Augustini Pallauicini ... Explanatio paraphrastica in duos Aristotelis libros De generatione, et corruptione

41쪽

o secundum veritatem aut .

ratione in corruptionein exi.

stentem alicuius corrupti nem autem simplicem gene rationem existetem alicuius dicta est causa.

i Propter materia enim di ferre,aut eo,quod substantia est,aut non, aut quod haec quidem magis,illa vero non, cauteo,quod haec quide magis senstillis est materia, ex qua,&ii quam,illa vero mi- nus est is Quod autem dieantur haee quidem simpliciter genera. ri,illa autem aliquid solum,

oro ex mutua et eratione, securiduinquediximus nunc modum. is Nunc enim tantum deter minatum it,qtiare otiani generatione existet corruptio

simpliciter interire aiunt, tum vero sim pliciter gigni, cum desinente aere ad terram mutatio tendit. Ad qui veritatem sequuntur quoniam aer hoc aliquid magis, praestantiori, nobi-lliori ue praeditus forma est, quam temra, mutationem, quae ad aerem tendit,lsimpliciter generationem, eam vero, qua desinit esse aer, interitum absolutE

vocant. I

Ec dictis igitur manifesta causa est, ob quam mutatio, quae generatio sit in pliciter alicuius est, alterius secundum quid interitus dicatur, quae vero, absolute alicuius interitus est, alterius secundum quid generatio vocetur a Haec enim diuersitas loquendi ob eorum disserentiam accidit, quae ortum, ac interitum subeunt i Differunt autem, aut

quia aliud horum substantia sit, aliud non substantia , aut quia aliud perfectior, ac nobilior videatur substantia, aliud imperfectior, ignobilior, aut quia aliud quidem,ex quo, aut in quod mutatio fit sensibile magis, aliud vero sensibile minus existat. Sed iam quam ob causam alia simpliciter gigni,alia secundum quid solum absolute dicamus, eorum minime spectata mutatione, quae ex se inuicem fiunt, de quibus dubitatum est , considerare oportet. Nunc enim id solum determinatum est, qua

42쪽

aecum unius generatio sit interitus alterius , inius interitus alterius generatio existat, haud omnia, quae ad inuicem oriuntur in occidunt eodeni gi igni modo ac interire dicamus id vero in praesentia quaerimus quam ob causam eorum, quae transmutari vici Lssim nequeunt, alia quidem simpliciter, alia vero secundum quid solum gigni arbitremur, hoc est, quare addiscens non simpliciter gigni sed fieri tantummodo sciens dicatur, quod vero satum est, ut ordeum, ac triticum absolute, simpliciterque gigni, ac interire omnes censeant Amico igitur, ut proposita soluatur dissicultas, ab inuicem praedicamenta differre . Alia enim hoc aliquid , substantiam significant, alia vero affectiones Maccidentia, ut qualitatem, quantitatem is similia . Quamobrem mutatio, quae ab substantiam δε hoc aliquid sit , generatio simpliciter dicitur, quae vero ad affectiones , accidentia tendit, haud simpli iciter,in absolute, sed solum secundum, quid, cum additione generatio vo- .catur usania mi vero in omnibus

praedicamentis duae rerum coordua tiun es insunt, atque in altera entia per ectiora ac nobiliora, quae sor mari aionem habent, in altera autem minus

iter fecta, dc Suo biliora , quae priuatio

ne adtefinsiti omni conuinptione existente alicuius -- terius generatione non similiter attribilimus generari,&corrumpi ijs, quae ad inuicε

Quod autetit post dicitur non quaerat hoc,sed quare discens quidem no dicitur simpliciter generari, sed generari sciens, quod pullulat gene

gmaee autem distincta sunt praedicamelis haec entinui ocaliquid significant, haec autequale, haec autem quantum. Quaeeumq; igitur non subis stantiam signi cant, non dicuntur simpliciter generari, sed aliquid fieri. Io Sed tamen simpliciter seri in omnibus generati quac secundum ea, quae in alterci, Mim,dicit .

