장음표시 사용
151쪽
III XIIII XV. 129 Nam chim obuium proximumque esset distere: 12
Dimidia et tribus Conse etiS', uigilate atque attente uerbuni n0 probum uitauit. Per quod 13 Satis apparet, ne horam quidem dimidiam reete diei sed uel timidiatam horam uel imidiam partem horae . Propterea Plinit in qu0que in B a caeci Missi uri diis id i u in 1. auri dieit, n0n dimidiatum aurum Item in aulula-15ria dimidium obsoni , 0n dimidiatum obsonium, in h0 e
Ei adeo bsoni hic iussit dimidium dari. In Menaechmis autem dimidiatum diem, n0n dimidium , Ι6 in h0 uerSU Dies quidem iam in umbilicum dimidiatus mortuuS e S t. M. etiam Cato in libro, quem de agri cultura conseri-IT pSit Semen cupressi Serito erebrum, ita uti linum seri solet. E cribro terram in cernito, dimidia tum digitum. Iam id bene tabula aut pedibus aut manibus complanato. Dimidiatum, inquit, digitum, 1 non ' dimidium . Nam digiti quidem dimidium , digitum autem ipsum imidiatum diei portet. Item M. Cato de 19 Carthaginiensibus ita scripsit H0mine. defoderuntlin terram dimidiatos ignemque circumpo Sue runt, ita inter secerunt Neque quiSquam Omnium 20 qui probe l0cuti sunt, iis merbis Sequius quam dixi,
Extare in literis perqu0 hominum memorias traditum, quod repente mullis mortem allulit gaudium ingens insperatum, interelusa anima et uim magni novique motus non Sustinente.
Cognito repente insperato gaudio XpiraSSe animam re-1 fert Aristoteles philosophus Polyeritam, nobilem seminam Nax insula. Philippides quoque, comoediarum Oet 2
152쪽
haut ignobilis, aetate iam edita, cum in certamine poetarum praeter spem iiicisset et laetiSsime gauderet, inter illud gau-3 dium repente m0rtuus est. De Rhodi etiam Diagora celebrata historia est. Is Diagoras tris filios adulescentes habuit, unum pugilem, alterum pancratiasten, tertium luctatorem. Ε0s omnes uidit uincere coronarique Olympiae eodem die et, cum ibi eum tres adulescentes amplexi, coroni Sui in caput patris positis, aviarentur, cum populit gratulabundus 90res undique in eum iaceret, ibidem in stadio, in- Spectante populo, in osculis atque in manibus filiorum animam emauit. Praeterea in nostris annalibus Seriptum leguliuS, qua tempestate apud Cannas eXercitus populi R0mani caesus eSt, anum matrem, nuntio de morte filii allato, luctu atque maerore assectam esse Sed is nuntius non uerus fuit atque is adulescens non diu post ex ea pugna in urbem redit anUS, repente silio uiso, copia atque turba et quasi ruina incidentis in0pinati gaudii oppressa exanimataque St. XVI.
Temporis uarietas in puerperis mulierum quaenam si a mediet ela philosophis tradita atque inibi poetarum quoque ueterum Su-pse eadem re opiniones mullaque alia auditu atque memoratu digna uerbaque ipsa Hippocratis medici ex libro illius sumpla, qui inseri plus e Si περι 20 PNις.
Et mediet et philosophi inlustres de temp0re humani partu quaesiuerunt. Multa opinio est, eaque iam pro Uer0 recepta, p0Stquam mulieri uterum Semen conceperit, gigni hominem septimo rarenter, numquam Octavo, Saepe nono , Saepius numero decim mense, eumque esse hominem gignendi summum mem decem men Se non incepto S, Sed CeXaetos Idque Plesiit u in ueterem p 0etam, dicere uidemUS
in comoedia Cistellaria his uerbis: Τum illa, quam compresserat Decum post mense e Xacto hic peperit filiam 3 Hoc idem tradit etiam Mim a id e r. poeta uetuStior humana
153쪽
III. XVI. 131rum opinionum uel peritissimus VerSu eius super ea re de sabula Plotio poSui:
Γυνη κυε δεκα μῆνας Sed noster C meae in viri, eum saceret eodem nomine et eius 4 dem argumenti comoediam ac pleraque a Menandro Sumeret, in mensibus tamen genitalibus nominandis non praetermisit Octauum, quem praeterierat Menander Caecilii uersus hic Sunt: In Solet ne mulieri decimo Men Se parere Τ
