장음표시 사용
491쪽
0uod Sulpieius Apollinaris praedicantem quendam, a sese Iano Sallusti historias intellegi, inlusit quaestione proposita, quid uerba ista apud Sallustium significarent incertum, stolidior an
Cum iam adulescentuli B0mae praetextam et puerilem Itogram mutas Semu magistrosque tunc nobis nosmetipsi X- ploratiore quaereremus, in Sandaliario sorte apud librarios suimus, cum ibi in multorum hominum coetu Apollinaris Sulpicius, uir in memoria nostra praeter alios doctus, iactatorem quempiam et uenditatorem Sallustianae lectionis inrisit inlusitque genere illo acetissimae dissimulati0nis qua Socrate ad sophistas utebatur. Nam cum ille 2
Se unum et unicum lectorem esse enarratoremque Sallustii diceret neque primam tantum cutem a Speciem Sententiarum, Sed Sanguinem quoque ipsum ac meduliam uerborum eiu eruere atque introspicere penitus praedicaret, tum
Apollinaris amplecti uenerarique se d0etrinas illius dicenS per , inquit, magister optume. Xoptatu mihi nunc ueni cum sanguine et medulla Sallustii uerborum. He-3 Sterno enim die quaerebat ar e me, quidnam uerba haec eius in quarto historiarum libro de Cn. Lentulo Scripta significent, de quo in stertiam suisse ait stolidiorne eSset, an vanior; υ eaque ipsa uerba, uti Sunt a Sallustio seripta dixit: Λ Cn. Lentulus patriciae genti S conlega eius, cui cognomentum Clodiano fuit, per- incertum stolidior an vanior, legem de pecunia, quam Sulla emptoribus bonorum remi Se rat, exigenda promulgauit . 9uaeSi tum ergo ex se Apollinaris neque id se dissol-5Uere potuisse adSeuerabat, quid esset vanior' et quid stolidior', quoniam Sallustius sic ea separasSe atque OPP0SutSSe inter se uideretur, tamquani diuersa ac dissimilia nec eiusdem utraque uitii orent; propterea petebat, ut Se doceret significationes utriusque uocis et rigineS. Tum ille rictu oris ab earumque ductu contempni a Seio Stendens et rem de qua quaereretur, et hominem pSUm,
492쪽
206 XVIII. III. V. qui quaereret: priscorum , inquit, et remotorum ego uerborum medulla et sanguinem, Sicuti diXi, perspicere et elicere Soleo, non Storum, quae proculcata uulgo et proti ita
sunt. Ipso illo quippe Cn. Lentulo stolidior est et uanior . qui ignorat eiusdem Stultitiae esse uanitatem et Stoliditatem . Sed ubi hoc dixit, media ipsa sermonum reliquit et abire coepit. Nos deinde eum tenebamu urgebamUSque, et eum- primis Aponi naris, ut de uocabulorum uel disserentia uel si ei ita uideretur, similitii line plenius apertiusque dissereret et, ut ne sibi inuideret diseere uolenti, orabat. Atque ille se iam plane inludi ratus, negotium sibi esse 10 causatur et digreditur Nos autem postea ex Apo uinari didicimus, uinos pr0prie diei, n0n ut uulgus diceret, desipientis aut hebete aut ineptos, sed, ut ueterum doctissinnidiXissent, mendaces et insidos et leuia inaniaque pro grauibus et ueris astutissime e0mponentes; stolidos autem uocari non tam Stultos et excordes, quam au Stero et moleStOS et inlepid0S, tuos Graeci μοχθηρους καὶ φορτικους dice-IUrent. EtSma quoque harum vocum et origines Scripta eSSedicebat in libris Nigidianis.
uo requisitos ego et reperto eum primarum Signissientionum Xemplis, ut commentariis harum nictium inferrem, notaui et intulisse iam me aliquo in loco commentationibus isti eXiStimo.
9uod . Ennius in septimo annali quadrupes eque ae non quadrupes equus, ut legunt multi, seriptum reliquit.