43쪽

c .Thamar ita mus Mitri puta in substantia quidem, si ignis,sed nonisi terra; lx in quali autem, si seies,sed y0s,quando nesciens. De eo igini quod est Mee

sinipliciter generari,haec au tem secundum quid Muniis

versaliter, in tubsuatij, ipsis dictum ς'

nis vicem gerunt cxistun conscia tan eum videtur in omnibus praedica

mentis generationem simplicitc , secundum quid assii gnari posse, adeo ut quae in eo collocantur ordine, in quo perfectiora existunt entia , simpliciter gigni, quae autem in alio insunt, in quo minus perfecta resident, secudum quid solum fieri dicantur . Quare in substantia si fiat ignis, simpliciter generatio erit,si vero terra, secundum quid solum generatio vocabitur. Et in qualitate , si quis fiat sciens, generari simpliciter dicetur, si vero nesciens euadat, secundum quid, cum addittione gignetur . Ex quibus manifestum

est, si absolute loquamur, Omnem uistationem , quae in substantia fit simpliciter dici , eam vero, quae in accidentubus contingit, secundum quid solum vocari; si autem per quandam compa rationem, ac respectum dicantus , Jn substantijs in accidentibus generationem simpliciter, cum nobilior sub stantia, aut accidens fies, secundum quid vero generationem accidere,cuin ignobilior substantia, aut accidens ori

tur. Idemq; in de ipse quoque interitudicendum est. 3 Iam igitur exposuimus causam,ob quam alia simpliciter, alia secundum quid oriri dicamus,&in furui stantus,quae ex se inuicem fiunt, tun .

44쪽

uersaliter in omnibus praedicamentis, quae interire, ac gigni queunt. Atque etiam perpetuae generationis causam

attulimus, quae materia est ex eo, quod sit apta contraria suscipere,' semper in substantijs generatio unius, interitus alterius, unius interitus sene alio a

terius existat. 1 Nec. vero quis potin ambigere,quomodo perpetuo fieri generatio queat ijs, quae desinunt csse, in nihilum ab

untibus. Nam quemadmodum vuI-gares homines interire aliquid simpliciter, atque in non ens abire aiunt, cum

ex sensibili ad insensibile mutatio tendit , puta si ex aqua fiat aer 3 ita simpliciter aliquid ,desens gigni putant,

cum ex insentibili ad sensibile accidit mutatio tuta si in aquam desinat aer. Siu igitus , quod ea in xhil Me uti perpetu qnerati is cuiniam reddere possumus. Nam si aliquid abire dicas in non ens, etiam

ex non eme signi silearis op*rteto a que similiter ex non integeneratio in in non ens interitus accidet. 6 Quare haud unquam generatio deficiet , quont m entis, ac rei sensibilis generatio non entis, atque insensibilis interitus,& interitus entis, ac sensibilis genera-uo non entis,& insensibilis exiliat.

I 4 E cur generatio continue sit calisa,ve materia subiecta est, quotliam transmutabile est in contraria,&est alteritis generatio semper in substantus alterius eorrtiptio, 8 auterius corruptio alterius se ratio. At vero neque dubitare eo portet, qtrare temeratur vi quid semper deperditist 'D

Quemadmi odum em Ii Eceorri' rii sinirilitate tanqlliun 'uando ad insensibile venen non ens: similiter ωgenerari ex noente Diquiunt,quaudo ex insensbili. 4 Srue igitur existente aliquo

subiecto,liue non, generatur ex non ente,quare similiterin generatur e non ente, di co uinpuin innonem. Merito igitur no deficit: ge

neratio enim entis,est corrN-ptio non entis,corruiit ima ιμ

Sed hoc non eos si licite

45쪽

terum eontrarioriam est , veterra, graue non ens ignis autem,ac leue ens.

An non se est terra ens, quod vero non ens materia terraei ignis sinialiter.

s Et in altera utriusq; mate. rial An non utiq; sieret ex se inuicem, neq; N ex contrarijs, His enim existunt contraria igni,terrae,aquae,& aeri.

An est quidem ut eadem stautem ut altera:

quis, ut tum simpliciter non ens, ex quo entis generatio sit, oppositorum alterum existat, ex quo desinente in aliud oppositum accidit mutatio ad cout cum X terra fit ignis, terra , 4ra. ue non ens ignis autem , acucue dicatur ens, sumpta oppositione quatinus competit iis, quorum alterum priuationem alterius adnexam habet a Repondeo simpliciter non ens , e quoentis cneratio sit, haud terram isse,

quae simpliciter ens est, sed materiam quae teriae, igni sub ij citur. Quare di

cendum est ens fieri ex ente tanquam extermino, a quo, e non ente vero, tanquam ex subiecto, seu ex materia, quae gignendi priuationem entis habet. At quaeres an eadem sat materia , quae terrae igni substernituri Respondeo eandem esse materiam , quam omnia participant entia, quae ortum, ac inteis ritum subeunt. 4 Si enim eadem non esset materia, nec ad inuicem transmutarentur elementa, nec fierent ex contrariis, quorum idem esse Oportet subiectum, de cuius posscssione vicissimpugnent . 1 Certum vero est ignem, terram, aquam, aerem oppositis prae

dita qualitatibus esse, quibus proprias

exercere actiones queant, communem igitur obtinent materiam, in qua eorum suscipitur actio . si Sed verius tamen asiserendum

