장음표시 사용
31쪽
Dubium est primo; Αn si juramento confirmarent Sponsi contra
ctum hunc de poena solvenda a resiliente juste, obligarentur deinde il- Iam solvere ex vi juramenti λPutat Con. dub. s. cum Lest , quod obligarentur; Nam sicuti qui juravit solvere pecuniam creditam perditam Iudo prohibito , teneretur illam solvere vi juramenti. quamvis lege civili solvere non teneatur; ita pariter in casu vostro. Ratio a priori est, quia quoties aliquid prohibetur, primario in bonum privatum , secundario inhonum publicum , potest quis juramento ad id obligari , si non sit i trinsece malum, ex Sanch lib. I. dis . 33. , Nec solutio poenae in tali calia esset approbatio contractus prohibiti; sicuti neque qui solvit sicario promissa . censetur approbare promissio nem illicitam Verum probabilius negat Sanciuioc. citat. , quia Juramentum non Ο
Iigat ad rem illicitam , & prohibitam; culpa enim saltem venialis est solvere talem Poenam , tamquam debitam ἰcum hoc cedat in praejudietum libem talis. & boni publici : Ad cum moedum quo si Clericus juraret sistere se Iudici fecillari , non teneretur vi itinramenti ; quia hoc cederet in praejudicium satus Clericalis . Confirmatur, quia si Nepotes jurent
dividere inter te haereditatem , mor tuo Avo , juramentum non obligat ;irritatur enim tale pactum etiam juratum a lcgibus , ne detur ansa cupiandae mortis Avo; ut videre est , pud Tam bur. Iib. 3. Decalogi cap. 3. s. S. . ergo etiam juramcntum de soluvenda poena apposita contractes Sp talum non obligat, ne tollatur libertas matrimonii 3 facile enim fieret matrimonium invite , ne solvatur pinna debita ex juramento r hoc tamen non accidit in jurante solvere pecuniam
creditam perditam ludo prohibit ,& ideo vi iuramenti tenetur illam
Dubitatur secundo Utrum quando non obligatus ex contractu 1olvere PCenam, aut pecuniam adhuc vellet eam solvere aut libere , aut vi jur menti , tunc recipiens teneatur ad restitutionem pRespondeo cum communi , quod non teneatur, nisi juridice ad rellim-tionem compellatur . I auo est , quia iure naturat talis contractus valet, Msolum leges civiles tollunt obligati nem solvendi; Et idcirco qui pec niam creditam ludo prohibito perdit , non tenetur set vere , sed recipiens non tenetur restituere, nisi a Iudice compellatur . Ex quo fit, quod qui sine obligatione stavit, non possit ante se
tentiam judicis per occultam compensationem pecuniam illam accipere , ut notat Tambur. lib. 8. Dccalogi trach. a. cap. 9. , PereZ disP. 7. seel. I. Demum notandum cum Con. , quoa
tum poena rigorose dicta χlvenda a resiliente juste non possit adjici eo tractes Sponialium , posse tamen I erum aliquod depcrdi a resiliente e Verbi gratia , si quis donet centum Titio, dummodo geriae nubat, si Tiatius a Sponsalibus cum Berta juste
resilit, non acquirit illa cenituri .X. Quaeritur quinto ; An arrhae Iiacite areonantur in Sponsalibus pAnte responsionem adverto , nomine Arrhae venire aliquando don tionem, quam vir facit Uxori in dotis prςmium I aliquando vero donaiationem empter nuptias : At in qua sito praesenti nomine Arrhae Venit arrha Sponsalitia, que eit quoddain prugnus coluractus initi, quod alter contrahentium dat alteri in assecurationem; ita ut illud amittat, fi ipse i julla resiliat a contractu , vel sibi re-1tituatur simul cum valore eiusdem , si alter injulte resiliat ; si vero contrae ctu. compleatur, Icdeat tale pignus
