장음표시 사용
31쪽
3 Quod autem, Se liis determinatis admirabilem labri dubitation cita,riirtus dili genter et ' inquirendum quoino do est simplex generatio, i ii ex potentia ente, siue etiaquodammodo aliter.
Dubitabit enim aliquiς, an sit substantiet generatio, ol. uuis, sed non filis& tanti, aut ipsius, bi.eodem autem Ilio. do,& de corruptione. Si enim quid generatur,manifestum est,quod erit potentii subilantia aliqua,aictu au te non,ex qua generatio erit, Z in quam necesse est id tras mutari,quod corrumpitur.
, trussiturin erit quid linicalioru in actu dico autem,Vt nunquid erit quantum, aut quale,aut ubi id quod potentia solum cst hoc.& ens,si min pliciter autena, non hoccine,
si enim nihil,sed omnia potentia, Te parabile accidet id esse, quoa sic est non ens, insuper quod maxime iis mentes erant,qui primi philosophati sunt,ex nullo generari praeexistente. S.Tho s. Si autem hoc quidem, esse hoc aliquid,aut substantiam, no existet,scd aliorum quidpiani ridicaluentora erunt,
non ens. U Sed his determinatis id rumsum exacte disquiramus oportet, quod miram habet amb guitatem , quonam pacto simplex generatio sit, siue e cente in potentia, siue alio quouis modo fiat. Dubitabit' enim aliquis, an proprie gignatur, ac intereat substantia, & hoc aliquid Neq; enim de alteratione, quae ad quale , nec de accretione, quae ad quantum,nec de latione, quae ad ipsum terminatur ubi licet ambigere. α Et sane si quid gignitur, quandam fateri cogimur naturam, quae substantia non actu, sed potestate sit, ex qua vi subiecto generatio fiat,& in quam id transmutari queat, quod interit sotrum igitur huic naturae, quae hoc aliquid, substantia potestate est, actu vero,&simpliciter, nec substantia, nec hoc aliquid videtur, ex alijs praedicamentis quidpiam actu inerit, ut quale,aut qua tum, aut ubi, an potius nihil Si ha enatura. quam materiam dicimus, actu
habet nihil, sed omnia potestate est, id, quod actu nullum ens est, separabile
erit, atque in rerum natura subsistet, idque praeterea accidet, quod maxime horruerunt ij, qui philosophari carpe. runt,ex nihilo omnia prae existete gigni.
Quod si materia substantia quidem,& hoc aliquid potestate sit, sed actu ex alijs praedicamentis quidpiam habeat,
32쪽
affectiones,4 accidentia,ut antea quoque diximus,ab ea, quae actu substantia est ei ungi, ac seorsim existere pol runt. At haec absurda, imposibilia sunt, vana ergo prioris difficultatis allata solutio est, substantiam ex materia gigni,quae potestate substantia sit. Atque ut facilior dissicultatis huius pateat solutio, aliud quoddam adnectendum dubium est, quo declarato, ac soluto prioris quoque dissicultatis elu
Id igitur speculari, ac scire eniten.
dum est, quam ob causam perpetua, ac perenni successione eorum ortus, ac interitus existant, 'uae,&penes substantiam,&penes aflectiones, accidentia oriuntur,in occidunt. i. Quoniam vero duplex rerum ortus, atq; interitus causa est, altera quidem efficiens, unde motus principium est, altera autem materialis , ex qua praeexistente res fiunt, constant, materialem dumtaxat perpetuae generationis causam contemplari oportet. Ericiens autem, quo nunquam rerum ortus, ac interitus deficiunt, quemadmodum ex libris apparet, in quibus de motu egim', esse duplex videtur Aliud quidem per totam aeternitatem immobile, ut mouens primum , a quo unus eternus,ac perpetuus exit motus. Aliud
quemadmodum dIxImvis' parabiles passiones a substan
Et de his igitur quantiam fieri potest tractandum est,mquae causa sit,ut generatio se per sit,& quae sinpliciter, Nquae secundum partem. a philopenus. F.Thomas a Tex. 6 Cum aute sit eausa, a qui de unde principium motus
esse diximus,una autem n ateria,talem causam dicere o. porteti
in de motusermonibus,quod est illud quide immobile per omne lepus, hoc vero quod mouetur semper.
33쪽
Horam autem deamin il quia ξ Principio distinguere prioris est philosophiae. De eo autem quod propterea quod continue mouetur, alia mouet, posterius alIigni duin est.quq talis eorum,' aqsingularia dicunt,causa etia Nuc autem eatri, quae ut in materiae specie ponitur, causam dicamuri ob quam semper generatio,in corruptio non deficiunt s.cundum,a.
