장음표시 사용
131쪽
nouod sc in iis eontineter Mannunt enim, ut passo aliqua iistens sine materia aeri pene evanescit, At mixtum recedit, cum coloraue- rit solum δ
Idem autem hoe contingit, in alijs. Manifestuvi est igitur ex iis, quae dicta sunt, quod est mixtio,&quid est, propter
Quoniam sunt quaedam talia, qualia sunt ab inuicem passibilia, facile terniinabilia,& facile diuisibiliar hae enim neq; corrupta es.se neeessarium est mixta,ne que possunt eadem simpliciter essς - .s neque compositionem esse mixtionem eorum,neque ad
senium lxo sed mistibile quidem est.
quanto facile terminabile existens passivum fuerit &adtiuuin, tali miscibile rix ad aequivocum enim misciterum autem veluti formes, ac species activum. 3 Atque hoc in stanno &etere contingit. Nam aeri stannum admixtum quasi materiam propriam, pr priumque non habeat corpus, sed quaedam sit arris affectio,cum miscetur, pone totum evanescit, ac difflatur,&ob exiguam , quam retinet, substantiam, ipsum tantummodo aes colorare vide tur. Idem vero,& in alijs rebus accidit . Ex his igitur quae in toto hoc postremo de mixtione tractat dicta sunt, manifestum est,an mixtio sit,quid mixtionis nomen significe , propter quam existat causam, quaenam entia misceri apta sint. Atque miscibilia videntur ea, quae vicissim agere, ac pati, alienum facile terminum suscipere,&diuidi facillime possunt. Hec enim, ut consentiunt omnes, nec omnino intertiare necesse est, nec eadem, integraq; simpliciter manere, sed in commune quandam, mediamque verti naturam Oporistet ' Hoc autem modo miscibilium haud compositio videtur mixtio, quae
sic sensibus latum modo appareat, que admodum senserunt Veteres. Q Quamobrem id miscibile quidem erit, quod activum,ac passivum existens, alienum facile terminum potest suscipere,, cueo miscetur quod easdem habet conditiones: miscibilia enim, idem nomena Disitias by Cooste
132쪽
men, de easdem essentiales conditiones obtinent. Mixtio vero miscibilium alteratorum eritinio. hoc est, miscibilium unio, quae propria actualitate deperdita, quodam proinde modo alterata, ac refracta sub alio communi, medioq; existunt actu. vere,propri que mixtum efficiunt.
neci passione pertractatio , quomodo ijs c6- petant, quae suapte na- tura agere, ac pati queunt. Atq; de substantiali rerum ortu,
ac interitu quid sit, quibus insit rebus, quam ob causam existat copiose di-Σimus 3 Praeterea, de ipsa quoque alteratione quid sit, inuosa cito ab ortu simplici, absolutoq; differat explica uimus ' Reliquum nunc est, ut devo. catis clementia consideremus, ecqui-- bus
Tex G Deiri ixtione igitur,& tactu, e de ipso facere, lati dictuni est , quomodo existunt in rebus,quae transmutantur secundunt naturain: I. amplies autem de penesiastione, corruptione simplici,quomodo est, Meilius,&propter quam causa inci si iniliter autem,& de altera. tione dictom est,quid alterari. quam habet differentia eorum,nu'st quodque. Reliquum autem est consis derare eina vocata eleinelu
133쪽
ptio omnibus natui a coli sistentibus substantiis, non siis ne sensibilibus corporibus.
