장음표시 사용
41쪽
in nullo essent ordine, nee Senatorio , nec Equestri. AD sertum Manutii vocat argutias Samuel Pitiscus, qui proinde adversius eumdem censuram exercens, id nec ullius antiqui Scriptoris testimonio probari, nec firmari ratione posse arbitratur. Iacobus autem Rae vardus lib. 3. eonjectaneor. cap. 7. postquam triplicem de Patriciis attulit in te pretationem , quod una nimirum omnes Romanos Cives ingenuos respiceret, altera eos dumtaxat nobiles, qui Pla-beji non erant, postrema denique, quae solis primariis Senatoribus esset accommodata , addit: Aliquando Cives ingenuos non Patres tantum , sed etiam Plebejor, satis consul Patricios appeliacos suis e. Utrique profecto id Plebis nomen sucum flacit, quod directe Patriciis opponeretur; sed discri inen profecto non animadverterunt, quod inter eum,
qui Piraejus est, & illum, qui de Plebe, dicitur, intercedit . Primum siquidem genus , alterum ordinem resipiciebat, Quare, quemadmodum Patricium , atque Plebeium simul esse sibi invicem adversabatur; ita nihil repugnabat, ut , Patricius, qui nec in Senatorio, nec in E questri erat ordine , de Plebe esset. Utrumque discrimen perspicue aperuit Petrus Servius in jumentio. feriis cap. I. icribens: Etenim animadvertendum diximus longe aliter esse
de Plebe, O Plebejiam . Nam hic esse dicitur , qui non es Parricius; ille, qui nec Senator , nec Dueι : Plebejus a genus spectat, de Plebe ad Ordinem . Et Vinnius in j. lex ιs Insiit. de jure nat. oec II. Hujusmodi fortunam passi sunt viri Patricii, postquam in Romana Republica census cuilibet ordini esteonstitutus; tum enim sive Patricius, sive Plebejus in eo censebatur ordine , cujus censent haberet ; ut propterea si Patricius Senatorium; in Senatu esset; si Equestrem inter
Equites numeraretur. Sin autem nec censium Senatorium,
nec Equestrem haberet, ad Plebem jiissu deveniret cenQ-rio ; ut docet Nicolaus Gruchius De Comit. Roman. lib. I. ς p. q. pag. II q. edit. Venet. Scribit enim: auod sero dixi
42쪽
e ussae censu ordinisve essent, eo pertinet, ut inlevigamus nihiloininus Patricior diviso uisse ster classes, pro ceu fu es gue; di quosdam in Senatorio, quosdam in Equesri Ordine, quosdam ω etiam inter pedites nihilominui fuisse. Quo magis magisque res ipsa illustretur, operae pretium me facturum puto , si hic peropportune de instituto , &auctoritate Censorum ea breviter delibem, quae susceptae tractationi lucem afferunt. Censendi institutum primum omnium Servium Tullium Regem, in Rempublicam intulisse nonnulli affirmant; quum is populum universum jurejurando adactum fortunarum siuarum aestimationem apud se profiteri jussit. Qua cognita eumdem in sex classes ¢um nonaginta tres centurias ita distribuit, ut in primam centuriam , qui maximo essent censu conjecerit, in reliquas deinceps, qui minore, servato census, & centuriarum gradu. Hinc factum est, ut Cives universi in siua quisque classe , Tribu , & Centuria . exhibito sacramento apud eum , cui jus censendi populi erat, sua nomina, uxorum , liberorum, libertorum, servorumque profiterentur;
praeterea aetatem omnium , regionem , quam incolerent , ac fortunarum suarum aestimationem referrent, ut docent Sigonius de antiq. jure Civi. Rom. lib. I. cap. Iq., Pan vinus de Civis. Roman. Id jus primum fuit Regibus , deinde Consulibus , & Dictatoribus, postremo proprio ad id Magistratui creato. Quum autem Consules, qui bellis praeerant , censere populum minime possent, qui jam per multos annos census non erat, neque differri amplius posset; novus hic magistratus anno ab Urbe condita CCCX. est invectus, Censoresque ab re sunt appellati, quorum Scribarministerium , custodiaeque, & tabularum cura, sermula:
demum censendi arbitrio subjicerentur; unde Livius lib.q. Mentio, inquit, illata ab Senatu es, rem operosam, ac minime constarem, suo proprio Magi'atu egere, cui Scribarum miniserium, cu diaeque, di tabularum cura, cui arbitrium mulae censendi iubjiceretur: Magistratum ipsum ο
43쪽
ipsum , quamvis re parvum , quo nihilominus plures Patri eii Magistratu in Republica fungerentur, Patres laeti
accepere , de quo Livius eodem loco . III. Subinde novus hic Magistratus eodem teste Livio tanto auctus est incremento, ut morum, disciplin
que Romanae apud ipsum Regimen, Senatus, Equitumque centuriae, decoris, dedecorisque discrimen sub ditione ejusdem essent; publicorum, privatorumque jus locorum,& vectigalia populi Romani ab ipsius Magistratus nutu penderent, & arbitrio . Ejus munus Cicero in lib. 3. de legibus ita explicat: Populi aevitates, soboles, familias,