32쪽
D. Sponsalium 'fetilius. ei, qui dedit: Sicut etiam redire debet, si iuste alter a contractu resiliat.
Porro, ut habeat nomen arrhae , de non Poenae conventionalis , debet de facto tradi ante completum contractum , nec satis est ipsium promittere . Porro differt Arrha a Sponsalitia Iargitate ; haec enim est donum , quod datur sub conditione , quod matrimonium sequatur, dici etiam solet Iocalium donatio ante nuptias , DO-num Sponsalitium, Dotalitium, Mundus muliebris . Hoc donum xcdit ad largientem , si ex justa causa matriamonium non sequatur. Si tamen Sponsa osculum. vel copulam passa fuerit, illius doni mediam partem acquirit , etiamsi justa causa detur non contra hendi matrimonium ; Post consummationem vero matrimonii Sponsa acquirit ejus doni dominium ; sicut etiam si sine justa causa Sponsus resiliat. His explicatis Respondeo ad quaesitum , Arrhas posse valide ab utroque contrahente constitui . Ratio est , quia sicut possunt contractes Sponsalium apponi poenae solvendae ab injuste resiliente , ut modo diximus ; ita possiunt apponi arrhae, quae confirmant potius, quam minuunt libertatem matrimonii ; . quidem solum injuste resiliens illas , mittit : Unde fit , ut in quacumque Mantitate possint constitui ; quamvis in jure civili Castellae statutum fit , quod non excedant ducimam partem honorum dantis illas . Potest etiam Conveniri, ut qui arrham recipit, si injuste resiliat, reddat non solum a rham, sed etiam duplum, aut triplum ejuS Valorem, non amplius ; qui Vero illam dat, nisi injuste resiliat, tantum illam amittat i At qui sic comtrahit, habere debet vigesimum quintum annum expictum , ut videre est apud Perez, & Con.
XI. Quaeritur ultimo ; Αn possit
sponsalibus adjici pactum habitandi
in aliquo determinato loco, vel aliud simile pRespondeo cum communi affirmutive: Verbi gratia, potest Sponsa pro mittere matrimonium cum pacto, nec Fatur a siua domo, vel Civitate disceaere; vel cum pacto, ne in aliquam unquam Civitatem accedant, ubi sunt, verbi gratia , occisores alicujus co sanguinei. Ratio est, quia nullo jure haec pacta irritantur , nec prohibentur ergo valida . & licita sunt i Si
tamen nova causa superveniat mutam
di, verbi gratia, domicilium, tunc e iamsi paruim fit iuramento firmatum, non obligat, & mulier tenebitur se qui virum , ut communiter doce cum Sanch. disp. q.
ARTICULUS VII. De Sponsalium Effectibus.
I. Impedimentum publica honestatis ex Sponsatibus ortum quid ferat pH. Non oritur nunc post Tridentinum ex Donfatibus invalidιs, neque ex
ncertis, neque ex conLtionatis. III. uualiter illud ex matrιmonis r
to oriatur Et an , si matrimonium sit invalidum ex defectu conis
sensus pIV. Si Sponsalia mutuo dissensu dissoL
. vantur , adhuc remanet hoc imp dimentum.
V. Matrιmonium Handesinum probabis ius habet vim Sponsalium post Mentinum , ct ιδεο parit hoc
impedimentum. N. Sponsis permistuntur tactus non im
periculum consensus in delectationem veneream de cVula futura . VII. Tatius non impudici . oe oscula eodem modo sunt vesita solutis, ac viduis. Solum permittuntur Sponsis citra perιculum consensus in des
33쪽
tui amoris . Conjugibus non vel tur sub gravi delectatio carnalis in absentia alterius conjugis citra periculum pollutionis.
I W Ffectus Sponsalium alter est . intrinsecus, & ex ipsa Sponsalium natura resultans; alter extrinsecus,
resultans vi juris Ecclesiastici r Quod
attinet ad priorem effectum , cum aliud non siit, quam ipse obligatio gravis ad matrimonium ineundum , n, hil est superaddendum ad ea , quae hac de re diximus articulo superiore . Posterior autem effectus est triplex . Primus est impedimentum publicae honestatis; Alter est, sponsalia transire In matrimonium per copulam , ubi non viget Tridentinum. Tertius denique, licita esse Sponsis de suturo oscula , amplexus, & tactus non impudicos . De singulis hic agendum. Dicitur autem impedimentum publicae honestatis oriri ex Sponsalibus, sicut etiam ex matrimonio' rato quia ex iis valide celebratis propter publicam honestatem , & decentiam
oritur impedimemum dirimens matri monium cum consangumcis alterius Sponsi in primo gradu tantum , iure novo Trident. sess. ai cap. 3. quam vis olim jure antiquo extendebatur ad quartum gradum .' Nunc itaque Ti. tius contrahens Sponsalia cum Beria non potest valide matrimonium comtrahere cum Sorore, filia, aut matre BCrtae, Propter impedimentum publicae honestatis.
