장음표시 사용
21쪽
i sis L sentibus, contrahunt, ipsis scientibus,& non contradicentibus . Sexto per Procuratorem , seu Internuncium, aut per literas.
Quinam possint Sponsalia contrahere pI. Iure Canonico ad valorem sponsalium resurritur saltem septennium. II. Ultima dies temporis requista ad spo salia, ad Matrimonium , ad T
flamentum sincit , s sit incapta ;ad Professionem vero debet esse cominpleta .
III. Sponsalia invalida ex defectu ara
tis non ratiscantur sine nothιa nul- Iiratis.
IV. Si malitia suppleat aetatem . proba biliter valida sunt sponsalia ante septennium . At quid pro foro e terno δV. Num possint Parentes, aut Tutores contrabere sponsatia pro filiis , aut pupillis ante sviennium pn. Habens votum castitatis , se promisit Demina matrimonrum sub conditione copula, ad quid renetur past
VII. Numsηι valida sponsalia inter notabiliter inaequales pVIII. Cur osserens pretium excessivum
pro re, quam emit , non teneatur
solvere. nisi pretium iustum ; N
bilis vero osserens prodrge matrιmst
LI nem sermalem ess tialiter requisitam ad sponsalia perficienda, agendum nunc de habilitate person rum contrahentium, inquircndo, Qua nam aetas in illis requiratur λ Et quae-nain impedimenta contractum inval, dent , inspecto itatu . & conditione Aniculus Rcontrahentium pQuaeritur itaque primo I Quaenam aetas requiratur in contrahentibus sponsalia pRespondeo, iure naturae requiri, ut contrahentes habeant usum rationis . jure vero canonico, ut habeant saltem septennium , quando solet perfectus usus rationis regulariter advenire.
II. Dubium eli primo ; An valida sint sponsalia , si paulo ante septennium celebrentur, verbi gratia, octo, vel decem dies ante ; cum in jure parum , & nihil aequiparentur ; & ex Aristot. I. physicor. , quod parum di-1 at . nihil distare videatur. Respondeo cum Sanch. , Con. . Saliis communiter contra Sot., & Henr. .
esse invalida, nisi malitia suppleat aetatem, ut mox dicemus ) seu nisi perisectus usius rationis ante septennium habeatur . Ratio est, quia terminus a Iure praescriptus consistit in indivisibili, nec in tali casia parum reputatur pro nihilo: Unde professio religiosia ante decimum sextum annum est invalida ;Et idem dicas de anno Novitiatus . Sanch. tamen docet, sussicere , quod ultima dies septennii sit incςpta . Ecnondum completa, & hoc favore matrimonii. Etenim non minus cst favor bile matrimonium , quam testamentum; sed ad testamentum , in quo re quiruntur quatuordecim anni completi, sui licit, si ultima dies sit incoepta, ex leg. uua aetate de Testamentis: Emgo etiam susticit ad matrimonium , Miponsalia : Non tamen in prosessione religiosa , aut in anno novitiatus ,
quem a momento ad momentum vult computari Trident. ses I . cap. I s.
Et disparitas est, quia sponsalia, Testamentum , & Matrimonium sunt magis favorabilia, quam Prosessio religiosa ; cum natura magis ad illa . quam ad hanc inclinet. III. Adverte tamen, quod sponsalia ex desectu aetatis , vel usus rationis
22쪽
Quiram possis Sponsalia contrahere Isinvalida possint postea fieri valida.
si expresse , vel tacite a sponsis ratuficentur , postquam noverint , quod
fuerint nulla ; Nam si id nesciant ,
non revalidantur per ratthcationem ;sicut nec Prosessio religiosa , aut votum ; Ratificatio enim procederet ex errore; & non praesumitur voluntas se
obligandi absolute in ratificante , sed conditionale, si scilicet antea fuerint invalida sponsalia contracta ; Nili tamen expresse velit se obligare, etiamsi eriora sponsalia fit istent nulla . Rati-hcantur autem sponsalia , vel consentiendo de novo, vel simul habitando. aut more siponsorum Osculando , vel
IV. Dubium est secundo; An valida sint sponsalia ante septennium ce lebrata . si malitia suppleat aetatem , seu si usius rationis perfectus ante septennium habeatur. Respondeo cum Sancti. disp. I 6. , Rebel. . LVm. , & aliis communius ex D. Th. amrmative contra Hurtad.
