장음표시 사용
401쪽
& observandum etiam est, quod aliquoties magis nocet, & offendit diffamatio apud unum optimatem, quam apud multos de plebe : inde quod valde periculosum est. ne sensim vitium proximi publicetur, c d in ut plurimit m qui illud ab alio accepit, alteri etiam facile aperiat, & is alteri; dc ita saepius fiet , ut crimen secretum , in praxi publicum evadat. Idcirc5 sanctus Ioannes Chrysostomus
ea de re sic eloquenter , pro more filo, loquitur : Hoc vero reic tam mήgis est, s. Chrysosti quod talem h ibentes s propriiane- hom. 3 .aagisenses , cym aliquid arcanum dixerint, PQP rogant audientem , ta adsertant ne cuiquam amotius altera dicat: hinc declarantes, quod rem reprehensione dunam commiserant. Si enim illum ut nemim dicat, rogas , m bomais te priorem huic dicere non oportebat:
rn tuto sermonem habebas 3 postquam 'sum 1 prodidisti , tune salutem inius curas: si nomvis effari , neque alteri ipse dicas et pomquam mero Alteri proridis, sermonis euΗο-Hum , superflua facis , re institia adia monens cς obtestans pro dictorum custodiae.
Sed iucundsm detraheret, imo' jucundum non dotrahere. Detrahens enim deinceps in agonia est. spicatur , ta timet , poenitennam ii , re linguam suam mandit, timens, Greemiscens , ne forte aliis enunciatum me
bum magnum sibi periculum asserat , superfluam , S inutilem inimicitiam his
quι dixere , operetur. Apuae seipsum versi eontinens in securitate plurimα , cum multa vivet Golup te. Audisti sermonem, inquit Ecclesiastici io. Moriatur in te, confide, non te disrumpet ;-eΗ , monarur in m t extingue 18sim , Aefodi , nec exirea,
402쪽
neque penitus moveri permittas.
6. Quandonam qui audiunt d trahentes peccant λ.Resp. cities non reprehendunt obtrectatores, sed illis Iibenter assentiuntur. Sic Catech. Coo enim legitur in Catechisino Romano: Nec
cal. Trid. P. meis ab horum sominum numero , eui Mas. De 8 PIAE 6.unisuntur.ritii detrahentibus . fς maled centabus hominibus pate cientes aures , non
reprehendunt obtreisiatores , sed illis tibenserassentiuntur. Detrahere enim , vel detris. hentem audire , ut seribunis mersv-m- , Η Eemar π , utrum damnabis ussit, non fatale constat : non enim essent qui. detraherent, si non adessent qui detrahentes audirent. s. Chrysost. Unde anctus Chrysostomus ait i Nomhomil 3. ad flos autem maledicentes , sed alus de FPP. Antio, audienses admoneo aures obser ere, , ' Prophetam imitari disentem: Detrahentem sectetd proximo seo , hunc persequebar. Die proximo e habes al,quem quem laudesta commendes ' aures aperio , ut ungues fuscipiam : si vero male metis dicere , verbis. sngressum obturo : non enim stercus eo num fluscipere patior. Quod mihi lucrum, si didicero quod ille improbus P maximum gitur nocumentum ex hoc, ta extrema iactura. Loquere ad ipses : euremus nostr quomodo peccatorum rationes dems , ρο --nstatem hanc , ρο operosam indagarionem
circa visum nostram exh beamus. Quam i . enim habebimus excusationem , quam veniam , cum nostra ne in mentem quidem capiamus , abena vera curiose serutemur PHur in domum declinare, es inter ora considerare praetereunti turpe est , s multa ignominia plenum a sic ta cina aliena
403쪽
- 'De octas. Dec. Adce . CAP. IV. ys,
vitam lugere , imbe istutis maxima est. Sanctus Thomas clare explicat quandOnam peccatur audiendo detrachores , cum ait : Dicendum , quod secundum ApoΗ. ad Rom. r. Dignι sunt morae , qui non solismpeccat faciunt , sed etiam qui facientibus peccam consentiunt. aeuod quidem contingit dupliciter. uno modo directe : quando scialisee quis in eis alium ad peccandum , vel ei placet peccatum. Atio modo ind/recte, quando scitiset non resipit , cum resistere possit. Et hoc contingit quandoque , non qui reccatum piaceat , sed propter aliquem --
manum umorem. Dicendum est ergo quocs aliquis detractiones audiat absque res emtia , mi Mur detractori consentire ; unde ferarue s peccati eius. Et si quidem inducareum ad detrahendum , vel saltem placeat ei detractio propter odium eius es. detrahitur, non minius peccat , quam detrahens , σ
Unde Ee aiam dieis: Detrahere , aucistrahentem audire, quιd horum damnabia δε- sit , mn facile rixeiam. Si vero non placeat ei peccatum , sed ex timore vel negligentia , mel etiam verecundia quadam ominat repellere detrahentem Ξ peerat quidem, sed mulso mrasus quam detrahens , ta plerumque venialiter x quandoqur etiam hoc potest esse peccatum mortAD , vel propterkoc , quod alicus ex oscio incumbιt det α-kentem corrigere , vel propter aliquod per culum consequens οῦ vel propter radicem, qui-ximor έumanus quandoque potest esse peccas m mortale. V. g. si quis magis timeae perdere amicitiam , vel favorem detrahentis , quam incidere in peccatum mortale.
404쪽
quando audit aliquem detrahentem de proximo Et quandonam cessat obligatio resistendi detrahentibus λReis. Dissicile est determinare in praxi quid agendum se in his casibus : certum' enim est diversimode agendum pro diversitate conditionis in qua quis Versatur, &qualitate detrahentium coram nobis nam. aliquando utendum est authoritate, .& arguendi sunt severe detrahentes , puta. si quis sit Superior illius, qui detrahit, aut . longe majoris conditionis: aliquando utendum est Christiana industria , & sermo mutandus , aut. saltem recedendum, & aliquo modo testandum hanc detractionem inobis minime: placere ; vel denique bene 'loquendum de illo de quo detrahitur, ut aliquo modo impediatur effectus detractionis , & sic custodiatur fama proximi. Sed. Praecipue obtemperandum est Spiritui sancto, Proverbiorum 1s. ubi Salomon ait:. Ventus aquilo dissipat pluvias , & facies tristis Ilisuam detrahentem. Caeterum Vudetur cesIare obligatio resistendi detrahen-ti , quoties non adest spes, quod haec resistentia sutura sit utilis proximo, imo prO- habiliter creditur obfutura nobis Vel pro-
8. Quid est calumnia, & in quo
nam differt a detractione λMen. Ut plurimum, juxta Angelici Do..ctoris mentem , accusatio malitiose facta. adversias proximum coram Iudice , de crimine quod Eevera non perpetraVit , Calum
nia Vogatur, r- Nec tamen , inquit sanctus.
Thomas , qui falsum crimen alicui impo- .nit, calumniatur; sed Blum qui ex malitia. - amnem, iraruariis. Atta-
405쪽
'De Octav. Dec. Praecepi. CAP. IV. 3 t
men , jurta communem & promiscuum
usum , calumnia dicitur, id quod falso &malitiose contra proximum quocumque modo profertur. Et ita maledicentiam seu detractionem considerare postumus ta quam terminum genericum , qui Varias species includit, quarum una dicitur c
lumnia ; nam etiam si quis vera dicat, maledicus esse potes h : Ne quis enim hoc mihi Heat , inquit sanctus Joannes Chrsiastomus , tunc detraho , quando fu a dico. Nam si vera Aquens maledixeris , ct hoc est crimen i etenim Phariseus in Pubticanol veridicui maledixit, sed tumen hoc .psi nihili profuit. Dic emm mιhs: Publicanus , noni erat Publicanus V peccator e cuique certuml est quod Publicanus erat , sed tamen quo I niam Useum υ,ruperavit Phariseum , abiiti omnibus amissis. : Verum quidem est , calumniam esse reliquis detractionum speciebus deteriorem ; haec enim peccatum ideo aggraVat, quod mendacium detractioni adjungit ; μa corde magis pravo & maligno oritur,l quam maledicentia ae detractio quae veri l ratem non laedit. Sed inter calumnias haec procul dubio deterior est, qme ad minuendam vel auferendam famam illorum qui in vinea Domini fideliter operantur adhibetur : dum scilicet quis falsis conficti C. ue criminibus Sacerdotes vel Religio senigrare conatur , & ita fructum, quem
apud Fideles pro Dei gloria consequi possent ; impedire tale peccatum aliquam similitudinem habet cum peccato Scrib rum & Pharisaeoram , qui multiplicibus calumniis famam & doctrinam Domitat.
suspectgsa reddere satagebant, quia prariv
406쪽
illorum operibus contraria erat. 9. Quandonam ob simplicem de atractionem , aut calumniam, tenetur quis ad restitutionem 3 Reis. De hac materia satis lusὶ tractatum fuit, dum septimum Decalogi Pret Ceptum explicuimus, Tract. 8. Cap. s. Illizigitur inveniri potest responsio huic quae stioni, & aliis hujusmodi quae hac occasione fieri possent.
CAPUT RDa Judicio Temeratris. CUM ut plurimum detractiones ex
judiciis aut suspicionibus temerariis oriantur , & non parva inter haec peccata reperiatur connexio ; idcirco saepius in Tractatu de Octavo Praecepto , de Iudiciis temerariis disserunt Theologi , quia vix potest haberi locus magis conveniens , dc aliunde haec materia non parum dissicilis est in praxi.
r. Quid est , propriἡ & stricta
loquendo , judicium temerarium Re . Est sinistra opinio contra prox, mum , concepta ex levibus indiciis quae non solent movere & convincere hominem Verὶ prudentem. Notandum est cum Th. in Angelico Doctore , quod iudicium rem ' rursum ea contra quod dicitur Eccles s. -
temerὶ quid loquaris. Quod quidem duplia
riter tammis,stur. uno modo, quamis allia
quis procedit circa id quod est sibi commissum
judicium absque de ea veritatis eognis,one a
rana id ruodi duitur1ob auo. Causam quam
407쪽
'De octav. Dec. Praecepi. CAP. V. 373;gnorabam diligentissime investigabam
tu modo , quando aliquis usurpat sibi dicium de occultis , de quibus solus Deus iudicare habet. Contris id quoὰ dicitur Cor. - . Nolite ante tempus judicare, quoadusque veniat Dominus qui illuminabi &c. - autem aliquid occultum , Mn soli- quoad nos , sed secundum seu, naturam , ac solam Dei cognitionem pertinens. Primo qui- Eem rogitatio cordis , secundum illud Jerem. I7. Pravum est cor hominis & inscrutabile, quis cognoscet illud λ Ego Dominus scrutans corda, & probans renes. Secunds co
ringens futurum , secundum illud L i. r. Annuntiate quae ventura sunt in futurum,& dicemus quia Dii estis vos. 2. Sunt-ne diversi gradus in sus. picionibus , vel judiciis temerariis Rese. Sic respondet divus Thomas: V s
- Mutem triplex gradus suspicionis. Primus q. quidem grudus est , ut homo ex levdus -- dies.s de bonitate aticujus dubitare incipiat eta hoc eis meniale V leve pereatum : per rinet enim ad tentationem humanam , sine qua ista vita non ducitur , ut habetur in
Glossis sever iliad I. ad Corinth. . Nolite
ante tempus judicare. Secundus gradus est, cum aliquis pro certo malitiam alterius ast
aliquo grami, ect peccatum mortale, ιn qua rum non ea sine contemptu proximi ε unde, Glossa ibidem stadis: Etsi ergo suspiciones vitare non possiimus, quia homines sumus, judicia tamen f id est definitivas firmasque
Sententias J continere debemus. Terrius δradus ea , cism alliquis iudex ex Iuspicione procedis ad aliquem condemnandum , ta- hoe disecte M i ustiriam pertinet ; μηδε σ
408쪽
3. Iudicium temerarium es L ne Peccatum mortale ex natura siua
ostendimus ex sancto Thc mo , quod est peccatum mortale , idque probatur ex Scriptura sacra , in quat sic legitur : Nolite iudicare , ut non iMic mini ' in quo enim judicio judicaveratis,. iudicabimim. Et in alio loco : Nolite iudi-c re , ta non judicabimini : notite condem-n re , s non condemnabimιni. Et in Epi-6. stola r. ad Corinth. cap. . Nol te AEnterempus iudicare , quoadusque meniat Domi- . D' illuminabit absconditia tenebrarum , o muni staAt consitia cordium. Unde dicere debemus , quod quando aliquis male judicat de proximo , ex levibus iΠ- , diciis, peccat mortaliter, si agatur de m teria gravi , & judicet cum sussicienti deliberatione; quia tunc graviter laeditur proximus. Ide6que sanctus Augustinus ait: In has rerum tenebris humanarum , hoe ea 'sannem μυς η m , etsi suspiciones m tare non possismus , quia homiues sumus , , iudicia tamen, id est definit in fir
sententias conranere debemus; nec ante tem
pus quidquam iudicare , donec veniat DO- minus, &c. Quasi. . Dubia, vel suspiciones temerariae, sunt-ne peccata mortalia λNotandum est, haec dubia , seu staspiciones temerarias, ex duobus diversis fontibus ortum sumere , aliquoties enim ex aliquo intellectus errore prodeunt, qui error nobis suadet , rationes illas dubirandi aut suspicandi, quod talis homo sit improbus, aut tale crimen perpetraVerit, . osse vere sussicientes. Aliquando vero dubimae st iciones oriuntiu ex gravo affectu:
409쪽
Fem habemus erga talem hominem, aut ex invidia, aut omo quo illum prosequimur : unde facile omnes illius actiones iii malam interpretamur partem , etiam sine fundamento legitimo & rationabili.