Nonoque etiam septimo atque et RUO. Eam rem Caecilium non inconsiderate dixisse neque te-5mere a Menandro atque a multorum opinionibus de Sei-uisse, M. Varro uti credamus tacit Nam niense nonnum 6 quam octauo editum esse partum in libro quarto decimo rerum diuinarum scriptum reliquit quo in libr0 etiam undecimo mense aliquando nas ei posse hominem dicit eiusque Sententiae, tam de Octauo quam de undecim men Se, Aristotelem auetorem laudat. Sed huius de mense octauo dissensionis causa cognos ei potest in libro Hippo erati S, qui inScriptus est περ τροφῆς, X quo libro uerba haec sunt: Eστιν δε καὶ ου εστ ιν τα Oκτά, λὶνα. Id tam obscure atque praecise tamquam aduerse die tum 8Sabinus medicus, qui Hippi cratem commodiSSime eommentatus est, his uerbi enarrauit: Eστιν μὲν φαινο
154쪽
132 IlI. XVI. 11 tempestiui tempore Caesellius autem Vindex in lectionibus suis antiquis tria, inquit, nomina
Parearum Sunt, Nona Decuma , Morta , et
uersum hunc Livii, antiquissimi poetae, ponit ex δυσ-
luando dies indueniet, quem iro sata mortae StrSed h0m minime malus Caesellius M0rtam quasi nomen accepit, cum accipere quaSi Moeram deberet. 12 Praeterea ego de partu humano , praeterquam quae Seripta in libris legi, hoc quoque usu uenisse Romae comperi seminam bonis atque honestis moribus, non ambigua pudicitia, in undecim mense post mariti mortem peperisse metumque S Se negotium propter rationem temporis, quasi marito mortuo postea concepiSSet, quoniam decemviri in de eminensibus gigni hominem, non in undecimo scripsisSent Sed diutinam a di irinum, ausu cognita, decreuisSe in undecimo quoque mense partum edi posse : idque ipsum eius rei decretum nos legimus. In eo deereto H a dii arm s id statuere Se dicit, requisitis ueterum philosophorum et medicorum
13 Hodie quoque in Satura sorte M. Varroni legimus, quae inseribituro est amentum, uerba haec: Si quis mihi filius unus pluresue in decem mensibu gignantur, ii si erunt υνο λυρας, exherede Sunto quod si quis undecimo men Se κατ' 'Αριστοτε λη natus est, uel idem, quod Τiti 0 ius est apud 14 me. Per o uetus prouerbium Varro significat, Si euti uulgo die solitum erat de rebus nihil inter sese distantibus: iden Ae ei, qu0d Titi', ita pari eodemque iure esse in decem
mensibus natos et in undecim. 15 uod si ita neque ultra decimum mensem fetura mulierum protolli potest, quaeri oportet, cur Homerii Serip Serit, Neptunum dixisse puellae a se recen compreSSae Xαιρε γυνη φιλότητι περιπλομενου δ' ενι
155쪽
III. XVI. 133 Id eum ego ad compli ires grammaticos attuliSSem, partim 16 eorum disputabant, Homeri quoque aetate, Sicuti Romuli, annum suisse non duodecim men Sium, sed de eem alii onuenisse Neptuno maiestatique eius distebant, ut longiori tempore eius X eo grandesceret; alii alia quaedam nugalia. Sed Favorinus mihi ait, περιπλομεν ου νιαυτου Πnon consecto esse anno , sed adimeto . In qua re uerbo USUS est non uulgariae significationis. 18 Adsecta enim, sicuti dii uri di e no et ueterum elegan- I9tissimi locuti sunt, ea proprie dicebantur, quae non ad finem ipsum, Sed proXime finem progressa deductave erant. Hoc uerbum ad hanc sententiam Cicero in hac fecit, quam dixit de proti inciis eoia Sul Irib US. Hippo erat es autem in eo libro, de quo Supra 20 Scripsi, eum et numerum dierum, quibus onceptum in utero eoagul in consormatur, et tempus ipsius partioni nono aut decimo mense definisset neque id tamen semper eadem esse fini dixisset, sed alias eius fieri, alia serius, hisce ad 90Stremum uerbis usu eSt Γινεται δε ἐν τουτοις καὶ πλείω καὶ ἐλάσσω καὶ λον καὶ καταμεμος ου πολλον δε καὶ πλείω πλείω καὶ ἐλάσσω λασσω. Puibus uerbis signissent, quod aliquando eius fieret, non multo tamen seri ocius, neque quod SeriuS, multo SeriUS. Memini ego Romae aeeurate hoc atque sollieite quaeSi-2ltum, negotio non rei tune paruae postulante, an Oetallo mense insans ex utero uitius editus et Statim mortuus ius trium liberorum suppleuisset, cum abortio quibuSilam, non partus, uideretur mensis etaui intempestiuitas. Sed quora iam de Homeri eo annuo partu ac de unde-22eimo mense diximus, quae cognoueramuS, utSUm Si non