disp. I. diis 4., & alios . Ratio est . quia validum est matrimonium ante aetatem praescriptam contractum , si malitia suppleat aetatem . hoc est si potentia generandi , quam jus requirit ad valorem matrimonii, habe tur in viro ante decimum 'uartum , & in scemina ante duodecimum annum, ut habetur in Cap. de Illis, re in cap. ult. de desponsatione impuberum in 6.; atqui sponsalia praecedunt matrimonium, ut via ad terminum , &ut dispositio ad sormam; ergo quam vis in jure solum definiatur, quoa ma
trimonium ante praelariptam aetatem
sit validum , si malitia siuppleat aetatem ' idem tamen etiam dicendum de sponsalibus. Confirmatur ; nam ideo ius prinscribit septennium ad valorem *O salium, quia requirit in contrahent, 'bus plenum usum rationis . qui tali tempore solet haberi; ergo si par u sus rationis in aliquo vel naturaliter, vel supernaturaliter habeatur ante se- tennium , valida erunt pariter ejus ponsalia: Sicut ex opposito erunt invalida, si post septennium aliquis adhuc careret usu rationis quamvis . adveniente deinde usu rationis, po sent illa expresse, vel tacite ratificari. dc sic fieri valida , ut notaVimuS. Neque dicas primo cum Huri. Ubi aetas praescribitur a jure . praeveniri nequit, ut constat in professione reli. giosa , quae invalida est ante aetatein praescriptam, etiamsi eadem plena deliberatio habeatur in aliquo ante deis
cimum sextum annum, ac soleat in xliis post decimum sextum haberi; ENgo etiam in casu nostro. Nam distinguo antecedens. Quando jus praescribens certum tempuS nbhil excipit, ut in casu adducto pro- sessionis, concedo ; quando vero jus
expresse, vel tacite excipit, nego a tecedens , & consequentiam , Cum enim in jure praescribente aetatem ma
trimonii , & sponsalium expresse definiatur , matrimonium esse validum ante aetatem praescriptam, si malitia suppleat aetatem, consequenter idem implicite definit in sponsalibus. Praetem quamquod ex ipso jure indicante Gnem legis hoc manifeste colligitur ;etenim attendendus potius est finis . qui est anima legis. quam verba , ex Cap. penuo. de χα iuris an 6. , Asde , quod si matrimonium, cum sit indissolubile , est validum. quando malitia supplet aetatem, a fortiori sponsalia inter impuberes, quae sunt dist lubilia, per hoc scilicet, quod alter.
Neque dicas L cundo . Idem jud,
candum est in soro interno , ac in externo; atqui in sero externo cem sentur invalida sponsalia ante septennium contracta , etiamsi ni titia sup- Pleat aetatem; ergo etiam in foro i
23쪽
go Quasio I. Nam distinguo majorem . Quandosorum exterius nititur in falsa praesiuinptione, ut in casu nostro, nego ma-IOrem ἱ quando non nititur in falsa praesumptione, concedo majorem , minorem , & nego consequentiam ς praesumptio enim cessat, & cedit verit, ii , quando constat adesse usum ratio
V. Dubium est tertio ; An possint
ParenteS, aut tutores contrahere sponsalia pro filiis, aut pupillis, qui nondum ad septennium pervenerunt Respondeo, posse ex gravi necessitate ; ut constat ex cap. Infantes de Desponsar. impuberum in 6. , quam Vis debeant deinde ratificari expresso consensit a filiis, quando ad usum rati nis pervenerint; qui tamen consensus in foro externo praesumitur adesse, si filii taceant , & non contradicant , cum septennium compleverint. VI. Porro quod attinet ad impedimenta contrahentium sponsalia , indubitatum est, debere illos carere omni impedimento perpetuo ad matrimonium non solum dirimente , sed etiam impediente ; ut est Votum simplex castitatis. Et ratio est, quia nemo potest se obligare ad matrimonium , quod licite contrahere non potest; nulla enim promissio rei illicitae obligat : Si tamen impedimentum esset tantum temporale licita sunt sponsalia ; ut inter impubere S .