Cum meto ii o Lud Laeni rhetore, uiro hercle bono et sa-cundiae florentis, complures adulescentuli, familiares eiuS, Puteolis aestiuarum seriarum ludum et iocum in literis amoenioribus et in uoluptatibus pudicis honestisque agitabamus. 2 Atque ibi tunc Iuliano nuntiatur, αναγνωστλην quendam, non indoctum hominem, uoce admodum cita et canora 3 Enni annales legere ad populum in theatro. EamuS , inquit, auditum nescio quem istum Ennianistam : hoc enim se ille nomine appellari uolebat.
493쪽
XVII l. v. 2079uem cum iam inter ingente elam0res legentem inue 4nissemus Hegebat autem Lilium e X a iam ad imi sint tibi
tiantem audiuimus Denique ui magna quadrupe ecu atque ele-
Proiciunt e Se, neque multis p0Stea uersibus additis, celebrantibus eum laudantibusque Omnibus, i SeeSSit. Tum Iulianus egrediens e theatro: quid uobis' inquit 5 de hoc anagnosta et de quadrupede equo uidetur Sic enim prosecto legit: Denique ui magna quadrupe ecu atque ele-
Proiciunt e Se. Ecquid putatis, si magistrum praelectoremque habuiSSet ali-6euius aeris, quadrupe eeus dicturum suiSSe ac non quadrupes eques', quod ab Ennio ita scriptum relictumque es Se, nemo unus iterarum ueterum diligens dubitauit 3 Cumque 7 aliquot eorum, qui aderant, quadrupes equus apud suum quisque grammaticum legiSse se dicerent et mirarentur, quidnam esset quadrupes eques , tellem u0S , inquit, optumi iuuenes, tam accurate P. Ennium legis Se quam
P. Vergilius legerat, qui hunc eius ei Sum Secutus inge0rgicis suis equitem' pro equo posuit in his uersibus Frena Pelethronii Lapithae gyros que dedere Inpositi dorso atque equitem docuere sub armis
In quo loco equitem, si qui modo non in se ite inepteque argutior Sit, nihil potest aceipi aliud nisi equum': pleraque Θenim ueterum aetas et hominem equo in Sidentem et equum, insideretur, equitem dixerunt Propterea 'equitare Ῥ
494쪽
208 XV I. V. VI. etiam, quod uerbum e uocabulo 'equitis inclinatum est, et homo equo utens et equus Sub homine Tadiens dicebatur. 30 Lucilius adeo, uir adprime linguae Latinae ScienS, equum equitare dicit his uersibus 9uis hine currere equum O atque equitareu i d em Uri, His equitat curritque oculi equitare uidem uri;
Εrgo oculi equitat.11 Sed enim contentus , inquit, ego his non sui et, ut non turbidae fidei nec ambiguae, sed ut purae liquenti Sque SSet,
ecus ne an eques Scriptum Enni u reliquisset, librum Summae atque reuerendae uetu Statis, quem sere e0nstabat Lampadionis manu emendatum, studio pretioque multo unius uersus in spieiendi gratia conduxi et eques , non equus , Seriptum in eo uersu inueni.
12. Hoc tum nobis Iulianus et multa alia lucide simul et adfabiliter dixit. Sed eadem ipsa post etiam in peruulgatis commentariis Scripta offendimUS. VI. 0uod Aelius Melissus in libro, cui litulum soci de loquendi proprietate, quem, eum ederet, Ornum esse copiae dicebat, rem scripsit neque diei nequ0 auditu dignam, eum differre matronam se matrem familias existimauit disserentia longe uanissima.
