장음표시 사용
171쪽
in RVPT 'TI ABBATI TUITIENS Is,
eorum pros gno uniuersis orbis terram lin In reliquis pr sentishebdomadae ossiciis, si ' guis. Quod vero sequitur Et hoc quod cum pene omnia sancti spiritus nomen petaxia i .. . corin et omnia, scientiam habet vocis: cursa sonent de gratiam, sola possunt Euangeliata. f., M.ti pientia dixerit, manifestum est, ex eo quod cere quaestionem, quid ad aduenitis eius per addidit:propter hoc qui loquitur iniqua,no tineant solennitate. Quapropter de illis br poterit latere: vel quod praemii it Stio libe uiter aliquid dicendum est ad hoc duntaxat, rabit maledictit a labiis ius quoniam rer ut eorum cum singulis ossiciis, quibus depuillius testis est Deus 4 cordis eius scrutator tata sunt,appareat concordia. est verus. I linguae illius auditor. Per quaec De Ofiicio sec Linda seriae. stat sic esse diis tum, scientiam habet vocis, ac Cop. XXIlII. si dixisset,nouit qua mente quis'; loquatur. Eria secunda legitur hoc Euangeliii: Sic r. Veruntamen in ratione praesentis officii sic te Deus dilexit mundum, ut filium suu vni . m. i. tiam linguarum respicit, quarum diuersitate genitum daret ut omnis qui credit in ipsum, dando fidelibus suis magnifice probauit,sci non pereat,sed habeat vitam aeternam,& relientiam se habere omniv,per quae potest vox qua Hoc quod dictum est, non quidem perhumana variari se citius liquet, quid ad praesentem pertinet
Quod sanisti spiritus effuso,totius sit diuini soles nitate,sed quiprsmittitur lectio Actuu iia,t lis. operis cosrmatio Caput XXIII. Apostolorum,cosiderata,confestim quas lu-BEne supradicto sancti Spiritus operii minis radius causam eius elucidat. Loque te
gruit haec offerenda:Confirma hoc De inquit Petro, cecidit spiritus sanctus superus,quod operatus es in nobis. Nam ut utiles,qui audiebant verbum. Et obstupum nouerimus, quia spiritus sancti effuso toti runt ex circuncisione fides es, qui venerantus diuinitatis confirmatio sit, hoc primo di cit Petro quia in nationes gratia spiritus sancendum est,quid ante aduentum eiusdem iei iii se est,&c. Iccirco nanq; praedictum E- sancti spiritus in apostolis suis dominus ope angelium cum hac ponitur lectione Actuu Act. .io. Mati, is ratus sit fidem utiq; in illis operatus est quae Apostolom, ut comprobetur hoc opus spiri Filii post I erei pro omnib' sonuit: Tu es Chri tus sancti quo gentibus poenitentiam ad vi- - i stu, si lius Dei vivi e Sed haec quam infirma tam dedit non esse saetiimmutabilitate com
viii iti . uerit,antequam Spiritus sanctus adueniret, illi,c milius antequam pateretur idem vos . cunctis liquet scientibus quia Petrus, idem uerit licet per seipstim tunc gentibus pridi-Lut. 11. Apostolorum princeps, unius ancillae voce care noluerit, imo discipulos mittens dixit λοὶ α territus, illum quem,ut iam dictum est,Chri eis:In viam gentium ne abieritis: Nam quod stum filium Dei vi uico sessus fuerat, se nosse hic ait Petrus: In ve citate coperi,quia non est negauit. Vbi vero spiritus huius donum ac personarum acceptor Deus, sed in omni gen
cepit nec Romani principis imperi u timuit, te,qui timet neum, operatur iustitiam,ac- sed usque ad mortem confitens ,eadem mor ceptus est illi: Hoc in tuanselio testatur fili te sua Christum clarificauit. Fidem igitur iis , ei dicens missum se esse,nsi ad iudicium, spiritus sanctus in Apostolis confirmauit,at sed ad salutem totius mundi & subiungens, que ideo bene ut dictum est, in offerenda ca ab ' distinctione Iudaei atq; gentilis: ut om- c.'- λο nimus: Confirma Deus hoc, quod operatus is qui credit in ipsum,no pereat, sed habeatomis. σέα es in nobis,ut pereundem spiritum fides ea vita aeternam δε cstera quae sequuntur. Adeo
si deni in nobis cosrmetur, subiungentes, a te nihil qui de per se gentibus praedic. auit Chri- lotuo quod est in Hierusale, id est ab eccle iis, sed de illani salute suiq: apud illa glo-ii Apostolica, quae utique coepit ab Hierusia riscatione multa praedixit 'Sic Isaac nihil Gene.x'. . lem id est a Iudaea, sicut alibi loquitur ipse quide per seipsum iuniori filiosa Iacob de 3 ieri Mdominus, quia salus ex Iudaeis est. Per eun afferendis sibimet cibis adauit, sed percon sdsm, inquam, spiritum o firmari poscimus, corporale illi Rebeccam Iacob subintrodu- quia pr. aeter hunc quicquid credimus, quic ctus est cum ille benediction E Esau primo- quid baptizamur, quicquid molimur, infir genito suo dare disponeret.Nam Isaac Chrimum vacuum esse comprobatur. Nam stum Esau populum Iudaicum,Iacob genti- coeli, scilicet ordines supernorum spirituum, em,Rebecca mater significat sancti Spiritus in eo quulem firmati sunt verbo domini, ut erat iam. Rebecca nanq; cosulente, id est, sanin sua natura rationales essent x terni, & sp eto spiritu costii prouidete, iunior ille filius ritu oris eius omnis virtus eoru firmata est: scilicet genti populus, ingreditur ad Isaac,
qua in similitudine Dei, id est, in sanctitate videlicet ad Christu, tardante oris Esau,&iολi persistunt. Vnde alibi scriptum est: Spiritus occupato in venatioibus, id est, priore popu-
eius ornauit coelos. lo intento ceremoniis carnalibuIngreditur inquam
172쪽
DE DIVINIS OFFICIIS, LIB. X. 1 6