Quod si quis habens impedimentum
Perpetuum promittat matrimonium 'iub conditione . quod obtineatur dispensatio . valida eli promissio ; sed
donec impleatur conditio . non habet vim sponsalium cum haec constitua,tur per promissionem absolutam . Adaverto demum . dici impeditos ad uxIide contrahenda sponsalia. qui sunt c ci simul, ac surdi, S muti, ut notat Sancti. disp. 8. num. 3 o. , quia qui innanibus his de lactibus laborant, nequeunt scirc naturam, di sincm com
Articulus R. tractus , ac modum contrahendi. Quaeritur nunc secundo; Si haberis votum castitatis. vel non nubendi,
vel Religionis, Sc. quod impediem atrimonium , & consequenter reddit irrita sponsalia) promittat sceminae honestae matrimonium sub conditione copulae, & haec obtineatur, teneturn ille servare vorum, an vero eam du
Respondeo, Sanch. lib. I. di'. 6s., Vas'. & alios exillimare, quod teneatur illam ducere, quia obligatio justitiae fortior et , quam obligatio voti; cum nemo possit retinere, vel usurpare alienum, ut satisfaciat voto rUnde si Petrus, verbi gratia, voveat dare eleemosynam, dc postea alteri inserat damnum, nec possit utrique obligationi satisfacere , tenetur damnum compensare , & non dare ele mosynam, quamvis prius sub voto promissam. Basilius tamen Pontius docet. in tali cassi debere virum petere di L pcnsationem voti, si aliter non possit damnum compensare. Demum Perezdisp. s. sect I. putat, debere sinapi
citer matrimonium contrahere, qua
do non potest alia via compensare damnum illatum ; Nec teneri petere dispensationem ; quia votum simpliciter in tali casu non obligaret quoactredditionem debiti, sed lotum quoad petitionem, & quod mortua uxore votum abistute servetur. Addit tamen Perea, quod si possit damnum illatum sceminae alia via compensari, puta con stituendo illi dotem , &c. possit in t li casu vir ad libitum vel servare votum , vel illam ducere et Potest quidem servare votum contra sententiam Sancti. . & VaR., eo quod non.teneatur eam ducere, nec ratione d
mni illati, cum possit huic alia via satisfacere , nec ratione promissionis, utpote rei illicitae , posito quod habebat votum castitatis: Ex alia parte
potest ad libitum illam ducere, quia
24쪽
inam possi Spvotum illud non amplius obligat : Et
ratio est, quia universim votum non obligat, quando res promissa fit notabiliter gravior, dc durior, quam crattempore , quo fuit factum votum ;non enim habuit tunc intentionem se obligandi ad rem 1llam, nisi prout erat; & si praevidisset . eam evasuram longe duriorem, non emisisset V Otum atqui in casu nostro castitas promissa facta est notabiliter gravior Inam si servaretur castitas , deberet cum magno impendio pecuniae constitui dos Deminae corruptae; ad quod non se obligasset vovens, si id praevidisset ; ergo non tenetur Votum servare, & cum magno Incommodo, seu iactura rerum temporalium constituere illi dotem , sed potest illam
Neque dicas cum Hurt. disp. I. dist ΣΙ. . tunc votum non obligare , quando res promissa evadit durior notabiliter , sed involuntarie ; in casu autem nostro per culpam voluntariam casti ias promissa evadit notabiliter gravior , serens secum dispendium rerum temporalium in constituendo dotem rergo in castu nostro votum obligat. Nam Suar. lib. q. de Voto cap. I9, docet, univcrsim verum esse, quod votum non obliget, quando materia voti est adeo mutata, ut si a principio sic extitisset, homo non vovisset, sive cum culpa, sive sine culpa voventis accidat talis mutatio; Etenim culpa solum relinquit onus poenitendi, nec esticit, ut homo teneatur ad id, quod moraliter servare non potest: Quare
si gravis dissicultas in re promissa adimens potentiam moralem voventis ad eam ponendam oriatur voluntarie ex Propria culpa, sive oriatur involuntarie, semper tollit obligationem servandi votum.
