장음표시 사용
281쪽
Deo Μν. Dec. Pracept. CAP. V. 2 7
Hgnus ect quod pumatur. Nam si alio να- ρ σου , rapta ἀcciperes , deinde qui sua amisi ta vim p sus est , ea te reposcereret num satis tibi esset ad excusationem , te ab eo nihil rapuisse s minime. Quidnam diceres in iudicium vocatus Z die, quaeso f num quod
alius diripuerit Z merum tu possides : ruit , tu frueris. Hoc autem exteriores fa ciant Leges , quae , raptoribus omissis , eos
qui suis rebus spoliat, seunt , ab illis reposicere i bent , apud quos sua inventri fuerint. Buamobrem A inpuria assectat nosti , ei
Dubium igitur non est: , quin haeres teneatur omnia bona quae in haereditate injustὰ acquisita reperiuntur, restituere, &omnia resarcire damna a testar're illata. De haeredibus autem ruptorum , inquit san- s. Raymunis.ctus Raymundus, licet secundum Leges aliarer distinguatur , dico , iΜre C noraico est ρὰν . ibui. tenera ad omnia debita defunctorum , n quo- a . um Acum succedunt. v, isutem circa iam dos materia latior haseatur e nota , quod quilibet hares , sue filius , sive extraneus, non distincto utrum Optoris vel alterius , tenetur jure Canonico ad omnia debιta de ncti perfluenda ; sive fuerint ex contris, mel '
quU , sive ex maleficio vel quasi , sive per
venit res ,sia , pro qua debitum furi .conre ctum , ad eum , sive non a pie lis fueris contestata eum defuncto , sive non. I6. q. 6. Si Episcopus. Extra. Φe Pignoribus. βx praesentium. De Solutionib. Cap. r. Et des uris. Tua nos. Et de raptor bus. In It teris. Et de Sepulturis. Cap. uis. Et aes Sentent. excommunicae. A nobis. h. in fine. λο argumento. F. De condictione furtima.
282쪽
perpetvis erumtoralibus actionibus. g. - auum.
Si pro iure. g. condiri jo. Observandum tamen pro praxi , qu Meum desunctas damnandus erat ad poenam Pecuniariam aut emendam , propter aliquod delictum vel quasi deli iam di vid tur quod haeres non tenetur hanc poenam solvere, nisi ante delinquentis mortem petita suerit in judicio, & lis incepta 3 quod si querela incepta tantdm sit post testatoris mortem , tunc illius haeres tenetur tantdm resarcire damna ex tali delicto secuta , non autem solvere poenam pecuniariam. Quia lices in Lege Civili : Omnes
poenales aritiones , poΗ brem inchoatam, et1am ad haeredes Minnseant , tamen quan
do lis inchoata non est , contrarium est observandum , juxta id quod habetur in Institutionibus Iustinianeis ι ea enim remtis AE iuris regula , ex maeeficiis parnales actiones , in haeredem rei non eo etere. Et haec regula valdὸ consona est juri naturali& Canonico. Non inutile etiam erit observare, quod si is cui aliquid debetur aut ex contractu, ant alio quovis modo , aut cui debebat fieri restitutio ratione alicujus damni, mortuus est : tunc restitutio fieri debet illius
haeredi , qui, juxta jus Canonicum & Civile , siuecedit in universiun jus quod de
functus habuit. sa. Operarii, artifices , vel f muli , qui fideliter non impenderunt op ram ut debebant , receperunt tamen sti- Pendium , possint-ne obligari ad restitutionem Reis. Cum stipendium ; seu salarium, concessum sit tantum operariis & famulis, . Propter veἔ- , aut famulatim quem
283쪽
De octav. Dec. Praecepi. C AP. V. 269
