장음표시 사용
341쪽
quod hoc octavum Decalogi Praeceptum est assiimativum & negativum ; quia n gativum est , dum expresse prohibet ne Lissim feramus testimonium ; positivum autem dum jubet ut veritatem sectemur dum loquimur. Id nobis demonstratur m
Catechismo Romano his verbis : Verum Catech Co hoc praecepto e dem ratione ta via prog-- cu Trid P.
ust iidelicet animadvertantur in eo duae L ges : Altera prohibens ne falsum dieatur testimon um et iubens alteris , ut simulatione
Elicioque sublatis , ricta facta nostra
plici veritate metiamur ; cuius isseti postolus E eos illis verbis admonuit: veritatem facientes in charitate, crescamus in illo per omnia.
R. 3. Quaenam hoc praecepto proinhibentur Iis. Non soldm prohibet Deus , ne committamus injustitiam in externis judiciis , sive per falsa testimonia , sive per
falsificationes scripturarum quae valent in judiciis , sed etiam vetat quamlibet detractionem , calumniam , imo & omne judicium temerarium & quodlibet mendacium. Quare ut explicemus omnes & si gulas nobis hoc praecepto impositas obli- ' gationes, agemus i ', de Mendacio. α', de , Falso testimonio. 3', de Calumnia & d tractione. ' denique, de judiciis temer tus.
342쪽
I. UID est mendacium 3Mendarium, ex sancto Au s. Autust. gustino , es false sigm cano cμm volu Iib. contra trite fasiendi. Et omnis qui mentitur , conmendacium H God penni loquitur , voluntur in Glendi. Et ita prima fronte videtur , quoardem. Iri En- duo requiruntur ad mendacium , stilicet ,ε x et e terna Voce aut scripto facta,
cate. c. 11. etiam quovis alio signo , quae enunciatio contraria sit cogitationi nostrae r Mvoluntas aut consilium his signis utendi
ad sallendum proximum, dum ei suadere conamur quod aliquid verum sit , quod
revera falsum esse novimus. Attamen licet haec fallendi voluntas regulariter & aliquomodo inveniatur in i mendacio ; non est absolute ad mentiendum necessaria ; quia S. August lib. etiam , juxta eundem Augustinum , isti De menda- mentitur qu, Atiud habet in animo, ta alisacio. c. 3. me is mel quisuis, et significationibus enuntiat , unde duplex ear dicitur esse menis
V i tientis. Si enim intentio fallendi esset ab Iut
necessaria ad mendacium, mendacia jocosa , & incogitanter seu temere dicta, aut quae proferuntur ad vitandum alicujus dolorem , & illa quae dicuntur etiam si fides eis non adhibeatur , & hujusmodi non essent proprie mendacia ; quod certὸ con . trarium est non solum doctrinae sanctii s. Th λ δ Augustini , sed etiam Angelici Doctoris:
.. ,' '' ' mod autem , inquit, aliquis intendat Dip-
343쪽
De octav. Dec. Pracept. CAP. I.
ratem in opinione alterius constituere falgen-M ipsum , non pertinet ad speciem mendacii, sed ad quamdam persectionem ipsius. Et Paulo post idem Angelicus Doctor express εος ditas fallendi pertinet ad perfe- Ibid. 3.