VII. Quaeritur tertio; An notabilis disparitas inter contrahentes sit impedimentum ad valorem sponsalium t alia contrahere λ ar Respondeo , si contrahentes nesciant notabilem hanc status , &conditionis disparitatem, contractum esse irritum ; ut est certum: Si vero sint conscii, censeo cum Sancti. , Molin. , & aliis apud Perea, & Dianam Part. 9. tract. T. resol. II., 'Onsalia esse valida, nisi magnum sca datum ex iis oriatur. Probatur, tum
ex praxi Ecclesiae cogentis servare fidem talium sponsalium ; tum quia quando contrahens est sui juris, Scvidet disparitatem, & excessiam, &tamen contrahit, censetur liberaliter donare excessiam illum. Confirmatur, quia prodiga promisisio, quAmvis non Vacet culpa, si tamen est acceptata, obligat. Et ratio
est, quia ipsa largitio Prodiga quae
est executio promissionis) tum solum est actus illicitus, quando qui prodige largitur, non est obligatus ad talem largitionem ; at postquam ad itilam vel proininione , vel juramento se obligavit, est adimpletio debiti jam contracti, & consequenter est mctus honestus fidelitatis, aut justitiae, vel Religionis : Ergo pariter in cassi
nostro, quamVis peccaverit puella n bilis prodige promittendo matrim nium plebeio contra voluntatem p rentum at si non sequatur grave scandalum , tenetur ad matrimonium promissum : Μulta enim cum culpa, &imprudenter promittuntur, quae dein de executioni mandanda sunt, ut constat ex communi omnium sententia in casu, quo quis promittat alteri pretium propter malum patrandum, Verbi gratia, propter homicidium, vel sernicationem ; certe talis promissio est illicita, utpote provocans ad malum, at poli peccatum patratum obligat in conscientia, quia tunc adimpletio promissionis est licita, . actus honestus fidelitatis. Quare sicuti dare pretium sicario ero homicidio pa
trando est actus illicitus, si non prim
25쪽
assis L. Articulus VI cesserit promissio illicita; est vero Mcitis licitus, ct debitus, si pr cessit illicita promissio , & executio homicidii ; ita pariter in cassi nostro matrimonium inter notabiliter disipares cum offensione parentum est aetiis illicitus, si promissio illicita non praecesserit; secus vero . si ea praecessit; unde fit . hujusmodi sponsalia illicita quidem esise, sed valida. Dixi tamen, nisi magnum scandalum suboriatur, seii timor probabilis pessimi exitus. & odii capitalis inter
contrahentes , aut inter consanguineos. Et ratio est . quia virtus justiatiae non obligat ad actum peccaminosium; atqui actus peccaminosus est
contrahere matrimonium cum magno scandalo, quando scilicet notabiliter laeditur charitas proximi, &cognatorum amicitia dissolvitur : edigo sponsalia in tali casu non obligant ex iustitia ad contrahendum matrimonium, atque adeo sunt irrita
promittit meretrici pro usu cororis magnum pretium , non teneturare promissis, ut docet Sol. lib. q. de Justia quaest. T. Salon. , & al:i; e go neque puella nobilis prodige promittens matrimonium plebejo Confirmatur, quia, quando in con tractu est notabilis inaequalitas pretii. nemo obligatur ad illud solvendum ; si enim offeram pro pretio imius panis
centum aurco S, non teneor solvere,
nisi justum pretium ; Ergo neque te-nctur ad matrimonium cum plebejopuella nobilis, quamvis illud prona
Respondeo . nego utriusque argumenti consequentias. Disparitas est, quia in utroque casu nemo censetur liberaliter donare excessum, cum Velit solum in pretium offerre id, quod offert, quod si vellet liberaliter dare. etsi peccaret, osterendo prodige . non tamen Peccaret adimplendo promio sum . sed ad illud, ut diximus, teneretur : At in casu nostro matrimonium, quod promittitur prodige . cum non offeratur in pretium , censetur tib raliter offerri, donando excessum , ergo quamviS peccet puella nobilis prodige promittendo matrimonium elebeio, tenetur tamen stare promis.
De Obligatione, quae consurgit ex Sponsalibus L Sponsalia obligant ad abstinendum a
Sacris Ordinibus , non tamen ab
ingressu in Religionem. ui tamen post illa Sacros Ordines suscepit. tenetur damnum reparare ἀIL. Num possint Sponsalia prese dicta
contrahi cum mutua obligatione
III. Num vovens , aut iuraηι possit sublesi se obligare in quacumque ma
In Iuramentum de patrando peccatin leva num sit culpa gravis λκ Plum promίsso matrimonii gratuita
vi λ'.'In quo disserat obligatio ex jus tia ab obligatione gravi ex μ litare tVII. Num Sponsi. si fornicentur, v rire debeant in confessone , quod Sponsalia contraxerint, quatenurinjurιam alteri sponso irrogarine pnIL An possit in contractu Sponsalium anona poena luenda a restiente pM Sponsus iurans se soluturum pin nam , si resiliat , num vi iuramem ii ad suam teneatur, si iuste restatiat PM Num licite in Sponsalibus arrhae v- ponantur ξXL. Possitne Sponsalibus addi pactum habitandi in aliquo determinato i
26쪽
I. Ertum est primo , Sponsalia
k is directe obligare ad matrimo. nium contrahendum, nisi rationabilis causa excuset; ac proinde obligant ad abstinendum ab omnibus iis, quae matrimonium impediunt, Puta a s sceptione ordinis Sacri; non tamen
ab ingressit Religionis, quod a jure
Certum est secundo . obligationi Sponsalium, quam diximus esse ex junitia, non posse pecunia, aut alia via satisfieri, quam per matrimonium; cum numeretur inter obligationes iaciendi, quae tum jure naturali, tum positivo clicuntur obligationes p cisti quibus scilicet non potest promisior, invito promissario, per pretium satisfacere. Unde fit, ut qui post prima Sponsalia cum Beria contraxit secunda cum Teresia, interponendo in secundis jusjurandum, non solum pe carit, sed etiam teneatur ad servanda prima Sponsalia; Iuramentum enim praestitum in secundis non potest esse vinculum iniquitatis od si post Sponsalia contracta suscipiat quis O dines Sacros, vel matrimonium cum alia contrahat, peccat quidem, sed cum non possit amplius Spontalia ser-Var , tunc tcnetur pretio, vel alia via satisfacere.