inqua,tunior populus cum obseruatione de enim in quenquam illorum venerat spiritus ceni mandatorulegis, quae tradita sunt popu sanctus, sed baptizati tantum erant in nomi-lo priori,&scientia legis prophetarii per ne domini Iesu. Tunc imponebant illis a ornatur, velut ille Iacob matre indutus est nus,&accipiebant Spiritum sanctum. Et ut ς' inre valde bonis vestibus Esau, habens circa ma scianius non nisi per Apostolicae sidci ianuam nus collumq; pelliculas cedoru,id est,aper intrari debere in finctam ecclesiam, neculi 'φ't itam proferens consessionem peccatorum,ci ter accipi spiritus sancti gratiam,congrueste ae i. 'bosq; offeres, id est fidem, quae operatur per ioni huic coniungitur hoc Euangelium, 1.Υ. i. dilectionem eandem prεripit benedictione, in quo dominus ait:λ me amen dico vobis, tot n. s. quae in Apostolos descendit, sicut audiuimus qui non intrat per ostium in ovile, sed ascen-
in supradicta lectione. Adhuc loquente dit aliunde,ille sur est&latro,&cst Passim
Petro cecidit Spiritus sanctus super omnes, per libros patrum sentetiae reperiuntur, qui- qui audiebant verbum, 'rant loquentes bus confirmatur,talium Lacramenta, speciem linguis magnificantes Deum quidem pietatis habere,virtutem autem eius Magia itudinem tantae benedictionis hic abnegare: quomodo palmescta erat abscis
- ποῦ inti Di innuit Cibauit eos ex adipe si una sus de vite, palmes quidem est, sed iam fructi
it ti AE ae petra melle saturauit eos. Per hoc em scare non potest:&manus cum abscissa sueta scelicitas gelium innuitur, quae per spiritum it de corpore,manus quidem est, sed corpo-
sanctum, interiore cacra scripturae, tanquam is vitam, sensum ci in se retinere non potest. homines rationales, percipiunt medullam, Quapropter cum bapti Zati a talibus,adca R maia cum Iudsi carnales,tantum exteriorem, ut i tholicam reuertuntur ecclesiam, non quide turre manM rationalia pecora, sectentur paleam. Ser repetitur in illis lauachrum carnis: si quidem rmo nanq; diuinus frumentum est, in quoli bapti rati sunt in nomine patris xsilii Upiterae superficies, palea sensus vero ni ritu ritus sancti multae quippe haereses sic quoq; lis qui a nobis quaeritur, medulla est. Unde baptizant, sed per impositionem manuum ac liquet, quod Spiritus sanctus quasi pingue cipiunt spiritum sancitum,quem sori sivi dido diuinae substantiae sit, de quo in Psalmo uni est accipere non poterant. Hoc igitur, dicitur: Sicut adipe&pinguedine repleatur ut supradictum est, osticio declamatur, foris anima mea,quia videlicet eius inspiratio ver non dari spiritum sanctum, sed intus per episbi Dei pinguedinem nostris animabus in se copos, quorum est,manus imponere, ex sucat prer rit Cibavit,inquam, Ecclesiam de gentibus cessione Apostoloru, quoru Missa vox est in
ex adipes una eriti,ut dictuna est. Saturavi introitu,naan imponetiu&dicetiu: Accipicis etiam eo melle fluente de petra, id est, do te iucunditate gloriae vestrae, gratias agentesiarii. ctrina sapientia solutione arcano ru,qui Deo,qui vos adeglestia regna vocavit. Quod praecesserui de domino Iesu, in quo sunt om de apostolicis sumptu epiholis parce aliter a ); nes thesauri sapientiae&scientiae absconditi detortu est. Nam pro eo quod dominus ait euT,7 Propter quod de eodem spiritu in commii Accipite piritum sinctum, isti verecunde, te Murtirae. nione dicitur: Spiritus sanctus docebit vos, es eius vice, dicunt: Accipite iucunditatem ρ quaecunq; dixero vobis. Ossereda, intonuit gloriae vestrae: Si quidem Paulus ad Corin- non dubie ad hoc ipsum congruit, quia per thios scribens, qui ab eiusmodi furibus&ti Spiritum sanctum apparuerunt fontes aqua tronibus,quos in supradicto Euangelio do-rum,id est,intellectae sunt scripturae prophe minus percutit, multifarie subuerii fuerant, tarum. id es fa pseudoapostolis, quia gloria vestra Quod Spiritus sanctus extra catholi sumus ait Et in alio loco: Gratias, inquit, cam non datur ecclesiam gentes Deo, c. Catholicorum quipp atq;
C-pR XXV orthodoxorum gloria est, qudd per ostium
Niniticio tertiae feriae praedicatur nobis, intrauerunt ouile ovium,id est,per sdem il- e tracatholicam Ecclesiam non posseda lorum,qui non suam, ut haeretici, sed Dei glo
i ..... i. spiritum sanctum solisq; apostolicae fidei iam in spiritu sancto quaerunt Vndes in
tu,sti it prς sulibus sie datu,ut perimpositionem a comunione canimus: Spiritus qui a patre pro Q
2M nus ipsorum hi, qui confirmandi ves ordi cedit,ille me clari scabit. Quod idem est,ac sic risis.
nandi accedunt, accipiant eiusdem spiritus dixisset Spiritum, quia patre procedit, qui sancti donu Sic enim habet,quae in hoc ossi cunq: dabunt ves accipient, non fiam sed deicio posita est, lectio Actuum Apostolorum gloriam ves glorificationem quaeret: In offe-adu .s Cum auditant Apostoli, qui erant Hieroso renda quoque,portas coeli aperuit dominus, limis, quia recepisset Samaria verbii des, mise donu sancti spiritus pridicatur, quo scriptu-
runt ad eos Petrum Iohannem: Nondum plurae facri apostolis, per Apoitolos nobis in apertae
173쪽
apertae sunt, ut manna verbi Dei plueret nobis dominus in abundantiam, quorum authoritate ecclesia catholica ab insurgentibus in se haereticis exaltatur,sicut in sequeti ver
Quod ieiuniu, statis ipsa petecostes hebdomada celebrandum sit. Cap. VI. m Nossicio quartae seris predicamus a,quae per Spiritu sancta data est, ecclesiae multi plicem cientia, consonantibus maxime his quae ieiunio deputatae sunt evagelicis ac propheticis lectioibus Issae nanq lectiones triudierum ei linii magis consonant os liciorum partibus reliquis, no solii sensu, sed interduxtitera,vt ille introitus Charitas Dei diffusa est in cordibus nostris,qui de lectione epistolae, quae ieiunio deputatur,sumptus est.