II. Ex quibus fit primo , non Oriri tale impedimentum ex Sponsalibus celebratis a Titio, dum erat infidelis ;cum hoc impedimentum sit Ecclesia-llicam , & infideles non sint sebditi
Ecclesiae. Secundo, non oriri ex Sponsalibus invalidis ; quamvis iure antiquo oriretur etiam ex invalidis , dummodo non invalidis ex deiectu consectra . Tertio , nee ex sponsalibus Celebratis cum persona incerta , ex CaP. unica de Sponsalisas ; cum ea non sint Sponsalia rigorose dicta . Quarto, neque ex Sponsalibus conditionatis, nisi purificata conditione . quando evadunt absoluta , & certa . ut constat ex laud. cap. Quare si Titius contrahat cum Beria sub condiatione de futuro , & ante purificati nem conditioniS contrahat cum Sor re Bertae nova Sponsalia . haec posteriora Sponsalia non obligant, quia cle. bet expectari eventus illius conditi nis ; si tamen ante eventum conditionis contraheretur matrimonium cum
Sorore Beriae, illicitum esset, sed validum ; quia priora Sponsalia ἔ utpote conditionata, non pepererunt impedimentum publicae honestatis . Quinto demum sequitur. , quod si Titius post Sponsalia cum Beria cognoscat Sororem Bertae , cuin neutra possit valide matrimonium contrahe.
re ante dispensiationem. Non quidem cum Beria, propter impedimentum amitatis ; Neque cum sorore Bertar, propter impedimentum publicae hone-
III. Praeterea sciendum, hoc impedimentum publicae honestatis oriri etiam
exmatrimonio rato, ex c. Ad Audiemitam de Sponsalibus ; cum hoc tamen discrimine , quod Sponsalia inter T, tium , & Bertam celebrata dirimant
matrimonium cum eorum consanguineis solum in primo gradu ; Matrimo.
nium vero ratum dirimat usque ad quartum gradum- Praeterea ex Sponia salibus quacumque ratione invalιdis non oritur hoc impedimentum , ut habet Tridenti sess a. cap. 3.; Oritur tam ea ex matrimonio rato, etiam im valido , dummodo non invalido ex defectu consensus, ut communiter d cent cum Bonac. quaest. 3. punctis Ita contra Navari , & Sa , ut dicemus
quaest. I. arti ult, i Etenim jus novum
34쪽
De Sponsalium Essectibus. 3ITridentini solum abstulit hoc impedimentum a Sponsalibus invalidis . e iam ex defectu consensus, non a main trimonio rato sic invalido . Utrum autem Sponsalia exterius rite celebrata, sed iuvalida ex desectu consensus, saltem pro foro externo pariant impedimentum publicae honellatis N ant communius cum Dicast. disp. 7.ub. 29. contra Sanch. disp. 68. num.
II. ; qui putat , hoc impedimentum oriri etiam pro sero interno ex Sporusalibus inνasidis ex desectu consensus. nec non invalidis ex quocumque alio impedimento occulto ; quia quamvis Τridentinum dixerit , non oriri ex Sponsalibus quacumque ratione inva lidis . videtur interpretandum, quod loquatur de Sponsilibu pro soro e terno invalidis . IV. Quaeritur nunc primo ; An hoc impedimentum sit perpetuum, ita ut nec per mortem alterius Sponsi , nec per dissolutiooem Sponsalium quom documque factam tollatur Respondeo affirmative cum Sanch. lib. I. disp. εῖ. , & aliis communiter ex cap. Sι quis des noveris 27. quast. a. contra Rcbel. , S Hurt. disp. a I., ct alios apud Dian. pari. I. ira .re sol a a.; qui putant cellare hoc im- redimendam , quando mutuo eonsenu dissolvuntur Sponsalia . Ratio doctrinae est , quia finis Ecclesiae dece nentis tale impedimentum eis decentia , dc honestas , quae . militant tam post mortem alterius Sponsi , quam post dissolutionem Sponsalium ;sive dissolvantur per causam legitimam,
Neque dicas cum Huri., Sponsalia mutuo consensu dissoluta ex declaratione Congregationis Cardinalium censentur invalida: Atqui Sponsalia invalida ex Triduntino non pariunt hoc impedimentum: ergo nec Sponsalia mutua consensu dis luta .
