장음표시 사용
301쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP.VI.
8. 'Tenetur-ne ad restitutionem,
qui homini v. g. parato ad surandum ducentos aureos , consilium dedit ut furetur
Resp. Ratio naturalis ostendit, quod indicto cassi nullum illatum est damnum proximo a tali consiliario , imo jactura minuta est ab eo ; ac proinὸὸ ad nullam
restitutionem teneri potest. Si vero consilium dedit Petro volenti furari ducentos aureos Ioanni, ut potius furaretur centum Paulo : tunc consilium ex quo secutum est furtum, verὸ fuit perniciosum Paulo , undὸ in tali casu consiliarius tenetur restituere dictos centum aureos Paulo, si Petrus qui
furatus est nolit eos restituere. ν-ε fr. q. Sufficit-ne revocasse contalium datum, ut quis eximatur ab obligatione restituendi damnum ex eo secutum
Eoo. Non lassicit haec revocatio , si ea non obstante , persuasio ex malo consilio orta sortita sit suum effectum in illius mente cui datum est consilium , quia in hodcasia vexh dici potest, quod, nonobstante revocatione , dictum pravum consilium suit vera causa damni proximo illati , ut jam probaVi. TOm. T. Tract. 6. Cap. 3. Quaere. Ir. dum de irregularitate ex consilio homicidii proveniente tractavi. Muaest. Io. Quomodo potest quis teneti ad restitutionem propter consensum piristitum alicui desicto 3 Reis. Tenetur quoties hic consensus re vera cooperatus est damno injuste proxumo illato ; undὸ Iudex qui assentitur sententiae trajustae quam ferre volunt illi qui
una cum eo judicant , regulariter tenetur
ad restitutionem. Idem dicendum de illis
302쪽
qui praebent favorem , consensum , aut suffragium actioni injustae quaecumque sit, si eorum consenses alios incitet aut determinet ad illam actioiaem , aut si poterant cillam impedire non consentiendo. Hac de eausa qui praebent sitffragium ut eligatur injuste aliquis ad Beneficium , vel etiam ad iacularem dignitatem, tenetur semper ad restitutionem si fiat elemo per vota secreta quia tunc omnia suffragia sunt causa totalis electionis. Idem dicendum, si consenses omnium electorum erat aliquatenus necesIarius , aut si quis situm suffragium det antequam data sint vota sussicientia ad elachionem injustam, vel denique si poterat rationabiliter sperare quod suo dii sense posset essicere ut alii sententiam mutarent , quia in omnibus his catabus , Veres cooperatur injustae electioni si consensum praebeat. Idem pariter dicen- S. Th. 2, 2. dum, juxta Angelicum Doctorem , si sit
I 'eonsensus , in eo Icilicet sine quo rapina ferimon potes ; quia sine tali consensit damnum
non sequeretur. x U. II. Potest-ne quis teneri ad restitutionem , eo quod alterius male facta Iaudaverit
Resp. Cdm possit quis laudibus, adula- 'tione, vel plausibus cooperari damno illato proximo , manifestum est quod potest
etiam teneri ad restitutionem ; ut enim .an. Sunt advertit S. Gregorius Papa, Sunt nonnulli,no mulli. dist. qui dum maia facta hominum laudibus esserunt, Aventis increpare debuerunt. Hine
enim per Propheram dicitur : Vae qui Consuunt pulvillos seb omni cubito manus, Miaciunt cervicalia sub capite universae aeta
303쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. VI.