Simul enim sorsitan hoe see manifestum taeeo, quod nunc dubitaxum est,quonain pacto oporteat dicere de simplici generatione, & corruisptione. Tex. s. imabet autem dubitationem idoneam, d quae causa sit,ut connect Hur generatior, si itidem quod corrumpi
tu ad nor ens abit non ensautein nihil est, neque enim quid.deq; quale,neq;quantuneq; ubi plum non ens.
rtina, quae sunt, abit, cur non cosumptum est iamdudum, di inane ipsum uniuersu ui:
vero semper mobile, ut caeleste corpus, quod perennem, continuam successionem motuum eri cito Atq; de primo quidem,& immobili principio exa, cte disserere ad primum Philosophum spectat ' De eo autem, quod perpetuo agitatum motu caetera mouet, posterius contemplandum est, cum caelestis motione corporis quaecumque in lablunari hoc mundo existunt in diuidua perpetua oriri successione, atque interire, aeternamque seruare speciem docebimus. Qiiamobrem in praesentia materialem dumtaxat afferre causam oportet ob quam rerum ortus, atq; interitus deficere nequeant. φ Hac enim perpetuae generationis cognita causa patebit quonam modo proposita de simplici rerum Ortu, atque interitu solui discultas queat.
Congrua y vero, arduaque emergit dubitatio, quam ob causam generationi semper cohaereat generatio,& altera alteram subinde sequatur. - Eteni incorruptio in non ens abit, atque nonens esse nihil videtur quandoquidem nec substantia, nec qualita S, ecquantitas, nec ubi, nec ullum aliud accidens esse non ens queat 3 Iam ergo si per
petuo aliquid gignitur,atque interitum patiens in nihilum cedit,mirum prot
34쪽
cto est, quod tota rerum uniuersitas nondum exinanita , .consumpta sit,
finita existente materies, e qua Gmnia gignuntur corpora. Qtrare cum id no appareat,fateamur necesse est, haud perpetu rerunt generationes accidere. Dices, etsi ea,quae intereunt, penitus evanescant.semper tamen gignendis rebus materiam superesse, propterea quod interminata, infinita sit.
At hoc impossibile videtur, quoniam in Physicis demonstratum est nullam actu magnitudinem infinitam esse si Insta
bis L materiam infinitas potentia continere partes, atque in eas perpetuo diuidi posse, sicque aeternam rerum gene rationem effici. At quaero de hac diu usione, qua partes ab ipsa auferuntur materis, utrum in ea contingat pa xes, quae aequales , aut maiores sint, an potius in eas, quae minores perpetuo .fantὸ Si aequales, aut maiores semper detrahantur partes, ipsa tandem consumetur materia, cum numquodq; finitum aequalium detractione partium, quae haud sese includant, consumatur. Si vero minores semper auferantur partes, asserere oportebit hanc ob ca sam generationem rerum deficere nun
quam posse, quia id, quod gignitur
existat pcrpetuo minus ' Hoc veros OnthnSςre nos 'idemus , sed qui hoc
quo fit,eo um, quae generantur unumquodqμ Non eni in propterea quod infinitum id sit, ex quo generatur node scie:hoc enim est impossibile, actu enim trulla infinitum potentia autem ad diuiso
Quare oportebat hanc lanon esse deficientem,quosia generatur quiddam semper
35쪽
Tex. I . 1 Quocirca, propterea quod huius corruptio alterius est generatio,& huius generatio alterius est eorruptio,inte si abilem necesse est tranMuta. sonem esse. l, o it o
f De eo igitur quod est generationem ti corruptione sim pliciter semper esse circa via numquodq; entium hane existimandum est lassicientem
tempore nascunturiona ines iis aequa las sunt, qui transactis temporibus oriebantur. Quamobrem fateri necesse est haud perpetuam, ac perennem rerum generationem esse, sed proprium aliquando terminum, ac statum nancisci Quoniam Vergo, nec materiae actualis infinitudo, nec eiusdem in partes infinitas diuisio perpetua generationis , atque interitus causa est, omnino censere oportet generationis, ac interitus perennem, aeternamq; seruari successionem posse , quia generatio uniussit alterius interitus, inius interitus, alterius generatio sit.Ortui enim,atque interitus haud quaquam obnoxia rerum ateria est,&perfecto, proprioq; actu destituta ab omni seiuneta forma existere nequit , ad plures simul formas ultimo complentes suscipiendas inepta videtur. Quare dum unam formam abiicit materia, alteram, ne pereat, suscipit,& dum suscipit unam, alteram,ne duas retineat formas,abijcit. Sic igitur exi stim adum est materiae naturam oram, Madaequatam esse causam, ob quam smpliciter, ac penes substantiam alia
quid gigni, atq; interire possibile sit, de
perpetua rerum generationis , ac interitus seruari successio queat. Si en in iactualis generationis, atque interitus
36쪽
existentiae, perennisq; successionis causam quaeras , ad ipsam te conferas esti-
cientem oportet causam, motione cuius,& oriri omnia, actuque interire, perpetuo sic fieri accidit. Ex his patet quomodo allata difficultates ad generationis,atq; interitus existentiam, perennemque successionem euertendam