Nam sensus Congregationis est ,
quod illa non amplius obligent; non vero, quod non fuerint initio valida: Si ergo fuerunt initio valida , & ex Sponsalibus validis tale impedimentum gignitur, jam habetur ex iis tale
impedimentum , quamvis Non amplius obligent : Sicut nec obligant post mortem alterius sponsi, & t
men impedimentum remanet. Quibus adde cum Bonae. loc. citat. dari
de hoe novam declarationem Cardi
V. Quaeritur secundo; An matrimonium clandestinum inter puberes , ubi est receptum Tridentinum, aequi polleat sponsalibus, ita ut ex eo consurgat impedimentum publicae lumeis
Respondeo, Sancti. lib. I. disp. a. ,& Hurt. negare. ; Tum quia Triden-.tinum ' laitat talem . contractum , &reddit personas inhabiles aci sic contrahendum ; etum titiam, quia contractus per .verb4. de praesenti nullam continet pronaim citrem de futuro, ne implicite quidem : atqui, matriminnium clandestinum est contractus per verba de praesenti: ergo continet pro
missionem matrimonii de suturo a que adeo non aequipollet Sponsalibus, quae per talem promissionem coniti
Affirmant tamen verius Con, disp.
I. dub. q. ι Henr. , Ledeis . . tum ex
declaratione Congregationis Cardinalium ἔ, tum eligna quia dum puberes contrahunt matrimonium clanis
destinum , jntendunt dare sibi invicem omne ius , & dominium
in mutua corpora ad uisin matrimonii ; atque adeo non solum jus proximum, quod datur per matrimonium, sed etiam 'ius remotum, quod datur per taponsalia; ergo cum non pomni dare ius propinquum propter legem Tridentina irritantem conia tractum , dant solum jus remotum. atque adeo contrahunt Sponsalia.
35쪽
L. Articulus VII. Ad primam rationem in contrarium adductam respondetur, Tridem tinum irritare talem contractum, inquantum est matrimonium , non imquantum est sponsalia ; nec reddit personas inhabiles ad sic contrahenda Sponsalia , sed matrimonium . Ad secundam negatur Propter rationem adductain , quod contractus per verba de praesenti non contineat implicite promissione in de futuro , per quam sponsalia constituun
Ex dictis sequitur, etiam per ma-etrimonium celebrarum inter impuberes haberi vim sponsalium, atque adeo ex eo gigni impedimentum publicae honestatis, quod etiam concedit Sanch. i. quia saltem interstretati ne jurib, si non ex natura rei, Praesumitur . eos voluisse se obligare eo.
modo, quo Doterant. atque aveo umluisse contrahere sponsalia. Cum non possint contrahere matrimonium secundum Canones Ecclesiae, Porro ubi non est receptum Tridentinum, quod irritat atrimonium
clandestinum, sponsalia per copulam
inter Sponsos secutam transeunt in matrimonium . ex ca .Qur De Donsali.
bus , eo quod Ecclesia praesumat a sectu maritali, & non Ernicario cspulari; atque , adeo animo matrimotantum contrahendi . .
VI. Quaeritur ultimo . An licita sint
oscula, amplexus. & tactus non impudici spontis tRespondeo, Sanch. lib. s. disp. 46.
Bonac., Salas, Valent. , & aliis apud
probabile esse, quod tactus non imis pudici inter Sponsos excusentur a culpa mortali. etiamsi intendatur delectatio sensitiva. & carnali S, quae ex illis oritur, dummodo absit periculum copulae, aut consensus in illam, aut pollutionis. Ratio est , quia sicut matrimonium cohonestat copulam ; ita Sponsalia ,.quae sunt quaedam via, Sinitium matrimonii, & inchoatio traditionis corporum cohonestant ea , quae sunt quasi via, ct inchoatio coispulae. Praesertim quia sic magis fove. tur amor in ordine ad matrim
Suar. tamen , Rebel. , Hurt. disp. Io. disticuli. Io. cum Perea, & aliis communius, & probabilius docent, este mortale, si carnalis ι Sc libidinosa voluptas intcndatur , quae scilicet
sentitur in carne, cum commotione
spirituum vitalium incitantium ad pollutionem , & dici solet delectatio te sitiva , & carnalis: Secus vero si scula fiant in signum benevolentiae . seiscundum consiuetudinem Patriae , ad so-Vendum mutuum amorem iπ ordine
ad matrimonium ; ita udi, si ob talem finem fiant, licita sint, etiamsi adsit periculum pollutionis , dummodo absit periculum consensus in delectationem veneream: Etenim finis intentus est honestas , ne sponsi appareant' inurbani; & pollutio, si forte sequitur, eth praeter intentionem . Ratio autem, cur juxta communi rem sententiain sint peccata mortalia,
non solum tactus impudici ,.s de quibus nemo dubitat std etiam non impudici habiti a Spopsis propter
delectationem sensiualem, seu libidinoissem, ello quia talis delectatio icis Lluta est a natura in ordine ad copulam ; ergo cum sponsis non sit licita copula . nec permittitur delectatio per se ad illam Ordinata. Confirmatuv primo, quia non liunde delectatio morosa de copula praeterita. in Vidua est illicita, nisi quia illa com lotio carnis ex deIe ct tiOno causata 'est quaedam copula imchoata, quae sponsis est illicitae licet fuerit olim licita ; atqui etianv spontis es
illicita copula, licet deinde sit sutura i u
36쪽
eitat erreo sponsis etiam est illicita talis
delectatio morosa . Quamvis autem contractus sponsalium fit quoddam v luti matrimonium inchoatum . non per hoc sequitur, quod sit licita talis deIectatio , quae est copula Inchoata .
