex Cimbria Teutonisquero prognati, qui, cum iter in provinciam nostram atque Italiam facerent, custodiam ex suis a praesidium SeXmnia hominum reliquerunt mi post eorum obitum

37쪽

multos annos a 1nitimis exagitati, consensu eorum omnium hunc sibi domicilio locum delegerunt

From heir alia the iciunt the Romana. 30 Ac primo adventu exercitus nostri crebras ex oppido excursiones faciebant parvulisque proeliis cum nostris contendebant; postea Vallo pedum II in circuitu XV milium crebrisque castellis circummuniti oppido sese continebant. Ubi vineis actis aggere exstructo turrim procul constitui Viderunt, primum inridere ex muro atque increpitare vocibus coeperunt, quod tanta machinatio ab tanto spatio iustrueretur quibusnam manibus aut quibus viribus praesertim homines tantula staturae urrim tanti oneris in muro sese conlocare confiderenti ro

But soon the lose con eno an osse t surrenderi 31. Ubiis ero turrim moveri et adpropinquare moeni, bus Viderum, nova atque inusitata specie commoti legatos

ad Caesarem de pacem finiati qui ad hunc modum Iocuti

sunt: duatuo non existimant Romanos sine ope divIna bellum gerere, uia tautae altitudini machinatione tanta sceleritate promovere possint itaque se suaque omnia eorum potostati permittunt. Unum petunt a forte

38쪽

Caesar pro sua clementia ac mansuetudine statuerit Aduatucos esse conservandos, ne eos armis despoliet.

ro omnes fere fInitimi sunt inim1ci ac eorum virtuti invident, a quibus se defendere traditis armis non poterunt. Sibi praestet, si in eum casum deducantur, quamVis fortunam a populo Romano pati, quam ab inimicis per cruciatum interfici.

The must discim, ut re promise protection. 32. Ad haec Caesar respondit: Magis consuetudine mea quam merito Vestro civitatem conservabo, si priusquam murum aries attigerit, vos dedideritis sed deditionis nulla est condicio nisi armis traditis. Id quod in Nerviis foci faciam finitimisque imperabo ne quam iniuriam dediticiis populi Oiaani 1nferant.' Re nuntiata ad suos, quae imperarentur facere dixerunt. Armorum tanta multitudo de muro in fossam quae erat ante Oppidum iacta est, ut pro summam muri aggerisque altito tudinem acervi eorum adaequarent, et tamen circiter pars tertia, ut postea perspectum est, celata atque in oppido retenta est. Deinde portis patefactis eo die pace sunt

usi oppidani.

DPlus durem, ante quam. Dr De paene 28. Oecllito, truditio 12. olrolter, ad 19. initimus, ιcinus 2. Derapiolo inteἰIesso. infero fero, facis. Preternolo, aperis.

39쪽

BOOK Π. 21 Aramve das for Nedom, ut a terribis a te. 23. Sub vesperum Caesar portas claudi mllitesque ex oppido exire iussit. oppidaria donsilio ante inito, ut intellectum est, quod deditione facta nostros praesidia

deducturos aut denique indiligentius servaturos crediderant, tertia vigilia, qua minime arduus ad nostra muni stiones ascensus videbatur, omnibus copiis repentino ex oppido eruptionem fecerunt Celeriter, ut ante Caesar imperarat, ignibus significatione facta ex proximis c stellis eo concursum est. 1 ut pugnatum est acriter ab hostibus in extrema spe salutis iniquo loco contra OS qui ex vallo turribusque tela iacerent, cum in una Virtute omnis spes salutis consisteret occisis ad hominum

milibus quattuor reliqui in oppidum reiecti sunt. Ῥostr dio eius diei refractis portis, cum iam defenderet nemo, atque inimmissis militibus nostris sectionem eius oppidi suniversam Caesar vendidit iis qui emerant capitum

numerus ad eum relatus estissium quinquaginta trium.

At the maritime nations submit to the Romana. 34. Eodem tempore a P. Crasso, quem cum legione una miserat ad Venetos, Unellos, Osismos, curiosolitas, Esuvios, Aulercos, i dones, quae sunt maritimae civitates Oceanumque attingunt, certior factus est Omnes eas civitates in dicionem potestatemque populi Romani esse

40쪽

22 o AR' GALLIO AR. udate or hed an bisecling. Roma Volo in inanis the 9Od3. 35. His rebus gestis omni Gallia pacsita, tanta huius belli ad barbaros opinio perlata est uti ab iis nationibus quae trans Rhenum incolerent mitterentur legati ad Caesarem, qui se obsides daturas, imperata facturas pollis cerentur. Quas legatione Caesar, quod in Italiam Illyricumque properabat, inita proxima aestate ad se reverti iussit. Ipse in Carnutes, Andes Turonesque, quae obtates propinquae his locis erant ubi bellum gesserui, legionibus in hibernacula deductis, in Italiam profectusio est ob easque res ex litteris Caesaris dies quindecim supplicatio decreta est, quod ante id tempus accidit nullia