장음표시 사용
501쪽
XVIII. I. XII. 215M. Verba ex carminibus Furi nitalis inscite a Caesellio Vindice
reprehensa uersusque ipsi, in quibus ea uerba sunt, Sub seripli.
Non hercle idem sentio cum Caesellio Vindice, I grammatico, ut mea opinio St, hautquaquam inerudito. Verum hoc tamen petulanter in Setteque, quod Furium, 2 ueterem poetam, dedecorasSe linguam Latinam scripsit huiuscemodi vocum fictionibus, quae mihi quidem neque abhorrere a poetica facultate uisae sunt neque dictu profatuque ipso taetrae aut insuaue esse , Sicuti sunt quaedam alia ab in histribus poetis ficta dure et rancide. uae reprehendit autem Caesellius Furiana, hae 3 Sunt quod terram in lutum uersam Mutescere dixerit et tenebras in noctis modum factas nocteScere et pristinas reciperare uires uirescere et quod uentu mare caerulum crispicans nitefacit purpurat dixerit et opulentum fieri
Versu autem ipsos ecpi em ibi si ueti an is, in quibus uerba haec sunt, subdidi: Sanguine diluitur tellus, cava terra lute Scit.
Omnia noctescunt tenebris caligini atrae. Incre Scunt animi uirescit uolnere uirtu S. Sicut fulica leuis uolita Super aequora cla S- si S, Spiritus Eurorum uiridis iuni surpurat Un
tuo magis in patriis possint opule Scere eampi S. XII.
Morem istum ueteribus nostris suisse, uerba patiendi mulare ae uerlere in agendi modum.
Id quoque habitum est in ratione acienda elegantiae Igenus, ut pro uerbis habentibus patiendi figuram agentia
502쪽
216 XVIII. . XII. ponerent ac deinde haec uice inter Sese mutua uerterent 2 Iuuentius in comoedia:
Pallium, inquit, Fide ei sacio ut splendeat. N0nne h0e inpendio uenustius gratiusque eSt, quam Si dice-3ret: 'inaculetur Plautus etiam non dissimiliter: seu id est h0c rugat pallium,
Itidem Plinavi si illi et ea dicit, quod n0 puluere impleat, se ipsum pulueris plenum Sit
EXitu, Dave, age, Sparge; mundum hoc SSeuestibulum uolo. Venit uentur a Stiso Stra, non Oe pulueret.
5 In Asinaria quoque contemples diei pro eo n- templeris :Me c)um caput contemples, si quidem AE aec0n Sulla tua. 6 Cn. Gellius in annalibus, Postquam tempe StasT sedauit, Atherbal taurum immolauit. M. Cato in triginibus: Todem convenae conplure e X
libris, quos ad Marcellum de lingua Latina secit:
in priore uerbo graue pro Sodiae, quae suerunt, manent; reliquae mutant inquit elegantissime pro 9 mutantur . Potest etiam id qu0que ab eodem Varrone
in septimo diuinarum similiter dictum uideri: Inter duas filias regum quid mutet, inter An tig0nam
I iet ulliam, Si animaduertere. Verba autem patiendi pro agentibus in omnibus fermemodum ueterum Scriptis repperiuntur. Ex quibus Sunt pauca Sta, quae nune meminimus: muneror te pro munero et signific0r pro Significo et sacrific0r pro sacrific0 et adsentior pro adSentio et laeneror pro saenero et pigneror pro pignero et alia istiusm0di pleraque, quae, proinde ut in legendo fuerint obuia notabUntur.
503쪽
9uali talione Diogenes philosophus usus sit, pertemplatus a dialectico quodam sophismatio inpudenti.