Ratio est, quia qui non est perlacte Dominus alicujus rei, non potest illare uti, ne impersecte quidem ; Ver. hi gratia, ille , cui promissa est do.
natio , vel Venditio vineae, non potest tali vinea uti, ne impersecte quidem , quousque donetur, aut vendatur ; quia per promissionem donationis 'non habetur dominium persecte, sed tantum inchoative et Hoc autem accidit in casti nostro ; nam per sponsalia habetur solum inchoative jus ad corpus alterius, & ad copulam : edigo non est licitus usus illius , ne amchoative quidem , ct consequenter carnalis delectatio sponsis est illicita. Confirmatur secundo, quia sponsis de futuro conditionato videlicet iis, Qui contrahunt sponsalia sub conditi ne , verbi gratia, quod Pater consentiat, quod Papa dispenset, Sc. in non sunt licita hujusmodi oscula, & dele- Mationes , ex Sanch. lib. s. disp. 3. , &tamen illa sponsalia sunt etiam Via. quamvis magis remota, ad matrimonium . ergo neque licita sunt sponsis de futuro absoluto ; quamvis hujusin di sponsalia sint via proximior ad matrimonium .
VII. Ex dictis sequitur, eodem mmdo oscula , S tactus non impudicos esse
peccatum aut veniale , aut mortalem sponsis, ac in solutis, & in viduis: Et solum sponsis ea permitti ad honestum finem , verbi gratia. ad excusandam inurbanitalcm; Conjugibus tamen sunt etiam licita ad delectatio- item carnalem, quae sit via ad copulam ipsis licitam. Quod si delectatio
carnalis habeatur in absentia alterius conjugis, citra periculum pollutionis, esset dumtaxat peccatum veniale ; quia continet quandam inordinationem , de nimium affictum circa res hujusnodi, nec potest haberi hic & nunc finis, ad quem talis delectulo natura sua
ordinatur , nempe copula, ob a sentiam coniugis . ut notat Con. disp. 34. dub. II.: De quibus omnibuS et
iam infra questione septima, articulo quinto sermo redibit.
De Causis dissolventibus Sponsalia.
Possunt licite dissolvi Sponalia pluribus de causis, quae his versiculis com
Dissenses, Crimen . Frucra, Tempus, ct ordo . Secunda. Morbus , oe A is , mox publica, Cumque reclamant.
Primo itaque dis lolvit Sponsalia Dissensus, bu mutuus contentus Puberum, sicut di ilolvit quemlibet alium contractum dissolubilcin. Secundo Crimen , seu delictum atrox commissum ab altero 'ponso diuolvit Sponsalia ex parie innocentis; Verbi gratia, furium graVe , hornicidium . vel aliud, quod grave damnum, aut infamiam pariat : Nec solum fornicatio alterius Sponsi post Sponsalia, sive Corporalis, sive Spiritualis idest haeresis sed etiam fornicatio Sponis ante Sponsalia, quae a Sponso sit Ignotata, Pars VII. E ne Disiligod by Corale
37쪽
3 4 Quast. IL Artis. I. necnon si sponsa permittat, se ab alio impudice rangi , osculari , Se. sim
liter sponsalia dissolvit. Tertio Fuga , seu Diseessus in longinquum, dc longa absentia alterius Sponsi et censetur enim hic per sugam siuo juri renunciare. Quareo Tempus, hoc est lapsus temporis praefixi Sponsalibus implendis et
liberatur enim ab obligatione is, per quem non sicili, ut contractus im
Quinto Ordo , seu susceptio Ordinis Sacri. vel ingressus Maerius in Reli
gionem , aut Votum eam Ingrediendi: Inamo etiam votum simplex Castita tis, ut docent Suar. , AZOr., ct alii, cum hoc sit de meliori bono: Contra rium tamen docent Fillluc. . Sancti, , Coninch. . eo quod Deus non acceptet rem alteri promissam, & in alterius praejudicium. Unde in soro externo sievovens compellitur Vel fidem servare, vel ingredi Religionem. Certum t men est, quod per tale votum datur alteri parti jus ad rescindenda sponsi, lia, eo quod vovens censeatur iuri suo renunciare. Sexto Secunda, hoc est contrahere sponsalia, aut matrimonium cum alia sponsa. dat iustam causam alteri rescindendi sponsalia, quamvis ille icneatur servare prima sponsalia, antequam ineat matramonium cum altera ; & post
initum matrimonium, eo soluto . tenetur illa implere, ut docet Ponti contra Sancti. apud Dian. Part. 3. tract. q. resol. 2 9.