Certum est tertio, quod si praefi- satur dies matrimonio contrahendo, ille servandus sit, nisi postea aliter conveniant; Si vero nullus dies prinfigatur, debent nuptiae contrahi data
proxima occasione , ex regula I . F. de Regulis jα. is, ubi dicitur: In omnibus obligas onibus, in quibus dies non ponitur. prasemidie debetur; cum haec
videatur esse intentio bona fide contrahentium . Quod si pars sponte dulationem concedat , potest differri: Praesium itur autem dilationem concedere, si, cum facile possit, non urget impletionem promistionis ; Sicuti creditor potens facile debitum petere, de non petens censetur dilationi consentire : Secus accidit, si ob metum. vel oblivionem , vel ob desperationem profectus , cessaret promissa , vel debitum exigere. Discutienda nunc sunt aliqua de intrinseca obligatione
Sponsalium I quae scilicet oritur ab ipsa
eorum natura et Alia etiam de extrin.
seca obligatione conventionali; quae scilicet oritur ex speciali pacto inter
II. Quaeritur itaque primo; Αnpo sint Sponsalia obligare tantum sub veniali ex intentione contrahentium n
lentium iuviccm obligare se sub gravi
Respondeo, tres esse Sententias . Prima Sanch. lib. I. disp. s. allirmat; Sicut enim votum potest ex voVentis intentione obligare tantum sub levi. ita etiam mutua promissio matrimonii ; siquidem promissio est quaedam
lex, quam sibimet promittens, Vci v vens imponit atque adeo pendet ejus obligatio a promittentis , tamquam a Legislatoris intentione, qui potest etiam in materia gravi obligare sub levi. Secunda sententia communior cum Vasq. . Suar. , Con. . Pereet disp. 6.sect. 3. negat; quia omnis obligatio
ex justitia In materia gravi est obligatio sub gravi; sed obligatio Sponsalium est ex justitia commutativa , cum
habeatur ex mutuo contractu oneroso, Do, ut des : dc est in materia gravi; ergo obligatio Sponsalium semper est sub gravi. Tertia sententia Hurt. disp. I. diς ficult. 6. docet, regulariter Sponsalia obligare sub gravi ob rationem secundae sententiae: Si tamen velint contra hentes obligare se ex fidelitate, videlicet promittendo invicem matrim nium, sed liberaliter. S gratiS, non
vero cum Onere , ut alter repromi
tat , in tali casu Sponsalia obligare tan.
tum seb levi ; Ratio est, quia fideli
27쪽
astu L. Arιieulus VI.tas universim ut fert communior minio obligat tantum sub levi; Nam
delitas obligat ad consormanda facta dictis, non secus ac veracitas obligat ad confirmanda dicta menti; sed veracitas obligat universim sublevi : ergo etiam fidelitas. Verumtamen eli, Less. de justitia cae.