46쪽

serendum est partim eandem esse omnium materiam, partim diuersam. Atque eadem quidem est, o quia Gcundum propriam essentiam, ac naturam, impe laetamq; eXistentiam, quam perpetuo seruat, sub omnibus existit formis sit uersa autem est, quia secundum propriam speciem , perfectam existentiam, quam ab ipsis mutuatur formis, in quacumq; haud mutatione remanet Neque enim materia, quae erat sub forma aquae secundum idem esse specificum, eandemque perfectam existentiam sub aeris forma in .est,sed aliud ab ea esse specificum, aliaque perfectam existentiam recipit., Sed de his hactenus dictum sit. Iam i vero substantialis existentia

generationis cognita, quo modo ea ab alteratione differat perfecte, distincteque cognoscere oportet. Has enim mutationes ab inuice disseire satis constat ex iis,quae dicta sunt. Id igitur statuere necesie est, aliud subiectum, scuex teria, forma substantiam compositam, aliud affectionem , qualitatem esse, quae huiusmodi assicit, ac denominat subiectum, atquc non solum ad compii situm substantiale, veru, ad qualitatem accidentalem mutationem fieri sciam tum alteratio est lcum subitantiale compositum, cicarie l

et Quod enim quandoque exi

stens subiicitur ident, a Philoponas. . . .

esse autem non idem: De his igitur in tantum diis ctum siti

t De generatione autem, alteratione dicamus, quid differunt.1 Dicimus enim has esse alteras trasmutationes ab inuice.

Quoniam igitur est aliud subiectumν 4 aliud ipsa passio, quae de

subiecto nata est dici. 8c est transmutatio utriusq; horunIz alteratio quidem est,quanis do manente subiecto sensibili existente transmutatur in eius passionibus, aut contra. rijs , aut me dijs existentibuu

47쪽

ut eorpus sanu est Ic rursus laborat manens ident, aes quan louue rotundum, quandociue autem angulare idem et Quando autem totum transmutatur non manete aliquo sensibili, ut subiecto eodem, sed ut ex genitura tota in guis, aut ex aqua, aer, aut ex aere omni aqua,generatio ia hoc tale tutus autem corru- ptio. . rur at Maxime autem si transmutationat ex insensibili in sensibile, aut tactu, aut omnibus sensibus,ut quando aqua generatur aut corrumpitur in aerem:ae renim mediocriter

insensibilis est

ria, ultimaque forma concretum, ideo que sensibile existens idem permanet penes contrarias, media sue affectiones , quas per se, ut proprium subiectum recipit, mutationem patitur, ut cuhumanum corpus idem manens aegrotum ex sano essicitur, atq; aes idem existens quandoq; rotundum, 'uand que angulare fit. Subiectum vero,quod alterari dicitur,non id est, in quo inhaerent qualitates, ad quas accidit muta, tio, hoc enim sola videtur materia, quae primum, ac immediatum omnium accidentium subiectum est, sed id,quod assectionum denominationem suscipit, vere ab una qualitate ad aliam transire

arbitrantur omnes. ν At vero cum substantiale compositum mutatur totum ultima , ac specifica abeunte forma,

quae definitionem, atque essentiam tribuit, nullaque substantia sensibilis permanet, quae ut idem , ac specificum existens subiectum suscipiat formam, ad quam accidit mutatio, Ut cum ex substantia seminis fit sanguis aQt ex

aqua aer, aut e X aere aqua , tum vere

substantialis generatio, atque interitus accidit, eius quidem quod gignitur, compositi generatio, eius vero, quod desinit esse interitus. Atque tum ma-Xime generatio fit, cum ex insensibili

substantia in substantiam, quam tactu,

48쪽

aut aliis percipiamus sensibus contin.