Septimo Morbus , Videlicet, si superVeniat alteri morbus contagiosus. ut lepra, paralysis, morbus gallic , aut alia notabilis mutatio: Necnon si de novo ea detegantur, quae si a principio cognita fuissent, a sponsalibus deter ruissent; in est alterius Levitia, aut morum asperitas, gravis infamia: Sicut etiam justus timor, ne ex matrimonio scandala . aut gravia odia nascantur inter consanguineos . Pariter . si graviter deformetur alter sponsus, ita uereddatur ineptus ad suum opificium, & ad familiam sustentandam , vel si amittat oculum, nasum . Sc. Praesertim sponsa: Item magna d bita, vel gra ve periculum morbi . fortunarum, famae, paupertatis, &c. Similiter si Pon se dotem promistam dare non possit, aut sponsus incipiat vagari cum spomis incommodo.
octavo A is , hoc est, si alter sponsus copulam habeat cum consanguianea alterius in Primo, aut secundo gradu unde oriatur impedimentum dirimens Λllinitatis; quamvis teneatur delinquens petere dispensationem. Nono rix publica, de impedimento scilicet dirimente , quamVis revera nullum adsit impedimentum; idque ad Vitandum scandalum. Ultimo Quando retiamant, hoc est quando sponsalia facta sunt inter implaberes, & alter pubertatem adeptus reclamat, seu dissentit . Quibus adde ignoram tiam , metum, Sc dolum aliquando sullicientem dare causam dis lolvendi sipo, salia; ut mox examinabimus.
De Mutuo Consense, & de Recidimatione dissolventibus Sponsalia . L. Sponsalia Puberum mutuo consensui disolvuntur , etiamsi sint jurata
II. mpuberum Sponsalia dissolvunt,r . si eorum alter, satim ac ad puberis
tatem perveneris , reclamet : Ea quidem pro foro externo sntra tr
38쪽
ILL Probabilius imstuberes reclamare possiant. cum ail pubertatem devemunt, eriamsi Sponsatia suramen.
LV. Impubescentes tamen , aut iuramento confirmarunt Sponsatia , cens ris cogendi sunt ad matrimonium
R. Quamvis Impuberes possint deinde
reclamare, non per hoc sequitur . quod inanis fuerit contractus, cir
I. Uaeritur primo; An possint licite sponsalia Puberum , etiam jurata, mutuo consensu dissolvi . Respondeo cum communi affirma live ; sicut potest quilibet alius co tractiis mutuo consenis . & partium remissione dissolvi : Nam ex Cap. I. de Regutis iuris, Res omnis per quakCumque causas nascitur , per easdem
dissolvitur . si dissolubilis est . Quod si
alter tantum contrahentium in spo salium diliolutionem consentiat, quamvis non dis Ivat sponsalia , nec eximatur sua obligatione . tamen dat ius alteri ad resiliendum. Quod si sponsalia sint iurata princi l Paliter tu amorem Dei, seu per m dum voti, ut contingit, quando quis intuitu pietatis contrahit sponsalia j rata cum paupercula) etiam in tali casu mutuo consensu licite dissolvunturi CX Less., Con. , Sanch. Tum quia Iuramentum censetur factum sub eat C altione , quod Is , in cujus favo-i Tem fit, velit acceptare , & nolit cel dere juri suo: Tum etiam , quia j ramentum illud promissorium Duus
non acceptat, nili in gratiam Parils, Cui fit et crgo, parte nolunte. Deus ju'rantem non Ooligat . Debet tamen Pars remittere libere cum talis re-
inissio sit quaedam donatio debiti, quae debet cilc libera; Quare , si metu iiDCusio extorqueatur, non sudicit ad dissolvenda spontalia: Secus vero, si ob timorem parentum, vel viri asperit tem pars remittat; quia talis metus, cum non sit incussus ad extorque dam remissionem . nota tollit libertatem sullicientem ad ejus validitatem. Confirmatur ex Pere E ; quia ideo Pater poteth irritare vota omnia et Iam personalia linpuberum , & vota realia puberum minorum , quia potae ih tollere materiam, quae illi subjectae i , qua sublata cessat obligatio voti tergo cum possit etiam foemina, ita cujus favorem facta est proinlisio jur, , tollere materiam, nimirum remittendo promistionem in sui favorem factam . Poterit pariter relaxare jur
Demum quod non solum valide . sed etiam licite possint sponsalia iur,ta mutuo consensu distolvi, docet D. Th. in . dist. a . quael . a. art. s. dicens, Non semper elle levitatis retractare, quae prius firm ata sisnt, quia incertae sunt providentiae nOitrae. Quare illicite dilibi verentur , si solum ex levitate, di in conitantia, vel ex aliqua rixa, non vero si rationabili de causa id fieret, cum nullo jure prohibe
lL Quaeritur secundo ; Utrum etiam
Impube rum Sponsalia mutuo consem
se ante pubertatem dissolvi possint .an vero expectare debeant tempus Pubertatis. ut Polsint reciamare ZRespondeo, certum cile, quod mutuo consensu non dillolvantur, qua diu impuberes sunt; ut contiat ex caP.