solui queant. Nam ad posteriorem difficultatem,dico id , quod genitum est, cum interit, in nihilum haud cedere, sed in aliud ens abire, quod intereunte priori gignitur, sicque non absumi materiam, sed perpetuo eamdem seruari, abeuntium , ac succedentium foramarum vicissitudinem in se recipere . Ad priorem autem difficultatem assero e materia substantiam gigni , qua potestate dumtaxat substantia est , quamessicere aggreditur agens , actu vero alia substantia, quae ad transmutatio. ne agentis interit. Ea enim est mat riae natura, ut cum unam suscipit sotamam, ad quam in potentia est , abijciat alteram, quam actu habet. ' - , Quyniam Uvero una, eademq; mu-
tatio est, qua in substant ijs hoc qui-,dem gignituri, atque illud interies, hocivero interit,illudque gignitur , id considerandum non iniuria est , quam ob causam alia quidem sine additione,&simpliciter gigni, ac interire dicamua,
deni simpliciter diiuntur enerari, 'eotrunisi illa autε non simpliciter, rursus co nissideranauni: siquidem dena generatio,quiden huius,cohrtiptio autem huiuς,4 corruptio quidem huius sep tio autem huius '
37쪽
Dicinius enim quod corrupitur nunc sinpliciter, Ex nosbi uni hoc , haee quide est generatio si tripliciter,haec autem corruptio: Loe autem generatur quideatiquid,non autem sinistici
Dicimus enim discentem sieri quidem scientem,sier auiseem simpliciter nou. e Quemadmodum igitur deterini naulinus saepe, dicetes, quod hoc quidem significathoe aliquid hoc autem non, propter hoc contingit,quod quaeritur. Disserunt enina ea, in quae transmutatur id, quod trans
Piati onus Auxanis apud Puta sorte quae in ignem est via,generatio simpliciter,cor Tuptis autem alicuim esto
alia autem cum additione, decundum quid ortum, ac interitum pati a Lseramus Haec enim loquendi consuetudo aliquam profecto rationem postulat. 3 Dicimus namque simpliciter quaedam, non solum laaec gigni,
ac interire, quorum generationem, ac interitum simpliciter vocamuS, ut cum oriri,& mori animal accidit; L quaedam velo haud simplicitcr, sed solum secundum qui gigni, ac interire a firma αmus, si eadem ratione, qua in affectionibus, ciccidentibus eum , qui addiscit, non simpliciter fieri, sed scientem dicimus. Atque hoc modo nec mutatio, qua semen interit, simpliciter interitus, nec ea, qua gignitur ca dauer, generatio simpliciter vocatur. q. pniam igitur, ut definiendo saepe diximus, alia quidem hoc aliquid significant, ac simpliciter etiam dicuniatur, alia vero minime hoc aliquid, e L seque simpliciterentia videntur, hanc sane ob causam id euenit, de quo dubitatum modo est. 7 Etenim plurimum refert hunc ne,an illsi accipiamus temminum, ad quem mutatio tendit,quoq; habito propriam speciem, ac nomen suscipit. - Quamobrem mutati, qua oritur ignis absolute, ac simpliciter g neratio dicitur, qua autem desinit esse terra,haud simpliciter, di absolute, sed alicuiuS,
38쪽
alicuius, seu terrae interitus vocatur .s Eodemq; modo mutatio, qua terra gignitur,non quidem simpliciter, sed alia cuius generatio dicitur, qua autem desinit esse ignis, absolutae, ac simpliciter interitus, haud autem alicuius censetur lemadmodum,& Parmenides opinatus est, qui duo rerum elementa, ac principia inuexit, nempe ignem, terram , quorum alterum hoc aliquid,& simpliciterens, alterum absolute nonens vocabat Nihil vero interest,
siue ens, non ens terram,&ignem, siue alia quaedam statuamus. Nunc enim eorum perpendimus sententiam, quirens, non ens posuerunt, dei s
haudquaqua solliciti , quae sic ap
pellare consueuerunt. 3 Atque hoc pacto censendum est mutationem, quae ex non ente ad simpliciter ens tendit,
simpliciter generationem dici, eam vero,quae eXente ad non ens absolute ducit, interitum absolute vocari. Quicunq; igitur ens, non ens asserunt, si . ue terram,in ignem, siue quaedam alia, hoc quidem interire simpliciter , illud vero gigni aiunt Atq; hic unus m dus est, quo ex Veterum philosophorusententia differt, alia simpliciter,& absolute alia secundum quid solum gigni, ac interire. Alio autem modo, ut propriam afferam uisententiam, ex differen
Terrae autem generati allia qua generatio,generatio autem non simpliciter, corruisptio autem simpliciter, puta igni ε
duo ipsum ens, non inquiens, ignem, terram. I. ratae autem, aut alia ta a supponere nihil differt ii Modum enim quaerimus . sed non subiectum. rLIn nomens igitur simplietister est corruptio simplex, in simpliciter autem ens sene ratio simplex. 14 Quibus igitur detera inata sunt, siue igne,& terra, siue alijs quibusdam, hori merit hoc quidem ens, hoc au
Vno igitur modo differt Inhoe, simpliciter scilicet generari,4 couumpi a non simpliciter.