praetereundum, quod i nil ii cum di Lim in s et fi mi naturalis historiae legimus. Id autem quia extra silena 23eSSeuideri potest, uerba ipsius Pri, ii posuimus M a Mur ii sa Uetor St, L. Papirium praetorem, Secundo herede lege agente, bonorum poSSeSSione me On- tr eum dedisse, cum mater partum e tredecim in em tu bis si dii e re , fui ni am nudii mi ertum tempus pariendi statum ei uideretur In eodem 24
156쪽
libro Plini Secundi uerba haec seripta sunt Oscitatio in nixu letalis St, Sicut Sternui S Se a coitu,
Id quoque esse a grauissimis uiris memoriae mandalum, quod iris libros Plato Philolai Pythagori ei se Aristoteles pauculos Speusippi phil0sophi mereali sunt preliis, idem non capien
Men)0riae niandatum est, Litimae mihilos0phum tenui admodum pecunia familiari fuisse, atque eum tamen riSPhilolai Pythag0rici libros decem milibus denarium mer- eatum. Id ei pretium donasse quidam scripserunt amicum eius Dionem Syrac0Sium. Ari, tot elim qu0que traditum, libros paustulo. 9 em Sisipi phil0S0phi post 0rtem eius emisse talentis Atticis tribus ea summa sit nummi 0stri Sestertia duo et Septuaginta milia. 4 ιμ ω ν amarulentus librum maledicentissimum e OnSeri bi Sit, qui σίλλος inscribitur. In eo libro Platonem litt0S0phum tenui admodum pecunia familiari fuisse contumelio- Se appellat, quod inpens pretio lilii iam Pythag0rieae disciplinae emisset exque eo riis a em , n0bilem illum dial0gum, 6 concinnas Set Versus Super ea re Tίμωνος hi sunt: Καὶ συ IΠλατων. καὶ αλ σε μαθητε ινὶς πο-
0uid in pedarii senatores et quam ob causam ita appellati; quamque habeant Origin0m uerba hae e X diei tralati ei oconsulum Senaloros quibusque in senatu sententiam dicere lieel,
Non pauci sunt, qui opinantur, pedario Senatores appellatos, qui Sententiam in senatu n0n uerbis dicerent, sed
157쪽
in alienam sententiam pedibus irent. Muid igitur eum se-2
senatores Sententiam pedibus serebant Atque haec etiam 3 uocabuli istius ratio dieitur, quam Gavius Bassus in
commentarii suis seriptam reliquit. Senatores enim di cit in ueterum aetate, qui curulem magiStratum eSSiSSent, curru s0litos honori gratia in curiam uehi, in quo curru sellaeSSet, Super quam e0n Siderent, quae Ob eam ausam curulis appellaretur Sed eo SenatoreS, qui magiStratum euruleni nondum ceperant pedibus itaviSSe in curiam propterea Senatores n0ndum mai0ril)u hon0ribus pedari0s nominatos. m. autem V a r no es mali a Mim iis era, quae Ἱπποκυων in Scripta est, equites quosdam dicit pedari0s appellatos uideturque e0 Significare, qui, nondum a censoribus in senatum lecti, Senatore quidem non erant, Sed quia honoribus populi usi erant, in senatum ueniebant et sententiae ius habebant. Nam et eurulibus magistratibus sun 6cti, si nondum a censoribus in Senatum lecti erant, Senatores ion erant et, quia in postremi Seripli erant, non rogabantur SententiaS, Sed qua principes dixerant, in eas discedebant. Hoe significabat edictum, quo nunc quoque eon Sule. . . . que 7 cum Senat 0re in curiam u0eant, Seruandae consuetudinis
causa tralaticio utuntur. Verba edicti haec unt: Si nato, re quibusque in senatu sententiam dicere licet. Versum qu0que Laberii, in quo id uocabulum positum eSt, notari iussimus, quem legimus in mimo, qui Stricturae inseriptUS Scr Caput sine lingua pedari sententia est. Hoc uocabulum a plerisque barbare diei animaduertimus. 10Nam pro pedariis' pedaneos appellant.
Pua ratione Gavius Bassus seripseri pareum hominem appellatum et quam esse eius uocabuli causam putaril et Onira, quem in modum quibusque uerbis Favorinus hanc traditionem
Apud cenam Fauo ri ni philosophi cum discubitum me-1rat coeptusque erat apponi cibus, Seruus aSSiSten men Sae
158쪽
136 III. XVIIII. et is legere temptabat aut Graecarum quid literarum aut n0Stratium uelut eo die, quo ego assui, legebatur Gavii Bassi eruditi uiri, liber de origine uerborum et uo-2cabulorum. In quo ita seriptum suit 'Parcus composito uocabulo est dictus, qua Si par arcae ;quando, Sicut in arca omnia reconduntur eiuS-que custodia eruantur et conuin entur, ita homo lena paruoque contentu omnia custodita ac recondita habet, sicut area. 9uam ob cau Sam parcu S , quasi ' pararcus estis ominatu S.