- Vnde satis Ecclesiastice hoc Romanace resoli iratio siet authoritas, ut semper in hac sacra pent ιtabiliter ab ostes hebdomada, siue tardius siue tempe ecclesia'.ο-rius termini occurrant, ieiuniorum celebre
in Dμ tui solennitas,quod ab antiquis quoq; prqs-nitum esse postolicis, non dubia testantur ipsorum scripta. Non enim ab illis tradita est noua haec allegoria secundum quam visum est quibusdam nostrorum, prima hebdomada Martii tres obseruare hebdomadaiam παραδεκαέ αρ, sq, ad natale domini ad similitudine trium Nar 'αδεκαδωli,qua Matthaeus in Christi generatione contexuit.Sed quia primum ieiunium veris, secundum statis est, xterminus quadragesimae nunquam ante veris initium,pentecostes vel O nu quam antea statis occurrit introitiim placuit iure venerandae matri Roman secclesiae, in prima quadragesimae hebdomada,&in ipsa pente costes solennitate , ieiuniorum eorundem os licia priss gere, nec unquam propter Velocitatem aut tarditatem terminorum eadem confundere. Nec vero contristat aut obscui tantumne rat, sed magis illustrat obseruatia ieiuniore,
Miristat' illam de aduentu sancti Spiritus solennitate: limitate sti quippe quia delitis Sancti spiritus, delitiam Diit carnalium fistidium important electorum mentibus:&quia monsus ablatus est,ieiuna dum est filiis eius,noc Spiritu seneto paracleto sic suam dispensante gati ama consolatio m ti nem, videt cistentur gemitibus inenarrabili-
Ni hc, bu ,gementos Vt columbi gemitumque procantu habentes. Igitur' sc ossicia secundum ieiunium, quomodo suis in partibus cons nent, breuiter est aperiendum. De octicio quartae seriae. Multiplicem ecci sis scientiam per Spiritum sanctum esse datam Cap. XXVII.
PRimo Oiscium quaret seris,multiplice, ut supradictum est,pr dicat Ecclesi sciis T VITIENS Is,
tiam quia iuxta quod ait Daniel pertransi bunt plurimi,& multiplex erit scientia studio virorum illustrium quae spiritu sancto illuminati suut,de libris Moysi pacis a prophetarum scriptis tanta creuit copia librorum, ut nos legentes, tanquam lassi conuiuae, plura relinquentes,videamur ablistere. Hoc mystice sanctum nobis innuit Euangelium, de
quinque panibus de duobus piscibus satiatis quinque millibus hominum, duodecim cophini ex fragmentis impletilint. Aucti sunt enim domini benedictione, sancti spiri . . ,αtus ei lusionem significante: quo dato, lex&prophetae inter studia tractantium, sicut illi E U. panes inter ora comedentium multiplicatis ri t. .
sunt. De quo spiritu in lectione prima dicit sapientia:quia spiritus domini repleuit orbe terrarum,&c. Et Esaias in lectione secunda: Noli timere serue meus Iacob, tectissimὸ quem elegi. Effundam enim aquam si persi tientem,& fluenta super aridam. Et expones quid dixerit: effundam, inquit, spiritum mea
super semen tuum & benedietionem meam super generationem tuam. His consone prPcinit introitus: Deus cum egredereris coram
populo tuo,iter faciens eis, habitans in illis. Hiem qui de particulatim de Psalmo LXVII. R. o. sumptus est, qui ps almus totus de exaltatione Christi, Decelesis glorificatione compositus est. Nam per prs dicta scientiam,sistera charismata Spiritus Lancti,egressus est Deus, id est,notus faei est in cospectu populi Christiani, prosperriter faciens cis,remotis vid licet pristinis errorum laqueis ' Et quia pretdicti doctores sancti,quorum Milla vox esse potest in osse reda: Meditabar inmadatis tuis quae dilexi valdE: qui meditando diligenter
sacras exposuerunt scripturas id ipsum dicut omnes &non sunt in eis scismata bene mici'. communione recitatur eis illud domini di iobotii ctum,quod amplectuntur ipsi Pacem meam do vobis pacem relinquo vobis. De os scio sex te seriae:Synagogam per fidem esse resuscitandam. Cap. XXVIII.
Cri sexta pulchrori mirabili musterio
significat in Evangelio nobis illud, quod rum de synagoga speramus, videlicet plande per fide Christi suscitanda sit quae nucpriinuidia mortua est, ex quo Spiritus sancti gratia veniente de gentibus ecclesia suscepit. Muliernaq:, quae nuxu sanguinis,lactu timbriae vestimeto saluatoris, fanata est: ecclesia de gentibus archisynagogi filia, quam idem
dominus resuscitat, γ nagogam, quae nunc
174쪽
DE DIVINI Ops ICIIS, LIB. . iues
que,quod quadoq; filia nata est archisynago pace habemus ad Deum, per dominu Iesium si, tunc mulier ista coepit infirmari, quado Christum Quod superiora legentibus alci uenaec sanata est,tunc illa obiit. Sic enim scrip intelligentibus clarum est, ubi longa& vali-Mnt tum est in Evangelio quia puella erat anno da disputatio e caulatur Iud os Gr cos omm s rum duodecim,&mulier quaesis anguini pa ne , tib peccato cise,nec istos excusabilestiebatur annis duodecim. Quid pulchrius, se propter ignorantia dei: nec illos iustificari quid couenietius Naquailo in Abraha, Isaac potuisse ex operibiis legis, Momnibus aeque&Iaccob synagoga nata est, etilitas sordib' necessariam se Christi gratiam .Quibus omidololatriae tanquam fluxu sanguinis coepit ibus sub peccato coclusas tandem inseri: Iu-Ianguere. Et quoniam trahent exsuscipi cn stiscat igitur ex fide.&c. Itaq: duo caeci illute Spiritu sancto testificatus est in Cornelio, minati,inystice duo sunt populi, quorum haec sanata est: tucsvnagoga inuidens,&indi- illa vox est in introitu sumpto, de praedi-Am gnam vitae aeterna si iudicas mortua est. Sed dia lectione epistolae Charitas dei diffusa est: ' '3 terii reuiuiscet,postquam plenitudo gentiu in cordibus nostris per inhabitantem spiriti, subintroierit, quod praesenti factura praedi tunicius in nobis. Adedi eiunium fieri prae catur gratia spiritus sancti Huic in praeeunte senti hebdomada, ratio vel aut horitas exigit, prophetica lectione dicitur sub nomine ciui ut maxime ossiciis consonent lectiones Me tatis suae Sion:Exultate filiae Sion,& laetami uangelia ad ieiunium pertinentia.' Sed &leni in domino,qui dedit vobis doctore iusti ctiones miraq;.si cos deretur, spiritus sancti ὀι ι tiae, descendere faciat ad imbrem matutinu, gratia testantur,omnes quidem significatio Lirii. .
