장음표시 사용
461쪽
XVII. III. IIII. 175Graecia parti copia modo coepit esse ex Hispania. Neque ea ipsa a cultate usi Liburni; set hi plerasque naue loris Suebant, Graeci magis cannabo et stuppa ceterisque Satiuis rebus, a quibus ' σπαρτα appellabant. Puod cum 5 ita Varro dicat, dubito hercle, an posterior syllaba in Ouerbo, quod apud Homerum St, acuenda sit, nisi quia uoce huiuSmodi, cum ex communi significatione in rei certae proprietatem concedunt, diuersitate accentuum Sepa
Quid Menander poeta Philemoni poetae dixerit, a quo saepe indigne in certaminibus comoediarum superatus est; et quod saepissime Euripides in tragoedia ab ignobilibus poetis ui
Menander a Philemone, nequaquam pari Scriptore 1 in certaminibus comoediarum ambitu gratiaque et factionibus Saepenumero uincebatur. Eum cum forte habuisset obuiam 2 quaeso , inquit, 'Philemo, bona uenia dic mihi, cum me uinciS, non erubescis' Euripidem quoque M. Varro ait, eum quinque et 3 septuaginta tragoedias Scrip Serit, in quinque Solis uicisse, cum eum Saepe uincerent aliquot poetae ignauissimi. Menandrum autem alii centum Octo, partim centum
nouem reliquisse comoedias ferunt Sed Apollodori 5 scriptoris celebratissimi, hos de Menandro uersus legimus in libro, qui chronica inscriptus est:
Eξέλ ε)ιπε, πεντήκοντα καὶ δυεῖν ἐτῶν. Ex istis tamen centum et quinque omnibus, solis eum Octo 6 uicisse, idem Apollo dorus eodem in libro scribsit.
462쪽
Nequaquam esse uerum, quod minulis quibusdam rhetoricae artificibus uideatur, M. Ciceronem in libro, quem de amicitia scripsit, uitioso argument usum, αμφισβητουμενον αντὶ ὁμολογουμένου posuisse tolumque id consideratius tractatum exploratumque.
1 M. Cicero in dialogo, cui titulus est Laelius uel de
amicitia, docere uolens, amicitiam non spe Xpectationeque utilitatis neque pretii mercedisque causa e0lendam, Sed quo ipsa per sese plena uirtutis honestatisque Sit, expetendam diligendamque esse, etiamsi nihil opis nihilque emolumenti X ea percipi queat, hae sententia atque his uerbis usus est eaque dicere incit C. Laelium, sapientem uirum, qui
2Publii Asricani fuerat amicissimus: Puid enim Africanus indigens mei ne ego quidem illius. Sed
ego admiratione quadam uirtutis eius, ille uicissim opinione ortasse nonnulla, quam de meis moribus habebat, me dilexit auxit beniuolentiam consuetudo. Sed quamquam utilitates multae et magnae con Secutae Sunt, non
Sunt tamen ab earum spe causae diligendi profectae. Vt enim benefici liberalesque SumuS,
non ut Xigamus gratiam, - neque enim beneficium aeneramur, sed natura propensi ad liberalitatem Sumus, - Sic amicitiam non Spe mercedis adducti, sed quod omnis eius rubctus in ipso amore in e St, X petendam U
Hoc cum legeretur in coetu sorte hominum doctorum, rhetoricus quidam sophista, utriusque linguae callens, haut sane ignobilis ex istis acutulis et minutis doctoribus qui τεχνικοὶ appellantur, atque in disserendo tamen non impiger, Sum eSSe eXiStimabat argumento Marcum ullium non probo neque apodictico, Sed eiusdem quaestionis, cuius eSSet ea ipsa res, de qua quaereretur uerbisque id uitium Graecis appellat, quod accepiSSet Ἀμφισβητουμενον αντὶ ομολογουμένου Nam )enefic0s inquit, et Hiberales
463쪽
XVII. v. 177Sumpsit ad confirmandum id, quod de amicitia dicebat, cum ipsum illud et soleat quaeri et debeat quisquis liberaliter et
benigne facit, qua mente quoque consilio benignus liberalisque Sit utrum, quia mutuam gratiam Speret et eum, in quem benignus sit, ad parem curam Sui prouocet quod facere plerique omne Videntur, an, quia natura Sit beniuolus benignitasque eum per seSe ipsa et liberalitaS delectet Sine ulla recipiendae gratiae procuratione, quod Si omnium ferme rariSSimum Z Argumenta autem censebat aut probabilia esse de-bbere aut pei Spicua et minime controuersa, idque apodixin uocari dicebat, cum ea, quae dubia aut ObScura Sunt, Per ea, quae ambigua non Sunt inluStrantur. Atque, ut ostenderet 6 beneficos liberalesque ad id, quod de amicitia quaereretur, quasi argumentum exemplumve Sumi non oportere, eodem', inquit, Simulacro eademque rationis imagine