장음표시 사용
391쪽
De octo. Dec. Praecepi. CAP. III. 337
es habebis laudem ex ista. Dei enim minister est tibi in bonum. Si autem malum feceris, time: non enim e Musa gladiam porti t. De enim miniser est vindex in iram et , quι malum agit. Ideo necessitate μbdissestote , non solum propter iram sed etiam propter conscientiam. Ex quo loco probat divus Thomas, quod non licet condemnato se defendere, nec resistere executioni Sententiae latae: Aliquis damnatur ad mortem dupliciter, inquit Angelicus Doctor, uno modo iuste,sie non licet condemnato se defendere e lici-rum enim est yudis, eum resistentem impugnare. unde retinquitur, quod ex parte eivo sit bellum iniustum: unde indubitantur peccat. Alio modo condemnatur aliquis injuste, o tale iudicium simile es violentia latronum , secundum νEud Ee echιel. . a. Pri
.cipes ejus in medio illius quasi lupi rapientes praedam ad effundendum sanguinem, Et ideo sicut licet resistere' latronibus , is Acet resistere in tali eases malis Principibus, nisi forte propter secandalum vitandum, eum ex hoe aliqua gravis turbatio timeretur. Nota debet autem quis, nisi omnino manifestum sit, .Putare Iudicem condemnasse injustὸ& sine sufficientibus & legitimis probationibus. mast. 7. Reus potem ne se per sugama carcere liberare absque peccato Resp. Videtur quod secundum Sententiam Doctoris Angelici reus non peccat se a carcere liberando per fugam, cum enim
objectionem sibi proposuisset his verbis.
Praeterea sicut aliquis Sententiam mortis contra se latam subterfugit resi flendo, itis etiam fugiendo. Sed licitum esse videtur quia alia
392쪽
. qμὰ se a morte perfugam liberet, secundum illud Eecies s. Longe. esto ab homine potestatem habente Occidendi, & non suspicaberis ι ergo etiam ocitum ea reo resi ere. H,id. ad 1. Sic respondet divus Thomas : Dicendum quod nul N ita condemnatur , quoa Vse si i,nferat mortem , ρd quod νm mortem p natur. Et ideo non tenetur facere id unde mors sequatur quod est manere in loco unde
ducatur ad morum : tenetur men non re-
si re agenti qum patiatur quod iustum esseum para : sicut eriam A aliquis sit condem-
-tus , ut fame moriatur , non pecc- , si
cibum μι occulte ministratum fumat , guras non sumere esset se inum occidere. Ut autem haec rei fiaga licita sit, debet fieri sine ulla fractione portarum & muro
rum aut cancellorum carceris , quia tales
effractiones injuriae aliquam speciem inserunt Reipublicae , & a Legibus Civilibus prohibentur & severε etiam puniuntur rhερ 1. si De De bis , inquit Lex , qui carcere esseis effractoribus e serum , sumendumsunticium Divi stri & expilatori- dies restriUerunt. Videtur etiam, qudd licita non est iuga, dum quis ad carceres per aliquod tempus damnatus est, reumque teneri hanc poenam pati , & Sententiae Iudicis obedire. Suast. 8. Falsum testimonium est-ne grave peccatum, & obligat-ne semper ad restitutionem Resp. Gravitatem hujus criminis satis Prov. e. - indicat Scriptura , dum ait: Sex sunt qua
odit Dominus.... proferentem mendacia,
testem fasiacem, de cap. as. Dculum'gladius , Ssagittis acuta, homo qui loquitur eorum proseum sisum falseum reaimonium.