di serotinum in principio. Per imbre matu nibus rei competentibus, quaeda autem apertinu&serotinu doctrina significat Euange tis vocibus, ut haec prima Iohelis prophetae: lica,quae illis& primo tempore tanquam in Estundam de spiritu meo super omne carne, tutinus imber,missa est:& nouissimo tanqua c. Secunda quoque,qua dicitur: Numerabiserotinus,mitteda est. Et comedetis, inquit, iisq; septem hebdomadas plenas sq: ad alte vescentes, saturabimini,&laudabitis no ram diem expletionis hebnomadae septi itis: t mendo mini dei vestri,qui secit vobiscuisi pret sentem solennitatem contingit, quam nurabilia. Comedetis, inquam, non cibum qui merati sapasichidie septem hebdomadibus, perit, sed qui permanet in vitam aeternam:de pro aduentu Spiritus sancti celabramus,quae quoad introitu in persona eius,quae suscitan magna,&apud antiquos inmemoriam datarda est,dicimus: Repleatur os meu laude tua, lagi festiuitas hebdomadarum erat, apud&c Quapropter nec illud a mysterio a nos in memoriam datogiatie, id est remissio cat,quod cum puellam dominus suscitasset, is peccatorii iucundus iubili us est. Et quia additu est: Et iussit illi dare manducare. Re post factam duorum concordia populorum, secta enim interius dicet id quod, in offeren in breui dominus venturus est,rceiEslias abda canimus: Benedicanima mea domino,&c sentiam ponsi deflentibus,&cum desidςrio Ni
' Et tune magis uniuersaliter impletum erit, reditum eius expectantibus, illa consolantis
quod in communione canimus Spiritus ubi verba in communione canimus: Non vos re- vult spirat,videlicet habens potestatem, clim linquam orphanos, veniam ad vos iter Π,&vult,vadere ad gentes, Miterum venire ad Iu Metaudebit cor vestrrum.. c. - daeos, ubiq; sua se Voce prodens, quia nemo Quod singula officia,quae praedicia sunt, potest dicere, dominus Iesius, nisi in Spiritu singulis lancti Spiritus donis con- sancto ueniant. Cap.XXX. PDe ossicio sabbati Duos populos gentile Vnc in quo singulis donoru Spiritus
Iudaicum pacem&concordiam ha s ncii singula conueniant ossicia,br bituros. Caput XXIX. uiter perstringendu est a Prima duo rota tris Abbati ossicio duoriam concordia, o sabbati Tequetis die pentecostes ossicia, spipulorum pr signantur,Iudaei scilicet at ritum sapientiae Mintellectus prsdicant S que utilis,qui tande uno eodem si spiri pientiam namq: Mintellectum apostoli sit
tu se illuminatos profitentes,agnitum ambo dit, ut sicut sabbato cantauimus: Flumina desine cotrouersia sequetur Christu. Duonaq; ventre eius fluent aquae vivae: intellige--rivo. caeci, qui in Evangelio reseruntur illumi rent scripturas, sicut ipsa die pentecostest nati hos duos significant populos quod ex gimus domino promittente Paracletus au- Actor . praeeunte lectione Epistolae manifestum est tem Spiriciis sanctus, quem mittet pater in Quibus enim nisi Iudaeorum pariter gen nomine meo, ille vos docebit omnia,quae-tium duobus contra se inuicem rixantibus. inque dixero vobis. Eosdem enim&sapi-
min. i. populis Paulus ait Iustiscat igitur ex fide entes, qui nossent,quando deberet proferre
175쪽
sermonem: de intelligentes, scripturarum mysteria non is norarent,qui hactenus idiotae fuerant, duae literis, coeleste magisteri- Amri o. reddidit.
sseundae seriae osscium adspiritum conia
iiiij pertinet, quia de assumptione Eenti um Deum collaudant, quorum salus duin secreta Dei voluntate esset, ipsi Apostoli illud ignorabant consilium,donec Petro diceretu in excessu mentis: Qus d deus sanctificauit,tu ne commune dixeris: quo loquente postmodum cecidit Spiritus sanctus super omnes qui audiebant verbum,quod ideo,ut piadictum est,commemorat ossicium.
Eriae tertiae ossicium, Apostolos eoru
successores comendat in eo, quod adueris res clatrones, qui aliunde ascendunt in ovile ovium, id est, aduersus pseudoapostolos vel haeresarchas , consortari spiritu sortitudinis audet, dum causa exposcit,4 dicunt: Nam gloria vestra sumus:& gloriantur non insipienter, sed veritatem dicentes: i-ώ. Quapropter hoc ollacium ad spiritum sortita
QVartae seriae ossicium spiritum scietiae
praedicat, quod maxime ex Euangelio claret, quo benedictionem domini panes multiplicati reseruntur, te cuius reim stico sensu superius iam dictum est.
SExtae seriae ossicium respicit adipiritum
pietatis opus enim pietatis est,quod dominus puellam resuscitat, iubetque dari ad manducandum: imo quod per illud signia scatur, quia mortuam nunc synagogam, in fine resuscitans perfidem, replebit os eius laude,ut piam eloquatur iusti iudicii Dei c6
SAbbati officium ad spiritum timoris pertinet, quia videlicet cum duo caeci supra Lutti diciti, id est, duo populi suum pariter g nouerint illuminatorem, prope erit dies iudicii, quae causa timoris xtremoris erit etiam electis.
Nec mirum hunc ordinem ossicioru deccendendo a spiritu sapientiae ad spiritum timoris deduci paschalis vero hebdomadae osticia ascendendo 1 spiritu timoris ad spiritum sapientiae perduci,quia per haec descensus ad nos Spiritus sancti, per illam vero noster ascensus ad ipsum digestus est, quod plenius dictum est ieisdem paschalibus ossiciis.
