장음표시 사용
261쪽
Diuersae nobili uin philosophorurn sententiae de genere a natura uoluptatis Oierbaque Hiero elis philosophi, quibus deerela Epi-
De u0 aptate uetere philo Sophi diuerSa Sententias dixe-1runt. Epicurus u0luptatem Summum b0num SSe 90nit, eam tamen ita desinit: σαρκ0ς ευσταθὲς καταστλη uce An 3tisthenes S0eratistu summum malum dieit eius namque hoc uerbum est: φανειην μαλλ0 λ λησθει λὶν S9 eu ipse pus uetusque inni Academia uoluptatem et d0l0rem duo mala esse dicunt opp0Sita inter Sese, bonum tamen e S Se qu0d utriusque medium 1 0ret Veii censuit, uoluptatem 5 esse indifferens, id eSt neutrum, neque b0num neque malum, qu0d ipse Graeco uocabulo ciδιαφ090ν appellauit Crito 6 La uri Peripateticus et malum eSSe uobiptatem ait et multa alia mala parere ex SeSe iniuriaS deSidiaS obliuioneS i nautas. Plat ante h0 0mni ita uarie et multiformiter de uoluptates disseruit, ut eunetae Stae Sententiae, quaSeX9OSui, ideantur eX Sermonum eiu sontibus profluXisse; nam proinde unaquaque utitur, ut et ipSiu u0luptati natura fert, quae est multipleX, et eaUSarum, qua tractat, rerumque, UIS efficere u0lt, rati desiderat. Tauru Sautem noster, qu0-8tiens saeta mentio Episturi erat in ore atque in lingua habebat uerba haec Hieroclis Stolei, uiri sanet et grauis:
Verbum quod est ab ago frequentalitium, in Silaba prima quonam si modulo pronuntiandum.
Ab eo qu0d est ago et egi uerba sunt, quae appellant 1grammatici frequentativa aetito et aestaui . Hae quo S 2dam non sane ind0et0s uiros audio ita pronuntiare, ut primam in his literam corripiant rationemque distunt, quoniam in uerbo principali, quod est ago . prima liter breuiter pronuntiatur. Cur igitur ab eo, qu0d est ed0 et ungo , in qui 3
262쪽
bus uerbis prima liter breuiter digitur, esito et unctit0' quae Sunt eorum frequentativa, prima litera longa promimus sit ontra dictito ab e uerbo, quod est dico , correpte dicimus num ergo potius actito et aetitaui producenda sunt qu0niam frequentativa serme omnia eodem modo in prima Syllaba dicuntur, quo participia praeteriti temporis ex his uerbis, unde ea profecta sunt, in eadem SSllaba pr0 nuntiantur, Sicuti lego, lectus , facit lectit0 ungo, unetus 'unctito scribo, seriptus 'seriptito moueo, motus 'm0- tit0 pendeo pensus 'pensit0 edo esus esito dico autem, dictus' dictito tacit; gero, gestus' gestito uelio, uectus iniectito rapio, raptus' raptito capio, captus 'captit0 saeto laetus saetit0 . Sic igitur aetito producte in prima Syllaba pr0 nuntiandum, quoniam ex eo sit, quod e St
De conuersione soliorum in arbore olea brumali et solstitiali die: deque fidibus id temporis ictu alieno sonantibus.1 Volgo et scriptum et ereditum est, folia olearum arborum brumali et solstitiali die conuerti et quae pars eorum fuerit inferior atque occultior, eam supra fieri atque exponi ad oculos et ad s0lem. 9uod nobi quoque Semel atque iterum experiri uolentibus ita esse propemodum utSum eSt. Sed de fidibus rarius dictu et mirabilius est quam rem et alii docti uiri et Suetonius etiam Tranquillus in libro ludicrae hist 0riae primo satis compertam SSe SatiS-que Super ea constare adfirmat neruias in fidibus brumali die alias digitis pelli, alia Sonare.
Necessum esse, qui multa habeat, mullis indigere deque ea re Favorini philosophi cum breuitate eleganti sententia.