ritionem mendacii , non a tem ud speciem
ipsius : sicut nec aliq-s essectus te et ad hec em suae cause. Esh-ne idem, dicere rem salsam , dc mentiri λ Vel potius, mentiunturne omnes qui dicunt falsitatem 3 Reis. Haec inter se multum differunt; nam potest dici falsiitri sine mendacio , si ita dicatur quia verum putatur ; V. g. si quis dicat primam sonuisse horam , quia fidem alteri ita dicenti adhibuit. Potest etiam quis mentiri , verum dicendo , ut si quis rem afferat ita se habere , licet aliter sentiat, & verba sua verum , contrR propriam asserentis opinionem , contineant. Ideo si quis putans Petrum hominem probum, dicat tamen esse improbum, aut starem : revera mentitur, etiam si P
trus improbus factus fuerit & sur ; quia constat id dictum fuisse contra propriam
loquentis opinionem & cum intentione fallendi. Id luculenter xxplicat sanctus Ray- mundus , aut horitati fac rum Canonum, ipro more suo , innixus. Non omnis , inquit , qωi mentitur , dicit fusum ; insust aliquando dicis verum , licet in sum. lib.,niendar dicere famum : ta e conmerso non omnis qu, dicit falsum menestur 3 imo isti σquando emist dicere verum , licet dicat DL 1. sum. Ergo quι mentitur , semper fallit volun te , licet quandoque fulgatur in facti meritate , CX ideo semper peceat; quia ream lingi m non fac t nisi rea mens. r. a
344쪽
Homines. vera dicit falsum, non semper peccat ῆ aliquando enim Hest falsismeum . intentione fallendi , re tune est peμαὶ tum o mendacrum: aliquando dicit μίμω, ω eredit dicere verum , tune F a is dii gentiam debitam , non peccat 3 sin
autem , saltem peccat venialiter aa. q. a. Homines. Cur autem Hiat mendacium. , o re
M U. 3. Mendacium potet ne esse liacitum in aliquo casu Rest. Huic quaestioni dilucidὸ respondet s. August. sanctus Augustinus: Cum , inquit, ver
Cap. xx. Re--πν alterius notitiam cogitationes δει- fertur in Cian. proserat. Verbis ergo uti ad fasiac - , non Is Rutem. a. quod instituta sunt , pereatum est. M ' ideo ullum mendacium putandum ea non
esse peccatum , quia possimus aliquan alicui prodesse mentiendo : Possumus enim est furando , si pauper cui palam datur, sentit commodum : S dimes cui etiam DELtur , non senni incommodum , nee ideo tale furtum quiriquam dixerit non esse pecca
Et ita concludendum est , quod sicut furtum nunquam potest esse licitum, s quia
etiamsi non peccetur quando aliquid acciapitur in extrema necessitate , haec actio solummodo a peccato eximitur quia su tum non involvit , cum in extrema n cessitate omnia communia fiant J ita mendacium nunquam potest esse sine peccato geo magis quod etiam si in extrema necessitate proferatur, est tamen semper Ve-s. Augustin. rum mendacium. Unde egregiἡ sanctus Ibid. Augustinus: Non ideo, inquit, mendacium
345쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. II. 3l 1
poterit aliquando laudari , quia nonnum quam pro salute quorumdam mentimur e
peccatum ergo est , sed veniale quod bene- molentia excusat, o ideo faliaria damnat. Illius doctrinae rationem explicat Ang licus Doctor, dum sic loquitur: Illud quod est seeundum se malum ex genere , nullo qmori potest esse bonum S licitum , quia ad Liboe quod aliquid sit bonum , requiritur quod
Φmnia recte concurrant : bonum enim ea ex integrin causa, malum vero ect ex singula Lbus destibus. ut Dionyias dic t. 4. Cap. De Divinis nominibus. Mendacium ustem ea malum ex genere 3 est enim actus e dens super indebitam materiam: eum enim
voces naturaliter sim signa intellectuum, an- naturale est ρο ,ndebitum quod atiquis voce Agnificet id quod non habet in mente ; unde Phasphus dicit in . Ethicor. quod me darium est per se peccatum ,ofugiendum Iverum autem Hr bonum re laudabile. de omne mendaraum efp peccatum, sicut etiam Augustinus assent in Libro constri mendacium. Sanctus Bonaventura huic veritati adstipulatur dicens : A que dubio omne mentacium e 3 peccatum , mades est ipsi mendacio essentiale esse pereatum , ut nusto
pacto , nullo fine , nusia dispensatione , nee kumana nee dimina . possit fieri bene. f μα'. 4. Quid fieri potesst, dum nullo alio modo potest vita proximi salvari, aut
etiam salus ejus aeterna procurari, quam mendacium proferendo Rese. Si validae tantum adessent rationes
ad probandum , ne quidem in his urge tissimis casibus , posse nos mentiri: Si Divina ita disponente providentia , sancti Patres & Ecclesiae Doctores de hac ma-
346쪽
teria fuse & ex prosesses non traia assent ;sique praesertini sanctus Augustinus sigillatim non respondisset iis omnibus objectionibus quibus humana infirmitas multum' in plurium animis robur addit : fatendum est , dissicile admodum hanc Veritatem, contra tot proprii ingenii praejudicia, suaderi potuisse. Sed dum Christianis loquimur , nihilque dicimus quod prius a sanctis Patribus , non cursim , sed in plenis dissertationibus ea de re habitis, assertum
non fuerit: magna certe spes affulget, veritates talibus testimoniis roboratas Omnem humanarum mentium resistentiam procul ablaturaS.