Saturnalibus Athenis alea quadam seStiua et honesta lusi-Itabamus huiuscemodi Vbi conueneramus conplusculi eius 2 dem studii homines ad lauandi tempuS, captioneS, quae Sophismata appellantur, mente agitabamu eaSque, quaSi talos aut tes SerulaS, in medium uice Sua quisque iaciebamus. a 3pti0nis solutae aut parum intellectae praemium poenave erat
cenula curabatur omnibuS, qui eum luSum luseramus. Erant bautem capti0ne ad hoc sere exemplum, tametSi Latina ora ti0ne non satis Scite ac paene etiam inlepide Xponuntur: qu0 nix est, hoc grando non Si nix autem alba Si grando igitur alban0n est . Item aliud non dissimile: qu0d homo 'St. non Si hoc equuS; homo autem animal est: equus igitur animal non est . Dicere ergo debebat, qui ad So 6 phisma diluendum ac refellendum ritu aleatori uocatu erat, in qua parte quoque in uerbo aptio foret, quid dari concedique non oporteret niSi diXerat, nummo Singulo multabatur. Ea multa cenam iuuabat.
Libet autem dicere, quam facete D io genes s0phisma da genuS, qu0d Supra diXi, a quodam dialectico ex Platonis
diatriba per contumeliam prop0Situm, remuneratus Sit. Nam cum ita rogas Set dialecticus ' quod ego sum, id tu n0n es 3 8 et Diogenes adnuisset atque ille addidisset: homo autem ego Sum' eum id quoque adsensus esset, contra dialectiquSita conclusisset: homo igitur tu non es , fio quidem , inquit Diogenes, salSum eSt et Si uerum fieri uis, a me incipe'.
0uid sit numerus hemiolios, quid epitritos et quod uocabula ista
non acile nostri ausi sunt conuertere in linguam Latinam.
Figurae quaedam numerorum, quaS Graeci certis nomini-Ibu appellant, uocabula in lingua Latina non habent. Sed quid de numeris Latine Serip Serunt, Graeca ipsa diXerunt, fingere
504쪽
218 XVIII. XIIII XV. autem nostra, quoniam id abSurde suturum erat, noluerunt. 3 uale enim ieri nomen posset hemiolio numero aut epitritor Est autem aemiolios , qui numerum aliquem totum in sese habet dimidiumque eius, ut tres ad duo, quindecim ad decem, tri-5 ginta ad uiginti. Epitritos est, qui habet totum aliquem numerum et eiusdem partem tertiam, ut quattuor ad treS, duo-6 decim ad nouem, quadraginta ad triginta. Haee autem notare memini SSeque non esSe ab re uisum eSt, qu0niam uocabula ista numer0rum nisi intelleguntur, rationes quaedam subtilissimae, in libris philosophorum Scriptae, percipi non queunt. XV.
Quod M. Varro in herois uersibus obseruauerit rem nimis anXiae et curiosae obseruationis.
In longis uersibus, qui hexametri uocantur, item in Senariis, animaduerterunt metrici primos duos pedes, item extremo duos habere Singulo posse integra parte OrationiS, medios haut umquam posse, Sed conStare eo Semper X Uer-2 bis aut diuisis aut mixtis atque confusis M. etiam Varro in libris disciplinarum scripsit, obseruasse SeSe in UerSuheXametro, quod omnimodo quintus Semipes uerbum finiret et quod pri0res quinque semipedes aeque magnam uim haberent in efficiendo uersu atque alii posteriores Septem, idque ipSum rati0ne quadam geometrica feri disserit.