mollius quiescatur. Et seruis ergo male ven-nbus adulatur, pulvillum sub capite vel
biso iacentis ponit , ut qui corripi ex culpa debuerat , in ia fultus laudibus mollite. quiescat. Hinc ruraum scriptum es : ipse aedificabat parietem , illi autem liniebant
eum. Parietis quippe nomine , peccat, durina designatur. AEdificare ergo parietem, est contrin se quempiam obstamia pereati construere. Sed paraetem tiniunt , qu/ peccat perpereuntibus adulantur , ut quod isti pem verae agentes ad cant D MUs adulantes quasinit dum reddant. Et ita qui laudando malefactorem, Vel approbando crimen commisium, incitandeum tacite aut alios ad committendum
simile delictum, tenentur restitue te damna ex tali delicto consequentia. Idem dicen dum de illis , qui alium irridentes , aut acriter illi ignaviam exprobrantes , ipsium inducunt & incitant ad vindictam de inimico sumendam , illum occidendo , Vel Vulnerarido , vel etiam damnum aliquod sive in honore sive in bonis illi inse
Illi etiam qui augent indignationem alicujus in alterum , contemnendo adversa rium , aut exaggerando injuriam acceptam , ex quo quis inducitur ad contumeliam proximo irrogandam aut alium damianum inferendum: illi , inquam, incentores malorum tenentur resarcire damnum illatum, nisi qui revera intulit resarciat, quoties apparet dictis laudibus, adulationibus, vel exprobrationibus, iii ductum & incit tum revera fuisse hominem directe vel indirecth , ad actionem aliquanti injustam &Proximo damnosam.
304쪽
s. August. Refertur in Can. Si res
I2. Quandonam receptatores ad restituendum tenentur
Res. Nomine receptatorum veniunt illi qui recipiunt stirem, vel qui receptant, Vel occultant furtum commissum seu rem filiato surreptam. Manifestum est autem, quod tenentur ad restitutionem,' quoties per hanc receptationem cooperati sunt damno illato proximo , vel impedierunt aliquo modo ne hoc damnum resarciretur ab inferente. Quod certὸ plures complectitur casias ; nam qui promittunt V. g. suri vel praedoni, vel etiam homicidae & ejusmodi , se eos recepturos , Vel rem furatam, ante vel post crimen commissum: vel qui eos recipiunt de facto , vel defendunt dolo malo contra ministros justitiae, aut alios qui eos vellent ad Iudicem deferre ut cogerentur reparare damna illata: vel etiam qui res furto abi tas receptant ut deinde eas tradant Iatroni,& non domino : Ii omnes , inquam, r Llariter tenentur ad restituendum omneamnum, si latro non restituat. Id docet sanctus Au gustifius, relatus in Can ne his verbis : IENd vero fidentissime dixer m eum qui tu homine ad hoc ister enit, ne male ablatis restituar , ει qui ad se confugientem,risantum honecte potest, ad reaituendum non
compellit , socium esse fraudis ta eriminis.
Nam misericord/us opem nostram talibus subtrahimus , quam impendFmus et non enim
opem fere qui ad peccandum ridi uvat, aenon potius Iubvenit atque opprimit. si est. 13. Participans in damno illato,
Resp. Potest quis participare duobus modis , stilicet vel culpae commissae , Vel rei injuste proximo ablatae. Qui comitantur
305쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP.VI. 27 Ilarem, aut ipsum quocumque modo adju-Vant , V. explorando utram quis videat, scalam ac movendo vel tenendo : deserendo , vel lappeditando arma , aut alia instrumenta necessaria in ea actione perquam insertur damnum injustum proximo , tenentur , non restituente princisaliauiliore criminis, restituere ipsimet in solidum omne damnum illatum, juxta Legem Civilem . in qua sic decernitur : Si sio Leg. Vuliari. plures e unum tignum furati sens , quod Si sis. singuo uigere non potuerisn. Dicendum,omnes sui Liε eos furti in si,dum teneri ; quamvis id unus inec contrectare nec ulgere selus potuit : U. uramur i neque enim Her potess , pro
purae furtum fecisse Ingulos, sed totius re Mniversi s sic fiet singulos furti teneri.
Qui vero participes stini rei ablatae, tenentur solummodo restituere partem quam habuerunt , si aliunde cooperati non sunt crimini commisso. Imo si bona fide rece-Perunt rem ablatam, nescientes filisse iusto serreptam , tenentur tantum eam resti. atuere cita extat, & ipsam non consumpserunt. Quod si bona fide. consempserunt, tenentur tantummodδ restituere id in quo facti sunt locupletiores ; quia, ut habetur in Lege : Posse r bona fidei restisuere tene- Leg. vi matur,si factu. sit simpletiora quia juxta aequitatem Canonicam : Locupletari non debet aliquis cum alterius iniuriis vel iactura. De hac materia tractavi Tomo I hujus Thoo- Reg. 48. De
Iogiae Moralis Trach. 3. De emptione & Regulis in . venditione. Cap. 4. 'Si vero aliquis mala fide accepit rem injuste ablatam , in hoc cassi tenetur semper illam restituere, vel ejus pretium si res consumpta sit, vero domino.