CIIS, LIBER UNDECIMUS.Cur post solennitatem sancti Spiritus,om-cium de sancta trinitate ponatur. Caput . 1 Elebrata solennitate de aduentu sancti Spiritus,statim euestigio gloria sancta trinitatis dominicae subsequetis ossicio, recta dispositio ne c6cinim', videlicet quia poli adiiciatum eiusdem Spiritus sancti, praedicari statim, credi Min baptismo cclebrari coepit fides&consessio nominis patris filii spiritus lancti. Nam antea praescRte in carne domino, nusqua nominis huius distinctionem aperte tradi iam vel obseruatam legimus, nisi cum post resurrectionem suam ait discipulis suis: Euntes docete omnes gentes baptizantes eos in nomine patris illi QSpiritus sancti. Sed tunc quidem haec regularii adita est , nunc autem p imum actu exhibita,ubi ipsa die pentecostes primitus in tribus millibus Eccles baptisma eelebratfiest. Sic liccepit innotescere terris, sortitudinis, nonaen domini, propugnantibus magni Dauid regis Christi lucibus, ipso quide coruporaliter absente, sed per diuinitatis praesentiam totam belli summam regente ac disponente, summaque cura nitentibus fidissimi eius ducibus,dum capitur ciuitas aduersa, vino suo, sed eius nomini ascribatur victoria, quemadmodum Dauid illi dictu legi mii, duce suo obsistente Rabath filiorii Amoni Cogre a populum Mobside ciuitatem, quia capienda est urbs,ne cum capta suerit, nomini meo ascribatur victoria. De quo subditur, quia tulit diadema regis eorum de capite eius, Mimpositum est super caput David. Pro regis eorum, in Hebraeo scribitur Melchom .Vnde Hieronymus: Rex eoru vocatur idolum eorum, quod hievocatur Melchom . cuius diadematis aurum consi sevi purgasse dicitur David secudum legem
176쪽
legem,&fecisse inde sibi diadema quod hic uissimi pro eadem fide verba citholicae pacis positum super caput eius dicitur. Sic utique effari cupimus. ciuium dolorum tulit noster David,& de Quod nomen patris & filii de spiritus sancti, summis principibus illa colentibus, tanqua propria veri Dei descriptio sit. de diademate illorum se atq; Ecclesiam suam Caput II. coronauit. Unde eidem ecclesiae suae dicit in , rome patris&filii&spiritus sancti per eou. . Canticis: Coronaberis de capite Amana, de , secta Mintegra unius veri ei distini vertice Sanir Mermon, de cubilibus leo 'tio est, omnii quietiq dicantur vel alinum,de montibus pardorum. Nam&tunc quandb dicti fuerint dii. liue in coelo sue intulit idem Dauid morem Vriae Et baei ip terra cuncta amputas tubs,quom omni ualit et.i sumque riam fecit occidi, serentem in ma falso dicti sunt dii, quos vario errore deluanu sua scriptam suae mortis sententiam, gra gentilitas coluit, alii non naturaliter dri Gedue quidem committens piaculum secundum accidentali dono a vero Deo dei scati . iux
rem gestam, sed grande praesignans mysteri ta illud: Ego dixi dii estis:& filii excelsi in
um,per Christum regem vere manu fortem es. Nam caetera quidem quamuis propria atque desiderabilem suo tempore peragen summi& unius in initatis nomina,humanadum. Sic enim hic verus Dauid dominus no praesumptio salsis diis astinxit, ut creatores ster,chm in solario domus suideambularet, atq; rectores orbis terrarum immortales ac id est, in paternae maiestatis solio iam regna sempiternos,caelestes atq; omnipotentes eos rei postmeridiem, id est, post passionis hae nucuparet, similia,quae poeticis quoq; so pondus Maestum, iam si misisset Apostolos mentis inscrta di mones paseere consueuer e, suos ad praedicandum cunctis gentibus, quae vocabula illis imponeret. At vero nomen si si hic per Rabathciuitatem filiorum Amon fi hoc sieculo no suit auditu, nec homines de . . Prantur, Vidit lege, quam dederat per Moy corde suo comminisci potuerunt, videlicet sen, sanctam quidem bonam, sed inutiliter quia significatum eius oculus no vidit Maii carnali copulo cohaerentem, sicut infructum is non audiuit,& in cor hominis non ascen- so coniugio Bersabeae, pulchra quidem val dit. Solent quippe prius res intelliti &postdE, sed sterilis iuncta erat Vria: Ethaeo Tol ad placitu nomina illis imponi, sicut alutis a
lensque eam scilicet legem sacram, spiritui ni quoque philosophi utilium, ea que sunt
suo sensum eius copulans virum eius super in Oce, sunt earia, quae sunt in anima passii obum, sicilicet Iudaicum populum, cuius su num notae. Sed si is catum supradicti nomiperbii significatur per Uriae vocabulu:Vrias is patris,&silii&spiritus ancti nullus eoruenim interpretatur lux mea Dei. Luce quip nouit,qu deos sibi finxere, quos voluerunt pe Dei ac scientiam ille populus putabat siti Rebus erg quas deos appellaueriint nomeam et se propriam, tanquam Deus Iudaeorum hoc ad inuenire vel imponere nequiueri t. Scitantum sit Deus, non etiam genti u. Illum,in lus ipse Deus nome sibi hoc imposuit, ubi di quam, carnalem populum hoc modo inter xit: Euntes docete omnes gentes, baptizan scit,ablato corde eius interiore sensu, legis es eos in nomine patris& filii ex spiritu, si, i '' suae iteram solam in manu derelinquit, qua l. Cuius significatum, si prophetae viculi
accusante reus teneat,sicut ait ipse dominus que nouerunt, tamen ipsium nomen dicere
est qui accuset vos Moyses, in quo vos spe non debuerunt,videlicet quia udus adhue ratis. Hoc bene per illud figuratur, quod c insitas , ipsum nominis capere non posset Up '- ζςς id moriis sua siententia signis tum Persecta igitur . Ut pridi Urias ipse portare iubetur. Otum est integra veri Dei dissinitio est. Igitur celebrata, ut supradictum est, so nomen hoc Dei viiii , manifestam facien
lennitate de aduentu sancti sipiritus,quo ac disseretionem, qud pertineant hi quis rip-cepto, statim sanctae trinitatis fidem p r dica tum illud habent in frontibus suis equitare coeperunt apostoli recte huius sequentis bus clamatum est in Apocalypsi ab ansteio dominicae tam nocturno quam diurno osti ascendente ab ortu solis,&habente si umcio, nomen gloriam pr dicamus eiu sidem Dei viiii Nolite nocere terrae4 mari nec uθAM . sanctae&m druiduae trinitatis arboribus quoadusique signemus seri opoei De cuius ubitantiae unitate personarum nostri in frontibus eorum.Tunc enim an e , que irmitatri quia magni&catholici patres lus ille magni consilii clamauit quatuor an
magna digna conscribentes, sua quasi gelis, id si quatuor principalibus reani id ut vinclemiantes repleuere torcularia, nos mio diu pridictum est, quando clamor. ρω
quasi colli endo racemos post vindemi ato dicationis euincente, fictu est, ut reges ducia
res, ipsi in benedictione Dei sperantes,no quE&imperatores ad fidem conuer si,ncto
177쪽
isi RVPERTI ABBATIS VITIENSIS,
starent docentibus1 baptizantibus in nona quid ego qui alios parere facio, ipse non pane patris si ij& Spiritus sancti riam: si ego qui aliis generationem tribuo, Designificato eiusdem nominis patris de sterilis ero. Quod licet de adoptiuis dictum λεα filiivi spiritus sancti Cap. III. videatur filiis, principium laudis ab illius haAD significatum vero siue mysteri ulu bet genitura filii, qui bius naturalis est, cuius tanti nominis intelligendu, mun ius participatione alii sui adoptiuistis: quia dandus est, quo sito Deus viderito si tum illum pater,qui' sc loquitur, genuit:
test cordis oculus sicut cum solem istum aD alios autem creauit, nec de sita sit bstantia gespicere volumus, oculu corporeum a puluere uit, sed per gratiam sitam regenerauit.
si sortu incidit, mundare necesse habemus. Cur tres personas confitcntes, tres tam εNam nomen quidem patris & filii, spiritus deos dicere prohibetur Caput V.