505쪽
Responsio cuiusdam philosophi, interrogali, quam ob causam maris tempestate palluerit.J
Nauigabamus a Cassiopa Brundisium mare Ionium ui0 1 lentum et vastum et laetabundum . Nox deinde, quae diem primum Sestuta est, in ea sere tota uentus a latere saeuiens nauem undis compleuerat. Tum postea complorantibus n0Stris omnibus atque in sentina Satis agentibus, die quidem tandem inluxit. Sed nihil de periculo neque de saeuitia uentiremis Sum, quin turbine etiam crebriore et caelum atrum et sumigantes globi et figurae quaedam nubium metuendae, qu0 typhonas uocabant, impendere imminereque ac depreSSurae nauem uidebantur. In eadem suit philosophus in disciplina Stoica celebratus, quem ego Atheni cogn0ueram non parua uinam auctoritate Satisque attente discipulos iuuenes continentem. Eum tune in tantis periculis inque illo tumultu caeli mariSque requirebam OculiS, Seire cupiens, quonam Statu animi et an interritus intrepidusque esset Atque ibi hominem conspicimus in)pauidum et extritidum, ploratus quidem nullos, Sicuti ceteri omnes, nec ullas huiuSmodi uoces cientem, Sed Oloris et uoltus turbatione n0 multum a ceteris disserentem. At ubi caelum enituit et deserbuit mare et ardor ille pericli deflagrauit, accedit ad Stoicum Graecus quispiam diues X
506쪽
Asia, magno, ut UidebamuS, cultu paratuque rerum et amiliae atque ipse erat multis corporis animique deliciis asyluens. 8 Is quasi inludens: quid hoc , inquit, eSt, O litt0S09he, quod eum in periclis SSemuS timuisti tu et palluisti' ego seque timui neque pallui . Et philosophus aliquantum cunctatuS, an reSpondere ei conueniret Si quid ego , inquit, in tanta uiolentia tempestatum uideor paulum paue- 10 saetus, non tu Stius rei ratione audienda dignus es et
tibi sane Aristippus ille, S0eratis ille discipulis,
pro me reSponderit, qui cum in simili temp0re a simillimo tui homine interrogatus, quare phil0Sopliu timeret, eum ille contra nihil metueret non eandem esse cauSam ibi atque illi respondit, quoniam is quidem eSSet non magnopere sollicitus pro anima nequisSimi nebul0niS, pSum autem pro Aristippi anima timere . 11 His tunc uerbis St0ieus diuitem illum Asiaticum a se Se12m0litu est. Sed postea cum Brundisium aduentarennis
malaciaeque S Sentienti ac mariS, percontatu eum Sum,
quaenam illa ratio esset pauoris Sui, quam dicere ei Super- 13 SediSSet, a quo fuerat non satis digne compellatus Atque ille mihi placide et c0miter: quoniam , inquit, audiendi cupiduSeS, audi, quid Super isto breui quidem, sed necessario et naturali pavore maiore n0Stri, conditore Seetae St0icae, en Serint, uel potius, inquit, Hege; nam et faci- 14lius credideris, si legas, et memineris magis . Atque ibi coram X Sarcinula sua librum protulit Epicteti pilii0sophi quintum διαλεξεων, qua ab Arriano dige Sta e0ngruere Scripti Ζηνωνος et Chrysippi non dubium est. 15 In eo libro Graeca scilicet ratione Scriptam hanc Sententiam legimus: Visu animi, quas ' φαντασιας philosophi appellant, quibus mens hominis prima Statim Specie accidentis ad animum rei pellitur, non uoluntati sunt neque arbitrariae, Sed ut quadam sua inserunt Sese hominibus l6 noscitandae probationes autem, qua ' συγκαταθεσεις uocant, quibu eadem uisa no Seuntur a diiudicantur, u0IPluntariae sunt iuntque hominum arbitratu. Propterea cum sonus aliqui formidabilis aut caelo aut ex ruina aut repentinu neSci o cuiJus pericli nuntius uel quid aliud est eiusmodi
507쪽
XVIIII. I. I. 221 factum, Sapienti quoque animum pauliSper moueri et contrahi et pallescere necessum St, non opinione alicuius mali percepta, Sed quibusdam motibus rapidis et inconsultis ossicium mentis atque rationis praeuertentibus. Mox tamen 18 ille sapiens ibidem τας τοιαυτας φαντασιας, id e S utSaistae animi sui terrifica, non adprobat, O AES Oυ συγκατατίθεται Ουδε προσεπιδοξαζει, sed abiicit respuitque nec