Verum est prometo, quod obseruato rerum usu sapientes uiri dixere, multis egere, qui multa habeat, magnamque indigentiam naSci non ex inopia magna, Sed ex magna copia multa enim
263쪽
VIIII. VIII. II11. 241 desiderari ad multa, quae habeas, tuenda. uisquis igitur 3 multa habens cauere atque prospicere uelit, ne quid egeat neu quid deSit, iactura pus e SSe, non quaeStu, et minUS habendum esse, ut minus deSit. Hanc sententiam memini a Favorino inter ingentes ἀomnium clamores detornatam inclusamque uerbis his paucissimis: πον γαρ μυριων καὶ πεντακισχιλίων χλαμυδων δεομενον υ εστι μη πλειονιον δεισθαι οἶς γαρ εχωπρ0σδεομενος, αφελων ἄν εχω, αρκουμαι οἷς εχω .
uis modus sit uertendi uerba in Graecas sententias deque his Homeri uersibus, quos Vergilius uertisse aut bene pieque a 'tinproprie existimatus est.
9uando ex p0ematis Graecis uertendae imitandaeque sunt 1inSigne Sententiae, non Semper aiunt enitendum, ut omnia 0mnino uerba in eum, in quem dicta Sunt, m0dum uertamUS.
Perdunt enim gratiam pleraque, si quasi inuita ut recusantia uiolentius transferantur Scite ergo et considerati Vergi 3lius, cum aut Homeri aut Hesiodi aut Apostonii aut Parthenii aut Callimachi aut Theocriti aut quo rundam aliorum locos effingeret, partim reliquit, alia X- preSSit. Siculi nuperrime, aput mensam cum legerentur utraque δsimul Bucolica Τheocriti et Vergilii, animaduertimus, reliquisse Vergilium, quod Graecum quidem mire quam Suaue eSt, uerti autem neque debuit neque potuit. Sed enim 5 quod substituit pro eo, quod omiserat, non abest, quin iucundius lepidiusque Sit: Βάλλει καὶ μαλοισι τον αἰπολον Ἀλεαριστα
Malo me Galatea petit, lasciua puella, Et fugit ad salices et se cupit ante uideri.
264쪽
2. VIIII. IIII Illud quoque ali i in loco anina aduertimus caute miSSum, quod est in Graeco itersu dulcissimum: Tίτυρ Ἀμὶν τὼ καλον πεφιλαμένε, βοσκε τας
αἰγας Kαν ποτὶ ταν Ἀραναν in γε, πίτυρε' καὶ τον ενορχαν To Λιβυκον κνάκωνα φυλασσεο, μή τυ 0- ρυξ's. 8 9u enim paeto disteret: το καλον πεφ ιλα μενε, uerba hercle non translaticia, sed cuiusdam natiuae dulcedinis Τ9 Hoc igitur reliquit et cetera uertit non infestiuiter, nisi qu0d eaprum dixit, quemaheocritu ενορχαν appellauit 10 auctore enim M. Varrone is demum Latine caper dicitur, qui excastratu e St - 11 Tityre, dum redeo, breui est uia, paSce capellas Et potum pastas age, Tityre, et inter agendum Occursare capro, cornu serit ille, caueto. 12 Et quoniam de transserendis loquor, memini audisse me
ex Valerii Probi discipulis, docti hominis et in legendispensitandisque ueteribus scriptis bene callidi, s0litum eum dicere, nihil quicquam tam inprospere Vergilium X Η0m er meritSSe, quam uersusio amoeniSSim0s, quo S de Nausicaa Homerus secit: Οῖη ' Ἀρτεμνις εἶσι καν Ῥυρεος ἰοχεαιρα, 'H κατὰ Tηυγετον περιμήκετον ἐρρυμανθον Tερπομενη κάπροισι, καὶ ωκείης λάφοισιν Tῆ δε b, αμα νυμφαι, κουραι ιος αἰγιοχοιο, Ἀγρον Osi οὐ παίζουσι ' γεγηθε χει τει φρενα
IIασάων δ' περ et γε κάρη χει ἐδε μετωπα Ῥεῖα δ αρι γνωτη πελεται, καλαὶ δε τε πασαι, 13 ualis in Eurotae ripis aut per iuga Cynthi EXercet Diana choros, quam mille Secutae Ηinc atque hinc glomerantur riade S. Illa pha
Fert humero Aradiensque deas supereminet
Latonae tacitum pertemptant gaudia pectu S.