git mutatio, ut cum X aere gignitur aqua, aut in aerem desinit, parum enim sensibilis cst aer, aqua vero omnibus facile peruia sensibus. Ex his patet, in quo generatio,in alteratio differant. Namin ex terminis, ex subiectis lia rum discrepantiam mutationum summre licet. Etenim generatio ad substantiam, ut ad proprium terminum tendit, alteratio autem ad accidens Praeterea alteratio compositam,ac sensibilem

substantiam, ut proprium assicit, ac denomina subiectum, aquam enim fieri calidam asserimusci generatio autem nullum habet subiectum, quod realiter, ac physice denominare queat. Nam tu aliqua forma subiectum aliquod physice, ac realiter denominare apta est, eum ipsum actu in proprio esse constitutum existens assicit, at generatio nullum tale praesuponit subiectum, sed per eam in proprio,ac specifico esse unum. quodq; ponitur, quare nullum assignabile subiectum erit, quod generatio physice, ac realiter denominare queat. Et si enim substantiale compositum gigni, ac fieri dicamus, id tamen perrealem, ac physicam haud formam aduenientem,atq; a singulari composito abstractam, sed per quandam potius intellectus praedicationem asserimus.

49쪽

Tex. 24.

In his autem, si aliquama neat pallio eadem contrarietatis in generato,dccorrupto, ut quando ex aere aqua, si ambi transparentia, aut frigidria Phitiponus. non oportet huius alterum lassionem esse,in quod trani, utatur.3 si autem non erit alteratio, vi musicus homo corruetus est homo autem immulicus generatus est, homo autem manet idem. 4 Si igitur huius passono es.set secti dum se musica δε immusica,huius quide esset generatio, huius aute interitus.

Nunc autem passio hiema

uentis.

obij cies' verum non esse, quod nullum sensibile in generatione substantiali remaneat quoniam eadem in genito corrupto insit aiscetio, quae

unius altera pars cotrarietatis est. Cum enim aer in aquam vertitur,manet per spicuitas, atq; etiam ex multorum senistentia frigus Respondeo substantialem aqua formam acquisitam sensibilis permanentis subiecti, ut perspicui, aut frigidi affectionem ex necessitate non esse, sed has potius qualitates geniti subiecti affectiones dici. Quare etsi in substantiali aquae generatione aliquod

sensibile remaneat , non tamen ut a-quirenda subiectum formae, sed ut eius affectio inest. 3 Quod si genitam formam sensibilis remanentis, ut subiecti affectionem esse dicamus , hanc utique mutationem alterationem esse fateamur portet, quemadmodum si non musicus homo fiat mussicus. Sensibilis enim permanet homo,vereque musicae acquisitae subiectum dicitur . Et quidem si nec musica, nec musica priuatio sensibilis esset hominis it propriss subiecti affectio, nullo sensibili, ut eodem permanente subiecto, gener tio musicae, iriuationis musicae in t ritus accideret sint re vera musica, Minusicae priuatio hominis, ut perma

netis subiecti sensibilis affectiones sunt, etsi

50쪽

et si cum ii res habeat, musicum hominem genitum, atque immusicum esse

corruptum asserere liceat. si Quare ad Inusicam, priuationem musicae, car-terasq; similes affectiones alteratio est, cum proprium earum sensibile subiectum mutatione facta permaneat. Nec vero putet quispiam tum semper alte. ration is fieri, cum in subiccio per se, ac sensibili ciscitur accid cns. 7 Nam cum eodem permanente subiecto sens bili ad magnum, seu paruum accidit mutatio , accretio, imminutio fit, dcum vero ad locum mutatio contingit, latio, 'cum autem ad affectionem , qualitatem dirigitur mutatio , alteratio existit. At cum nullum sensibile permanet subiectum, cuius terminus acquisitus affectio,& accides sit, unius

quidem generatio, atqtanteritu alte rius fit. Iure autem , ac proprie su biectum,quod generationem, atque in

teritum patitur ijsq; permanens sub ij

citur, materia nuncupatur,quodam, e

ro modo,& quod alijs mutationibus substernitur. Aliarum etenim mutationum subiecta certa quaedam suscipere contraria apta sunt, quemadmo ldum, prima rerum materia omnia pati ac sulcipere valet. Atque harum subiectum mutationum intelligo, quod vere subi)citur,& ab uno termino ad

alium l

Ideo alteratio talia & rominis qui de hae sunt passiones, hon,inis autem inusici, loni inici mili usici generatio,&corruptio.

quantum fit transnilitatio cotrarietatis augunientatIO

dini inutio. quando autem Deundum locum,latio; quando vero secundui sinsoncm, quale alteratior o Quando autem nihil peris maue euius alterum passio esto accidens omnino gene

ratio,huius aut coIruptio.

ii Est autem,Sc materia maxime quidem, proprie subiectum generationis,8 corruaptionis susceptibile, modo autem aliquo δε quod aliistra Riuration ibus. ιχ quoniam omnia sol,linas uiceptiua sunt coWayiet tum aliquaruam