amorem autem subiecta rara teriain hi quidem inquiunt esse unam, ast aerem ponentes, aut igne, aut aliquid illediunt liorum, corpus existens, ta separ bile a 3 Hi autet pultes secundum
bus corpora mixta, veluti ex proprIa M. certaq; materia fiunt, in constant. Ne que enim absque sensibilibus corpori ibus, seu elementis qilar cum praecipuum tactus feriant, excitetq; sensum, ob peculiares sibi a natura concestas affectiones, prima nuncupantur sensii bilia, ortum, ac interitum mixta subeunt 'corpora, quae ut proprium, ultimumq; naturae scopu consideramus, ideoq; natura consistentes substantias vocamus. Verum antequam propriam element torum naturam, quam ad mixta relata sortiuntur corpora, eorumq; in uesti .gemus numerum, ' prima haudquaquam esse rerum elementa, ac princi
pia ed ex prioribus sit; principis esse
composita demonstrandum est, ut transmutari inuiccm posse mixto ruinielementa corporum appareat weo-lrum corruat error, qui ex elementis, veluti ex primi, ultimaq; materia conristitui mixta censent. I Quidam igitur e veteribus Philosophis unicum tantummodo elementatum, atq; unam statuunt materiam umqua tamen assignanda minime consen tiunt, y cum alij aerem, alij ignem, allij quoddam medium inter haec invehant corpus actu per se existens, atque ab aliis seiunctum elementis 3 Quidam;
lucro inquiunt plura esse rerum clamen
134쪽
ta. quorum alij ignem, ac terram a Lferunt, alij liis addunt aerem, alij quavi Empedocles s Attamen ex his aut coeuntibus, ac dissolutis, aut penes a Lfectiones alteratis res gigni, ac interire 'nanimi consensu omnes a firmant. Sic autem arguunt, ut corpora haera prima rerum principia esse probent. Quaecumque in suo genere prima sunt, aliorum principia atquel elementa videntur, sed quae assignata sunt corpora, aut omnia,aut quaedam omnium prima sunt,ergo aliorum principia, Melemen
In hac argumentatione quoad maiorem propositionem spectat absq; vllo scrupulo cocedi potest. R Etenim fateri consentaneum est, ea qua omnium Prima sunt, rerum principia, atq; elementa esse, quicquid sit de modo, quo ex his generatio rerum, ac interitus ac cidit, aut quia per unionem, dissolutionemve transmutentur, aut quia alterata dumtaxat mutationem subeant, etsir patebit, verum haud sit corporea indicata elementa prima rerum principia esse. At qui unicam praeter elementa statuunt materiam , quae aetu existat corpus, 4bijs seiungi queat, maxime errant. Neque enim fieri potest, ut sensibile actu existat corpus, quod nullam ex primis, ac sensibilibus uin y quali-
Η eni martem,Sc terram, ii autem, S has , de aetem ter tiani,hi alitem , et quam qnartima, ut Empedo. cies; ex quibus congregatis inses: retratis, aut alteratis contingere generationem,S corruptionem rebus.
lsia,&elementa bene se habet dicere, sit coiisesium, exquibiis transmutatis, aut secundum aliam transmutationem contingit generationeiri esse, de corrupi ouem.
materiam praeter dictauiane autem separabileiii, i cor, porcam, peccant:
Impossibile enim est sine contrarietate esse corpus hoc sensibile existens. Disitiro b Corale
135쪽
4 Aut enim leue,aut graue,aut caliduna, au frigiduin necesse est esse insiliis hoc , quod quidem di*unt se prius
mae 4 ruet autem in Timeo scriptii est nullam habet determinationem.
a Non ense dixit inanisestealud omne recipiens s sv raui rabulonentis: 3 nee timet illo, die in esse elementityri et ut antrum emi Bux eis.
qualitatibus suapte natura Inuolaato Quare medium,atq; infinitum, quoa praeter elemo, inuehunt corpus, re
rumq; principium asserunt aut graue, aut leue, aut calidii aut frigidum erit. At si calidum, ac leue sit ex recessitate aer ut igni erit frigiduin a graue terra laqua,aut saltem exhiscotia
tum corpus, non igitur unumstissibila actu praeter elementa existens corpus cilapcssibile est.. rix Verum, in eo defecit Plato deprima rerum materia loquens, quod imTimeo ipsius naturam obscure, di con fuse tetigit. Neque enim clare deteris minauit,an materia prima, quam lammarum omnium locum, receptacu-hini dixit, ab elementis seiungi, dirabsa
que iis aeo vim e ullo modo posset . Atquinuisi hauit Plato,cum prius. vni , elementis subiecerit materiam
postea autem de elementorum genuo ratione loquens, haud ilia utatur,ses ex superficiebus clementa constitui aia
ferat. 6 Hanc autem subiectam mateariam exemplo auri declarat , aitq; ut ex auro Opera quaecumque aurea fiunt, se ex ea omnia elamcnta fieri. Quare cum corpora hac artificiata a subiecta denominentur materia, eodem modo, di naturalia corpora ab immutabati, in
via insunt , materia propriam sonui
136쪽
nomen censet Sed minus quidem recte hoc dici videtur, quandoquidem
naturales potius a torma a qua in proprio esse constituuntur,quam a materia denominentur. Etenim quia in alteratione non mutatur subiectum sen
sibile, sed manet idem substantiali ser
uata forma , recte a subiecta materia sumitur denominatio. At in gener cone, atque interitu, quia subitantialis mutatur serma, haud ex materia, qua permanet Oritur nomen ed ex forma, quaerem in proprio esse constituit.