de Ilus 7. de Desponsatione I Iberum :Ubi id itatuitur , ne Impuoeres levitate ducti iterum , iterumque sponsulia contrahant, & dissolvalit et Quando vero ad aetatem nubilem, leti P bertatis sponsus de vcnit. POceli ruci mare . di spontalia disibi re . ut in
eodem Capite statuitur IlI iavorem ae talis tragiuSς Solum alitem Pro toro exturno requirItur, uz reclamatio natcoram judice , vel coram idonei, in-
39쪽
3 6 Γulmo II. Artιeulus II. Itibus statim, videlicet intra triduum, ut notat Sanch. lib. I. disp. 3I. ex loge finali Codice de Iudiciis : alias , si in mora fuerit, censebitur tacite sponsalia confirmare: In Qro tamen con scientiae debet quidem reclamatio fieri statim a Verum si quis perveniens ad pubertatem oblitus sit spontalium , vel ignoret ad pubertatem pervenisse, potest semper, quandocumque me
III. Dis Multas est, An, si Impuberes sponsalia juramento confirment , possint, parte invita, reclamare, quando ad pubertatem deveniunt λ Negant Sanch. loc. citat. , & Huri. . crina in Cap. ex Literas I o. de sponsalibus, σMatrimoniis , statuitur . Iinpubescentes , qui sponsalia contraxerunt, & juramento confirmarunt. cogendos esse censuris ad matrimonium contrahendum . Sed probabilius allirmant P lud. Pont. , Perea disp. 9. sect. a. IQuod etiam Sanch. judicat esse probabile . Ratio est , quia iuramentum additum contractui irtitur leges coim tractus . ex lege sinali Codice de non numerata pecunia Sed sponsalia impuberum includunt talem conditionem, ut cum ad pubertatem devenerint , possint resilire : ergo etiam juramem tum illis additum . IV. Ad rationem pro contraria sententia respondetur, in citato textu siet- monem esse non de Impuberibus ,
sed de Impubescentibus , seu de iis, qui pubertati sunt proximi , quando
insiti a supplet aetatem , inter quos , perinde ac Inter puberes, validum est matrimonium ἀU. Dices : Si impuberes , quando ad pubertatem deveniunt, pollunt adlabitum resilire , etiam parte invita ;ergo tam contractus, quam juramentum fuit vanum . Respondeo, non fuisse vanum, quia ex tali contractu obligantur ad non contra nia sponsalia ciun aliis autepubertatem I S ex iuramento mitius
ad id obligantur : Praeterea deserviunt. ut adveniente pubertate , non sit OPuS novo contractu , ut sponsalia praecedentia robur sivum obtineant. Demum
ex iis oritur impedimentum publicae honestatis, quamvis possint ad libitum dissolvi tempore pubertatiS.
ARTICULUS II. De Crimine di luente Sponsaliae.
I. Eιiam Spons , nedum Sροnsa forniacatio dat ius ad resiliendam aspon satibus . II. Sponsus restire potes , etiamsi βο-sa turpiter se tangi permiserit, aussi deprehendatur ante sponsiuia somnicata fulse . Uuandonam sponsas militer restire poteraι t
IV. Si sponsus conscius fornicationis βο-
se ad illam accedit, amittit jus ad re*iendum ..
