Scipionis Gentilis ... De coniurationibus libri duo. Ad Christianiss. Henricum 4. Francorum regem. Cum indice locupletissimo

41쪽

in Hiitebrandum Papam, Henrici imperatoris inimicum od autem Senatores pars corporis Principis appellantur,verum est, si Principem n ut caputIReipubl.sed ut Rempublicam iptam siue personam, quar elui loco est, accipias, quo sens C. Caesar,qui primus Rempublic occupauit armimmutauit, aliquando di iste fertur , Nihil esto amplius Rempublicam,vmbram modo corporis

non corpus eue, quod & veru est, cum unius ma inductio alteram perima praesertim cum assi

eo sunt contrariae,ut istae duae popularis,inquarii status, & regius. a de re praeclare in cotroue sta Ducum Florentia: &Ferrariae disputat in quodam suo responso Tiber. Decianus. Alio adspectu vel blandiendi caussa ipsi se Principes Senatus, partem dpellant,cum in eo se ordine numerant. vi Iuli nus in laus senatorum. Ode dignit quod ibi sic explicant Graeci Iurisconsulti: καλωsω- βα

αἰε em . nam si consules sivit,etiam Senatores sint necesse est. Quid ni'cum & ciues sint, & appello tur:vx Panegyrico Plinii. Quare M illa appellati ne Patres constripti, Caesarem quoque comprehendi verius estriaeque aliter Hortalus ille locutus esset praesente Tiberio. tametsi honoris caussa& ut princeps ac caput Senatus indicetur,una expressum nomen Caesaris reperiam, & interdum quidem post Patresconscriptos. Vetus Iuvenalis

42쪽

tistis

igis

PHrpresin satyram Iii i. Crispus,inquit. muniaci ps Visellensis tirocinita suo in Senatu ita coepit, P. C. &cii Caesar: propter quod simul oratione plenistinae a Tiberio collaudatus,pluriinas spon-xe caussas apud C.V. egit pro quare in Basili a Ii vi eius statua posita est. ubi eruditiss. Pithoeus re- reponi simulatione nisi malimus,simulata cis ratione. Ita est, dissimulauit suo more offensam Tiberius, quod secundo loco nominatus esset, quamuis forte nec absurdum id, nec inlisitatum videatur,ut ex inscriptione Brixiensi, in cuius e

tremo est, Ex s. C. ET EX AUCTORITATE CAEsARI s. tametsi auctoritas praecedere solei non sequi. Plinius lib. iiii .epist. X i I. Caesarem deinde Caesare authore, Senatum

consuluit. Sed haec libertatis& ciuilitatis stinulachra sunt, usurpata olim Principibus,de quo dico lib. I. De Imperio Principis.

ILex. Acuiuslibe ostremoquino bis militat AP A ς ε Harmenopuli interpretatione,quae nobis etiam gregariu milite sacrosanctum

xantes accipimusὶ Si verba & contextus huius c5stitutionis ferrent. de eo acciperem, qui militem quemvis hosti prodit, quem perduellionis teneri leges Duodecim Tabularu voluerunt, teste Martiano,in L lex x Ii. D. ad L. Iul. maiest. Sed non ferunt,ut apparet. Ergo militantes Imperatori ca- amus cum Adcursio, circa latus eius. In contra

43쪽

, a DE CONIVRATI O' N. rium multi pugnant,& de omni paene magist maiori, licet in prouincia sit, haec verba intelligi , his praecipue argumentis, quantum perspicio. I. quia id in l. i. D. ad L. Iul maiest. expressum sit ibi, cuiusue opera dolo malo consilium initum rit, quo quis magistratus populi Rom. quiue imperium potestatemue habet, occidatur. II. Quia maxime aduersus securitatem Reipub. vel Prin cipis comittitur coniuratione in talem magistro tum,vel rei bellicae ducem. crgo maiestatis crimqerit d. l. i. 9. i. III. Quia si tantum eos qui Principi adsunt,contineri his verbis inteli gamus,absurda multa sequentur: veluti, quod prodens ciuitatem aliquam vel castrum imperii non tenea turmaiestatis ; quod absente Principe ne ipsius quidem consiliarii vel Senatores hac legst munitierunt. Quod no aliter, tuam si in aula versentur, in eos crimen hoc admittatur. Iul. Quod nimis hςc verba, Cuiuslibet qui nobis militat,hac ratio ne restringentur, cum tamen sint generalia, omnes ossiciales magistratiisque Pili; cipis coplectantur,omnem denique militiam Palatinam, siue cingulis donati sint, siue incincti, quales Honorarii dicuntur, de quibus sapra monuimus. V. Quibus & illud argumentum ad datur, quod Senatores eriam nec Constantino polis solum,sed etia Romae nominatim hac constitutio comprehendat': est autem perridiculum Brun6 Senatore praesertim abiente & Romano lylus securitatis publicae poni, quam in summo& praecipuo magistratu . cui totius forte et 'ub.cura delegata est, atq; incumbit. Sed me

haec de tententia mea non demouend. Omnino

44쪽

sed existimo , illi verba non de omnibus aulici quamuis in dignitate constitutis, & circa latu irrincipis versantibus,ut Adoirsus, Cynus, S lycetus sentire videntur. intelligenda esse 1, sed de custodibiis corporis, dc cohorte praetoxia, quaς proprie Caesari militare dicitur, ic cuius virtuti ac fidei vita salus Principis innititur,praesertini

eo tempore quo ea cubias agittat. 8c quando per culta aliquod metui possit, nam & Iuap.Constan tinoNiceae,ubi syn odus habebatur milites armatos excubasse nudatis gladiis an tu vestibula palatii tradit Eusebius devit eius lib. ii l. Praecipit cliaritaxe hi milites semper fueritum Imperatoribus t ornanis . hinc illa Caesaris vox lib. i. debet Gali decimamlegionem,cuisse inpexmaxime in dulsisset, in cohortis Praetoriae loco babiturum: hinc Alexandri, uno C sare minoris,cohors amiticorum,in quam fratrem Darii recepit omni veti s ae charitatis honoro seruato , ait Q. Curtius lib. vi. hinc apud Socratem lib. iii. Eccles histor c. xxi. Callistus quidam inc oratur, qui intexnecessiarios Ixiliani Imperatoris militabat. Hinc milites iidem a Nerone nouo Augustanoru n mine ornati apud Corn. Tacitum. Hinc Carolus Magnus. una cum filiis, optimatibus, & amicis etiam Satellitum & custodii corporis turbam inuit resolitus ad balneas ut simul cum eo lauarentur,test e Eglinariol: conueniepter liberalitati &ciuilitati veterum Impera o tum Romanorum. Mitto praemia & prae gatiuas eorum. Quae o-nania ungularem Impp. ersa talos milites praetorianos charitatem, atque fiduciam demonstrant.

45쪽

'x Co VRATro N. omnibus uno verbo respondeo,hanc legem no ita scriptam csse, ut omnia malos alis vel perduellionis capita complecteretur, aut si quae ad maii statis olim crimen perduellionisque pertinebant ea abrogaret: sed illis omnibus in suo vigore ma nentibus,de hac perduellionis potissimum specie cauisse,quq coniuratio dicitur & factio ii ita contra vitam principis, vel eorum, quorum salute incolumitas&salus Principis continetur. QEa in constitutione, si quis diligentius eam consideret, multa reperiet noua, vel diligentius, quam ante sancita, inprimis quod ad coinsiliarios & Senatores adtinet custodesque, ut dixi, corporis. Nan nec in Senatorem Romanum hoc crimen mai statis os: in admissum existimo ob solam cogit tionem consiliumve de caede eius; ut haec lex c uet ; sed ita si caedes secuta fuisset ob alium, quanti

Rom. Senatorem etiam secuta caede non hoc crimen maiestatis admittebatur, sed homicidii tantum. Seneca lib.v. cotrouers x. Non aῖes mecuna

Reipubl. laesae, si Atheniensem Senatorem occidero, sed caedis. illa vero distinctio, qua interpretes vulgo uti video,ut aliae fiat poenae coniurantis contra ipsam personam Principis,aliς contra personam constiariorum vel Senatorum, ineptissima mihi semper est visa; nam ba clex plane nihil distinguit,imo apertissime easdem omnibus irr sat poenas. Quare & siqui de nece Consiliarii co iurauit nonsbium capitis p na bonorumq; p blicatio, ut illi volunt, locum habebit, sed dc illae aliae poenae quae maxime in9. sequenti, sanctu tur aduersas filios, item memoriae post mortem rei damnatio.Fateor ob crimina maiestatis,quae non

46쪽

mnari. l. vlt. D. ad L. Iul. maiest. Sed nego in hac lege, quam interpretamur de ulla specie maiest iis, quae perduellio non sit, quicquam caueri. Ei iam illud concedo spectandum maxime esse non

tum animum delinquentis. quod illi dicunt, id

' est, virum priuato odio magistratum sit persecutus,an Principis odio in evinconiurauerit:sed et-ja iam an caedes eius aliquod praecipuum detrimen-ia, tum Principi attulerit. Hinc Agrippae regis illa r G tio valere debet, cui cum concionanti Iudaei ob- se streperent, clamantes non se aduersus Romanos.

a sed aduersus Florum,ob ea quae pertulissent,be . se luna gerere ; ad ea Rex, Sed opera vestra, inquit. v talia simi, qualia aduersus Romanos pugnatium. . Neque enim Caesari vectigal dedistis,& Antonio anas porticus incedistis, ut est apud FI Iosephuni, lib. t i. de Bello Iud. Et eadem plane ratione ac moderatione couentus Cordubensis apud Hir- M thirti lib. i. de Bello Alexandrino: Legiones de- , precatur. ne hostili aduentu Cordubam dirip

: renimam se cotraCassium sentire cum omnibus: ii contra Caesarem ne facere cogerentur,orare. L

gatus enim Caesaris Cassius erat, dc pro praetore exercitu ab eo obtinuerat. Hic igitur palum pro-i derit dicere,non se Principis odio,sed priuatis ii Irnicitiisellio ad facinus faciendu impulsum. Po- stremo quaeri potest,utrum ne aliquid hac in pa

te immutatum sit,uel aurea bulla Caroli i v. in x peratoris. vel constitutione extrauaganti, ut no-i minant Henrici vi i. Qui sint rebelles. De bullai Cirolina prius respondebo. est quidem in ea inni lium huius legis quod ad per uas attine totum

47쪽

34 D , C o u 1 v K A f 1 o M. immutatum . nihil enim illic de consiliariis , vel .

Senatoribus,nedum aliis scriptum est, sed de Ele- choribus tantum, non etiam principibus aliis: ve- in hoc nihil huic constitutioni derogat; suo C-- nitra instituto dc rei. de qua tum agebatur, adc5 imodarunt Carolus Imperiique ordines hanc logena . quemadmodu & Pontifices Romani eam ad suam personam suorumque inflexerunt, nec

propterea quisquam dixerit in illis solispersonis

committi crimen perduellionis: quodn dixeris, nec in Caesarem committi dixeris. Constitutio

autem illa Imp. Henrici ita definit, Omnes illos esse rebelles &infideles nostri imperii, inquit,qui

quomodocunque publice vel occulte contra n strum honorem & fidelitatem rebellionis opera faciunt, & contra nostri imperii securitatem alia quid machinantur: contra nos, seu ossiciales nocstros in iis quae ad commissiim eis ossicium pertinent,rebellaudo. Haec imperator. Quae tantum pertinent ad infidelitatis de rebellionis, siue contumaciae grauioris quaedam facta, non ad summum crimen perduellionis, vel coniurationis in

Principem consiliariosite eius.quod ex sanctione subiectae uidentissime apparet, in qua pinnam huiusinodi rebellibus pecuniaria duntaxat mutatam irrogat, & illam solemnem atq; usitatam,indignationis scilicet suae, quae ad capitis poenam ni hil pertinet,aliasque grauissimas quas perduellia bus haec Arcadii 5e Honorii constitutio iniungit.

Q 'dmitor, interpretes nostros non animad-- iuertisse, qui ineptisti me ex illa Henrici v II .constitutione hanc, si Diis placet, interpretandam

putant. .

48쪽

Hoc Vst,ut pluribus verbis in J. emancipationes, dicitur, de ineunda factione ac si ciCtate cogitauerit: nequc nuda vel unius cogistatio hic punitur,sed coniuratio, de participatio contiliorum, quomodo in hac ipsa re verbo est cogitandi usus Q. Curtius lib. v i .extremo: Qui ut praefectos regis circumstantes se vidit, Demetriit.& semetipsum id facinus cogitasse comisellus et Suetonius in Caesare: si qua cogitar