is Alio autem modo mate i , qualiscumq; utiq; sit.
39쪽
r' Cuius enim magis dinerentiae hoc aliquid lienificant, magis substantia ens, cuius autem friuationem
ro Puta si calidum praedicamentum aliquod serma, frigiditas autem priiratio io Differunt aute ignis,toteris ratus dili etentus.
Tex. s. Videtur autem inultis main
iij eorum, quae oriuntur,in occidunt ob loquendi consuetudinem in ortu, ac interitu rerum allata difficultas facile dissolui potest. I Quaecumque etenimentia hoc aliquid significant, magis nobiliores, perfectioresue substantiae videntur. 8 Quaecumque vero priuationem magis,&hoc aliquid minus exprimunt , imperfectiores , ignobilioresue substantia sunt, potiusque non entis, quam entis appellatione digna videntur. Atque hoc modo calor ens per seditius, ac nobilior forma est, frigus auitem imperfectius est, ignobiliorue cenissetur forma, ad ipsum relatum calorem priuationis meretur nomen λς His vero differentiis ignis,in terra differui, licetq; ambo simpliciter entia simi , maiori tamen, ac minori ab inuicem nobilitate discrepant Quapropter existimandum est, eam mutationem absolute , ac simpliciter generationem, ac in teritum dici, qus ad perfectiores,acn biliores substantias tendit,eam vero secundum quid solum, de cum additione ortum, ac interitum vocari, quae ad im perfectiores, ac ignobiliores substantias ducit Deniq; vulgares homines, qui sensuum dumtaxat innixi fide iudicant, ex eo, quod entium alia subiaceant sensui, alia autem sensum effugiant, Var
40쪽
rium loquendi explicant modum , quo
in ortu, ac interitu rerum utimur RCum enim: mutatio ab ente parum sensibili ad ens sensibile tendit , simpliciter, Mabsolute generationem fieri ducunt,tum vero interitum accidere,cum sensibile ensesse desinit,aliudque sensibile minus oritur. Ensnamq; id sim pliciter appellant, quod sensu percipitur, id vero non ens, quod sensu com- praehendi nequit Quemadmodum ct scibile quidem ens, haud autem scibile non ens esse dicunt, , sensuum Operationem scientiae obtinere virtutem, ac naturam existimantes . si Praeterea ut animalia tamdiu existere, ac vitam ducere putant , quandiu sentire possunt , sensu enim propriam sortitur animal naturam: ita entia eatenus esse dicunt, quatenus cadere sub sensum queunt, veritatem modo quodam sectantes, dum scibile ensisse iudicant, sed clarum admittentes errorem , dum sensus, ac mentis cognitionem confuniis dunt. 3 Ex his clare patet id, quod est simpliciter gigni , ac interire ab ijs diuersimc de usurpari, qui vulgarem hominum opinionem , ipsam respiciunt veritatem . , Cum enim transmutatio ex terra in aerem fit, vulgares homines, quoniam sensibus conspucua magis terra , quam aer est, terram
transmutata fuerit materiam senerari loquiunt quanda autem in non manifestam, corrumpi. Ens enim.&nbiten eo qgsentiatur,& non sentiatur determinant: Quemadipodum scibile qui. demens ignotu aurem non
Quemadmodum igitur illἰ ipso sentire,vel ipso posse,vitiere, esse existimant; Itale ipsas re modo quis 'aprosequentes veritatem, ideautem dicentes non verum. Contingit itaq; secundum opinioneni,& secundum veritate aliter, tenerari simpliciter, corrumpi. spiritus enim,& aer se n- dum sensui quidem minus sunt,ideo, quae corrumpu-tur simpliciter in haec trans mutatione corrumpi dicuntur; generari autem quando in tangibile,& in terra transmutata fuerit.