amicitia inuicem pr argumento sumi potest, si qui adfirmet, homines beneficos liberalesque esse debere, non Spe aliqua compendii, Set amore et studio honestatis. Poterit enim consimiliter ita dicere. Namque, ut amicitiam non Spe uiuitati amplectimur, sic bene ei liberalesque non gratiae reciperandae studio eSSedebemus. Poterit sane , inquit, ' ita dicere, Sed neque amici 8tia liberalitati neque liberalitas amicitiae praebere argumentum poteSt, eum de utraque pariter quaeratur . Haec ille rhetoricus artifex dicere quibusdam uidebatur perite et eienter, Sed uidelicet eum uocabula rerum uera ignorauisse. Nam ' beneficum et liberalem Cicero appellat, 10 ita ut philosophi appellandum Sse en Sent, non eum qui Ut ipse ait, beneficia saeneratur, Sed qui benigne facit, nulla tacita ratione ad utilitates suas redundante. Non ergo Ob-II seur neque ambiguo argumento Sus St, Sed certo atque
PerSpicuo, Si quidem, qui uere beneficum liberalisque est, qua mente bene aut liberaliter saeiat, non quaeritur Aliis 12 enim longe nominibus appellandus est, si, cum talia saeit, ut potius quam alterius iuuandi causa facit Processisset autem 13 argutatori isti fortassean reprehenSio, si Cicero ita dixisset: ut enim benefice liberaliterque saeimus, non ut exigamUS gratiam' uideretur enim benefice sacere etiam in non beneli cum adere posse, si id per aliquam circumstantiam sieret,
464쪽
178 AVII. V. VI.14 non per ipsam perpetuae benignitati constantiam. Sed cum beneficos liberalesque dixerit neque alius modi isti sint, quam cuius eSSe eo Supra diXimus, inlotis', quod aiunt, pedibus et uerbis reprehendit doctissimi uiri orationem. VI.
Falsum osse , quod Verrius Flaccus in libro II., quos de obscuris M. Catonis composuit, de seruo receptici seriplum reliquii.
M. Cato Voconiam legem suadens uerbis hisce usus est Principio uobis mulier magnam dotem adtulit, tum magnani pecuniam recipit, quam in uiri potestatem non conmittat eam pecuniam uiro mutuam dat, postea, ubi irata factae St, Seruum recepticium sectari atque flagitare uirum iubet. 9uaerebatur, seruus recepticius quid esset. Libri statim quaesiti allatique sunt Verrii Flacci de obscuris Catonis. In iuro Secundo Seriptum et inuentum est, recepticium seruum diei nequam et nulli pretii, qui, cum uenum esset datuS, redhibitus ob aliquod uitium receptusque sit. Propterea, inquit, Seruu eiu Sm0di Sectari maritum et lagitare pecuniam iubebatur, ut eo ipso dolor maior et contumelia grauior uiro si e rei, quod eum Seruus nihili petendae pecuniae
Cum pace autem eumque uenia istorum, si qui sunt, qui 5 Verrii Flacci auctoritate capiuntur, dictum hoc Sit. Reeepticius enim seruus in ea re, quam dicit Cato, aliud Omnino St, quam ea rius scripsit. Atque id cuiuis uelle 6 intellectu est res enim procul dubi sie est quando mulier dotem marito dabat, tum quae ex uisionis retinebat neque ad uirum tramittebat, ea ' reciper ar)e dicebatur, sicuti nunc quoque in uenditionibus recipi dicuntur, quae exci-7 seiuntur neque ueneunt. Puo uerbo Plautus quoque in Trinummo usu est in hoc uerSu: P0 Sticulum hoc est epit, tum aedis uendidit,
465쪽
XVII. I. VII. 179 id est cum aedis uendidit, particulam quandam, quae 90Steas aedis erat, non uendidit, Sed retinuit Ipse etiam Cat08 mulierem demonstrare locupletem uolens mulier , inquit, et Magnam dotem dab et Magnam secuniam re ei pit, hoc est retinet'. EX ea igitur re familiari, quam sibi d0 te data retinuit, pessuniam uiro mutuam dat. Eam 10 peeuniam eum uiro forte irata repetere instituit, adponit et
flagitatorem Seruum receptistium', hoc est proprium Seruum Suum, quem eum pecunia reliqua receperat neque dederat d0ti, Sed retinuerat n0n enim Seruo mariti imperare hoc mulierem laserat, Sed proprio SUO. Plura dicere, quibu hoc n0Strum tuear, SuperSedeo Ilipsa enim sunt per Sese euidentia et quod a Verri dicitur et a nobis. suo utrum ergo uidebitur cuique uerita S, O
Vρrba haec ex linia lege: uod subruplum erit, eius rei aeterna auctoritas esto, P. Nigidio et P. Scaeuolae uisa esse non minus de praeterilo surio, quam de suturo cauis Se .