ei metuendum esse in his quicquam uidetur. Atque hoc I9 inter insipientis sapientisque animum differre dicunt, quod insipiens, qui ilia ibi esse primo animi ui pulsu uisa sunt
saeua et aspera, talia esse uero putat et eadem incepta, tamquam Si iure metuenda Sint, Sua quoque ad Sensione adprobat καὶ πρ0σεπιδοξαζει hoc enim uerbo Stoici,
cum SuperiSta re disserunt, utuntur. Sapien autem, cum 20lbreuiter et strictim colore atque uultu motu PSt, ου συγκατατίθεται, Sed Statum uigoremque Sententiae uae retinet,
quam de huiuscem0di uisis semper habuit, ut de minime metuendis, sed ronte salsa et 0rmidine inani territantibus . Haec Epictetum philosophum ex decretis Stoicorum 2 lsen Sis Se atque diXisse, in eo, quo dixi, libro legimus adnotandaque esse idcirco Xistimavimus, ut rebus forte id genus, quibu diXi, obortis pauescere sensim et quasi albeSeere, non insipientis esse hominis neque ignaui putemus et in eo tamen breui 0tu naturali magis infirmitati cedamus, quam qu0d SSe ea, qualia UiSa Sunt, cen
9uinque sunt h0minum sensus, quos Graeci αἰσθήσεις Qappellant, per quo uolupta animo aut corpori quaeri uidetur: u Stu S, tactu S, OdoratuS, utSus, auditus. X his omnibus quae inm0dice uoluptas capitur, ea turpi atque inproba existimatur. Sed enim quae nimia e gustu atque taetu St, ea uoluptaS, Sicut Sapiente uiri cen Suerunt, Omnium rerum foedissima est, eo Sque maxime, qui duabus
istis beluinis u0luptatibus sese dediderunt grauissimi uitii
508쪽
uocabulis Graeci appellant uel sακρατεῖς uel L ακολαστους :nos e0s uel ine0ntinentes dicimus uel intemperantes :ακολαστους enim, Si interpretari coactius uelis, nimis id 3 uerbum insolens erit. Stae autem uoluptate duae gustus atque tactus, id est libidines in cibos atque in Venerem prodigae, Solae Sunt hominibu communes cum beluis et idcirco in pecudum serorumque animalium numero habetur, quisquis est hi serinis uoluptatibus praeuinctus ceterae X tribus aliis sensibus proficiscentes hominum esse tantum propriae uidentur.
Verba super hac re Aristotelis philosophi adscripsi; ut uel auctoritas clari atque incluti uiri tam infamibus nos uoluptatibus deterreret: νια τι οἱ κατα την τῆς αφῆς ῆ γευσε tio χὶ δονην γιγνομένην , ἀν υ περ βάλλωσιν, ἀκρατεις λεγονται οῖ τε γὰρ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἀκολαστοι τοιουτοι οῖ τε περὶ τὰς τῆς τροφῆς ἀπολαυσεις των δε κατὰ την τρο- φην ἀπ ενίων μεν εν ῆ γλωττη το ηδυ, ἀπἐνίων δε ε τω λαρυγγι, δι καὶ Φιλόξενος γερανου λάρυγγα ευχετο ἔχειν ἡ διὰ το τὰς
ἀπο τουτων γιγνομενας ηδονὰς κοινὰς εἰναι
ημῖν καὶ τοῖς ἄλλοις ζωοις ἄτε υσων κοινῶν, ἀτιμοταταί εἰσι καὶ μάλιστα et ριο ναι
ε πονείδιστοι, so τον υ πο τουτων ηττωμενον
η εγομεν καὶ ἀκρατῆ καὶ ἀκολαστον λεγομεν
Ουσων δε των αἰσθησεων πεντε, τὰ ἄλλα ζῶα ἀπο των δυο μονων mi δεται, κατὰ δε τὰς ἄλλας Oλως Oυ ηδεται or κατὰ συμβεβηκὼς 6 τουτο πάσχει. uis igitur habens aliquid humani pudoris uoluptatibus istis duabus coeundi atque comedendi, quae
sunt homini cum sue atque asino communes, gaudeat 3 SO- crates quidem dicebat multo homines propterea uelle uiuere, ut ederent et biberent, Se bibere atque eSSe, ut uiue- ret. Hippocrates autem, diuina uir scientia, de coitu uenerio ita existimabat, partem esse quandam morbi taeterrimi, quem nostri comitialem dixerunt; namque ipsius uerba haec traduntur: την συνουσίαν εἰναι μικραν ἐπιληψίαν .
509쪽
9uod turpius est, rigide laudari, quam acerbius uituperari.J Turpius esse dicebat Favorinus philo SophUS, Xigue 1 atque frigide laudari, quam in Sectanter et grauiter uituperari: quoniam , inquit, qui maledicit et uituperat, quanto id acerbius facit, tam maxim fili te pro nimie et iniquo ducitur et plerumque propterea fidem n0 capit. Sed qui insecunde atque ieiune laudat, destitui a causa uidetur et amicu quidem creditur eius, quem laudare uult, sed nihil posse reperire, quod iure laudet.