fideliter praestare tenentur ; concludendum est . quod si desint ossicio suo, non m rentur illud recipere, ac proindE tenentur, juxta aequam, mensseram defectus , illud restituere, & resarcire damnum quod pastus est: dominus ex illa fraude, negligentia, vel infidelitate. Ut enim docetur in Catechismo Romano : Furtum etiam rapem catech Con. Mum est ope in rorum ρο artificum, qui totum cit. Trid. p. ρο integrum mercedem exseunt ab iis quibus 7 Pr ipsi tu in ac debitam operam non dederunt. Nec mero distinguuntur a furibus feria δε- minorum rerumque es Ioris is , ; quin etiam eo sunt detestabitiores quam reliqui fures , qu clavibus exeluduntur , quod fu- o servo nihil domi obsignatum aut occlu--
Et ita cujuscumque generis operarii, qui in diem locati , non laborant per justuna
tempus , aut juxta conventionem factat Π, laut non utiliter laborant : aut etiam ex ipigritii seu desidia , aut negligenζia . aut infidelitate aliquod damnum diredhε vel iiidirecth inserunt ei qui eorum utitur
operaitenentur non salum restituere sala- rium acceptum juxta mensuram desectus 1: sed etiam resarcire omne damnum quod eo modo intulerunt. Postunt videri obligationes peculiares cujuscumque artificis Tomo Σ'. Examinis generalis variarum iconditionum. De obligationibus autem sa- mulorum locutus stam Tomos'. TheoIogiae'
Moralis. Trach. s. De V. Decalogi Pra cepto. Cap. 3. Quaest. s.ctuast. 13. Consules , Conservatores, Rectores , Iudices & alii Magistratas quicumque sint , qui non redia munere suo finguntur : potam-ne, tuta consciemiM
284쪽
percipere mercedem & emolumetita tali'
bus Magistratibus dari solita 3 Re p. Constat, quod si Magistratus Malii hujusmo di, qui mercede , aut falario,
aut honorario fruuntur , ut justitiam populo administrent vel publica negocia gerant : penitus negligant sungi naunere suscepto , non possunt percipere emolumenta ob eum finem sibi concella Cimo tenentur resarcire damna Reipublicae, vel etiam privatis provenientia ex hac culpabili negligentia; quia tenentur ex justitia & ex juramento in similibus ossiciis prae stari solito , partes susceptas diligenter obire seu implere. Unde in Catechismo
catech. Con- Tridentino sic expresse habetur : Isti quσ-cit. Ibid. que ιν furum numero reponendi sunt qui cum ad prei atum atiquod mel pubiscum offlcium conducti sunt , nullam vel ραγ' um
ventam ni antes , munus negligunt , memcede tiantum ac preno fruuntur.
Dissicilius est in praxi determinare, qui restituere debeant Magistratus , qui aliquam obligationum partem impleverunt, quique idcirco non tenentur omne Omni no falarium vel honorarium restituere. In hujusmodi casibus perpendendum est sulamma cum aequitate tempus desectus , ut, proportione servata, mercedis pars aliqua restituatur : quantum vero ad tempus in
quo , aliquam ossicii partem implentes, aliam neglex exunt , restituenda est pars emolumenti proportionata defectui. Et in hoc valde vitanda est adulatio qua plureς semetipses decipiunt aut ab aliis decipia
Sed omnino saltem resarcienda sentἀamua quae ex negligentia vel etiam Maca-
285쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. V. 2sIPacitate provenerunt: quod certe saepisis in praxi gravissimum est, & deberet impellere eos qui vere propriam salutem dilia gunt, ad examinandum summa cum diligentia antequam aliquod ossicium petant
aut etiam acceptent , utrum dotes necensatias ad id reet 3 implendum habeant, &eam rectitudinem verὰ intendant. y . Iudices , qui pecuniam aut aliud acceperunt ab una ex partibus, aut R duabus , ut in eorum favorem judicarent, tenentur- ne ad restitutionem 3 Rest. Sanctus Raymundus de Pennasori, cujus tanta erat juris utriusque peritia, ut Decretalium Collectionem Gregorius IX.