306쪽
2 72- ΤR A CTATU s VIII. V R. I . Quando plures inserunt grave
damnum V. g. horto, Vel Vineae, tenenturne singuli restituere in selidum omne damnum illatum Reis. Si hoc damnum fiat eodem tempore dc veluti eadem actione, dici potest, regulariter quemlibet ex participantibus teneri ad testitutionem totius damni insolidum, posito quod socii nihil restituere velint. Primo si furtum fiat communi con-- sensu , & si se mutuo hortentur & inducant ad ingrediendum in vineam vel po-. marium ut fructus furentur 1 tunc debent omnes & singuli aestimari participes & cooperantes omni damno illato & ita non possunt eximi ab obligatione restitutionis
in solidum. Quod si multi ad rapiendum
S. Bernard. concurrunt , inquit sanctus Bernardinus S larm. 33, in irensis nee ali Mem habent ducem fur
fima. 2. c. i. μυμε eum , sed simul eonυeniunt adm pinam i . . . Secundum minensem, tutius AEnque verius est , quod quilibet in solidum obligatus inteHgatur 3 ffusa ad resinam eo cordes fuerunt.1'. Si simul ingrediantur dictam vineam & eodem tempore, nulla praevia inductione ad tale damnum ;- tunc Ctiam dissicile est , ut mutuum praVum exemplum , & securitatis confidentiaeque species quae ex societate aliorum oritur , non Concurrerint & cooperata quodammodo sine damno illato ; & sic quilibet in praxi tenetur in solidum omne damnum resarcire.
Raνmund. Dem, inquit sanctus Raymundus, quid sidePennasori, plures fuerunt prores quasi pares , quia in sum, l. 2. nullus induxis alium ad eundem , nec erat
Dominua alterius , sed quisbet per se
307쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAΡNI. 27
svit 8 hoc credo dicendum , quod si v
dunt in simul quasi unus exercitus , qu libet teneatur in Dodum ; N no , quia in tuis casu quilibet iuvat alios , o facit eos fruores ὁ acti enim possunt dici squammae sese prementes , de quibus rob. I . Corpus illius quasi scuta sutilia, compactum squammis se prementibus. Fricit ad hoc Extram. De homicidio. S1cut dignum. Omnes sunt cooperiatores. Ruare quitibet tenetur in sol
dum ut Hripum est supra de aliis. Alias si
non iverunt simul , sed quilibet per se se
privatim faciebat damnum , quiluet tenetur Rro eo quod feeit 3'. Si inter plures qui simul vineam i grediuntur, aliquis solus excitet & inducat alios ad faciendum damnum : tunc ille tenetur primo loco & ante alios, restituere omne damnum ; quia fuit primus illius; author & principalis causa , & alii tenentur solummodo restituere damnum in sbliadum, quando ille primus author non Vulta restituere , & in illius desectum. Quaest. I s. Q andona in tacens, non impediens , vel non revelans, tenentur ad restitutionem 3Reo. Hactenus locuti stimus de iis qui; cooperantur positive damno proximi, s perest nunc breviter agendum de cooperantibus negative. Illi autem ad restitu tionem obligari non debent, nisi quando νqui tacuit, qui non impedivit , aut non revelavit , tenebantur aliter se gerere ex ossicio , & ex obligatione justitiae. Unde etiam , juxta Angelicum Doctoremt Non t ymper isti qui non manifestat latronem, qrenetur iad rest tutionem: aut qui non repre-ώen it 3 sed solum quando incumbit alicu,
308쪽
. ex o /o : Hut Principibus terrae , qui x ex hoc non multum 1 inet Iericulum ς
propter hoc enim potestate publica potiuntur, ursim iustitia custodes. Idem dicendum est de Magistratibus, &de illis qui ex aliquo contractu vel quasi
contractu , tenentur reprehendere , corria
gere , clamare , defendere , impedire , aut manifestare illum qui damnum proximo intulit , aut inferre intendit. Hanc materiam in praxi frequentem,' variis illustrat exemplis sanctus Bernardianus Senensis , quae hic reserre utile judicavi : Si quis , inquit, ex incio siso tenetur a damno alterum defensere vel praesem Iare et nan rantum si ex malitin , verum