I 8. . Nauar. , SOt., & alios exiit, mare, quamcumque promissionem rei
gravis serio factam . sive Deo , sive etiam homini obligare sub mouetali t Sicut ex omni juramento consurgit obligatio sub gravi, quin possit jurans obligari tantum sub levi. Equidem existimo cum PereZ, eL se quidem in potestate Promittentis, vel voventis obligare se circa rem gravem tantum sub veniali, quando
obligatio pendet praecise a privata hominum voluntate ; Verbi gratia , potest quis vovere jejunium, Obligando se ad illud sub levi, sicut pote it legislator obligare ad jejunium sub levi: Contra vero non esse siub potestate promittentis, vel voventis, O, ligare se circa rem gravem sub veniali, quando talis promissio, seu Votum ex Ecclesiae constitutione. vel ex
lege Reipublicae, vel ex consuetudinc obligat sub mortali: Exempli gratia, non potest quis emittere vota solemnia Religionis cum intentione obliis gandi se ad illa sub veniali: cum ex
Ecclesiae constitutionc talia vota obligent sub mortali : Nec potest quis
matrimonium contrahere obligando se
tantum sub vcniali ad vinculum illud indissolubile, & ad prolis propagationem , & bonam educationem ; cum ex Ecclesiae institutione . & ex consuetudine talis obligatio sit gravis r Hoc etiam accidit in Sponsalibus , quae pariter ex Ecclesiae institutione,& ex consuetudine obligant sub gravi;
nam cum ex iis oriatur impedimentum dirimens publicae honestatis , quod obligat sub mortali, ne matri. monium contrahatur a Sponso cum sorore Sponsae, aut a Sponsa cum
fratre Sponsi, signum est, quod ipsa
sponsalia ex Ecclesiae institutione obligant sub mortali; & consequenter non est in potestate contrahentium Sponsalia, quod oblizent se ad matrimonium sub levi. Unde etiam fit contra tertiam sententiam Huri. . non
posse contrahi sponsalia rigorole dietacum intentione obligandi se tantum ex fidelitate; siquidem ex institutione Ecclesiae , & ex consuetudine obligant ex justitia. III. Circa juramentum tamen cliversa est ratio, ac de Voto, & promissione; nam juramentum hoc, verbi gratia, quod est promissorium , Testor Deum me tibi hoc daturum , tria significat; Primo. me habere voluntatem dandi; Secundo, velle me ad id obligare ; Tertio, me daturum Conveniunt Doctores, quod neccet mortaliter mentiendo, & adhibendo Deum in testem falsi, qui aut de s cto non habet voluntatem dandi, aut non habet voluntatem obligandi se ad dandum. Dubitatur solum; An dic tur allertive illud tertium Z quod scialicet sim daturus, ita ut si postea non dem, mentitus sim adhibendo Deum
in testem falli, atque adeo peccarim mortaliter, quantumcumque sit pa
va res illa danda ; Sicut procul dubio
peccat mortaliter, qui rem levissimam falso juratus asserit. Quare nonnulli Doctores docent, promissionem jur tam rei parvae obligare sub mortali Alii vero communius docent, obligare tantum sub levi , eo quod illud te Nilum , quod scilicet sim daturus, non dicatur assertive , sed tantum ad iulud dandum velit jurans se obligare,
non secus ac VOvens. Unde ex parvitate materiae excusatur a mortali,
tam qui rem parvam promisit fio. mini cum juramento, quam qui rem parvam vovit Deo.
28쪽
De obligatione Sponsaliam . a s Censeo equidem cum Con. disp. 22.dub. 7., juramentum promissioni ad. ditum adhiberi selum ad vocandum Deum in te item praesentis voluntatis , qua promittens intendit se obligare ad ponendam rem promisiam, dc velis Ie Deum ultorem perfidiae, si fidem datam fallat ; ut sic reverentia Num, nis , & timor ultionis moveat illum ad promissa implendar Non vocatur autem Deus in testem illius tertiae veritatis, quod stilicet promittens sit pro milia impleturus ; Unde in re levi non implens promissa jurata excusatur a mortali, cum non sit magna Dei irreverentia a non secus ac qui in te levi non implet Votum.
Ex dictis sequitur primo. quod non implens quaecumque promisit juratus, non sit proprie mendax, sed perfidus ; & intantum vulgo dici uolet, quod mentitus . sit, quatcnus suo facto veluti ostendit se perfide jurasse sine animo implendi promissa. Ratio doctrinae est, quia si jurans diceret aia sertive , quod sit daturus, vocando Deum in testem, sequeretur, quod Peccaret mortaliter, ctiam quando juraret , se facturum rem aliquam inditarentem, verbi gratia, se mansu eum domi si illam non poneret, quia faceret Deum testem falsi; cum
tamen omnes doceant, neminem ex
iuramento obligari ad rem in disterentem; Et idem dicas, si juraret, ses,
cturum peccatum aliquod veniale, ad quod certe ex juramento non Obli
Sequitur secundo, tam in voto , quam in promissione jurata requiri antentionem se obligandi, ad hoc ut in foro conscientiae consurgat obligatio : Sicuti autem vovcns rem levem
non obligatur ad illam sub gravi, quia
non censetur Deus promissarius graviter invitus, si ea non ponatur ; ita pariter jurans, se facturum rem levem, neque obligatur sub gravi, quia Pari HIL
non censetur pariter gravis irreverentia Dei , si non ponatur res parvi mO- menti, ad quam ponendam jurans se obligavit vocando Deum in teste in suae voluntatis, quam habebat, se ad
IV. Dubium etiam est apud Doctores; An juramentum promissorium de faciendo peccato levi, puta dementiendo, sit peccatum leve, an grave p Turrian. docet, esse grave, &oppositam sententiam esse improbabilem; quia gravis irreverentia Deo irrogatur, dum per juramentum adducitur ut fide justor peccati faciendi.
