장음표시 사용
51쪽
corrupi 'ne Dia est,sive no, quom nil est, de alteratione deterini natuni sit hodmodo. Tex s. De augmentatione aut reliquunt est dicere, x quonam dister a generatione Malte xatione, di quoin Odo augme tatur, nun qtiodq; orta,que. ugmentantur,dod intinuitur quodcumq; eoruna, qtiae di
Serutandum itaque primo, utrum solum in ipso, circa ouod, eo ruin ad inuicem dis aetentia est,
Aoc transmutatio, ut ex pote: tia substantia in actu substantiant,et neratio est: quae autem circa magnitudinem, augmentatio,&danii .vutio;
alteratio: utraque autem ex potentia existentibus in actum transis mutatio dictorum est.
2 Videtur enim id quidem, quod alteratur,non ex necessitate transmutari secundum locum,neq; quod oneratur.
alium transire dicitur, siue id siti in quo
inhaeret, ac inest mutatio, siue id ,quod a termino acquisito sortitur nomen. IDe ortu igitur,ac interitu an sit, nec ne, quo modo sit, itemq; de alteratione satis dictum , atq; desinitum est . a Reliquum' nunc est, ut de accretio . ne dicamus , quonam modo a genera tione, malle ratione differat , quo pacto unumquodq; eorum , quae susci- piunt incrementum augeatur, quod uis eorum quae decrescunt, imminuatur prior igitur quoquo modo soluatur quaestio, existimandum est generationem, alterationem, lac cretio
nem pene eo S,quo respiciunt, termi nos inter se dissidere. 3 Nam mutatio, qua ex hoc tendit in hoc, puta x substantia potentia in actu substantiam generatio est, qua autem ad magnitudinem, ac paruitatem fit, accretio, de decretio dicitur, quae vero ad affectiones , qualitates dirigitur , alteratio nuncupatur. - Atq; tam accretio, quam alteratio vect)s, qua sunt. tentia,tendunt in ea,quae actu existunt. Verum, Momnes dictae mutationes
etiam modo , quo perficiuntur inter si discrepant A Nam id, quod gignitur,
atque alteratur e necessitate non min. tat locum, ut cum exsanguinc fit lac il& serrum ex frigido essicitur calidum;
52쪽
'id vero quod augetur, aut diminuitur, locum necessario mutat, cum id, quod augetur, ad maiorem se extendat locum, quod autem diminuitur, ad minorem se contrahat. QNec vero eodem modo locum id mutat, quod augetur, atq; id quod fertur in Nam id, quod fertur, eum, quem Cccupat locum, deserit,& alium de nouo acquirit, siquidem solum ad unam positionis d 1ferentiam mouetur; δ quod autem augetur, cum simul ad onmes differentias moueatur, peculiari alio modo locum mutat, haud eum, quem Occcupat locum, deserens, sed ampliorem acquirens, perinde ac spongia, quae manu constricti, postea cum aperitur manus
extenditur. δ Toto enim corpore in eodem permanente loco eius partes dilatatae mutant locum, non quidem, partes sphera'. Nam hae tota manente
sphera in aequali semper insunt loco,
nec maiorem, minorem occupant; at eius, quod augetur, partes, in ampliorem semper ducuntur locum, eius, autem,quod diminuitur,in minorem. Et his igitur manifestum est generationem , alterationem , accrctionem, non solum term rno, sed ipso quoque modo, quo perficiuntur differre. Vt vero indagemus causas, ob quas
didiminultur. πro Alio alitem modo ab eo, quod crtur. I quod enim sertur ictu mutat locum
a 1 quod autem augmentatu Cuemadmodum quod extenditur:
I3Ηoe enim naanente particulae transmutantur secundum locum,non quemadmodum
quae spheraei I4 Hae enim in aequali loco,into manente,tranimulantur quae autem eius. quod au- Eetur, semper in ampliorem locuna,in minorem aute quε eius,quod diminuitur.