sancti, carnales quoque qui sunt in Ecclesia, circo aut tres perib nas ostentes, tres
multi quoq; hqreses,non solii carnis pulue t deos nihilominus dicere prohibimur,rec cutientes, sed N impietatis tenebris pal- - quia nec ipsi, quae predicta est relatio,
i. c. pantes, nomen hoc memoriter tenent&co Deo per accidens euenit, nec aliud quodli fitentum quia videlicet Euangelica autorita bet accidens diuinisubstantisse interserit. te,quae voce domini tradita est,utcunq; tene No enim in his tribus personis vlla est diuetatur. At vero significatum nominis,ab his tan sitas, aut quantitatis,aut qualitatis,aut tepotum, qui cordis oculos emundauerunt, vi ris,aut loci,aut faciendi, aut patiendi, aut s- detur nunc per speculum in aenigmate, tunc tus,aut habendi Quantitatis, eo quod sub-
autem facie ad faciem videbitur,cum venerit stantialiter tam pater, quam filius, & spiritus quod persectu est. Qui ergo eiusmodi sunt, sanctus que sit immensus: Qualitatis, eo intelligunt per haec pia naturae vocabula pa quod item substantialiter que sit sanctus, tris xsilii vi spiritus sancti, vera Munica sum iustus,5 bonus: temporis, e quod eque sinem diuinitatis gloria,videlicet quiad nunc initio sit: loci,qubdique in circuns riptus&&antequa quicquam faceret, unus idemq; in omni loco sit: faciendi, eo quod operatio& solus erat Deus, sed non desertus neq; so trinitatis squὰ impet mutabilis sit: pati edi eo litarius: solus inquam, sed in substitia, solus quod sque nulli subiacet passioni situs, eo Munus, sed non in persona. ubdaque nulla teneatur positione locali, Quod his relativis nominibus magis quam iacendi aut sedendi. Eius vero generis,quddsubstantialibus natura Dei signi dicitur habere, eoqubdnuquam de Deo nisiscetur. Caput IIII. figurathprqdicetur calceatus,armatus,coro P sum diuinae naturae arcanum his relati natus, his similia. Vnde ergo numerari uis magis quam quibustibet substantia deorum in trinitate potestastrui ubi deestibus exprimitur nominibus. Substantialia accidentium multitudo, qui la in his quinant dicimus nomina, quae tribus que per sub eadem specie sunt, indiuiduis numerum sonis sunt communia:qualia sunt, Deus om faciti Nam verbi gratia, clim sit homo speciani potens, increatus,inam esus, ternus,& his lis unus, omnes homines specie sint unus
similia. Hic aute relativa sunt, quia videlicet, ut ipsi quoq; getiles perhibent philosophi in
pater alicuius pater est, xfilius alicuius filius scrutare,quecunq; in indiuiduis numerum est: Spiritus Linctiis alicuius spiritus est faciunt,& nihil omnino inuenies praeter si Scien au vero,quia relation si que in omni tam multitudinem accidentium. Sed lisc vibus couertitur. Na pater quide ad filiu reser distum est a diuinitate penitus aliena sunt. tura conuertitur,qui pater filij pater est. Quapropter nec est,cur vel undὸ dicatur plustius patris filius est spiritus autem sanctus alitas deo riim.
patris quidem& filii spiritus est, sed non c6 Quod diuina substantia propter sui sim
uertitur. Non enim pater sancti spiritusta plicitatem nullis accidentibus subter est neq; filius sancti spiritus filius est.Sed iacet Caput VI. idem spiritus sanctus dicitur,&est donum, . Ausa manifesta est,cur substantia erea quo nomine relatio recte reciprocrari po- 'trix accidentia non suscipiat, si primo test. Donu quippe datoris donum est, xda attendas, cur eisdem creata substantiator doni,dator est. His inqua,relativis no subiaceat. Videlicet accidetibus iccirco sub minibus magis quam substantialibus com iacet, quia quaecunq; illa sit,ex materia simul mendatur nobis,quid amemus, laudemus, ex forma consistit, verbi gratiar velut arti- florificemus .Quid enim creaturae benevole sex cum fabrili arte statuam figurat, materiatia creatori suo magis cupiat,quam illud, vn eius est tris species, forma vero, qu quis indu de potissimum ipse gloriatur dicens: nun cta per artem ess gies, scilicet imago imper
178쪽
DE DIVINIS OFFICIIS, LIB. X. 16s
toris aut si maluerit simulacrum Iouis. Ita pontὸ in sua substantia persectus est quam a statua nominamus, non est id quod est, quia ter sit,aut filium generet.Traseunda est tota non unu aut simplii aliquid est. Sic nec ipsiam haec nostrae mutabilitatis nebula,& purgato aes, antequam in illo aliquid figuretur, sim cordis ocul, sicut initio iam di istum est vi plum quid est, utpote cuius materia terra est, dendum est Laltem per speculia in aenigmate, multum ipsa differcns,quae videtur aeris sipe qui loge aliter de deo natus est Deus, tu mcie. Ipsam quoq; si consideres terram, no est de homine homo per carnis si uxum tempo- id quod est, utpoth quae serma nomen hoc aliter&localiter nascitur. Ad quod nonihil habet: Dicitur enim terra,ed quod sit grauis adiuuat. si nunc interim patrem filiuι spi- sicca.Suum aut esse sumit ex hyle, quam di ritum sanctum, aliis di substantialibus voca-cunt materia creata informe. Similiter homo bulis exprimamus.