Atque hoc pacto rectissime Plato a subiecta materia statuas aureas dici aD Ar mat cum artificialis statuae figura inccidcns sit, auri autem larma subitan-tia, qua esse,numenq; prouenit. Secus Vero in rcbus naturalibus accidit in quibus forma haud accidens esti, sed substantia , quae proprium csse constituit, iureq; nomen tribuit. 4 Is autem,in Platoni potest adscri- Uierri r quod elementa, quae solida sidentur corpora, eae: superficiebus , tamquam ex materia constare , cineas diuidi censet. Neque enim fieri postest ut superficies, quae indivisibilis corporis terminus est, ipsum veluti prima
ingrediatur materia. -His Verum licet Veteres corpora sen-
sibilia , seu elementa ex quibus co stant
s sed hoe non bene dieinia. ho modo dictum.
Sed quoraim quidem altera tio est, ita,
et quorum autem fineratio,&corrupti , impossibile illa appellari, ex quibus gener tum est: i
8Quamuis,inquit, longe, tulimum esIet aurum dicere unumquodq; eile. sed elementis existentibus solidis usque ad planities s ei dissolutione nua Impossibile amem materia prunam planities esse.
i Nos autem dici inus, aliqua materiam corporum sensit bilium, sed hanc non separ
137쪽
.hilam, sed semper eum contrarietat e qua generantu vocata eleincnta.
a Determinatum est autem debis. exactius in alijs. a. s domen quoniam, schoemodo sunt ex matpria Orpora prima determinandum est, Sc de his. η Principium quidem in primum existimantes esse materiam , inseparabilem quide, subiectam autem contrari js.s Neque enim calidum materia est frigido,neq; hoc calido,sed susiectu ambobus.
potentia corpus lentibile principium est. Secundum autem contra trietates, dico istem, vicali l
que haud per se posse consistere, sed
cum aliqua semper forma, certaue qualitate coniunctam esse, atque ex ea sen-ssibilia gigni corpora, quae dicuntur Glementa, censemus. At de his maiori cum diligentia in physicis determinatum est. 3 Nuncta inen breuiter de ipsa materia dicendum est, quomodo ex ea,cum certa quadam temperie qualitatum elementa fiant . Atque id existimandum est, principium,ex quo primo elementa fiunt, materiam esse, quae ab ipsis quidem formis certisue qualitatibus seiungi nequit, sed ij perpetuo, ac indisIolubili nexu iuncta subiicitur. Neque enim calidum praecise sumptum frigido, ut propria substerni tur materia, atque ipsius actionem suscipit, neque calido frigidum, sed tertium quoddam subiectum esse oportet,
in quo ambo suscipiantur contraria. ina propter hunc ex parte materialium t causarum ordinem in producendis Glementis considerare possumus. Nam primo quidem ipsa inest materia quae sensibile corpus seu elementum potestate est ' Deinde primarum temperies qualitatum, ut caliditatis, fru
giditatis, quae ipsam praeparat, ac disponit
138쪽
nit materiam, ipsiusque potentiam ad certam suscipiendam formam determinat. 3 Postremo iam ipsum constitutum elementum adest, propria ipsius genita forma, ut ignis, aqua. alia huiusmodi, atque ex iis tamquam ex materia corpora mixta fiunt. 9 Etenim vicissim pugnant, cin se inuicem transmutantur elementa, ut sic ad mixtorum compositionem concurrere queant. 3οΗinc patet error Empedoclis,ct ali rum quorundam , qui transmutari inuicem posse elementa negant. U Si enim id verum esset, omnis tolleretur de medio alteratio, quam tamen ipsi concedunt. Probatur, nam alteratio in ei mentis eo usque potest procedere, ut eorum substantiam interimat, quatenus existentem iiij temperiem qualitatum auferre apta est, quare si alterationem pati queunt elementa, cin substantia quoque mutationem subire post unt: at Empedocles, alij que transmutari et cimenta posse negant ergo, alterari