At iuri Mid i s s uri in nostra memoria fuit Romae Summi quidem loci inter grammaticos id temp0ris; sed maiore in li-2 teris erat iactantia et σοφιστεια, quam pera. S praeter alia, quae Scripsit complura, librum Compo Suit, ut tum uide-3batur, cum est editus, doctrinae inclutae. Ei libro titulus est ingentis cuiusdam inlecebrae ad legendum ScriptuS quippe est del0 quendi proprietate. uis adeo exi- Stimet, loqui Se recte atque proprie posse, nisi illas Melissi Proprietates perdidicerit Τ Εx eo libro uerba haec sunt: Matrona e St, quae Semel peperit, quae saepius, mater fa-
495쪽
XVIII. I. VII. 209 milias sicuti Sus, quae Semel peperit, porcetra , quae Saepius ' scrofa Vtrum autem h0 dei matrona ac de matre familias Meli Ssuri exc0gitauerit ipse et coniectauerit, an Scriptum ab ali quo legerit, ariolis prose et est opus Nam de p0rcetra habet sane auctorem 6 Pomponium in intellania, quae hoc eodem mo-cabulo in seripta est; sed matronam non esSe appel-7latam, nisi quae Semel peperit, neque matremfamilias , nisi quae Saepius, nulli u)S ueterum Scriptorum auctoritatibus confirmari potest. Enimuero illud impendio probabiliu eSt,
qu0d idonei vocum antiquarum enarratore S tradiderunt, matronam dictam es Se proprie, quae in matrimonium eunt uiro conueniSSet, quoad in eo matrimonio maneret, etiamSi liberi nondum nati larent, dictamque ita esse a matri n0mine, non adepto iam, Sed cum Spe et omine mox adipi Seendo, unde ipSum quoque matrimonium dicitur, matrem autem familias appellatam eSse eam solam, quae in mariti manu mancipioque aut in eiuS, in cuiu marituS, manu mancipioque S set, quoniam non in matrimonium tantum, Sed
in familiam quoque mariti et in sui heredis loquin uenisset. VII.
Puem in modum Favorinus raclauerit intempestiuum quendam de uerborum ambiguitatibus quaerentem atque ibi, quot Signifieationes capiat contio.
D0 mitio, h0mini do et celebrique in urbe Roma gram-lmatico, cui e0gnomentum In San laetum St, quoniam erat natura intractabilior et 0rosi0r, et D 0 miti 0 Favorinus 2n0ster cum forte apud fanum Carmenti obuiam ueniSSet atque ego cum Fau0rino S Sem: quaeS0', inquit, te, magiSter, dica mihi, num erraui, quod eum Vellem δημxὶγοριας Latine dicere, contiones dixi dubito quippe et requiro, an ueterum eorum, qui eleeliu locuti Sunt, pro uerbis et oratione dixerit quis conti0nem . Ium Domitius 3u0e atque uultu atrociore: nulla , inquit, prorSu.b0nae Saluti Spe reliqua est, eum uo quoque, phil0S0phorum inlustrissimi, nihil iam aliud, quam uerba auctoritate Sque GELLiV II. 14
496쪽
210 XVIII. VII. uerborum c0rdi habetis. Mittam autem librum tibi, in quo
id repperiaS, quod quaeriS. Ego enim grammaticus uitae iam atque morum diseiplina quaero, o philosophi meraeStis, ut M. Cato ait, mortualia ; lo Saria namque Onlegitis et lexidia res taetra et inane et riuolas, tamquam mulierum uoce praeficarum. Atque utinam , inquit, muti omne homines essemus minus improbitas instrumenti haberet . Cumque digressi essemus, 'mon tempestiue , inquit Favorinu S, hunc hominem accessimus. Videtur enim mihi επισγὶμαινεσθαι Scitote' inquit, amen intemperiem istam, quae ' μελαγχολία dicitur, non paruis nec abiectis ingeniis aecidere, αλχα ἐναι σχεδόν τι το πάθος τουτο ηρωὶ κον et ueritates plerumque sortiter dicere, Sed reSpectum non habere μητε καιρου μήτε μετρου Vel ipsum hoc quale existimatiS, quod nunc de philosophis dixit nonne, si id Antisthene aut Diogene dixisset, dignum memoria utSumeSSet 8' Misit autem paulo post Fauor in librum, quem pr0miSerat Verri, pin0r, Flacci erat in quo Scripta ad hoc genus quaestionis pertinentia haec fuerunt: Senatum dici et pro loco et pro h 0minibus, ciuitatem et pro loco et oppido et pro iure quoque omnium et pro hominum multitudine, tribus quoque et decurias diei et pro loco et 6 pro iure et pro hominibus, contionem autem tria significare 7 0 cum SuggeStumque, unde uerba fierent, sicut M. Tullius in ratione, quae inscripta Si contra contionem P. Metelli escendi, inquit, in contionem concur Su Sest populi Pactus, Sicut idem M. Τ ullius in oratore ait Contiones Saepe exclamare uidi, cum apte uerba cecidissent. Etenim expectant aure S, Ut uerbis conligetur sententia item Significare Oe- tum populi adsistentis item orationem ipsam, quae ad 90-pulum diceretur. Exempla in eo libro seripta non erant. Sed noS OStea Favorino desideranti harum omnium Significationum monumenta apud Ciceronem, sicut Supra ScripSi et aput elegantissimos ueterum reperta exhibuimus id autem quod
497쪽
potissimum expetebat, contionem esse dictam pro uerbis et ratione, docui titulo ulliani libri, qui a M. Cicerone in Scriptus est contra contionem P. Metelli, qu nihil pr0 secto Significatur aliud, quam pSa, quae a Metello dicta eSt, ratio.