265쪽
VIIII. VIIII. X. 243 Primum omnium id uisum esse dicebant Probo, quod aput 14 Hi in eam in quidem uirgo Nausicaa ludibunda inter familiares puellas in loci Soli recte atque commode consertur eum Diana uenante in iugis montium inter agre Ste deas, nequaquam autem conuenien Vergilium fecisse, quoniam Did0 in urbe media ingrediens inter Tyrios principe cultu atque inee Ssu Serio, in Stan operi, Sicut PS ait, regni Sque suturis, nihil eius similitudini capere p0SSit, quae lusibus atque uenatibus Dianae c0ngruat tum po Stea, quod H0me-l5ru studia atque blectamenta in uenando Dianae h0neste aperteque dieit, Vergiliu autem, eum de uenatu deae nihil dixisset, pharetram tantum facit eam ferre in humero, tamquam sitinus et sarcina atque illud impense Primi in esse demiratum in Vergilio dicebant, qu0dH0 meri ea quidem Ar i τώ gaudium gaudeat genuinum et intimum atque in ipso penetrali cordis et animae uigens, Siquidem non aliudeSt: γεγηθε δετε φρενα Λητω, pSe autem, imitari ea uolens, gaudia secerit pigra et leuia et cunctantia et quasi in
Summo pectore Supereminentia neSeire enim SeSe, quid
significaret aliud pira e ius Lant; praeter Sta omnia il0rem l6 ipsius t0tius l0 ei Vergilium uideri misis Se quod hune
Η0 meri uersum eXigue Secutu Sit: Ῥεῖα δ αριγνώτη τελεται, καλαὶ δε τε πῆσαι, quando nulla maior cumulatiorque puleritudinis laus diei po-17
tuerit, quam quod una inter iuni pulcra excelleret, una lacile et ex omnibus no Sceretur.
9uod Annaeus Cornutus uersus Vergilii, quibus Veneris et Vulcani concubilum pudice oportuneque dixit, reprehensi0ne spurca et odiosa inquinauit.
Annianus Ῥ0eta et plerique cum eo eiusdem Musae I uiri summis adsiduisque laudibus h0s Vergilii uersus serebat, quibus Volcanum et Venerem iuncto miXtosque iure e0niugii, rem lege naturae periendam, uerecunda quadam
266쪽
244 VIIII. X. XI. translati0 ne uerb0rum, cum Stenderet dem0nStraretque,
protexit. Sic enim seripsit: Ea uerba locutus Op talos dedit amplexus placidumque petiuit
Coniugis insusus gremi per membra OP0reni.
3 Minus autem dissicile esse arbitrabantur, in istiusm0di re dicenda uerbis uti uno atque altero breui tenuique eam signo dem0nstrantibus, missu Homerus dixerit: παρθενίην ζώνγὶν et λεκτροιο θεσμον et εργα φιλοτησια, Otuer et tam euidentibus ac tamen n0n praetextatis, sed puris honestisque uerbis uenerandum illud 0ncubi pudici secretum neminem quemquam alium dixisse. Sed Annaeus Cornutus, homo Sane pleraque alia non indoctus neque inprudens, in secundo tamen librorum, qu0s de si uri Sententiarum c01490Suit, egregiam totius istius uerequndiae laudem insulsa nimis et odiosa Serutatione uiolauit. Nam cum genus h0e figurae pr0bas Setet Satis circumspecte saetos esse uersus dixisset, membra taui en inquit, paulo incautius nominauit. XI.
De Valerio Corvino se unde Coruinus.