ietiam posse negare coguntur. Nec sero e eo quod inuicem transmutetur Clementa, existimandum est ipsas etiam qualitates prscis e sumptas inuicem tras mutari posse. Eicnim contrarium per se acceptum in aliud mutari contrarium
Con potest . u Qusniam igitur ex di-:etis constat corporea elementa primam
Tertio itu em diis ignis, Daqira,& talia. Π Hentem transmutanciar; in se inuicem. Ioat non ut Empedocles, alij dicunt. r Neque enim esset alter tim
Insed non minus, it eoic potas, qualia, & quot dicendum principia. Disitiro b Corale
139쪽
r 'lii enim supponentes v-tunturAE non dicunt,qirare, aut rasa,aut toti
- Quoni mittiturq iaerimus sensibilis corporis, incipia,
hoc autem est tangibilis,langibile autem cuius est sensus tactus, inanisestum est quod
non omnes cotrarietates corta oris ornias S principia i ais
ci uotie solum qualecundum in nu secundum e mirietatemen in disserunt. secundum tantibilentis uarict iri 3 Ideo neq; albedo, neq; nigredo,neq; dulcedoacama
ritudo, si iii inter autὰ ne ali rum sentibili uni cotrarietatu aliqui Musteminitiu .
haudquaquam esse materiam atque ea ut mixtorum corpo tum principia consideramus, hoc de iis cognoscere satis
non est, sed eor uln in uestigare naturant , ac numerum oportet. ' Neque inm
Cum ergo ea quaeramus qualit res, quae vel uti formisensibilia constituunt corpora, ea nempe, quae tangibilia sutat, ain tactus percipiuntur sensu, haec enim est omnium corruptibilium conditio corporiam , ut sodesta s db. gnoscantur sensu, manifestum est haud Omnes qualitateS, formas principia
sensibitis constitutiva corpomini: aedea avium, quae senseractus percipi, deco in aptarisunt ima motui
corpora,ex quibus ilia perae institio vena fiunt, mutuo acti AE passi uacum lat. ex necessitate contrarietatem habent, atque hanc primario conditionem
tangi es obtinentqualidates 1 Quis ob rem nec .ibrilo. nigredo mecdulcedo amaritudo, nec aliae quas
ali sensust ercipiunt quailitates corpo--amaast corru,
140쪽
corruptibilibus haudquaquam in sint
corporibus. Obij cies, qualitates natura priores magis habent rationem principii, quam qualitates natura po-iteriores, sed qualitates visibiles sunt natura priores an bilibus, propterea quod sensus visus sit natura prior sensu tactus, ergo qualitates potius visibiles, quam tangibiles corporum sensibilium formae sunt ' Respondeo et si visus sit prior tacitu, ideoq; visus obiectum prius esse tactus videatur obiecto 1 haud visibiles qualitates tangibilis esse cor. poris affectiones, quatenus tangibile
est , sed quatenus aliam quandam rationem habet. Quare cum omnium corruptibilium principia corporum quae-xamus, atque omnia tangibilia sint corpora , minime autem visibilia, tangibiles potius qualitates primorum statuimus corporum principia, quam visibiles, si et si natura , ac nobilitate iis esse
Sed omnes inter se diuidere, ac distinguere tangibiles qualitates oportet, ut alijs dimissis eas tantummodo sumamus, quae prima sunt, ipsaque elementa, ut propriae formae ac principia constituunt Sunt ergo tangibiles qualitates hae, calidum, frigidum ii c. cum humidum, grauc, cue, durum, molle, lubricum, aridum, asperum, la
Quamuis prior est visu ta. etu, quapropter, dosiibiectu prius is Sed non incorporis tanti. bilis pallio, secun .luin quod tangibile, ted secundunt al
etsi fuit natura prius. Tex. 8. Ipse runt istem tangibiliudiuidendii ni quales ritirae disterunt te, contrarietates.s sui it autem contrariotates secundunt tactum hc,cal fu, frigi una. siccum luimiduiri, raue,leue,durum, moi e, lubricum, aridum, asperum,lAE