Quod igitur disteri non se Iuni in ipso, circa quod, sed sic, tras mutatio eius, quod
generatur, ε alteratur,ta augmentatur in anifestum est. Circa quod autem est trilia mutatio augmentationis &dimnutionis circa maguit
53쪽
dInem aute videtur esse' augeri,in diminui viro modo
tia quidem magnitudine,icorpor actu autem incorporeo, siue ni annitudine generari corpus, magnitudi
Deum hoe duplieiter eonistingat dicere,viro modo auispumetatio sit, utrunt ex ipsa separata secundu se materia,
an existente in alio corporei, An impossibile utroq; m.-
Separata enim existens, antnullum possidebit locum, velut punctus aliquis,a aut mimum erata. ut 8ceorpus non sentandi
accretionis,& decretionis mutatio circa magnitudinem versatur, sicque ab alijs differt motibus, atque augeri alio modo nequit magnitudo, nisi ob ext rioris accessum materiae, cum qua noua aduenit magnitudo , quaere dum est, utrum ex materia augeatur corpus, quq actu magnitudo, corpus sit, an ex ea quae sola potetia corpus, magnitudo existat , actu vero corporis, magnitudinis expers accedat Θ Atque si potestate solum sit corpus, c magnitudo, quoniam hoc dupliciter potest contingere, utrum ex materia per se existente, ac separata accidat accretio,an veroeceadem, quae alicui. alteri inexistae corporiὸ Sed 3 neutro unodo aceretionem fieri, itaq; ex materia destituta corpore non erici clarum est 2 Nam si, teria existens separata sola potestate corpus est , aut quidam erit punctus nullum possidens locum hic enim, quatenus fluens, essicit lineam , euius in latitudinem fluxu existit superficies, quae in profunditatem fluendo facie corpus, mathematicus potestate compus esse videtur aut certe vacuum erit , quatenus separatum quoddam interuallum, ac spatium est, in quo, ut in loco inesse corpus queat , ' aut prima rerum dicetur materii, quae suaptet . - . ... a natura
54쪽
natura ad omnia sensibilia corpora inpotentia est sint separatam existentem materiam esse punctum, aut vacuuimpossibile est. Neq; enim in rerum natura ullum existit vacuum, neq; puncti accessione ulla extendi, maiorque fieri potest magnitudo . si Si vero id , quod est potentia corpus separatum existens prima rerum sit materia, in aliquo erit loco. 7 Nam id, quod ex ea gignitur,
in aliquo semper existit loco, ergo ipsa quoque materia, ex qua gignitur, aliquem possidebit locum, siue per se,
siue per accidens Clara haec est consequentia, aliter enim fatebimur vacuum in rerum natura esse, cum asserere cogamur sensibile corpus genitum in loco fieri de novo,in quo prius nihil
erat. Fieri autem nequit, Vt materia quam potestate corpus esse dicimus,in loco insit, neq; enim perstinerit, cum
hoc sensibili dumtaxat corpori competat, neq, per accidens, quia alteri in existens esset corpori, falsum ergo est primam id rerum materiam esse, quod sensibile sit potestate corpus. Quare manifeste patet materiam, e qua pOtentia existente corpus accidit accretio, per se haud separatam existere. Nec vero existimandum est materiam, quae auget corpus, solaque pote sate corpus est, alteri nexistens corpo ris Iorum autem hoe quidem non continginchoe autem neeesse est in aliquo esse: Semper enim alicubi eriti
quod generatur ex eo quapropter Millud,aut secundust,aut secundum accidenso
55쪽
sed si in aliquo inerit,si quidem separatunt,ita haut noillius seeundum se,aut seeundum accidens aliquid sit coa
ri esse. Nam hoc, aut ideo continge rei, quia per se aliquid alterius corporis esset, ipsumq; ut pars interna constitueret, aut quia per accidens, ut afli ctio quaedam alteri inhaereret substantiae , aut quia in corpore,ut in vase ineLset. Et qui de materia, ex gua fit accretio , nec per se, nec per accidens alteri inexistens corpori esse clarum est. Nam si per se materia haec in alio inesset corpore, ut pars ipsum materialis constitueret, siquidem sola materia potestate corpus est; at hoc nostram positionem destruit, supponimus enim accretionis materiam, ita per se alteri inexistens corpori esse,ut nullum sit corpus, quod tamen tueri non licet, dum eam
internam corporis actualis partem esse dicimus. Si vero materi ut acciden G& affectio alteri adhaereret corpori,potestate corpus non esset, atq; ex ea giagni corpus nequiret.At supponimus accretionis materiam potestate corpus esse,quod ex ea gigni potest, sicq ad corpus augendum aptam existere, ergo
per accidens adhaerere corpori nequit. Quamobrem cogimur asserere matta,riam, ecqua augetur corpus, in alio corpore, ut in vase inesse.