Legis ueteris Atiniae uerba Sunt seuod Subruptum Ierit, tu rei aeterna auctoritas esto uis aliud 2 putet in hisce uerbis, quam de tempore tantum futuro legem loqui Sed P. Scaevola patrem Suum et Brutum et 3 Manilium, miro S adprime doctos quaesisse ait dubitaSSeque, Utrumne in OS sacta modo surta lex ualeret an etiam in ante facta quoniam Subruptum erit utrumque tempus uideretur Stendere, clam praeteritum quam
Itaque P. Nigidius civitatis Romanae doctis Simus, Su-4 per dubitatione hac eorum scripsit in tertio uicesimo
grammaticorum commentariorum. Atque ipSe quoque idem putat, incertam S Se temporis demonstrationem, sed anguSte perquam et ob Seure diSSerit, ut Signa rerum 90 5nere uideas ad Subsidium maSi memoriae suae, quam ad
legentium disciplinam. Videbatur tamen hoc dicere suum 6 12
466쪽
180 XVII. VII. III. uerbum: et esse et erit , quando per sese ponuntur, habent atque retinent tempus Suum, eum uero praeterito iunguntur,
7 uim temporis sui amittunt et in praeteritum contendunt. Cum enim die0: in campo est et lin comitio est', tempus instans significo item eum dico ' in campo erit , tempus futurum demonstro; at cum dico saetum est , scriptum est , Subruptum est , quamquam est uerbum temporis S praesentis, confunditur tamen cum praeterit et praesen eSSedesinit . 8 Sic igitur' inquit, etiam istud, qu0d in lege est; si diuidas separesque duo uerba haec Subruptum et erit , ut sic audias subruptum', tamquam certamen erit' au sacrificium erit , tum uidebitur te in postfuturum loqui; Si uero copii- late permixteque dictum intellegas, ut subruptum erit non duo, Sed unum uerbum sit itaque unita patiendi declinatione Sit, tum hoc uerbo non minu praeteritum tempti ostenditur, quam suturum'.
In sermonibus apud mensam auri philosophi quaeri agitariqu0
eiusmodi solita cur oleum saepe et facile, uina rarius Onge laseant, acetum haut sere umquam; et quod aquae fluuiorum sontiumque durentur, mare gelu non duretur.
1 Philosophus aurus accipiebat nos Athenis cena ple- Trumque ad id diei ubi iam uesperauerat. Id enim est tempus istic cenandi. Frequens eius cenae undus et firmamentum Omne erat aula una lentis Aegyptiae et cucurbitae inibi
Ea quodam die ubi paratis et expectantibus nobis adlata
atque inposita mensae eSt, puerum iubet Taurus oleum in aulam uidere. Erat is puer genere Atticus, ad anno maXime natus octo, sestiuissimis aetatis et genti argutiis scatens. 5 Gutum Samium ore tenus inprudens inanem, tamquam si in-eSSet oleum, adsert conuertitque eum et, Ut Solitum eSt, circumegit per omnem partem aulae manum nullum inde ibat Oleum. Aspicit puer gutum atrocibus oculi Stomachabun-
467쪽
lus et concussum uehementiu iterum in aulam uertit, idque cum omne Sensim atque UmmiSSim rideremus, tum puer Graece, et id quidem perquam Attice: μγ γελῆτε , inquit, ' ενι του λαι of λύ υκ τε, οἱ φρικη περὶ τονορθρον γεγον τήμερον κεκρυστάλλωται Verbero , inquit ridens Taurus, nonne i curriculo atque oleum
petis' 'Sed cum puer oras emptum isset, nihil ipse ista m0ra ossensi0r: aula , inquit, oleo indiget et, ut uideo, intolerandum seruit cohibeamus manus atque interea, quoniam puer nunc admonuit Solere oleum congela Seere, eon Sideremus, eur Oleum Nidem Saepe et facile, et uina rarenter congelascant' atque aspicit me et iubet quid sentiam, di-9cere. Tum ego reSpondi, coniectare me, uinum idcirco mi-10nus it congelaSeere, quod semina quaedam caldoris in sese haberet essetque natura ignitius, ob eamque rem dictum esse ab Homero ' αἴθοπα οἶνον , non, ut alii putarent, propter colorem.