lii communius apud Dian. Part. trach. q. re l. 36o. docent, probabile esse, quod sit tantum veniale , eo quod ratione parvitatis materiae irreverentia non censeatur gravis: Et idem docent de voto faciendi pccca tum leve . Utrum autem sit pariter irreverentia levis, & culpa selum venialis iuramentum stiperaddere mcndacio levi jocos , aut onicioso, sine animo tamen iurandi, sed solum ore- tenus jurando Suar. lib. 3. de jura
mento cap. II n. 4. dicit non invenisse id ab aliis disputatum . Alicui videri posiet, quod ob levitatem materiae tale juramentum exicrnum non e
set culpa mortalis; ut habet ibidem Suarius n. s. sed Verricelli docet esse mortale , ut fusius diximus in Trutina
exponendo thesim 23. ab Innoc. XI. confixam . quae habet: Cum causa I euum est iurare sne animo iurant, F-ve res sit levis, sive gravis.
V. Quaeritur secundo; An sponsalia acccptata gratuita, quamvIs non
sint rigorose Sponsalia, obligent tamen sub mortali λ Et universim quaeritur, Λn promissio rei gravis saeta Deo, vel homini obliget sub mortali ex sola fidei, late per se loquendo Esto per accidens aliquando graviter obliget; Verbi
gratia, si promisisti alicui centum.
29쪽
Quastis L Articulus VI.& ille fidens tuis promissis non qu sivit ea aliunde, & idcirco grave damnum subit, si non impleas promissa; Aut si promisisti Matrimonium Beriae,
quae catenus omisit alium conjugem quaerere; unde hic, & nunc cum gravi incommodo Sponsum non reperit.
Respondeo cum distinctione: Si promittens vult se obligare ad rem
ravem promissam tantum ex quadam
onestate confirmandi dicta factis , obligatur tantum sub veniali; quia in tali casu non habetur Vera promissio conferens ullum jus promissario, sed veluti quoddam propositum. At vero obligatur sub mortali, si promittens Vult rem gravem Vere promittere, conferendo promissario jus ad
illam ; non quidem jus strictum iustitiae, quod consurgit ex contractu Onerosis dantis, ut detur; sed jus minus
strictum consurgens ex contractu non
oneroso, sed gratuito dantis, quamvis nihil in compensationem detur: Ratione enim talis juris injuria fit promissario, si non detur res promicla, quam vere dicit sibi deberi , ita ut possit illam exigere. & condon, re, & possit etiam in soro externo agere ad illam habendam, si accedat sti. Iulatio, ex qua praesumitur, promi Dionem sectam esse cum plena deliberatione.
VI. In hoc autem differt obligatio sub mortali ex iustitia ab obligatione
gravi ex fidelitate, ut notat Leis cap. I 8. dub. 8., quod obligatus ex just, tia non solum obligetur ad damnum emergens, sed etiam ad lucrum cecsans, si non fatis iaciat. Contra vero obligatus ex fidelitate, nisi ad id e prelie se obliget. Praeterea obligatio ex justitia dat jus in re, ita ut Creditor, ubicumque illam rc perit, possit sibi accipere : Contra tamen obligatio ex ficielitate dat solum jus ad rem; unde si promittens illam, verbi gratia, vendiderit, non possit Promissorius rem illam sibi accipere', sed solum habeat jus contra promittentem, ut det sibi aliquid squivalens. Ita com
lios apud Dianam Part. q. tract. q. resol. Iaa. qui putant promissionem nudam , & gratuitam Obligare tantum sub veniali. Ex dictis sequitur, Votum in re gravi universim obligare sub mortali;& in eo tantum cam posse obligare sub veniali, quando non tam habetur promissio iacta Deo: quam propositum faciendi aliquid. ad quod
non 'ex fidelitate , sed in quadam honestate velit expresse homo se obligare; Nam, si esset vera promissio. conferret Deo jus, & consequenter, si non adimpleretur promissio, gravis injuria irrogaretur Deo , unde esset
Vll. Quaeritur tertio ; An sponsalia obligent ad abstinendum a fornicati
ne, ne specialis malitia contrahatur aperienda in Consessione pRespondeo , certum esse, fornic tionem Sponsii non esib adulterium, hoc enim cst alieni tori violatio; Sponsi autem torum non habent; eorumque filii, quamvis non sint Ie- sitimi, sunt tamcn naturales, & non spurii ; . Siquidem solum impedimen tum dirimcns matrimonium inter P rentes facit filios spurios. Utrum auistem fornicatio Sponsi, praeter Pecc
tum luxuriae contra casti alcm, contianeat etiam peccatum injustitiae contra ius quod habet Sponsu, non quiadem in corpus, sed ad corpus Sponesi ρ Dubium est apud Doctores.