At si x materia existens separata in alio inerit, non quidem, ut aliquid illius per se, aut per accidens , sed ut in vase,
56쪽
vase, adeo ut ex aqua genito aere ,haud ltransmutetur aqua , sed ut vas conti lneat materiam, ex qua gignitur aer, multa accident absurda,in impossibilia. Namsi in aqua materia actuali destituta corpore inest, quia determinatam non habet quantitatem, ratione cuius determinatum postulet locum, aliae in eadem aqua poterunt esse materiae determinatum haud habentes numerum,cum non sit maior ratio de una, qui de alia quare nec determinatus ex ijs portionum aeris poterit gigninua erus, sed nullis terminis pra scriptus exibit aer at hoc falsum esse experientia constat, cum ex determinata aquae portione determinata aeris gi
gnatur portio, ergo in aqua haud inest materia actualis expers magnitudi l
nis, eX qua gignatur aer. , Praeterea si hoc modo gigneretur aer, Ut cX materia in aqua existente fieret , aeris generatio esset, immutata, illaesaque manente aqua, at hoc accidere non videmus, sed genito aere substantiam aquae interire cernimus, ergo ex materia non gignitur aer, quae in aqua, ut in proprio insit vasta Quamobrem , rationi magis consentaneum erit asserere materiam, eX qua rerum generatio fit, ita omnibus, quae ortum, ac interitum patiuntur,
Mi . .s . inesse, tingent multa. imposita
Iiatdico autem, ut si genera. tur aer ex aqua,non aqua rit transmutata, sed propte
rea quod ut in vase aqua inrie materia eiu Infinitas enim nihil prohibet materias esse:quapropteria generari actu.
rix et pr Melius ergo e miseere omanibus inseparabilem esse materiam, ut existentem unam, eatidem numeros
57쪽
ratione autem non unam. At vero neq; puncta,neque lineas ponetidum corporis Diateria in propter easdem
quam sitie passione possibile est esse,neq; sine ibrma. Tex. o. Generatur igitur simpliciter alterum ex altro,quemadmodum ti in alijs deterini. natum est, M ab aliquo quoque actu existente,
inesse, ut ab ijs nec seiungi, nec sepa
rari'lleat atque unam, eandemque in omnibus existeres, quatenus una se cundum propriam substantiam praecisis ab intellectu formis remanet. Et si ab ipsis actuata formis quandam habeat diuersitatem, quatenus sub ijs existens materia varias quodammodo sortitur species, ac naturas, ad omnes aeque formas suscipiendas haud apta vide, tur 3 Existimandum autem est, ne ullus circa ea, quae diximus, remaneat scrupulus, quemadmodum puncta male ria non sunt , ex qua augeantur corpo rari ita nec lineas, atque superficies. Eadem enim ratione patet omnia haec ad ipsum relata corpus indivisibilium
terminorum vicem gerere, ideoque augere ipsum nullo modo posse. Atque subiectum,quod his definitur terminis, materia corporis est, quam nec absque sensibili affectione,nec absq; formala stantiali existere possibile est. 1 Ex x his igitur manifeste patet, unum corpus ab alio simpliciter, ac substantialiter gigni , quemadmodum in physicis determinatum est ., Atque ut ex materia gignitur corpus, quae aliud actu corpus est, ita ab agente aliquo existente actu fit, cum numquodq; eat nus agere aptum sit, quatenus in actu existit. Duplex vero agens videtur.