no est simpliciter hoc vel hoc, videlicet quia Dicimus itaq; sanctam trinitatem es vita, costat ex partibus,qui sunt animi corpus, sapientiam atq; amorem Na deum patre vi- quas solubili vinculo nexas , proculdubio tam dicimus immortaliter in se viventem: mors dissociat. Sic&caetera quaecuq sunt,ex situ Dei patrissapientia eius dicimus in eis materia simul forma, ut dictum est, cons biliter de corde eius genitam,consubstantia-stunt,ideoq; accidentium multitudini ubi lemde costernam: spiritum sancitum dicimuscet,&mutabilia sunt. At vero Dei substati amorem patris si ij, nihilominus consubia simplex est non sorinata, sed solumodo for stantialem &costernum Hsc autem substanma,sorma inquam,carens materia.Vnde ne tita nomina sunt. Paternan ' sub stati aliter
scio, quod fancti spiritus organu cecinit prae vita est, non viviscatu aliquid, ut homo siue inissum,cofirmatu est cor virginis,in quo di animal quod vivificatu corpus est: non ut aniuina mysteria angelo narrante concepit, sta ma,quae clim sit vivens,no est ipsa vita, unditim subhciens Te sorma prae filiis hominu multis pertui bationibus est obnoxia,& vitae castis suscepit visceribus Hoc vere catholi superioris indiga: sed ipsa vitς substatia, subcus ecclesiae praecentor praedixit Formam e statia subtilis,lucida,mobilis,acuta, nullis,ut nim, id est Deum, beata virgo castis visceri supradictum est,accidentibus subiecta, nul-bussus epit, hominem eadem forma spe lius indigens, omni vitae rationali capabilis, ciosum prae filiis hominum nobis protulit nullius ipsa capax. Nam id quod alterius ca Hoc unu est quod sormatum no est. Und pax est,crassius utique densius atq; corpulenergo accidentibus subiaceat Nam quod eae lius est eo,cuius capax est: vi vasculum idcir-tera sunt mutabilia,de sua,ridictum est,tra coaquae cap. ix est, quia materia eius terra est,hunt materia. Hoc unum sine materia est, quae persecto densior atq; copulentiora quae
ideo vere est, nulloq; nixum est,quod est,pr elemento est. Sed lisc vita, de qua loquimur, cunctis solidum, super omnia pulchrum N adeo cunctis subtilior atq; purior est, uti ..cini potest quicqua inesse, praeter id quod ipsum bus omnib' ex materia forma a costantibus,
est, nec eth potest accidentibus este subiectu sicut iam superius dictu est, forma ipsa sue Cumq; sit substantia,non est susceptibile si materia fit, atq; ideo simplex,& id quod est,trarium, licet hoc non aniat sapientia munia absq; omni mutabilitate permanens, sorma di,quam hic idem Deus stultam fecit bona lunae non illuminatu, sed tame illumi-Quod relatio nominu patris&filii&ί iritus nans, lumen inquam, verum, sonsci: origo sancti,nullatenus in Deo accidens stat sempiterni luminis. Nullius ergolis vitacet relatio num de accidentibus capax est, sed tamen capabilis,cuius ad com- . sit. Cap. VII. paratione&caetera densa atq; corpulenta sipi Gitur tres personas,ut supradictum est,co tuu vascula sunt,sed ab hac vita in se vivet et stentes,tamen tres dicere deos iure proh deo,capaci rationabilitate sermata eius capabemur, quaecuq substantiae nomina sunt cla sunt,unde & beate sancteq; vivunt. numero plurali praedicare non debemus.so Filius vero ite substati aliter capietia est, id lummodo personas triplicamus, quonia ad est, notantum odo sapiens quod dici potest, hoc manifesta relati se, id est,relativis nomi- de aliquo qui accide tali dono sapieti e parnibus, patri, filii spiritus sancti, ite commicipat sed ipsa sapietia substatia. Nec idcir-
pellimur. Iedliscipsa relatio, licet in multi co dialecticorii vocibus utimur, quod eorutudine accidentiu secundu homine recte eo vanitati sanctam trinitatem subicienda nuta putetur: sirin dum tamen, quia deo nullate latenus arbitremur, sed ut signi scanda notis nus accidisse concedimus.Non enim ex tem significationibus mesius &copendiosus exispore accidit Deo,ut pater effet,aut filium e primamus.Nam illis concedimus quidem,inneraret,quemadmodum homini, qui long duo scilicet,in substantiam&accides,omnia diuti
179쪽
diuidetibus, sed id quod est ultra omnia,extra omnia, praeter omnia,videlicet hanc sapientiam, imo totam beatam trinitatem, eo rum descriptionibus nequaquam submitti mus Etenim substantia haec nullatenus c6trariorum susceptibilis est,licet Deus, more nostra locutionis,nunc irasci,nunc vero c6Sallent. ν. . placari dicatur. Et haec dei sapietia,accides
quidem est homini,quonia potest adesse vel abesse praeter subiecti corruptionem, id est, praeter humanae substantiae diminutionem vel absimptionem. Sed in seipsa verysubstati est mobilibus omnibus mobilior, ubiq;
attingens, omnia operans, cucta disponens, speciosa, suauis lucida, generosa, locuples, omnium arti sex. Hanc sapientia Dei esse fili um,naturaliter ex illo genitu didicimus,credimus,& confitemur. Naturaliter inquam, non imaginarie vel per similitudinem, quomodo silio beati hominis interdum accipimus opera eius: sed quam naturaliter gignit
homo hominem,tam naturaliter gelium accipimus ex Deo deum,ex lumine lumen, genitum, inquam, non factum,natum, non adoptatum,cOεqualem,costernum consubstan- tialem.Iccirco non consequitur utchmhΟ-mini datur haec eadem sapientia, filius cordis eius dicatur, nisi figurate, quomodo dominus,quicunq; fecerit voluntatem patris mei, qui in coelis est, ipse meus i fraters soror, mater est. Non inquam, haec sapientia filius eius est,cui datur, sed eius de quo veresnata est, quo datur: quoniam & radius, quo nostri oculi irradiantur,nsi noster, sed silis est radius. Illius est si lius haec sapientia, qui illa non aliunde accepit, cuius de corde nata est, ut spledor ex sole, ut riuus ex sonte, ut vapor
Spiritus sanctus nihilominus substantialiter amor est,id est, non tantummodo amas, quod dici potest& de aliquo,qui accidenta li dono eiusdem Spiritus participans, secundum quantitatem participationis amare incipit sed ipsa diuini amoris substantia est. Nec ideo caliginem noster sensus vllam patiatur, quo minus hunc amorem substatiam veram atq; persectam arbitremur, quoniam
humanae substantiae diuinus hic amor adesse vel abesse potest, praeter aliqua eiusdem substantis nostrae abiumptionem , quoniam hic amor, homini quidem accidens, id est, accidentale donii est. Sed in seipso vera substatia est,uiuida natura est,uerus Deus. Qui iccirco proprie sipiritus sanctus dicitur,cu S pater spiritus,&filius spiritus sit, pater sanct ,& fili sanctus sit. Quia sicut spiritus aereus,verbi gratia,meridianus auster. hic em Spiritu san
ctum signiscat, quia calidus est scut inqua, meridianus auster a plaga sua in oppositu septentrionem transcurrit, oportunos arcntibus terris imbres aduehit, sic iste Spiritus sanctus, operatione sua, quae ipsius propria
est, ireatore procedens, in creaturam rati
nalem, supradictam eius sapientiam inopi naturae,prout vult Deus ipse ac dominus, insundit. Vndevi spiritus sapietis dicitur, etiam extra dispositionem vel ordinem, quo septe eius gratiae numerantur, spiritus inquam
sapientiae, sanctus, unicus, multiplex, subtilis,disertus, mobilis, coinquinatus,certu ih.ν. suauis,amans bonu,acutus, humanus,benignus, stabilis, securus,omnem habens virtute, omnia prospiciens.