VIII. Oμοιοτελευτα et ομοιοπτωτα atque alia id genus, quae Ornamenta 0ralionis putantur, inepta esse et puerilia, Lucili quoque uersibus declarari. ομοιοτελευτα et i Io κατάληκτα et παρισα et Oμοιοπτωτα Iceteraque huiusmodi Scitamenta, quae isti apirocali, qui se ISocratio uideri u 0lunt, in conlocandis uerbis inm0dice sa-eiunt et rancide, quam sint insubida et inertia et puerilia, facetissime hercle significat in quinto Saturarum Lucilius. Nam ubi est cum amico conqueStuS, quod ad Se ae-2grotum non uiseret, haec ibidem addit festiuiter: seu me habeam pacto, tam et Si non quaeris, dii emi; luando in eo numero an S tJi, quo in maxima nun c est Pars hominum, ut perfiJiSSe ueli S, quem ut Sere
luid significet apud M. Catonem uerbum insecenda quodque in- seeenda potius legendum sit, quam, quod plerique existimant,
In libro uetere, in quo erat oratio M. Catonis de 1 14
498쪽
212 XVlli. VIIII. Ptolemaeo contra Thernaum, Sic seriptum fuit Sed si omnia dolo fecit, omnia auaritiae atque pecuniae causa fecit, eiu S modi celera nefaria, quae neque sanit neque legendo audiuimus, supplicium pr0 saeti dare oportet. J In Segenda quid es Set, quaeri coeptum. um ex hiS, qui aderant, alter literator stiit, alter literas Selens, id est alter docens, doctus alter Hi duo inter sese dissen-3 tiebant. Et grammaticus quidem contendebat J insequenda enim Scribi , inquit, debet, non in Seeenda, qu0niam insequens Significat .... traditumque eSSe in- Seque quasi perge dicere' et 'insequere itaque ab Ennio scriptum in his uel Sibus
in Seque, Mu Sa, manu Romanorum induperator
Pu0M quisque in bell0 gessit cum rege Philippo. Alter autem ille eruditi0r, nihil mendum, Sed recte atque
integre Scriptum esse perseuerabat et Velio Longo, n0n homini indocto, idem esse habendam, qui in commentario, qu0 secisset de usu antiquae lectioni S, eri-PSerit, non inseque apud Ennium legendum, Sed in Seee'; ide0que a ueteribus, quas narrationeS dissimuS, in Secti0neS ,eSSe appellatas Varro nem qu0que uersum hune Plauti de Menaechmi S . Nihil0 minus esse uide nJtur Se et tu S, quam
Somnia, Sic enarras seJ: nihil magis narranda SSe, quam Si ea S-Sent s0mnia . Haec illi inter Se certabant.