Est quidem , inquit Taurus, ita ut dieis; nam ferme 11 conuenit Uinum, ubi potum est, calefacere corpora. Sed 12 non Sestu oleum quoque eatoris cum e St neque minorem uim in corporibus calefaciendis habet. Ad hoc si ita haec, 13 quae calidiora sunt, dissicilius gelu coguntur, congruen eSt, ut, quae frigidiora sunt, facile cogantur Acetum autem 1 omnium maxime frigorificum est atque id numquam tamen concrescit Num igitur magis causa oleo coaguli celerioris 15 in leuitate est saeili 0ra enim ad coeundum uidentur, quae leuatiora leuioraque Sunt . Praeterea id quoque ait quaeri dignum cur fluviorum et 16 sontium aquae gelu durentur, mare omne incongelabile sit 3 tametsi Herodotus , inquit, Maistoriae Scriptor, contra omnium serme, qui hae quaeSiuerunt, opinionem, Seribit, mare Bosporicum, quod Cimmerium' appellatur, earumque partium mare omne, quod SeSthicum dicitur, gelu stringi
Dum haec aurus, interea puer uenerat et aula deser-17buerat tempusque esse coeperat edendi et tacendi.
468쪽
D nolis literarum, quae in C. Caesaris epistulis reperiuntur de- qu aliis clandestinis literis ex uetere historia pelitis; et quid σκυταλη Sit Laeonia.
Libri sunt epistularum C. Caesaris ad C. Oppium et Balbum Cornelium, qui rebus eius absenti curabant. 2 In his epistulis quibusdam in locis inueniuntur literae singulariae Sine coagmentis syllabarum, qua tu pute 90Sitas ineondite; nam uerba ex his literis consisti nulla posSunt. 3Εrat autem conuentum inter eos clandeStinum de commutando Situ literarum, ut in scripto quidem alia aliae locum et nomen teneret, sed in legendo locus cuique suus et potestas restitueretur; quaenam uero liter pro qua Seriberetur, ante iS, Sicuti diXi conplacebat, qui hanc scribendi latebram 5 parabant. Est adeo Probi grammatici commentarius satis curiose laetus de occulta literarum significatione in epistularum C. Caesari Scriptura. Lacedaem0nii autem ueteres, cum dissimulare et Occultare literas publice ad imperatores suo miSSa uolebant, ne, si ab hostibus eae captae orent, consilia Ua OSeerentilr, 7 epistulas id genus saetas mittebant. Surculi duo erant teretes, oblongilli, pari crassamento eiusdemque longitudinis, deras atque ornati consimiliter unus imperatori in bellum proficiscenti dabatur, alterum domi magistratus cum iure at que cum Signo habebant. 9uando usus uenerat iterarum Secretiorum, ireum eum surculum lorum modicae tenuitatis, longum autem, quantum rei Satis erat, complicabant, uolumine rutundo et simpliei ita ut 0rae adiunctae undique 10 et cohaerentes lori, quod plicabatur, coirent Literas deinde in eo J0r0 per transuersa iuncturarum iras, mel SibUS 11 a Summo ad imum proficiscentibus inseribebant id lorum literis cita ferscriptis reuolutum surculo imperatori,12 commenti Stiu conscio mittebant, resolutio autem lori litera trunca atque mutilas reddebat membraque earum et 13 apices in partes diuersissimas spargebat pr0pterea si id l0rum in manus hostium in iderat, nihil quiequam coniectarit4e eo eripi quibat; sed ubi ille, ad quem erat miSSum,
469쪽