Sanctus Augustinus hanc dissicultatem 'S. August. sibi his verbis proponit : Suomodo apud
lib. contra homines. oua procul dubio si falluntur , ave e tuni r a pernicie veί αι sena vel sua , peraesitantibus subvenitur homanibus ,si nos h
manus ad mentiendum non inclinet asseri sp
Si D octores quidam neoterici hoc modo' interrogarentur , facile juxta propria principia responderent , quod in hujusmodi casibus aequivocatione aut restrictione mentali utendum est : & dicere v. g. hominem non eme in tali loco, subintelligendo aut etiam submissa voce dicendo, ut occidatur: Vel, hoc non seci, subinte
ligendo , ut tibi dicerem , hujusmodi. Sed quia sanctus Augustinus talia ignorabat principia , Se puriori omnino doctrina fulgebat , sic respondet.
Si patienter me audiat turba mortauetatis,
turba infirmitatis , respondebo αθquid pro negocio veritatis. Certe pia , vera , san Ostitas non ns ex veritate es, ta qui uis adversus eam facit. profect o adversus ver
347쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. II. 3I3
ratem facit. Cur ergo si non possit aliter
peraclitantibus subvenira , non committo flu-prum , quod deo est contrarium veritati quia contrarium ea castitiat, Z Et ut per ebrant, subveniatur , loquor mend--m, quod ipsi apertissime est contrismium meratarie Κώιd apud nos rantum promeruis Ostitas,
meritris , cum omms ex mentate
At casti i , sit non corporis , sed mentis
castras , veris que in mente habitet, sicus etiam corporis camias.
Postremo quod paulo ante dixi, re iterum dico , qui uis mihi pro persuadendo Ndefendendo ullo mendacio contraditat, quid dicit , si merum non dicit Z Si autem propterea est audiendus, quoniam verum dicit ;quomodo me vult fucere , verum dicendo, men aeem p momodo mendacium patronam sibi adhibet meritatem Z An adversario sesammeit , ut a se ipsa vincatur ρ E-s hane absurditatem ferat Z Num eraeo modo dixe- .rimus. eos qui asserunt aliquando esse memtiendum , id asserendo , esse verrices 3 ne,
isod ea ab undissimum re stultissimum eredere , veritus nos doceat esse mendaces.
Quale est enim , ut esse adulterandum nemo disiar a eam te , Deum ossende dum nemo discat a pietate , cuiquam nocendum nemo distat a benignitate , fg esse mentiendum Ascamus a veritrite ' Porro si hoc non docet veritas , non est verum : si non est verum , non est ascendum : si non est discendum , nunquam est Urtur me liendum. Sed aliquando, prosequitur idem san- Ibid. c. t..ctus Doctor , nabit ipsius quoque flutis aeternae periculum opponitur, quod nostro men-
348쪽
ciamatur : velut se bonae indusin potestate sit impiorum atque in otium
consertutus , ad quem pervemri rem possit se Iavacro regeneriatronss abluatur , nisi decep-ns monendo eustodibus. Ab hoc moidιο - simo clamore , quo cog mur non pro cujusequam opibus , vel honoribui in hoe se ist Ucurrentibus , non pro tua huius temporis vita , sed pro arema homini, salute mentiri , quo confugiam nisi ad te mensas ita mihi abi se reponitur castitas. Cur enim si custodes isti , ut nos ad prie ndum hominem admittant , stuprosilici possunt, non facimus contraria castitas, i S A mendacio decipi , facimus con-
ναννα veritati: eum procul dubio nuri esset amabilis castitas , ns eam praeciperet vernras 2 Proinde ut emeniatur ad hominem ιρο, ndum , fiantur mentiendo custodes, se hoc iubet veritas. Sed quomodo iubeat et ritas , ut homo bapti eiuri esse mentiendum, si non iμbet castit- , ut homo baptinetur, esse moechandum 2 Cur autem hoc non iubet 'rus , nisi quia Me non docet meritas ρ Si ergo nisi quod veritin docet, facere non δε-bemus : cum meritas doceat, nee propter hominem baptia: ndum, facere quod contrarium ea castιtati et quomodo nos docebit facere,