Ego arbitr0 et a M at 0 ne insecenda et a P. Ennio in Sece scriptum sine ultera. Ossendi enim in bibli0theea Patrensi librum uerae uetustatis Liui Androni ei, qu
in Scriptus est ob υσσεια, in quo erat uerSu primuS, CUR hoc uerbo, Sine u litera: Virum mihi, Camena, in See uer Sutum, saetus ex ill0 Himeri uel Su: 'Aνδρα μοι εννεπε, Μουσα, πολυτροπον.J
499쪽
Illi igitur aetatis et fidei magnae libro credo. Nam, quod 6
in uersu Plautino Si sectius quam somnia nihil in altera parte argumenti habet. Etiam Si ueteres autem n0na in Seque , Sed in Sece dixerunt, credo, quia erat leniuS leuiuSque, tamen eiuSdem Sententiae uerbum uidetur Nam 8 et sequo et sequor et item Secta et secti0 0n Sue
ludine loquendi disserunt; sed qui penitus inspexerit, origo
et ratio utriuSque una St. D0ctore quoque et interpretes uocum Graecarum Aνδρα μοι ἔννεπε , ουσα et Eσπετε νυν μοι, Μουσαι,
dictum putant, qu0d Latine inseque dicitur; namque in alter ν geminum in altero, esse tralatum dicunt Sed 10 etiam ipsum illud επη , quod Significat uerba aut uerSuS,
non aliunde SSe dictum tradunt, quam απο Os πεσθαι καὶ τ0 εἰπεῖν . Eadem ergo rati0ne antiqui no Stri narra-11tione Sermonesque in Sectiones appellitauerunt. Errare istos, qui in exploranda febri uenarum pulsus pertemplari
In Herodi S, C. V., villam, quae est in agro Attico 1 loco, qui appellatur CephiSiae, aquis et lucis nemoribus frequentem, ae Stu anni medio concesseram. ibi alu mihi qeita et accedente lebri rapida decubueram. E Calvisius 3 Taurus philosophus et alii quidam sectatore eiu eum Athenis uisendi mei gratia uenissent, medicus, qui tum in his locis repertus adsidebat mihi, narrare auro coeperat, quid incommodi paterer et quibus modulis quibusque interuallis
aecederet ebris decederetque Tum in eo sermone, cum iam me inceriore corpusculo factum diceret ' pote S , inquit Tauro, tu quoque id ipsum comprehendere, εανα isti αυτου τῆς φλεβός quod nostris uerbis prosecto ita dieitur: si attigeris uenam illius .
500쪽
Hanc loquendi imperitiam, quod uenana pro arteria dixisset, cum in eo docti homines, qui cum auro erant, tamquam in minime utili medico offendissent atque id murmure et uultum Stenderent, tum ibi Τaurus, ut mos eius fuit, satis leniter: certi', inquit, Sumus, uir bone, non ign0rare te, quid 'vena' appelletur et quid arteria , qu0duenae quidem uapte ui inm0bile Sint et sanguinis tantum demittendi gratia explorentur, arteriae autem motu atque 6 pulsu sit habitum et modum ebrium demonstrent; sed, ut uideo, peruulgate magis, quam in Seite, locutus es non enim te solum, alio quoque itidem errante audiui uenam pro ar- Pieria dicere. Fac igitur, ut Xperiamur, elegantiorem SSet in medendo , quam in dicendo et cum dis bene u0lentibus opera tua ista hunc nobis sanum atque ualidum quam citissime . H0 ego postea cum in medie reprehen Sum S Se meminissem, existimaui non medic soli, Sed omnibus quoque hominibus liberis liberaliterque instituti turpe eSSe, ne ea quidem c0gn0uisse ad notitiam corporis n0stri pertinentia, quae non alitu occultiusque remota sunt et quae naturan0bis tuendae ualitudinis causa et in promptu esse et in propatulo uoluerit ae propterea, quantum habui temp0ris subsicivi, medicinae qu0que disciplinae libros attigi, quos arbitrabar esse idoneos ad docendum, et ex his cum alia pleraque ab isto humanitatis usu non aliena, tum de uenis quoque et arteriis didicisse uideor ad hune ferme modum: 9 Vena est conceptaculum sanguinis, qu0d ἀγγειον medici uocant, mixti confusique cum Spiritu naturali, in quo tu Sanguinis est, minus Spiritus; arteria eSt conceptaculum spiritus naturalis mixti confusique cum Sanguine, in quo tu Spiritus St, minu Sangui 10nis σφυγμὰς autem est intentio motus et remissi in 1 corde et in arteria naturalis, non arbitraria. Medici autem ueteribus orati0ne Graeca ita definitus est Σφυγμιος ἐστιν διαστολή τε καὶ συστολη απροαίρετος αρτηριας καὶ