V. Nec solum pro foro externo, sed em
Uaeritur primo; An rnicatio etiam sponsi det jus sponta
ad resiliendum a sponsalibus ΘRespondeo astirmative cum comm ni ; Etenim Sancti. disp. 33. fatetur . nullum repertile Doctorem de hoc a bitantem , quamvis alii alia ratione d cantur . Ratio nostra est haec : Ideo sponsa potest rescindere sponsalia propter larnicationem sponsi, qiua sponsi Qrnicatio movet merito sponsi rati nabilem suspicionem , se minus Praealtera amara , & post matrimonium esse pol habendam, cum Videat sporusum in servore sui primi amoris asenis amoribus irretitum; quod valde durum est sponsae r Praeterea periculum saePeest, quod nascatur proles communibus sumptibu cuda: Ucinum quia in caP.
40쪽
De Crimine Don sirum Hsolvente Sponsalia . 3IUuemadmodum s. de Iureiurando In.nOc. III. comparat sponsalia cum matrimonio in libertate dimittendi alterum sponsum propter fornicationem ; Quare sicut aeque uterque conjux potest alterum dimittere quoad torum Pr Pter fornicationem ; ita aeque uterque sponsus ex mente Pontificis potest d, mittere alterum propter fornicati
nem cum uterque eodem modo reddatur suspectus de fide in posterum
servanda. Propterea in juramento Pra nito ratione sponsalium subintelligitur
tacite conditio, Nissi alter contra regulam desponsationis operetur ut couligitur ex textu laudato. 1L Docent tamen Sanch. , Henr. τα alii contra Armil. , & Tabie n. ,2uod sponsus possit etiam resilire, si
ponsa invita compellatur ad sern Candum , aut si permittat se turpiter tangi, aut si fornicatio illius praecedens sponsalia deprehendatur post sponsalia, aut si vidua putata honesta volt sponsalia deprehendatur fuisse inhonesta et Et ratio est . quia probro habetur ducere talem sponsam; Si t men ea accidant sponso , Con. , &Sanch. lib. I. disp. 23. negant posse sponsam resilire, cum id non sit de- demus sponsae ; Excipe tamen . nisi sponsus deprehendatur frequenter lapsus cum diversis, & infamibus mulieribus ; quia ex hoc redderetur ipse
infamis, & possent ab eo similia post
conjugium timeri : Excipe etiam . si ex Arnicatione sponsi haberentur filii ; quia hoc etiam notabiliter diu, cilem redderet flatum matrimonii.
uterque 1ponsus sponsalia rescindere , si uterque post sponsalia fornicationem
llux rς, quod in tali casu solus Bonus possit resilire, quia fornicatio sponsae est multo turpior, vilior, &per, culosior. Vcrum probabilius Bonac.,& Palud. docent , quod neuter ponsit resilire . Ratio est, quia Innoc. III., ut diximus, comparat sponsalia cum matrimonio in libertate dimittendi sponsam: Ergo sicuti si uterque co
jux adulteretur , neuter pote it ab autero quoad torum separari, quamvi&ignominiosius sit adulterium sceminae. quam viri ; ita pariter si uterque sponsus fornicetur . neuter poterit spons lia dirimere, quamvis fornicatio sponsae sit turpior. Et ratio a priori est, quia cum utraque fornicatio det aeque alteri jus siuiliciens ad resiliendum, id circo utroque .rnicante, delicta utriusque quantum ad hunc cffectum p ria sunt; S consequenter dari potest mutua, di justa compensatio.
IV. Quaeritur tertio ; An sponsus habens jus ad dissolvenda sponsalia
propter sponsae fornicationem, ami
tat tale jus, si ad illam accedat ΘΙ cspondeo cum communi, quod si non erat conscius fornicationis, quando accessit ad sponsam, tale jus non amittat; secus vero si erat conscius.
Ratio est, quia sicuti maritus conscius adulterii uxoris, si ad illam accedat,
amittit jus petendi divortium ; ita Sponsus amittit jus resiliendi a Spo salibus; siquidem in hoc , ut diximus,
maritus, & Sponsus aequiparantur. V. PereZ tamen celasset, quod , si
Sponsus accedat ad Sponsam poli se
nicationem , vel maritus ad uxorem
adulteram sine animo renunciandi suo juri. , illud non amittat in soro conscientiae, etiamsi amittat pro soro e terno. eo quod censeatur Per copulam confirmare Sponsalia; sed con muniter Impugnatur, quia copula in tali casu de se est manifestativa an, mi renunciatuis proprio juri; cum autem talis contractus sit onerosus, &Sponsa faciens copiam sui corporis bona fide procedat, habet jus, ne decipiatur; unde non licet Sponso non habere animum confirmaudi com