XVII. VIIII. X. 183 acceperat, Surculo conpari, quem habebat, capite ad sineria, pr0inde ut debere fieri Sciebat, circumplicabat, atque ita literae per eundem ambitum surculi coaleSeente rurSum coibant integramque et incorruptam epistulam et facilem legi praestabant. Hoc genus epistulae Lacedaemonii σκυτάλην 15 appellant. Legebamus id quoque in uetere historia rerum 16 Poenicarum uirum indidem quempiam inlustrem, siue ille Hasdrubal sive qui alius est non retineo, epi Stulam Scriptam Super rebu arcanis hoc modo abse0ndisse pugillaria 17 noua, nondum etiam cera inlita, accepisse, literas in lignum incidisse, postea tabulas, uti Solitum St, era conlevi S SeeaSque tabulaS, tamquam non eripias, cui facturum id pr0miSerat, iisisse; eum deinde ceram der isse literasque incolumes ligno incisas legiSSe. Est et alia in monumenti S rerum Graecarum Pro-18 funda quaedam et in0pinabilis latebra, barbarico astu excogitata. Histiaeus nomine sitit, loco natus in terra Asia 19140n ignobili Asiam tunc tenebat imperio rex Darius. 20 Is Histiaeus, cum in Persis apud Darium esSet, AriStagorae 21 cuipiam re quasdam ieeulta nuntiares surtivo scripto uolebat. Comminiscitur opertum hoc literarum admirandum. 22Seruo suo, diu eulo aegro habenti, capillum e capite omni tamquam medendi gratia deradit caputque eius leue in literarum formas compungit. His literiS, quae uoluerat, perScrip Sit, hominem postea, quoad capillu adolesceret, radomo contiuuit Vbi id actum est ire ad Aristagoran iubet Met cum ad eum , inquit, ueneris, mandaSSe me dieito, ut 2b caput tuum sicut nuper egomet se ei deradat Seruus, ut 26 imperatum erat, ad Aristagoran uenit mandatumque domini adfert. Atque ille id non esse frustra ratus, quod erat man-27 datum, secit Ita literae perlatae Sunt.
Puid de uersibus Vergilii Favorinus existumarit, quibus in deseribenda flagrantia montis setnae Pindarum poetam seculus est; conlataque ab eo super eadem re utriusque carmina et iudicata.
Favorinum philosophum, cum in hospitis sui Antiatem luillam aestu anni concessisset nosque ad eum uidendum
470쪽
184 XVII. X. Roma uenissemuS, memini Super Pindaro poeta et Ver-ugili in hunc serme modum disserere: Amici' inquit, familiaresque P. Vergilii in iis, quae de ingeni moribusque eius memoriae tradiderunt, dicere tum solitum derunt, 3 parere emerSUS more atque ritu ursino. Namque ut illa bestia fetum ederet ineffigiatum informemque lambendo id po Stea, quod ita edidisset, consormaret et fingeret, proinde ingenii quoque Sui partus recentes rudi esse saei et inperfecta, sed deinceps traetando colendoque reddere iis se oris et uultus liniamenta. Ἐ0e uirum iudieii subtilissimi ingenue atque uere dixisse, res , inquit, indicium facit. Nam quae reliquit persecta eXpolitaque quibusque imposuit en SUS atque dilectus sui supremam manum, Omni poeticae enUSta6 tis laude florent; sed quae procrastinata sunt ab eo, Utio Strecen Serentur, et ab Solui, quoniam mor praeverterat, nequiuerunt, me quaquam poetarum elegantissimi nomine atque iudicio digna sunt. Itaque eum morbo obpreSSUS aduentare mortem uideret, petiuit oravitque a suis amicisSimis inpense, ut Aeneida, quam nondum satis elimauiSSet, adolerent. In his autem , inquit, quae uidentur retraetari et corrigi debuisSe i maXime locus est, qui de monte Aetna tactu est. Nam cum Pindari, ueteri poetae, carmen, quod de natura atque flagrantia monti eiu compo Situm eSt, aemulari uellet, eiusmodi sententias et uerba molitus St, ut Pindaro quoque, qui nimi opima pinguique esse saeundia existimatu eSt, insolentior hoc quidem in loco tumidiorque sit. Atque uti uosmetipsos , inquit, ' eius, quod dico, arbitros faciam, carmen Pindari, quod Si Super monte Aetna quantulum mihi memoriae est, dicam: