장음표시 사용
381쪽
Ds octa . Dec. Praece . CAP. II. 3 7
quippe intellaritum , ρο-herba sunt,
sphetis attestante , qui ait: Omnis caro c. 6 3 fenum. Sed ante omnes herbas arescere scimpus dieitur, quia iustis, re bono suo permanentibus , a mirictate assumpta rectitudinis hypocrituriam vita siceatur. Aresunt herba etiam retiqua , quia iustorum operia eum earnis mita deficiunt. Sed herbarum aridiatatem scirpus p ruenis , p. pri quam de carne hypocrita transeat, ea, qua in se osten derat minutum facta , derelinquit.
De quibus etiam bene per Ga istam Psal. dieitur : Fiant sicut senum aedificiorum, quod priusquam evellatur exaruit. Fenum quine aedificii in alto nascitur, sed nequas Am pingui sedice solidatur : quia pocrita summa quidem agere eernitur , sed
non .n eis ex cordis puritate robo tur. Et od
nimirum fenum m non evulsum ritius arefcite Pia videlicet hypoeri , I in praesentia ue mira subsistit, iam sanctitans operis quasi mirictatis neciem amistic mia enim sine antentione recta cogitationis bona suduis agere, hac amittens , indicat se sine radue ruisse. . Sed Baldath ,scut praediaimus , cui simpum comparet istico aperit, eum sub ungit et sic viae omnium, qui obliviscuntur Deum,
Se spes hypocritae peribit. Quid enim in Onctis suis operibus spocrita sperat , nisi
honoris reverentiam , gloriam larassis , o metioribus metui , Sanctus ab omnibus vo rari Z Sed permanere seres spocrita non valet , quia Memitarem non quarens . fugis quod renet. Nequaquam quippe mentis eius intentia,
in ista gloria figitur , qua sine e p6s eiura sed cum transitoriis savoribui inhiat, perdix,
382쪽
percipiendo quod laborat: verit te attes ante . qua ait: Amen dico vobis , quia recepererunt mercedem suam.
Quibus itaque fruenta similes , nisiθ--
eundis , re neglisis mitibus exi fiant f qua per ubertatem fructum proferunt, sed nequaquam per Audium a ter sublevantiar. -d' pingues palmites germinant , errantes bestiae conculcant, o quo hoc uberius aspicium, proiectum in infimis , a id us consumunt: quia nimirum hypocritarum operis , dum clara monfisantur, qu si pinguia prodeunt: sed dum humanas laudes appetunt, quU.n terra deserantiar. Etua huius mundi beis, mallani scilicet spiritus, comedunt, quia hac Ad usum peMitionis inflectunt, trinioque Am . dentius rapiunt quanto magna clani inmiscum.
383쪽
De Octavies. Praecepi. CAp. III. C A P Π T II I. De obligationibus testium ct ac fatorum e ac de falso testimonio. DE obligationibus Iudicum & Advocatorum , atque etiam Grassariorum seu Exceptorum & Notariorum, locuti stimus; Tractatus immediatὸ pra Cedentis : Conveniens etiam videtur ut drobligationibus testium tractemus, sumpta occasione octavi praxepti, quod certe testes sigillatim respicit , dum expresse falsem, testimonium prohibet. I. Tenemur-ne testimonium sesere , dum interrogamur
Ress. Eam sibi proponit quaestionem Angelicus Doctor , cui sic respondet : Si re- s, Th. 2. αἰ iritur testimonis m --us subditi aD o- q. 7Ο. a. Hritate Superioris, cui in his ad iusti iam φpertinent obedire tenetur , 'non est dubia in quin teneatur testimoniam ferre in his da quibus secundum oMinem iωris resimonium ab eo exiritur , piria in manifes . ,, re in his de quibuν infamia praeest. Si autem exigitur ab eo restimonium an alias, puta inioccultis , ta de aruibus infamia non praecessit , non renetur ad testo naeum. Si vero M 'irritur eius te/momum, non authoritate Superioris μὰ obedire tenetur, tune isti tuendum est: quia si testimonium requirritur ad liberandum hominem, mel ab injusta mo re , θω pornu quacumque , mel a Dpα -- famia , vel Mν aliquo damno , mucusemq
384쪽
Etsi ejus testimonium non requ/ratur, renetur facere quod in se est , ut veritatem denuntiat alicui , qui ad hoc possit prodesse. Dicitur enim in Psal. γr. Eripite pauperem , & egenum de manu peccatoris libe rate. Et Proverb. 1 . Erue eos qui ducum tur ad mortem: Et Rom. V. dicitur: Digni sunt morte non soldm qui faciunt, sed etiam qui consentiunt facientibus. dicit GAssa : Consentire est tacere , cum possit redarguere. Super his vero qua pertianent ad conde ationem aticuius , non t
netur aliquis ferre testimoniam , nisi eum a Superiore compellitur secundum ord,nem Duris : quia se circa hoc meritas occultetur, nulli ex hoc speriale damnum nascitur. Vetsi immineat periculum accusatori , non est curandum , quia ipse in hoc periculumst onte se ingessit. Ain autem ratio est de rest, cui periculum imminet eo nolente. Ex hac Angelici Doctoris doctrina concludere possumus i*, regulariter obligarinos testificari id quoὸ scimus , dum juxta Iustitiae legitimas formulas , a Iudice qui
legitimam in nos habet authoritatem MIurisdictionem interrogamur. χ', Quod etiam si ille qui nos ad testificandum impellit , nullam in nos potestatem habeat, & quamvis etiam testimonium nostrum non requiratur, tenemur tamen testisicari, dum id necessarium esse perspicimus ad removendam & impediendam injustitiam notabiliter proximo noci Uam. 2. Dantur- ne aliqui casus , in quibus quis non teneatur ferre testimonium , quamvis id legitimus exigat Superior Aest. 1'. Filius non tenetur testificati
385쪽
De Octav. Dec. Praecepi. CAP. III.
Contra Patrem ; nam, ut ait Glossa, Filii scontra Patrem non compestitur ; neque Pater contra Filium , neque Frater contra Fratrem , neque uxor contra maritum .
nisi in quibusdam casibus extraordinariis &privilegiatis: & in hac materia obtemperandum est legibus & consuetudinibus uniuscujusqite regionis. 29, Conuat , ut ait Angelicus Doctor, quod de illas qua homini sunt eommissa insecreto per Confessionem , nullo modo debet resimonium ferre : quia huiusmodi non serit, ut homo , sed tanquam Dei minister ,
majus est vinculum Sacramenti , quolibet hominis praecepto. Circa ea vero quae aliter homini sub secreto committuntur, distinguem dum est: quandoque enim sunt talia, qua statim eum ad notitiam hominis venerint, homo ea manifestare tenetur , puta si pertinent aaeorruptionem multitudinis spiritualem , vel corporalem , vel in grave damnum abcujus
persona , vel si quia es hujusmodi quoae quis
propalare tenetur , vel testificando , vel δε- nuntiando. Et contris hoc destrum sitigar,
non potest per secreti commissum , quia in hoc frangeret fidem quam alteri debes: qu-doque vero Iunt talia, quae . quis prodere non tenetur , unde pote 2 obligari ex hoc quod i sub secreto committuntur , tunc nulti
modo tenemr ea prodere, etiam ex praecepto
Superioris, quia servare fidem , es de jure naturali : nihil autem potest praecipi homini ronto id quod est de jur/ naturali. Haec est Angelici Doctoris doctrina, quam valde interest probὸ intelligere in praxi. Et ita paucis verbis explicare conVenit,qubd quando aliquid scitur sub secreto naturali inter amicum & amicum, inter aegr
386쪽
tum & medicum, partem litigantem & Advocatum , vel Procuratorem, & hujusmodi : ex tunc contrahitur obligatio nota revelandi in praejudicium illius, qui com-rrisit secretum; suum , modo non agatur de re injusta , quae concernat' publicam Vel privatam' personam . inare si quis nobis revelavit intentionem quam habet comburendi domum, vel committendi homi-eidium , vel furtum , ex tunc tenemur re--
velare hoc secretum , nisi forth alhid modium nobis suppeteret, ad impediendum haec damna, & a sortiori tenemur in judicio interrogati, & requisiti revelare. Si autem dicta crimina suerint jam executioni mandata', & sint solummodo punienda, in persona illius qui ea commisit , tunc videtur quod ille qui novit verum subsecreto naturali, noli tenetur revelare. Idem
dicendum, si secretum respiciat rem iactam, vel faciendam, quae non asserat damnum injustum proximo. 3. Sed si Iudex nos compellat ad respondendum , & ad testandum veritatem , quam soluiri novimus sub secreto naturali, quodnam erit effugium in illo casu 3 Resp. In his angustiis recurrentes adorationem, obtinendi gratia a Deo lumen, & auxilium necessarium , ut nihil contra conscientiam agamus :i oportet primo uti omnibus mediis , quae Christiana prudentia suggerere poterit , ut non revelemuli hoc secretum ι v. g. declinare a Iurisdictione illius Iudicis , ad alium appellare: respondere , quod illud quod scimus , subsecreto scimus, & quod per consequens
non tenemur responcere: abesse per es
387쪽
De octam. Dec. Praecepi. CAP. III. 31
quod rempus , ita ut facilδ inveniri non possimus & cogi ad respondendum. Demum recuseph ferre testimonium in tali causa, si ex una parte timendum sit, ne id quod secreto scimus magnum praejudicium proximo afferat, & aliunde sperare possimus , nobis non valde sore nocivam talam recusationera. Quod si haec & alia hujusmodi media non prosint , & quis non possit, vel non audeat non respondere Iudici interroganti, tunc dicenda est veritas , eo modo quo cognoscitur , & non licet uti amphibolo giis, aut restrictionibus mentalibus , quae non excusant a peccato mendacii ut supra explicavimus : & eo magis , quo Iudex semper obligat sub juramento ad dicen dum veritatem, & sic non solum quis reus
esset mendacii, sed etiam pessurii, si quid
diceret contrarium menti suae; quia nunquam licet mentiri , & multo miniIs com mittete perjurium. Et aliunde certum est ut ait sanistus Isidorus relatus in Canone: quod quacumque arre verborram s iuret, s. Isidorus Deus tamen eonfitentia tectis est , itin ii. Σ. sent. c. hoc accipit. sicut ille Gi is tur intellis tris Can Gaium vociter autem reurpe: g De ρ' P q. sm eis in manum assumis, o proximum Auevit. Vide quae diximus Tomo 6. Tractatu 3. de secundo Praecepto Decalogi. Cap. 2. . Accusatus aliquo crimine, tenetur-ne dicere verum , cum interrogatur
Re'. Tenetur , ut expressε asserit C techismus Concilii Tridentini his verbis di e reis a tem ρο sentibus : muli eos Dem Catech. Con verum eo reri, Aum ex itidisti firmula in-
388쪽
dicatio quaedam , illa Confessis laudis gloria Dei , ex ipsius Iosue sententia , qui
Achan ad meri confessionem adhortatus -- quis et Fili mi , da gloriam Domino Deo Israel. Cujus rationem affert sanctus Th i. mas dum ait : micumque facit constri δε- ι, ritum iustitia , mortaliter peccat, sicut supra dictum est et pertinet autem ad debitum iustina , quod αἱ quis obediat suo Superiori in his ad quae ius Praelationis se extendit: Judex autem ut supra dictum est , Superior
est respectu eius qui sedicatur : ta ideo , si
confiteri nolueris veritatem , quam dicere tenem vel si eam mendaciter nega erit, momi liter peccat. Si mera Judex hoc exquirat, qMod non potest secundi- ordinem iuris, non tenemr es aecusatus respondere , potest, vel per appestationem, vel aliter licite subis
refugere , mendarium tamen dicere non licet.
Et ita in serre possumus , ex Anselici Doctoris doctrina, hominem accusatum teneri respondere, Veritatemque proserre, dum juxta Iuris Formulas a legitimo I dice interrogatur: & peccare mortaliter si
Σ'. Posse accusatum recusare & vitare responsionem licito modo, dum vel contra Iuris Formulas interrogatur, vel a Iudice non legitimo. Demum qnod si respondeat accus tus in quocumque casu, nunquam potest mentiri , aut aequivocationibus seu restricti nibus mentalibus uti ; quia revera mendacia sunt, ut superius dictum fuit , & per-juria, dum in testimoniis aut responsioviabus judicialibus adhibentur a cum juramen tum semper in eis inter Veniat. .
389쪽
De ostis. Dest praeceps. CAP. III. 33s
Poteaene , vel est ne semperlicitum appellare a Sententia Iudicis s balterni Reis. Cum appetationis remedium non Innoe III. se ad defensionem iniquitatis , sed in P - in Coneil. tum inσοcentia institutum , ut ait Sumta gener. LALerqmus Pontifex Innocentius III. in Concilio Lateranensi ; dicendum est , non semperlicitum esse appellare , sed selem propter gravamen Prioris Iudicis apud quem causa agitur; &, ut c muniter dicitur, si sis gravatus appella. Et, ut ait divus Be nardus : Iniqua omnis appellario , ad s. Bern A 3ἰqMam 1ustitia invia non coegit. Appellare, De considi g, non ut graves: sed si graveris , licet. -- μ' peliandum a Sententia , ante Senuntiam, improbe omnino , nisi ob manifestum g --men , praesemitur appetiatio. Qua igitur non gravara appellat, o uet , quia aut grae re niendis, aetat stemus red/mere. Non est autem seu gium appetiatio . sed refugium.
uuantos novimus spetiasse pulsatos , quo .nterim liceret, quod nunquam liset 8 Non- multis etiam quoad vixerum, Iicuisse appetalationis fusagio nefaria , scimus. Divus Thomas in eodem sensit loquitur de appellationibus , ait enim : Dupisci de s Th. h. et, usa contingit Aiquem Appellare. uno qui- ', 6'. R. 3.dem modo eonfidentia lupa causa , quia videtices injucte a rudise gravatur. fletiacitum est aneliare: hoc enim est prudenter evadere. unde a. q. s. E citur omnis oppre Fus Mere Sacerdotum si volueris , anelget j.disium , ta a nullo prohibeatur. Atio mori ab is appetiae causa asserenda morae, ne contra eum iusta Sententia proferntur. Et
hoc est ealumniose se defendere o quod es issicitum , sicut dictum ea i facit enim i
390쪽
lunam ει iudici , cuius incium impedis; adversario δειο , cuius luctivam , quantum potest perturbat , o ideo sicut dicitura. G. c. omnimodo puniendus est Peuius appetiario initiRa pronunciam .
Notandum h1c diligenter, quod si quis injuste appellando vincit causam injustam, . vel quia adversarius non potuit sussicere expensis , vel se defendere coram Iudice
superiore , vel quia hic Iudex injusia illi
favit , restituere tenἄur omnia damna illata adversario quocumque modo. Secundo licet non ob1hante injusta nostra ap-
' pellatione juste perdidimus cautam , vel noster adversarius nobiscum composuit metu expensarum , quas facere debebadi, semper verum est dicere, noς illi injustum damnum intulisse , ac proinde teneri ad illud res arciendum secundum aequitatem. Tertio si appellavimus. sine ji ista causa, selum causa afferendae morae, Vel inquietaradi adversarium. Ita omnibuI illis casibus semper renemur ad resarciendum damnum. Idem dicendum de Advocato , Maliis , qui Consilium dederunt ad 'injusthappellandum. R U. 6. Rei tenentur- ne obedire Iudici , & subire poenam, sibi per Sententiam tuositam 3Ies. Haec quaestio videtur definita ab e. Apostolo, dum ait: omnis anima potesta- risus jublimioribus subdita Ist. Non est enim . poterias nisi a Deo : qua autem sunt, a Deo ordinata sunt. Itaque qui resime potessitati Des ordinationi resistit. Qua autem resistunt, ipsi Abi damnationem acquirunt: nam Principes non sunt timori boni operas , sed mali. Vis enim nen timere potestatem Z bonum fac