Et cap. 1ν. legitur. Testis fasMi mn eris
393쪽
De octaυ. Dec. Praecepi. CAp. III. 31'
Myunims , qui mendacia loquitur non estiet. Legimus etiam in Canone qui lancto Fabiano Papae tribuitur : Quicum- Canque scient pe1ο verit, quadragintin dies n que. 6. q. I pane re qua , re seriem sequentes annos paeniteat , ta nunquam 'μ sine poenitentia,ta nunquam in te momum reripiatur: Communsonem tamen post Me pereipiar. Denique sanctus Thomas gravitatem hujus criminis satis ostendit , dum ait et Frisiam s. Th. a. t. testimonium habet triplicem deformitatem. Q. R. Uno modo ex periurio , quia testes non aia
mittuntur nisi iurati , o ex hoc semper est
pereatum monale. Alio modo ex violatione
, tria i ta hoc modo est peccatum moniae in suo genere , sicut ει quabbet iniustitia. Et ide. in Praecepto Decalogi se, hae se
mae interdicitur fal=m testimonium eum diariaur Exodi ao. Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. Non enim contra aliquem facit, qui ab in una Deien
da impedit, sed selum qui ei suam iusti,
tollit. Tertio modo ex ipsa septistesteundum quod omne mendacium eis peccat m ,hex
hoe non haber falsum testimonium quod per sit peccatum mortale. Obligat autem falsium testimonium ad restitutionem damni illati proximo , sive in ejus honore, sive in vita , sive in bonis, ut patet ex his quae diximus Cap. s. 7. Praecedentis Tractatus.
394쪽
CAPUT IV. De Detrassione , ct Calumnia.
suas . I. Ur D est detra stio γDetractio , ex divo Thoma , est Dems no abena fama per occulerimerba. Haec definitio , quae satis evidens est , fusius explicabitur ex illis quae dicemus in toto capite. suasi. t.' Quot modis aliquis peccat, peccato detractionis Resp. Ex eodem Angelico Doctore: Aliquis ditatur detrahere , non quia dimia nuri de veritate, sed quia diminuis famam eius , quod quidem fit quandoque directe,
quandoque indicerite. Directe quidem quadrupticιter: uno modo quando staseum imponit alteri: secundo , quando peccatum adaugetsurs verbis et tertio quando occultum re velat : quaru quando ad quod est bonum , is malis intentione factum. orirecte a tem 3 vel negando bonum alterius , vel ma-briose reuerendo , vel minuendo.
Hi quatuor modi detrahendi explicantur in Catechismo Romano his verbis : Scie dum est non tantum adtamenta calumnia
ossendi hominum existimationem , se Uaugendis amplificandiaque eriminibMi ; γ siquid occultius M atiquo commi m sit, quo ubi resitum fuerit , grave o turpe sit ad
D m , eam rem qui . ubi , quando, quibus non necesse sit, pervulgarit , is obtrectator tam sessicus iure dieit r. Verum totius obtrectationis nulla capitiatior eu quam eoaeum, qui Catholisa Doctrina ejusque Pradicatoribus obtrectant, &c. ini
395쪽
De Octav. Dec. Praecepi. CAP. IV.
Qui maledicos & calumniatores libenter audiunt, quique non seldm illos non reprehendunt, sed etiam approbant, illisque facile credunt : non minus culpabiles videmur quam ipsi maledici , peccantque ut illi contra hoc Decalogi Praeceptum. Unde etiam sanctus Hieronymus & sanctiis
Bernardus asserunt , eos qui detractores auscultant aeque criminoses ess e ac detractores ipsos. Et revera vix aliqui detractores reperirentur, si nullus eos audire vellet. Qui variis artibus discordias inter alios Prov. e. c. seminant aut fovent, quique libenter falsis V. i'. relationibus , amicitiam proximorum turbant , ita ut exinde inimici tapius invicem fiant, valde contra hoc praeceptum peccant: hos detestatur Dominus, dicente
Salomone : Sex sunt qua odit Dominus, Prov. c. fvnmum detestatur anima eius. . . proferen- V.
rem mendacia, testem sellacem , ta eum quι feminae inter fratres aescordias. Et qui pramo corde machinatur malum , ta omni tempora luetia seminat : huic extempsi veniet perditio sua , re sub/ro conteretur , nec , sebit ultra medicinam. si . 3. Peccatum detractionis est-ne
Resp. Satis indicat Scriptura gravitatem hujus peccati. Dicitur enim EcclasiastesCap. Io. Si mordeat serpens in silentio ,
nihil eo minus habet qui occulte detrahit. Et Proverbiorum Cap. 1 . Abominatio hominum detractor. Ideoque sanctus Iacobus praecipiens Christianis ut fugerent detractionem , ait: Nolite detrahere alterutr m EpIst Iacob. fratres et qui detrahit fratri , aut qu, iud/- c. 4.
396쪽
Alexandro Papae tribuitur. Summa niquitin est, fratres detrahere ta accusare sunde scriptum eH: omnλ qui detrahit fratri suo homicida est , ta omnis homicida
non habet partem in regno Des. Et salictus Chrysostomus ait : Eliminemus omnem exoxe nostro detractionem , Icιentes quod etsic Aerem comedamus , nuda nobis aspera vitae huius utilitas proderit , nsi detractioneia neumus. Hanc materiam clare explicat sanetus Tliornas , dum ait: Peccata verborum maxime fiunt ex intentione diceniis iudicanda. Detractio autem secundum suam rationem ord natur ad denserandam jamam aticujus. et de iste, per se loquendo, dere Iit qui ad koe de aliquo loquitur , eo Absente, ut ejus famam denigret. Auferre aurem alicui famam, valde grave es , quIa mper res rem poriales videtur fama esse pretiosior, per cujus desectum impeditur homo a multis bene
agendis ; propter quod dicitur Eccles Curam habe de bono nomine , laoc enim magis permanebit tibi, quam mille thesauri magni pretiosi : S ideo det, actio per se loquendo eis peccatum morarie. Con-t M t tumen quandoque quod aliquis dicie aliqua per qωa H minuitur Fama alicuius, nou hoe intendens , sed aliquid aliud. Ηοo autem non ea detriahere per se ει formaliteμ loquendo : sed solism materialiter, cs quissiper accidens. Et si qu dem verba , per qua
fama alienus Zminuitur , pro erat aliquis propter Aliquod bonum necessanum , debιris circuumnuis obse υatis , non ess peccatum , nec poteH drci detractro. Ss autem proferat ex anims Durnrre , vel propter causam 51uam non necessuri m , non est peccamm
397쪽
De octas. Dec. Praecepi. CAP. IV.
mortale , nisi forte verbum quod dicitur, sis adeo grave, quod notabiliter famam alicuius laedai ; N pracipue in his qua pertinent ad honestatem vita et quia hoc ex ipso genere
merborum habet rationem peccara mortulis.
Et tenetur aliquis ad restitutionem famae, Acut A restitutionem cujusibet rei subtracta. In hac Angelici Doctoris doctrina , videmus 1R. Detractionem esse peccatum mortale ex natura sua. Σ', Peccatum illud poste fieri veniale si absque deliberatione gommittatur , & famam proximi notabiliter non offendat. f. Aliquoties non peccari etiam si malum dicatur de proximor veluti si cum prudentia vere Christiana fiat , & cum bona intentione ; dum sicilicet aliquid manifestatur Superiori, ut inferiorem corrigere & emendare possit: aut etiam aliquis apud Iudicem accusetur cum debitis circumstantiis. Demum videmus etiam apud sanctum Thomam, illum qui famam proximi abstulit aut minuit aliqua detractione , teneri illam omni meliori
Et st. . Quomodo cognosci potest 'in praxi , utrum detractio siemortalis vel v nialis & peccatur- ne semper , dum ma- Ium de proximo dicitur λResp. Haec certe quaestio dissicith in praxi res bivi potest '; unde nihil melius re Pbnderi potest , quam id quod habetur apud celebremUniversitatis Parisiensis Cancellarium Ger nem , qui de hac materia
dilucide egit his verbis : EUaritur an male Gerson torri Iesus de ali/s in eorum absentia . sit sem-
rer peccatum ..., Pro responsone B era m breVium Mquod Emo moralis is eris accipit , vel vim utilium quae resum , vel laudem, ta peccatum ex se is stionum rus O ii l iones. q. I,
398쪽
circisnstantiis , m specialiter ex cirrun 3-ria finis. Inquirendum s igitur ad quem finem dieitur malum de absentibus t I o currunt sex fines gener os : quandoque horsi ad instructionem praesentium , es id audientium , ut caveant sm θα facere : qua doque se ad praesentium cautelam , ne Adiacet ex ignorantia dec/piantur per mulam aliorum secietatem, quos praeseumunt bonos. quandoque etiam fit ad utilitatem absentium , ut videlicet praesentes ris reserant pro ipserum eorrectione 9 emendatione : quandoque si ex quadam compassione amicabili, ut hibicet sie 'sium audientes , referens promocet ad orandum snstantius pro aliorum peccatis , Et eorum conversione: quandoque
etiam fit ex seia curasitate ,- fuera loquacitate , ta quadam tibidine loquendi de
aliis : quandoque etiam fe ex odio , vel inmidia , ae prs diminutione fuma aliena, ta ex animi indignatione. Sit ergo prima conclusio. Pr mis quatuor
meritor um , referre mala absentium : δε--odo tamen non intendatur princi miter
alius finis , quain Hiquis praenotator m 'Μα- tuor : fue si non miseatur alia intentio femmentatis , sue sibi ipsi mentiens : atque dum bene provideatur 9 sint falsi qua Acuntur, aut in malo ulto quam /n se sunt, per referentem ampliata , Aut forsan sinistre imterpretata 3 ac etiam quod non plus noceatralis locutio absentibus , ta eorum fumae, quam prosit praesentibus es eorum ad μα--σni. Equonrum pro parvo bono consequendo, non est magnum maiam commitsendum. Secunda Conclusio. Male loqui de absen-
399쪽
De Octav. Dec. Praecept.CAP. IV. 36,
citari , Os tibidini loquendi de aliis , quies quintus modus, seu finis inter praedictos retiamsi sis pro uela deductione temporis, Squasi pro fiatis , ut sic tempus fine radis
rranseat : vis aut nunquam excusatur a
peccato , ta septui rerinsit is mortale pe
Tale enim me um non selum otiosum do uo iuxta terribilem merituris comminatione sumus reddituri rationem 2 sed S communiter est perniciosum , multip6cιter no-cisum : nam habemus ex triti verbo oee sionem ρο rationem magna damnificationis alio m in sua fama. Et, per hoe cadunt,pissime tam loquentes , quam aurientes, mel in .ndignari nem condiri eos de qui xivit obiscurro , vel in falsam testificationem propriam tam eo is , quam oris , dum via
deticet cogitatio interior pensans coram seposita aliena maia , γ μνα propria quandoque similia aut maiora palpans , tumet ta,nflatur dicendo: Gratias ribs ago Domine Deus , quod non sem triti μή is iste, aestruo raneri mala referuntur ara sic missκ
cadit in foveam quam fecit, ta eum iEoaevangetico Phariseo false iusto , sit peccatorquem ipse iudicat , s non deterior, ei tamen propter sisam superbiam Emilis et quia etiam
reccator ut alius , etsi alio modo. Et hoe Phan Dum vitium tam .n loquendo , quam in auHendo rancipitur fa
cisi me , se fit saltem Uectu , etiamsi κα-
ῶο mideatur iudieare aurer , ρο id ore in nfessi aret minime attente. Vis denique se matur mensum, quin miseeatur mendaciam
cs na iam augmentetur, cs ad panem ρ- per trahatur deteriorem , es pene in nulti setur , waruviecur, ut Au iat seu ea
400쪽
modum peccans peccatum, quasi unum aussi sex peccarum non seu ciat in perniciem ipsius obloquent s. Conclusio tertia. Loqui malum de alio ad finem sextum, scilicet directe ex odio γinvidia , semper est peccatum : quando notabiliter laeditur per hoc aliena fama , Udum loquens hoc advenit in sua conscientia, aut advenere posset , est gravius peccatum
Et ita videmus , quod, juxta memetri Gersonis,& doctrinam sancti Thomae qua stione praecedenti relatam , non semper peecatur cdm malum aliquod de proximo dicitur : si enim cum prudentia vere Christiana fiat , & ob aliquam rationem legi- timam , veluti propter utilitatem illius. de quo loquimur, vel alterius , & sine ulla prava intentione , tunc non peccatur. Videmus 1'. quod etiam si peccatum d traselonis sit mortale ex natura sua, potest
tamen esse tantummodo veniale , ratione
levitatis m teriae, & levis praejudicii quod talis sermo asserre proximo potest : audetiam ratione indeliberationis seu inad-Vertentiae , veluti si dicatur aliquid quod
non putatur nociVum proΣ1mo , licet re vera illi. noceat.
mast. Peccat- ne qui uni vel duobus. vitium seu desectum proximi manifestat Resp. Videtur Angelicus Doctor huici quaestioni respondere , dum sic loquitur:
s Th. x, L. Si uni sob aliquis de absente malum dieae. q. 7 . at I. corrumpit famam eius , non in reis , sed in parte. Unde concludi potest, quod tapiug . Verum damnum causatur proximo illa detractione facta solummodo coram und vet