illi commi serit , huic quaestioni dilucidδxespondet his verbis: A Judex acce- s. Raymund pit pecuniam ut semet sententiam Z Distingue , aut recepit pecuniam ut iudicaret im-q e , aut us iudicaret bene , aut Implicit' sui iudicaret : In primo casu , si Glit sen-rentiam inique , tenetur, ut dictum ea su-EM , in isto qui dolo malo 3 sed pecuniam male acceptam , sive tulerit sententiam in q-- , sive iustam , e nusiam , tenetur indistincte restituere, non ei qui dedιt, cum 'turpiter dedent , sed ei in cujus injursam recepit. I. q. r. Cun. Iubemus. Et argumento 17. q. Si quis in atrio. F. De calumniaioribus. Et generaliter. g. s. Illud. In aliis duobus casibus similiter tenetur restituere 3 quia cum ex umio seuo teneatur iudieare , S bene re gn iis , turpiter acce, est crimen concussionis commisit. Et idem Trico si acceperit pecuniam ut iud/caret , cism non deberet iudicare , vel ut ale iudicaret. r. q. r. Iubemus. Extr . de Simonia. Nenno. Et Amssin. Non
286쪽
licet judiei vendere justum judicium. Sed eui rectituet 8 Licet quidam aliter dixerint , dico quod illi qui dedit , si bona intentione dedis, siticet ut ius ει quietem
sibi eo em ret. I . q. s. Non fanE. Extra. De simonia. Dilectus 1. Si dessit ut animum
iudicis sibi sub specie recti inclinaret ,-i
pere et non illi , sed pauperibus , F ia, in
cuius iniuriam data fuit, iuxtia arbitrium Ecclesia , restituenda pecunia ; ut in praealis garo Cap. Non sanό. Et dixi supra in eo M. dedit ut mique iudicaret. Item quod si nullo modo voluit ferre sen rentiam Judex , ta propter hoc pauper aliquis vel abus amittit ius suumidico quod Mnetur Judex , re facit litem siam , id esaebet res,tuere oris aestimationem ei qui propter eius negligentiam lami est. 2y. q. 2. Dominus. Et q. s. Administratores. -- Ment. Ut differentes judices. 3. pen M. α U. 11. Tenetur- nequis solvere quoqpromisit Iudici ut iniquam ferret sententiam : aut alteri ut committeret homiciadium vel aliud crimen. Resp. Constat primo , quod ante crimen perpetratum , potest quis resilire, & rec dere a promissione iniqua : & sta qui promisit pecuniam ut aliquod crimen commi teretur , potest sine dubio huic iniquae comventioni renunciare: sicut & ille qui spopondit se crimen perpetraturum ut pecu niam reciperet , quia nemo teneri potest ad committendum crimen aut ad core randum crimini. Verum quaeritur, utrum post admissiuri erimen , teneatur quis solvete quod pro
illo promiserat Z Ee Gregorius IX. illam
287쪽
De octav. Dec. Praecepti CAP. videtur decidere quaestionem , dum sic loquituxa Pactiones DdM a vobis.... nultius Cap. maiia, Pen tus sunt momentii. EUod etiam de aliis es dicendum , qua obse istae verrunt in anima detrimentum. Nam enum , juxtώ legia rimas iantationes , pactum turpe , vel rei
turpis aut impossibilis de iure vel de facto nullam obligationem inducit. Ex quo necessarid concludendum esst, nullam adesse unquam obligationem solvendi aut faciendi quod propter crimen promissum fuit, etiam postquam crimen fuit revera perpetratum ; quia si adesset aliqua hujuscemodi obligatio , talia pacta eslent revera alicuius roboris , & aliquam obligationem induceren .
Id etiam profatur ex duabus Iuris Canonici Regulis , in quarum prima dicitur , quod qua contris ius fiunt, debent 64 Peutique pro insectis haberi. In altera autem asseritur, quod non ea obligatorium rant bonos mores praestitum jur mentum. Atqui Reg. 38. De constat , quod ea quae facta non sunt; Reg. Iuris i '
nullum tabere essectum possunt , & qudd
promissiones contra bonos mores factae, non obligant, cum juramentum, quod ad confirmandas & roborandas promissiones introductum fuit, obligare non possit cum bonis moribus a)versatur.. Demum constat ex variis Legibus Civis,libus , quod hujusmodi promissa sunt inu rilia , nulla, nullius roboris & valoris, &nullam inducunt obligationem : Generab- Leg. Generriser novim- , rurpes mpulationes miliastiter T. De esse momenti. Pacta qua contrita Leges, Constis tutionesque , mel contra bonos mores fiunt, 'nullam vim habere , indubitati iuris est.)νa. Cod. d. amni contra bomi mores . in pacto uri x-
288쪽
Cod. de inutilibus stipuis Iationibus.
in stipulatione deducuntur nullius momenti.
sunt. Si ut maleficium sat , promissum sit, .