tur grauius aduersus se, aut dicerentur. Nunc

quod dixi, iterum dicendum cst neque enim

latis hoc Interpretes nostri animaduertere, Heu factionibus de coniurationibus tantu scriptam esse hanc constitutionena. neque igitur ad alias ecies temere extendendum esse,velati si quis solus cum nemine communicato consilio cogis tauerit tale facinus aut etiam pronunciauerit: inon erit, ut puto, huic legi locus. quod & A dreas bernia sensisse videtur in c.quae sint rcga-' lia, j. & bona amittentium, in visibus seudori

melius, qtiam Matthaeus de Afflictis, qui huid legi locum esse scribit etiamsi quis iurauerit vel icertoadfirmaucrit se Principi mortem v l intagiae damnum aliquod allaturii: stulta haec .ve ba,& u lenius accipias, misericordia digna, qua poena, tanta praesertim &tam multiplici. Augi stus quidem Cassium quemdam Patauinu, qui in conuiuio palam dixerat, sibi neque voluntatem neque animum confodiendi Augusti dees st,exilio tantum puniuit,ut refert Tranquillus: Pana poenam Thessalorum leges ob ciconiam

49쪽

Da Co NivRA et Iou. necatam irrogabant. sed sine loco: eademve ba, quae Cassius dixit, sed alio animo atqueeu rureperio prolata fuisse a Magno quodam.Su diae si bene memini Duce, qui aduersus rege

suum atque cognatum coniurationem fecerat,

cum enim et Rex veniam dedisset,sed ideciden, tamen quaereret, Tune me insidiis obtruncare voluisti' quid inquit ille, rogitas λ Nec an mus nec manus, nec gladius defuit, sed for- tuna : quae etiam te sola ab alto miserata seruauit, ut scribit Alb. Κrantalus lib. vi. Daniae c. xxx I x. Eum Rex, meo iudicio,tanquam si iterum coniurasset, punire debuisset. Non Praetermitta ex hoc verbo huius legis sumpsisse fratrem melo argumentum, quo probaret non posse in Iegatum regis de quo supra diximus, animaduer'ti: quia ius gentium, quo legati solo cessentur, i punit cogitata praesertim poena corporali, quod infra demonstrabo. illud ridiculum esset,admo nere,quod haec lex ait, De nece cosiliariorum cogitare,ad eam inferendam vel per te,vel per alios, pertinere. Sed in Principe est, quod hic obseruemus ; etiam de vita Principis inquirere praesertina per astrologos & mathematicos capitale esse Ii que hoc lum, sed etiade ea dubitare vel desperare, S crimine maiestatis habitum esse, si ea de Geratio indiciis esset aliquibus patefacta, veluti, D carmen in Principis mortem compositum,im' do filii Principis. ut apud Tacitum lib. ii I.Anna C. Lutorii Prisci mei rabile exemplum qui in carcere necatus Senat' iudicio, ob carme in mo

te Germanici publicatum, sed quod aegro Drusis composuerat, ut si is extinct us esset maiore prae nito

50쪽

lem inio vulgaretur. Ajerum nimis hoc, scio, dc malue gis a Tiberio quam a legibus videri possit: erum-am tamen & Alexander Magnus id ipsum pro niaxi sus sq: ino crimine maiestatis habuit,non ex ira vel ebrii se Gi , elate, sed tanqua recepto lute. Sic enim Q Cur- defici i lius lib.X. ait: Rex cognita ciuila,pronuciauit, ab truncar accusatoribus unum id maximum crimen esse ec api praeteritum, Desperatione salutis suae .nunquam sed si enim talia ausuros, qui ipsiam ex India sospite autiata sic optassent reuerti,aut credidissent reuersurii. Nu- anii , quam hoc ita Alexander in iudicio pronunciassetani si di caussa cognita, nisi lex Macedoniae fuistet, ini prato qua capur de hac specie maiestatis,ut alia plena se uatrea ueritatis ac prope immanitatis qάale erat illud dei possiti; occidendis parentibus & propinquis omnibus e-nadu ius, qui Regi insidias struxisset. quod caput sustuntur,p lit Alexander,eodem Curtio de Arriano testibus: si, quis hon item alia. ,admin Lex , Eadem enim seuerita te voluntatem aestri V A intelligo te Civilia, & Romana. Ciui-

esse η- lia ideo ouia ius rentium nun Ham Dianir vo-otes' in morare licishire,id maxime iuri gentiuna co um coier alios

insereb seu ris , qua esse si 'uniri iura voluerunt.