propter baptis dum hominem , quod ipsi contrarium est meritati PSed sicut ocuti ad intuendum stlem parum mi , ea tamen qua a Bis . strantur l.-benter intuentur et sic anima iam valentes delectari pulchritudine e it iis , non tamen omnino per se ipsam considerrire veritatem, unde iacet castit- , possunt, ut eum ventum
fuerit ad faciendum aliquid quod a ersum os meritati , ira refugiant o exhorreant
349쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. II. 3Is
suemadmodum refugιunt ta exhoreent , si faciendum aliquid proponatur quod adiem sum ea caintati. Ille autem filias , qui vembum Iuscipiens , a perditione longe aberis, Uihil falsi ex ejus ore procedit , tam sibi clausum deputat, si ad subveniendum homini per mendacium, quam si per stuprum transire cogatur. Et Pater exu dit orantem , ust
leat sine mendacio Fubvenire , cui mula pater ipse , cujus inscrutubilia sunt iudiciis,
Praesertim cum perspicuum sit , Deum nostra opera non indigere, ut ea quae decrevit impleat. Numquἱd Deus andiget mendacio meam , ut pro isto loquamini δε- Ios ZDemiam idem sanct us Augustinus hanc quaestionem breviter re luit dicens: Nee enim recte remmonii veritas , pro cMiusquam re orae, commodo ac salute eorrumpitur: ad semp/temam vero salutem , nullus dueendus es opitulante mendacio. Hunc Doctorem sequens sanistus Isidorus Hispalensis : Om-- , inquit, genus mendacis summopere fuge , nec quabbet fultaria vitam istiGiderandaου. Cum , ut docet Alexander III. Scr pturri sacra prohibeat pro alteruss vita
Guast. s. Qq id responderi potest objectioni quae plerumque sumitur ex variis exemplis in Scriptura sacra relatis, quibus Constare videtur sanctos in quibusdam casibus mentitos stili se pMese. Pleraque hujuscemodi praesumpta
meridacia, a Sanctis excusantur Patribus, qui probant , vera non fuisse mendacia ;& etiamsi omnia Samstorum verba a falsitate immunia non crederentur, non idcu
Refertur in Cari. Primum χλ. q. 2. s. Isidoru1. Cap. De menda io. Reser tur in Can. Omne χχ.
350쪽
sequeretur imitandos esse in talibus; nemo enim unquam asseruit, Sanctos impeccabiles omnino fuisse, aut non potui isse per inadvertentiam in aliquod veniale peccatum incidere. s. August. Qμapropter, ut docet sanctus Augustinus, Contra men- quando nobis de Scripturissa ris mentiendi
Mς- ς. I proponuntur exempla et aut menducia non
sunt , sed putamus esse dum non intest Iuniatur et aut si mendacia sunt , imitianda non
funt , quia iusta esse non possunt. Sed quod Friptum est, bene Deum fecisse
cum Hebraeis obsere,cibus , re cum Rahab Hiericontina meretrice: non ideo factum est, quia menuta sunt , sed quia in homines Dei misericordes fuerunt. Non es rarique in eis remunerata fallacia , sed benevolentia : ι
n Pisas mentis , non iniquitas menuentis. Sicut enim mirum absurdumque non esset,s alio praὰs tempore commissa ab eis σώqua, vena mala , D propter poHerio ope bona vellet ignoscere: ita mirandum non est, quod uno tempore in una causa De s utrum-ique eonspiciens , idest factum misericorditer fictumque fallaciter ,-bonum remune vir, o propter hoc bonum , malum iuuaignou LRe t itaque ut intestigamus illis muti rebus vel in aeus pro , vel in fericho pro human tute I misericordia redditam fui
mercedem utique temporalem , qua qui moe isse aeternum aliquid etiam illis nessen-- ribus Prophetica signfcanone Au rer. Utrum autemst noquando vel pro cui quam
salute mentiendum, cum quaestio sit Fn qua d, sollenia etiam doctissimi , fatigantur, matri illarum muliercularum in illis populis constitutarum , ta illis moribus assuetarum.