His igitur substantialibus nominibus, ut supradictum est, qui sunt vita, sapientia, amor vel charitas: his inquam, ad intellectum iuvamur,ut relatione,qu Pn nominibus patris xfiliivi spiritus sancti consistit, nullatenus ex tempore,ccepisse vel suspicemur. Na cum pater,ut dictum est,uitast,& filius sapientia: quisquis extemporc coepisse contedit nomen patris,aut generationem filii, consequitur, ut Deum aliquando sine sapientia: Deum inquam, insipientem qiiod dictu quoque nefas est suisse concedat. Sed hoc abhorret fides, anathematizat pietas,omnis det statur creatura. Itaque non ex tempore, sed
ante omnia secula Deus pater est, quia filius, id est, sapientia eius sine initio cum illo
est. Unde ipsa eadem sapientia dicit Ante Proueris. quam Deus quicquam faceret, aderam, cumco cuncta componens, ludens cum eo omni tempore,ludens in orbe terrarum .Et delici
mes esse cum filiis hominum. Cui par vel ideest illud In principio erat verbum 4 verbuerat apud Deum,& deus erat Verbum, Jccst labam. Rursus cum spiritus sanct amor sit,quisquis patrem dilium prius sui si e cotendit, quam spritum sanctum , consequitur fuisse,quado neq; filius patrem, neq; pater amabat filium. Quod vel suspiciari dementissimum est atq; impium. Nobis vero superuacaneum est,testimoniis astruere, quod pater diligat stium, imo quod sicut ipse ait dilexerit eum ante ο, αεν. mundi constitutionem,quia fatis probabile, imo necessarium est, quod talis pater talem semper dilexerit filium. Quod ait Sapientia, Ludens eram coram eo
scilicet Deo in principio,ide esse quod de verbo dictu est. Quod factsi est,
ATx men ne capitulum prεlibatum sub
obscuro reliquisse videamur, que aliuarbitrari possumus ludum,in eo quod ait
180쪽
ait Sapientia: Ludens erat coram eo omni tempore,ludes in orbe terrarum nisi huius, de qua loquimur,dilectionis gaudiu Ludus enim erat amabilis deo patri,videre in sapientia sua,quae facturus erat,primo beatam coeli curiam,pulchramq; rempublicam decus erat denis angelorum ordinibusdistinguendam: deinde vi libile nitidi hui' architectura, sphaericam coeli camera, solem l xluna, lucida sydera,aquas superiores,aquas in seriores,omnes abyisos, nives atq; grandines, montes
colles, cuctamq; terra area, mare omnia,
quae in eis fiunt, quicqd sursum volat,quic quid deorsum repit aut ambulat, bestias&uniuersa pecora,reges terrae,& omnes populabis L los. Na de his omnibus ait Euagelista: Qv d factum est, in ipsis vita erat. Quid vero est, PreM.f. quod addidit,lit deliciae meae e secum filiis hominum Quid,inquam, nisi quod iam lucine idem apientia prouisum choc erat, ut in humana requiesceret natura, caput hominum essecta sanctorum de sapientium sibimet consociaret in siliis deliciis agmina' Hoee inquam videre antequam fieret, ludus erat deo MIapientiae eius, ludi estiuus,ludus iucundus ludus deliciosus. At vero de huiusmodi gaudere, haec omnia spectare tu hilariatate,in cordis amplitudine,amor est sapietit, amor studiosus,amor sanctus: que supra fanctum esse spiritum diximus. Igitur quodsipientia,que filius est de sua dicit antiquitate aeterna, simul & de hoc amore,qui spiritus sin eius est, necessario conceditur: viaelicet, quia dominus possedit eum initio viarum
suarum, antequam quicquam faceret a principio, ab aeterno ex antiquis,antequ1 te rarieret,&c.
Quod si des catholica neq; ut Arrius substantiam separet, neq; ut Sabellius trinitatis personas confundat. Caput IX.
Taneq; ut Arrius substatiam separamus, neq; ut Sabellius personas in trinitate colundimus,utriusq; erroris voraginem declinantes cum execratione & via regia currente, vela pandimus insignia consessionis catholicae. Alter enim eorum, filium patre minorem, creaturam, atq; conuertibilemelia contendens, impie atque celeratissimEcreatori hoc auferre molitus est, quod ille creaturis a se factis omnibus, quae vivunt tantu,qusq; vivunt,simul sentiui, beni ne largiri dignatus est. Sic enim singula distinxit,
ut in specie sua generarent,& non degenerarent Germinet,inquiens, terra herbam virentem,& facientem semen iuxta genus fusi,
semen secundum sipeciem suam. Ite:Creavis Deus cete grandia,& omnem animam viventem atq; motabile,quam produxerunt aquae in species suas,& omne volatile secundu genus suum.Ac deinceps: Producat terra anima nitis. viventem in genere suo,&c. Tandem xhomine sic plasmauit, ut generaret sicut scriptuest ad imaginem N similitudine in sua. Qie
fatuus ille, ut non videat quantam creatori irroget c6tumeliam,quantamq; naturae eius
criminetur sterilitatem atq; inopiam, ut creaturis ab eo factis,in genere suo semen affer tibiis, nullum ipse creator generis sui semen habeat eodem utiq; bono,quod aliis contulit, ipse careat, sterilis,disert atq; solitarius: Nonne ergo merito contra huiusmodi derogatores quaeritur ipse in Propheta, dicens: Nunquid ego,qui alios parere iacio,ipse non au . . pariam 4 qui aliis generatione tribuo, ipse sterilis ero uende enim exemplar accepit, visce ditatem sivis daret creaturis, si in seipsi, sterilitate aridus existit, si creans tam multa, nihil de seipso generare valuit ' Ut quid tantopere tota nocte vitae' raesentis adolescen tutarum ostia circuit, si bici poscit aperiri, si non insito sibi naturaliter calet amore, si non genuino viret eminet Initit enim Mintrinsecus, ut suae naturς communionem eum que
spiritum Lanctum dicimus, vehementem spirat amorem, tuum ci verbum, iam filiu iamq; a principio Maba terno natu,& ad littestanae, ut vere semen sibimet inlitum in multas coniuges,id est, in multas animas spargens, deo
rum quotidi multiplicat getem, quibus ait Propheta: Ego dixi dii estis & filii excelsi in IV. Mnes. Iteq; euangelista de illo unico filio Dei, deici verbo loquens Quotquot aut recepe 'runteu, inquit,dedit eis potestate filios dei fieri. At ille, de quo supradictu est, Arrius infelix,&quicunq; similis eius animalis homo non percipiens ea quae Dei sunt,&ea sola sapies,quae carnis sunt,audies deo filiu natu, toto sensu inhaeret carnis imaginibus, consequens esse contendens, quod ut filius generaretur vel nasceretur, substantia patris defluxerit, kfilius localiter ab eadem patris sub stantia traductus sit,& hanc passibilitatis calumniam,quasi consequenter aduersiam nos redarguit. Iteci de filio subiicit: Si natus est, erat profecto quando non erat. Et quasi necessario de temporalitate cocludens coaeternitatem patris titio. quantum in se est,auserre contendit. Sed de coaeternitate vel co substantialitate iam superius dictum est. oe argumento vero defluxionis vel diminutionis paternae substantiae,quam in generatione filii contendit,c5 sequenter intelligi oportere dicen-