nulla est obligatio ex hac convenIIone. Si piugii, vel flagitii faciendi, et cri causa, concepta sit stipulatio , ab ιnitio non valet. Quod turpi ex causa promissum est, non valet. Consequenter concludendum est , nullam unquam adesse obligationem , implendi quod contra bonos mores promissum est. De hac materia obiter locutus tum Tomo
i'. hujusce Theol si ae Moralis. Tract. Cap. E. De Promissione. Quaest. 3.16. Tenetur- ne quis restituere quod recepit ad delictum perpetrandum Resp. Huic quaestioni responsum est Tomo 1'. Tract. 6. Cap. 2. inaest. . Satis igitur erit ilic breviter dicere, quod quavis facile determinari non possit , sit- ne restituendum quod perceptum est pro quocumque criminis genere ; possismus tamen affirmare, qudd non solum Iudices, Ad- Vocati , testes , tenentur restituere quod receperunt ad. serendam sententiam iniquam , vel sustinendam causam injustam vel testimonium falsiim proferendum : V rum etiam dissicile admodum concipi potest, quomodo possint esse tuti in consti entia , qui receperunt pecuniam pro adulterio , incestu , vel homicidio , nisi restituant pauperibus aut Ecclesiae id omne quod hac improba via receperunt ; maxi-mὸ cum dicta crimina pretio aliquo aestimaru non possint, nec ullam mereri me
Cedem, etiam juxta Leges Civiles, ut supra vidimus cumque pactum , quo mediante pecunia ob talia crimina recepta fuit, nullum sit de jure , sequi videtur, receptana
siisse pecuniam & possideri sine iusto ib
289쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. V. Et ita videri potest , quod meretrices, salvo meliori judicio, idcirco solum possisnt ea retinere , quae hac infami arte . consecutae sum quia Leges id eiς concedere videntur , ad compensandam quam .dam utilitatis speciem quae inde reipublicae' provenit , dum scilicet majora mala impediuntur , juxta sancti Augultini mcntem dum ait : Aufer meretrices de rebus S. Augustin, humanis turba eris ommia tibidinibus. De Or .
Quod explicans Angelicus Doctor, sic lo- quitur : Augustinus dicit , quod hoc Dcδt S. Th. Opust.
meretrix in mundo , quo enimn an navi, 2 De re mi cloacήι in palatio. Tolle cloacam , Dreple ne Principum.
veris sartore palatium : ρο similiter de sentina. Tolle meretrices de mundo, I replebis ipsum serimia. Propter quam causam, idem Augustinus ait. Lib. 13. De Civitate Dei, quod terrena civitas usum scortorum licitum turpitudinem fecis. Haec autem mercedis retentio locum non habet in aliis criminibus a Legibus Civilibus non toleratis, prout toleratur simplex fornicatio, ut modo, vidimus.
Suasi . s . Qui fingentes se pauperes esse, .cdm revera non esient, receperunt eleemosinam, tenentur-ne ad rostitutionem
Re p. Cilni illi qui talibus fictis paupe
ribus eleemosinam erogarunt, eis non de
di sient , sed aliis pauperibus, si eos non egere cognovissent : & cum fictorum pauperum fraus , suerit sola causa dictar er gationis ; sequitur obligari tales ad restitutionem eorum quae simili fraude media te receperunt. Unde in Catechisino Concilii Tridentini : Furtum praeterea facere Caleeh. Reia videntur , qui fictis simulat que verbis , man. pari. . quime fallaci mendicitate pecumam extonis μ
290쪽
quent quorum eo gr mur es peccatum, quod furetum mendacio cumulant.
Quod autem hic fietione receptum est, restituendum est potitis veris pauperibus, quam illis a quibus acceptum est quia
censentur voluiste se omnino spoliare erogatae pecuniae dominio M usu, ut subvenirent egenis , de impletur eorum volun-ras , cum Veris pauperibus restituitur quod in eorum utilitatem erogatum fuit. Ob eandem rationem , virgines quae fingentes se natas in tali urbe vel Provincia , reci--piunt eleemosinam dotalemi destinatam
privative illis quae in hac Provincia natae sint; tenentur illam restituere illis qui jus nominandi habent, ut alias eligant. Idem dic de illis qui fingentes se ex tali.natione esse , admittuntur in Collegiis vel aliis domibus , iis solum destinatis qui ex e