Prima sententia negat cum Henr. .
Moerat. , S aliis apud Perez; quia talis fornicatio est usus corporis. quod adhuc non est alienum; per Spons lia enim habetur tantum ius ad a quirendum dominium in corpus alicis rius sDisiligod by COO
30쪽
Dὸ obligatione Sponsati m. rius, quod ius non violatur per sor- VIII. Porro, quia solent aliquannicationem : Sicuti qui post votum do Sponti convcnire de poena' sol ingrediendi Religionem ante inare L venda ab eo, qui a Sponsalibus resi-
sum fornicatur, non violat jus Reli- Iiret . necnon de reddendis arthis,gionis: quia per tale votum promit- aut de habitando in loco determin, titur tantum professio, non secus ac to ; ideo de hac obligatione, quae ra- per Sponsalia promittitur matrimo- tione conventionis consurgit in Spon-nium . salibus, hic pariter agendum. Secunda sententia affirmat cum Rc- Quaeritur itaque quarto; Λn possit bello, Con. . & aliis , quia talis est in contractu Sponsalium apponi poe- injuria, quae alteri sponso per forni- na aliqua Pecuniaria solvenda a resicationem irrogatur, ut per illam lic, liente ρte possit dissolvere Spontalia: sicuti Respondeo eum communiori, pos- autem sola injuria gravis poteti esse se apponi poenam solvendam a rem susticiens ad dissolvendain amicitiam. liente injulte, non vero a resiliente ita a sortiori ad dissolvenda Sponsalia. julle . Tertia sententia distinguit cum Mo- Prima pars, quam docent Suar. , lin. , & Sanch. lib. I. disp. a. , CO, MOl. , Con. contra Dicalf. dub. 26. cedit quidem contineri malitiam lu- & alios apud Sanch. disp. 3o. num. xuriae, & injustitiae in fornicatione 3., probatur; quia nullo jure id pro- Sponis; negat vero in fornicatione hibetur . : Prohibent quidem Jura. Sponsi . Disparitas eit, quia solum Quod non apponatur poena solve Sponsa per fornicationem redditur da a resiliente iuste , ne laedatur libe longe vilior in aestimatione hominum, ira matrimonii , At in castu nostro non
ut nemo honestus velit illam amplius laederetur libertas matrimonii, cum ne-
in conjugem; unde gravis injuriai mo liber sit ad injulte resiliendum a rogatur Sponso. - contracta Sponsalium : ergo jura non Quarta demum sententia mn P adveriantur nostrae doctrinae. Praeseris rea aliter distinguit; Negae enim, tim quia potest serri excommunic continere injustitiam . si Hrnicatio tio major contra injuste resilientem sive sponsi, sive sponis sit occulta . absque laesione libertatis matrimonii, per quam nullo pacto redduntur ine- Secunda pars constat ex cap. Gς-pti ad matrimonium ; Siquidem per ma de Sponsalibus, & ex leg. Titio. sponsalia tantum obligantur invicem, de Verborum obligasionibus , ubi di- ut non reddantur inepti ad matrimo- cuntur hujusino li stipulationes nonnium, quod promittunt : Sicuti qui obligare, quia matrimonia debent es. vovet Religionem, tantum obligatur se libera: Immo decernitur. quod ad non recidendum se ineptum ad il- contractui Sponsalium non solum non Iam ; & quia per sornicationem non adjiciatur poena solvenda a Sponsis, redditur ineptus, ideo sornicatio ha- sed nec a parentibus, propinquis, hcntis votum Religionis non contu micis; solum itaque apponi postet abnet injustitiam: Contra vero, si BD extraneis non impedientibus libertanicatio sit publica, utpote inurens no- tem matrimonii: Si tamen a Spontistam, & reddens sponsos ineptos ad apponeretur, puto. quod selum ve-
matrimonium Promissum, continet ma- nialiter peccarent; quia cum non de