His positis, videtur, quod, juxta sancti - Augustini & sancti Thomae doctrinam,
dum suspicio ex errore intellectus provenit, solummodo venialiter peccatur : Ignoscatur nobis , inquit sanctus Augustinus,
quod de occultis hominum aliquando , imo indue non vera sentimus. me enim ad humanam tentationem pertinere arbitror , sine qua duia ista non potest urta , itri ut Apo- Eolus diseret: Tentatio vos non apprehendat nisi humana. 2uid enim tam humanum,
quum non posse inspicere eor humanum , ta deo non ejus latebras perscrutari , sed plerumfue aliud quam id quod ibi agitur suspicari. Et in hoc sensu, .ut supra diximus ex divo Thoma, quando homo ex levibus, indiciis de bonitate alicujus dubitare incipit , hoc est veniale , & loe peccatum. Revera haec suspicionis species, quae potiuSex debilitate & errore intellectus quam ex malignitate aut pravo erga aliquem affectu oritur , non graVem injuriam proximo
irrogat, eo magis quod haec qualiscumque suspicio , verum Iupponit timorem , ne malum quod creditur falsum sit, & ne in hoc aliquis error facile labrepat. Quod si suspicio oriatur ex depravato principio , superbiae , odii , aut invidiae'. tunc si sine ullo rationabili fundamento sit, ita ut si odium aut invidia nos aliqua
modo non excaecarent , facile videremugialem suspicionem esse injustam : praesumi
in ejusinodi casibus , hanc. si Pictor
410쪽
nem regulariter peccatum mortale invoti
vere , praesertim ii respiciat materiam valde gravem & proximo noxiam. Id innuerct voluit Angel1cus Doctor dum sic loquitur rSuspicio autem est quid imperfectum in genere iudici, , re ideo est imperfectus motin rideo non est mortale ex genere , qMamvis si fiat ex odio erit aliquando mortale.
Suast. s. Quomodo effugere possumuς suspiciones , & judicia temeraria contra Proximum Res . Unum ex praecipuis remediis est,. ut quis assilescat se ipsum judicare, & pro priae studeat emendationi. Debet etiam in dubio favorabiliter de operibus proximi judicare. Etenim ut ait sanctus Augustinus, quando Dominus noster Iesus Christus ita Evangelio dicit: Noli, iudicare , ut non iudicemini , &c. me loco n hil assu nobis praeip. existimo , nisi ut ea facta qua dubium est quo animo flant , in meliorem pia
tem interpretemur 3 de .llis enim temerarium est iudicare , maxime ut condemnemus. Temerarium iudicium plerumque nihil noceres , de quo temere iuncatur ς ei autem queremere iudieat . a temeritas necesse est Menoceat e maxime hi temere iudicant δε -- certis ,.facile reprehensint , 'us m .s
amant vituper re damnare , quam emese
re & corrigere , quod v/tium vel super bia est , vel inmidiae. Praeterea maximi interest assilescere di
fidere sibi ipsi , eti1m dum quis aliquid
percipit quod malam videtur, & tunc non apparent rationes ad excusandum. Et si quis aliqua polleat authoritate , & aliquomodo .teneatur subditos corrigere , uti debet magna cautela priusquani illos coiis