etiam si ex negligentia , vel incuria , aut imperitia incio suo notabiliter indebita , connuis illum damnificari cui sic tenetur aurum istud damnum rest,tuere oblisatur. g.sunt quidum qui ex sumpto incio tueri tenentur pupillos & v,duas r huiusmori etiam sunt domisi , qui ci m reritus iamianii haseant, ex o io tenentur subistos suos tueri. Stipendiarii etiam , qui ex o ob obligantur defendere eos a quibus in beuas Be nardin. jurio stipendFum habent Medici corporum ferm. 32. In re ais, Fum, & minxime Confessores gnar ξ miniς-- - re nevsilentes. Notarii qui nesciunt condemGn. 4. Ur mera , unde mucra per ni 1urri Ρα. Disrei ει Assessores , qui ex ignorantia iel incuria iniustus. proserunt sententias Proeum res & advocat, , qui xx ei - ea sis , amismisi causas iustas et arque consiliis dantes , his etiam possunt ann me Hia Insuper Naura , o Architectores , S co
Tales , inquam , si ex eorum imperiti A
309쪽
mel negligentia quidam damnificisntur , I risfacere debent. Cuius otio triplex est. Pri
ma, qvia tenentur triba prac vere. Secunda,
quia unus urique tenetur suincienter scire Nexequi diligenter artem quam prosetetur ἱ maxime quando moris in periculum alterius error suus. Tertia, quia earum imperatia negligentia habent quamdam sicacem causalia rem damnifiearionis illorum juxta modum quo pravano est causa pravationis. Lubdetiam tulis ignorantia seu negi gentia non excuset. Patet , exfri de iniuriis re damno. D. Cf. Si culpa. Et quaest. r. Quicquid osivi 2 etiam de custodibus , qui etiam eos non accusant ' Si videant fieri damnum, Gnon reclament, poti me quando de sisti custo- ἀια mercedem habent: de suo proprio sati facere obligantur 3 cs si a damn cante alia quid acceperunτ, debent pauperibus id pensare. Idem per omnia Hcendum de ses qui ex Seio positi seunt ad custodiam vinearum a que possessionum, fue eorum umium ρ dictis moris iniuste agunt, Σ . Non obviando, scilicet malis es ximorum damnis. Et hoc quando hom ni He
--um Scotum , tales obviare intelli, δε-ber , quando esset ad bo-m Reipublica, Ssine periculo propria persona. Nus, inquam, non obviantes, sol, m refitituere obtiganturo Unaee. s. Can. Facienti. scriptum est: Negligere cium possis perturbate pervetis, nihil aliud est quam fovere ; nec caret scrupulo consensionis occultae , qui m-nnc sto facinori desinit obviare.
310쪽
Si stamen ad homiius ossicium nonta malis , seu aborum damnis cum possit non obstat, licet morariliter peccet, quia non diligit proximum sicut seipsum , non tamensem facere obligatur. In per quam υis ac hominis officium pertineat obviare, & ver geret ad Reipiaticae malum , seu evidens propria persona perieulum immineret : tune non obvians nec satisfacere tenetur nee -- super ex hoc peccares , si obviare in corde flamius esset quando praedicta non impediarent. Insever est notandum , quod F quis Dux multos stipendiarios habet, ad rest,mtionem tenesur de omni damno , quod infe-mni injurie μbditi sui , si obviare poteri, o non facit.
3'. Non manifestando , m hoc, secundum, Scotum , cum quis requisitus in iudicio , ut sententiabier res furto sublata , vel aliter νniussire detenta, posset restitui domino sevo .
famen meritatem dicendo non immisee
sibi periculum flatus seu persona sua et talis;
inquam , non manifestando , omne damnum.
quod inde sequitur ias satisfacere obligiatur. Ex his patet, quod negans in iudicio tepimonium. pe ibere in alterius det Mentum; ta ad restitutionem recepti damni obtigatus.
s. Quia scilicet testis legitime interrogatus a Iudice competenti, fit quodammodo eo ipse persona publica, & qua dam ossicii speciem exercet, quod ossicium illum obligat ad dicendum ea quae scit proficua aut nociva unicuique ex partibus, quae de aliquo facto disputant.