3 um Favorinus, ubi haec audiuit 'superstitio Se , inquit, et nimis moleste atque odiose consubrientia commolitusque magis est originem uostabuli Gavius iste Bas- SUS, quam enarrauit. Nam, Si ieet re dicere commenticias cur n0n probabilius uideatur, ut aecipiamus ' parcum ob eam cauSam dictum, quod pecuniam consumi atque impendi arceat et prohibeat, quasi peeuniareus . uin potiuS , inquit, ' quod Simplicius ueriusque est, id didimus 'Parcus
enim neque ab arca, neque 'b areendo, Sed ab eo, qu0dest parum et paruum , denominatu est .
159쪽
Sermo quidam Favorini philosophi cum grammati eo laetantioresaelus in Socraticum modum atque ibi in sermone telum, quibus uerbis penus a P. Scaevola definita sit quodque eadem dolinilio culpala reprehenSaque S l.
in uestibulo aedium Palatinarum omnium sere ordinum 1 multitudo opperientes salutationem Caesari S constiterant; atque ibi in circulo doetorum h0minum, Favorino philo Sopho praesente, Stentat at quispiam grammaticae rei ditior Scholica quaedam nugalia de generibus et ensibus uocabulorum disserens eum arduis Superstilii uo eisque et uultus grauitate composita, tamquam interpres et arbiter Sibyllae oraculorum Tum Spiciens ad Favorinum, quamquam 2 ei nondum etiam Sati notus eSSet, penu quoque , inquit, uariis generibus dictum et uarie declinatum est Nam et hoc penus et haec penus et liuius peni et penoris Uetere dictauerunt Mundum quoque muliebrem Lue in iuri 3 in satirarum XVI. 0 uirili genere, ut ceteri, Sed neutro appellauit his uerbis: Lis a uda m i sta in ii vo Hi in um des me in mum
Atqui quid mundum quid non quis diuideti s viae 3 Atque horum omnium et testimoniis et Xemplis on Strepe 4bat eumque nimis diose blater arJet, intercessit placide
160쪽
Favorinus et amfnJbo , inquit, magi Ster, quicquid est nomen tibi, abunde multa docuisti, quae quidem ignoraba-ymus et Seire haud sane postulabamus. 9uid enim refert mea eiu Sque, quicum loquor, quo genere penum dieam aut in quas extremas literas declinem, si nemo id non nimis 6 barbare secerimus Sed hoc plane indigeo discere, quid sit penus et qua in id uocalussum dicatur, ne rem cotidiani hi sus, tamquam qui in hienalibu Latine loqui coeptant, alia,
uaeris , inquit, rem minime obseuram. uis adeo ignorat, penum uinum eSSe et triticum et oleum et lentem et fabam atque huiuscemodi cetera Τ Etiamne , inquit Favorinus, ' milium et panicum et glans et 1 deum penus est 3 sunt enim propemodum haec quoque eiusdemmodi ; eumque ille reticens haereret: Diolo', inquit, io iam laboreS, an Sta, quae diXi, penuS appellentur. Set potesne mihi non speciem aliquam de penu dicere, Sed desua ire, genere proposito et disserentiis adpositis, quid sit penus 3 9uod , inquit, genus et quas disserentias dicas, non hercle 10 intellego . Rem , inquit Favorinus, plane dicam DStulas; quae dissicillimum est diei planius. Nam ho quidem pervolgatum est, desinitionem Omnem ex genere et disseren-11tia consistere. Sed si me tibi praemandere, quod aiunt, postulas, saeiam sane id quoque hon0ris tui habendi gratia . 1 Ac deinde ita exorsus est: Si , inquit, ego te nune rogem, ut mihi dicas et quasi circumscriba uerbis, cuiuS- modi tomo sit, non, Opinor, reSPondeaS, hominem SSete atque me. Hoc enim, qui homo Sit, Stendere St, non, quid homo sit, dicere. Sed Si, inquam, peterem, ut ipsum illiit, quod homo est, destia tres, tu i roseet mihi diceres, hominem SSe mortale, rationis et Scientiae capiens uel quo alio modo diceres, ut eum a ceteri Onmibu Sel IrareS. Pr0 inde igitur nunc te rogo, ut, quid Sit penuS , dieIS, 13n0n ut aliquid ex penu nomines . Tum ille oStentator, uoce iam m0lli atque demissa: pliilosophias , inquit, ego n0ndidisti nequo discere adpetivi et Si ignoro, an ordeum X penu Sit aut quibus uerbis penus' desiniatur. 0n ea re