9uamobrem uenter repentino timore silual, quare etiam ignis urinam laee S,al.JAristotelis libri sunt, qui problemata phySica1 in Scribuntur, lepidissimi et elegantiarum omnigenu reserti. In his quaerit, quam ob causam eueniat, ut quibus inua-2 Sit repentinus rei magnae timor, plerumque aluo Statim cita fiant item quaerit, cur accidat, ut eum, qui propter 3 ignem diutius stetit, libid urinae lacessat Ac de aluo qui dem inter timendum prona atque praecipiti cauSam S Se dicit, quod timor omnis Si algificus, quem ille appellat ψυχροποιον , eaque ui rigori sanguinem caldoremque omnem de Summa corpori cute cogat penitus et depellat saeiatque Simul, ut qui timent Sanguine ex re decedente pallescant. IS autem', inquit, Sanguis et caldor in intum coactu Ino buet plerumque alu0m et incitat. De urina celebri, ex igni 6 pr0Ximo laeta, uerba haec posuit: ο δε πυρ διαχαλα τὰ πεπ)qγος, ῶσπερ ὁ ηλιος τὴν ιονα.
Ex Aristotelis libris sumplum , quod nivis aqua potui pessima sit; et quod ex niue crγstallus concreatur. JIn Tiburte rus concesseramus hominis amici diuitis ae 1 State anni flagrantissima ego et quidam alii aequales et ami-
510쪽
iliares mei, eloquentiae aut philosophiae sectatores. Erat nobiscum uir bonus e peripatetica disciplina, bene doctus 3 et Aristotelis unie Studiosissimus. Is no aquam multam ex diluta nive bibentes coercebat seueriusque increpabat adhibebatque nobis auctoritates nobilium medicorum et eumprimis A rii sal in D philosophi, rei omnis humanae peritissimi, qui aquam niualem frugibus sane et arboribus secundam diceret, sed hominibus potu nimio insalubrem esSetabemque et morbos Sensim atque in diem longam uisceribus
Haec quidem ille ad nos prudenter et benivole et adsidue dictitabat. Sed cum bibendae niuis pausa fieret nulla, promit e bibliotheca Tiburti, quae tunc in Herculis templo SatiScommode instructa libris erat, Ari stotelis librum eumque ad nos adfert et liuius saltem , inquit, ' sapientissimi uiri
uerbis redite a desinite ualitudinem uestram profligare'. In eo libro scriptum suit, deterrimam es Se potu aquam eniti itemque solidius latiusque concretam S Se eam, quam κρυσταλλον Graeci appellant causaque ibi adscripta est 6 huiuscemodi: quoniam, cum aqua frigore aeris duratur et coit, ne eeSSum est, fieri uaporationem et quandam quaSi auram tenuissimam exprimi ex ea et emanare. Id autem , inquit, in ea leuissimum eSt, quod evaporatur; manet autem, quod est grauius, et Sordidius et insalubrius, atque id,
pulsu aeri uerberatum, in modum coloremque Spumae ean
didae oritur. Sed aliquantum . quod est salubrius, difflari atque evaporari ex niue indicium illud est, quod minor sit illo, quod ante suerat, quam onereSceret. Verba ipsa Aristotelis ex eo libro pauca sumpsi et ad-
Scrip Si Aια τι τα απο χιονος καὶ κρυσταλλωνυδατα φαυλα εστιν; οτι παντος δατος πηγνυ - μενου τὼ λεπτοτατον καὶ κουφοτατον ἐξατμιζει.
Σημεῖον δε ο τι λαττον γίνεται ἡ προτερον,οταν τακῆ παγέν 'Aπεληλυθότος ουν τουυγιεινοτάτου, ἀνάγκη ἀεί, τοκαταλειπομενον 10 χειρον ει ναι. Hoc ubi legimus, placuit honorem doctissimo uiro haberi Aristoteli. Atque ita postea ego bellum et odium nivi indixi, alii indutias cum ea uarie lactitabant.