58쪽
haud similem genito, sed per eum, in quo generativa dumtaxat inest virtus agit, ut id, quod ericit duritiem caliud vero formale, quod per aetum, ac soriamam eiusdem speciei cum forma generanda agit, ut cum homo hominem
Quoniam vero datur materia, ex qua corporea gignitur substantia singularem autem, atq; indiuiduam intelligo substantiam, neque enim ullum extra animam existit corpus, quod ab indiuiduis separatum sit 3 eadem quoq; erit accretionis, quae ad magnitudinem, atque alterationis mataria, quae ad passibiles affectiones tendit. Eadem vero haud quaquam loco, subiecto distincta harum mutationum materia est , ratione autem differens, quatenus ad varias suscipi edas formas aliam, atq; aliam habitudinem seruat. Et quidem si materia, ex qua ortus, atque interitus contingit, aliarum quoque mutationum materia non esset,quoniam in sensibilibus corporibus generatio,ac interitus fit, seorsim ab his aliae utiq; mutationes fierent. Quare lalteratio extra sensibilia accideret corpora, lassibiles affectiones ab omni substantia separatae existerent, at hoc imrossibila est, eadem ergo, genera tionis,
ab igne aut homo ab homine, aut ab altu, durum enim non a duro generatur.
Tex. II. Quoniam autem est,&sibis statuta corporeae materia, corporis aut ein iam talis, corpus enim commune nullula ν
eadem&magnitudinis,&passionis est, oratione quidem separabilis, loco autem non separabilis
59쪽
ε Manifestum itaq; ex dubitatis , quod non est augmenta. tio ex potetia magnitudine, actu autem nullam habente magnitudinem:
8 Hoe autem quod impossibile sit dictum est prius in alijs. si Amplius autem talis trans
mutatio no augmentationis propria,sed generationis omnino.
'ro Augmentatio enim est exisltis magnitudinis additia.
metum, diminutio autem minorameatum,
1 Ideo oportet habere ali qua magnitudine id, quod axige-
, Quapropter non exmateria sine masnitudine oportet esse augmetationem in actumasnitudinis;
tionis, alterationis Maccretionis materia est . si Ex his , quae hactenus dubitauimus , manifestum est accretionem haud mutationem esse, quare X materia sola potestate existente corpuS,& magnitudo, actu vero omni prorsus magnitudine, corpore destituta fiat. Nam si accretionis materia nullum actu esset corpus, commune utiq; nulli certae naturae alligatum existeret co pus, seu prima rerum materia ab omni
substantiali forma seiuncta. 3 At hoc falsum esse ex his, quae prius dicta sunt,
apparet, accretionis ergo materia actuali destituta corpore non est. Praeterea muta ζio, qua ex non actu corpore gignitur corpus generatio potius, quam aciscretio dicenda est. Nam generatio id
proprie fieri significat, quod non est, accretio vero existentis additionem magnitudinis in proprio conceptu inu luit,atq; diminutionem eiusdem exprimit decretio; at generatio re vera, ut diximus, ex materia fit, qu sinum quidem corpus actu, aliud vero potestate est, ergo accretio quoq 'ipsa mutatio est, qua id, quod actu corpus , magnit do est, ob alterius accessum corporis, de magnitudinis incrementum suscipit. Quapropter manifestum est accretionem haudquaquam ex materia si
ri, quae actuali destituta magni Ludine ad
60쪽
ad consequendam actu magnitudinem tendat, sed ex materia, quae corpus, magnitudo existens actu in potentia sit
ad corpus , dc magnitudinem, e qua fieri accretionem accidit. in Aliter enim mutatio haec generationis potius, quam accretionis nomine digna esset. - Hactenus confuse , ac leuiter matea talem accretionis, decretioni Scaudam, atq; naturam explicauimus, ut fa
cilior ad cam perfecte cognoscendam
Nunc citerum eandem ablinitio quaestionem aggredi cntes accurate, ac distincte accretionis, decretionis naturam , propriasque in uestigemus causas oportet. Vt igitur id praestare exacte possimus . . Supponendum primo est 4 accretione quamlibet eius , quod rescit partem cresccre, is in decretione quamlibet eius quod decrescit, partem decrescere, ut hominum communis approbat consensus. 6 Suppo nendan secundo est, omne, quod cre kido balicuius exterioris accessum a. teria cn escere, quod autem decrescit recessum alicuius materiae Merest ite . Atque hin emergit dubitatio . . Nam si exteriori accedenta materra contingit accretio, necesse est, aut ramesse corpus, aud in destitutam toria
Dre . . Si igitur-haad colpus existat,
I s Generatio enim erit magisco poris,non augmentatio.
4 Amplius antem advenicteal Mobu M itati,di tecedete diminutis