De Maximo Valeri0, qui Coruinus appellatus est ob auxilium pr0pugnationemque corvi alitis, haut quisquam est n0bilium Script0rum, qui secus dixerit. Ea res prorSu miranda sic pr0 laeto est in libris innalibus mem0rata: 3 Adulescens tali genere editus, L. Furi0 Claudio Appi con-4sulibus, fit tribunus militaris Atque in e temp0re copiae
Gall0rum ingentes agrum P0mptinum insederant, in Struebanturque acies a c0nsulibus de ui ac multitudine h0stium sati, agentibus. Dux interea Gallorum, uasta et ardua pr0ceritate armiSque auro praefulgentibus, grandia ingrediens et manu telum recipr0eans incedebat perque contemptum et Superbiam circumspiciens despiciensque omnia, uenire iubet et congredi, Si quis pugnare secum ex omni R0mano Xercitu6 auderet Tum Valerius tribunus, ceteris inter metum pud0-
267쪽
VIIII XI. li. 245 remque ambiguis, impetrat prius a e0nsulibus ut in Gallum, tam inaniter adr0gantem, Pugnare Se Se Permitterent, Progreditur intrepide m0 de Steque obuiam et congrediuntur et consistunt et conserebantur iam manus. Atque ibi uis quae 7 dam diuina fit: 0ruus repente inprouisus aduolat et Super galeam tribuni insistit atque inde in aduersarii os atque ocu-l0s pugnare in stipit insilibat, obturbabat et unguibus manum laniabat et pr0 spectum alis arcebat atque, ubi satis Saevierat reu0labat in galeam tribuni Sic tribunus, spectante utroque exercitu, et Sua uirtute niXu et opera aliti propugnatus, ducem h0stium sero eis Simum uicit interseeitque atque ob hanc causam cognomen habuit 0ruinus. Id factum est 9 annis quadringenti quinque p0St Romam conditam. Statuam 0ruin isti diuus Augustus in foro suo sta-10 tuendam curauit. In eius statuae capite corvi simulacrum
De uerbis, quae in utramque partem signis eatione aduersa et reciproca die intur.
midatur, ut inuidiosus et qui inuidet et cui inuidetur, ut suspiti0sus et qui suspicatur et qui suspeetu eSt, ut ambiti0sus et qui ambit et qui ambitur, ut item gratiosus et qui adllibet gratias et qui admittit, ut ab0riosus et qui laborat et qui lab0ri est, ut pleraque alia huiuscem0di in utramque partem dicuntur: ita Mnfestus quoque ancipiti significati0ne est. Nam et is lanislus appellatur, qui malum 2 inseri cuipiam, et contra, cui aliunde impendet malum, is quoque in sestus dieitur. Sed quod prius posui, pr0seet exemplis non indiget 3 Sic adeo multi locuntur, ut infestum dieant inimicum atque aduersum alterum autem illud ignorabilius obscuriusque est. 9uis enim e medi facile dixerit, linistum esse cui alter infestus est Sed et ueteres plerique ita dixerunt et M. Tullius in oratione quam pro Cn. Plancio Scribsit, uocabulo h0 Sic usus est Dolebam, inquit, iudices, n
268쪽
246 VIIII. XII. et acerbe serebam, Si huius Salus ob eam ipsam causam S Set in se Stior, quod is meam Salutem atque uitam sua beniuolentia, prae Sidio custO-6diaque texisset. Nos igitur de origine et ratione uerbi quaerebamus, atque ita in Nigidianis scriptum inuenimus: Infestum est a se Stinando dictum: nam qui instat, inquit, alicui eumque propera n urget 09primereque eum Studet se Stinatque, aut contra de alicuius periculo et exitio e Stinatur, is uterque infestus dicitur ab instantia atque imminentia fraudis, quam uel acturu cuipiam uel a S-
Ne quis autem de suspitio SO', quod Supra poSuimuS, et de formiduloso in eam partem, quae minu USitata St,eXemplum requirat, de SuSpiti0S0 aput M. Cat0nem de re Floria ita scribtum: Sed nisi qui palam corpore pecuniam quaereret aut se lenoni 0 cauisset, etsi sani ul)0sus et suspitiosus fuisset, uim in
corpus liberum non aecum men Suere adferri. 8 Suspiti0sum enim Cato hoc in loco Suspectum significati non suspicantem. Formidulo Sum autem, qui formidetur,
Sallustius in Catilina ita dicit Igitur talibus uiris
non labor insolitus, non locus uti u asper aut arduu erat, non armatu ho Sti formidulosus.10 Item C. Caluus in poematis ab0riosus dicit, non, ut uulgo dicitur, qui laborat, Sed in quo laboratur: Durum, inquit, ru fugit et labori 0 Sum.11 Eadem rati0ne Laberius qu0que in Sororibus:
Ecastor, inquit, mustum Somniculo Sum.12 et Cinna in poemati S: Somniculosam ut Poenus a Spidem S Sllu S. 13 Metus qu0que et iniuria atque alia quaedam id genus Sic utroqueversum diei possunt: nam metu hostium recte 14 dicitur, et eum timent hostes et cum timentur. Itaque S allustius in historia prima metum Pompei dixit, non
269쪽
VIIII XII. XIII. 247quo Pompeiu metueret, quod St SitatiuS, Sed quod metueretur. Verba haec Sallusti sunt: d bellum excitabat motus Pompei uictoris, Hiempsalem in regnum re Stituenti S. Item alio in loc0 Postquam 1 breui 0to metu Puni e Simultate e Xercere uacuum
fuit. Iniurias itidem dicimus tam illorum qui patiuntur. 16 quam qui inciunt, quarum dicti0num exempla sunt mellia
Illud etiam dictum a Vergilio eandem habet 0rmam 17e omniunicatae ultro et citro Significationis: Et uulnere, inquit, tardu Ulixi, eum diceret uulnus, n0 quod accepiSSet Vlixes, Sed qu0d dedisset Nescius' quoque dicitur tam is, qui neScitur, 18 quam qui neScit Sed super eo, qui nescit, frequen huius I9u0cabuli usus est, infrequen autem e Si de e0, quod ne Sei-tur IgnaruS aeque utroqueverSum dieitur, non tantum 20
qui ign0rat, et et qui ign0ratur Plautus in Rudente 2Iluae in loci nescii ne Scia Spe Sumu S. Sallustius: M0re humanae cupidinis ignara ui-22Sendi. Vergilius: Ignarum Laurens habet 0ra Mimanta.
Verba ex historia Claudi uadrigari, quibus Manli Torquali, nobilis adulescentis, et hostis Galli prouocantis pugnam depinxit.
Titus Manlius summo loc natus adprimeque nobili suit. IEi Manlio cogn0mentum saetum est 0rquatuS CauSam 2.3cogn0menti suiSse accepimu t0rqui exauro induvieS, quam echo Ste, quem occiderat, detractam induit Sed qui ho . Stis et quid genus, quam larmidandae uaStitati et quantuni insolens prou0eat0 et cuim0di fuerit pugna decertatum, P. Claudius prim annalium purissime atque inlustrissime simplicique et ine0mpta orati0ni antiquae Suavitate de- Scripsit Puem locum exe0 libro phil0 SophuS Favorinus eum blegeret, non minoribu quati adficique animum Suum moti-
270쪽
248 VIIII XIII. bus pulsibusque dicebat, quam Si pSe coram depugnantes e0s
Verba P. Claudi, quibus pugna ista depicta est, adscribsi: Cum interim Gallus quidam nudus praeter Seu tum et gladios duo torque atque armillis dec0ratus processit, qui et uiribus et magnitudine et adu-8lescentia Simulque uirtute ceteris antistabat. smaxime proelio commoto atque utrisque Summo studio pugnantibus, manibus significare coepit 9utrisque, quiescerent. Pugnae saeta pauSa St. 10 Extemplo silentio facto cum uoce ma X ima conclamat, si quis Secum depugnare uellet, uti prod-11 iret Nemo audebat propter magnitudinem at-12que inmanitatem facies. Deinde Gallus inridere 13e0epit atque linguam exertare. Id subito perdolitum est cuidam it Manlio, Summo genere gnato, tantum lagitium ciuitati adcidere, e tanto De Xercitu neminem prodire. I S, ut dico, proce S Sit neque a SSUS est uirtutem Romanam ab Gallo turpiter spoliari Scuto pedestri et gladio Hispa-15nico cinctus comtra Gallum constitit Metu n-gn ea congreSSi in pS ponti, utroque Xer- 16 citu inspectante, facta est. Ita ut ante dixi, constiterunt: Gallus sua disciplina scuto proiecto cunctabundus manlius, animo magi quam arte consi SUS, Scut Scutum percu SSit atque Statum
17 Galli conturbauit. Dum se Gallus iterum eodem pacto constituere studet, Manlius iterum scuto Seu tum percutit atque de loco hominem iterum deiecit; e0 pacto ei sub Galli eum gladium succeS- sit, ne Gallus impetum in ictu haberet, atque Hispanico pectus hausit deinde continuo humerum dextrum eodem concessu incidit neque receSSit usquam, d0 nec subuertit ne Gallus im-18petum in ictu habere . Vbi eum euertit, caput praecidit, torquem detraxit eamque SanguinU-19 lentam sibi in ovum imponit. 9uo ex acto p Se 90 Sterique eius Τ0rquati sunt cognominati.