pecuni que censento et Urbis templa , vias , aquaI, aeraria,
vectigalia tuentor, populique partes in Tribus distribunt orexin pecunias, aevitates, ordines partiuntor: Equitumque,
Peditumque prolem deseribunto : Caelibes esse prohibuno:
Morer populi regunto : Bini sunto: Censius propterea cui libet ordini accommodatus, ac constitutus , de quo Seneca declamat. lib. a. Senator/um , inquit, gradum censurascendere facit, eensus Romanum Equitem a plebe diser nil. Senatorius censius duplo major erat equestri. Is quam drigentorum millium H. S. summam implebat, plebejus hoc tenuior . Q vj autem nec Senatorium , nec Equestrem habebat censium , de Plebe erat, ut docet, Ostenditque a Petrus Servius in juvenilib. feriis eap. a. Si alicujus censum imminutum Censor inveniret , in alium reserebat Ordinem . Quemadmodum autem ab Censore Cives Ordinibus honoris caussa adscribebantur , ita & ab eodem igno miniae causis , & ob imminutum censium ex ordinibus pellebantur. Itaque ut Tribu largienda Plebeium, equo pumblico assignando Equitem Romanum , Senatu communicando Senatorem censores faciebant ; ita Tribu movendo Plebejum , equo adimendo Equitem, Senatu ejiciendo Se natorem , cum essent ceu morum Iudices , ac Magistri , notabant, ut docet Sigonius de antiq. jure Civi. Roman.
lib. 2. cap. 6. Id Censores agebant initio suae censerae, S
44쪽
quinto quoque anno creari iterum solebant. Unde Sen Dium ipsi legentes singulorum edebant nomina e si quos ejectos Senatu vellent; eorum nomina praeteribant, eaque praeteritione Senatu moti censebantur, non enim am-Plius eorum nomina in Senatorum albo erant descripta.
Equum Equitibus adimi, vendique jubebant: Plebejos
vero in Caeritum tabulas reserebant. Uti tradit indivination. Ciceronis Pedianus , ex eoque recitato loco Si-gonius; qui multa profert exempla , quibus reserta videtur Livii, & aliorum historia. IV. Nil mirum itaque, si Censores, quibus tam amplum Magistratus, omnesque ordines censendi jus erat, Patricios quoque in Equites, Peditesque, & in Plebem transferebant; Petrus Servius in Iuvenil. feriis cast. 3. pro be , diligenterque rem explicat, ejusque placet hic verba reddere: Complures Equites esse Patricios, illud primo amgumento es, quod Patriciorum non pauci eo pecuniarum non pervenerint, ut octingentorum millium H. S. summam explerent. I os in Senatum legere non licebat; In Esu
sirem igitur ordinem , si pecunia , O gratia apud censores
pollerent, censebantur. Hinc apud Livium lib. 39. scriptum legimus C. Claudium Neronem , eum , qui anno ab Urbe condita DXLVI. cum M. Livio Salinatore Consul fuit, inter Patricios natum, meruisse publicum equum quod citatus Servius eodem loco expendens plura tum Plebejorum , tum Patriciorum receniet exempla, qui ev cti fuerunt in ordinem Equestrem jussu cenQrio : Liquido constat, inquit, o Patricios, ct Plebe or equesris ordinis fuisse : Idipsum Pan vinus de Civit. Rom. luculenter explicavit , cujus verba hic lubet describere : Etsane Civis Romanus , quicunque esset, ut is, de tribus tuis Ordinibus unum haberet, Senatorium , nimirum Equestrem , aut de Plebe , necesse erat; itaut diciposset, Senator nou es , ergo Eques , aut de populo; neque Senator, neque Eques, suamvis Patriciuι , ergo de populo. ordo enim praeterea nullus
45쪽
superes; ita quoque de Plebejo genere, quod Patriciis γρο-
nebatur , dicendum: Si Civis Romanus Plebejus minus Baiaberet CD , de populo erat ; Si CDOο. haberet, equumque publicum obtinuisses , onnuloque uteretur, quamvis Pleb jus ; erat tamen Eque1 : Et si ex Equite in Senatum a Censoribus unus, Senator erat: Huic sententiae ultro subscribit Vir eruditissimus Uincentius Gravina in libro de ortu,st progressu juris Civilia, agens de Senatoribus . Id spectasse videtur , & Salvianus lib. s. de Providentia folio i9., ubi cum admiratione quadam de pristis Romanis scribit rNunquid illecebrae , ct cupiditatiι paruam putabant, quod
disenta aureis nummis marsupia non θώberent, eum Pa tricium hominem , quod ad decem inque argenti libras, d
pes esset, volui sient indignum Curia judicare Apposte
autem notavit Abbas Uer totus responsi rus Uiro Clarissimo , ac nobilissimo Stantiope, quaerenti utrum Patricius jure successionis Senatum adire posset; quod nulla habita fuit ratio in deligendo Senatore : num esset Patricii, &Senatoris filius , ut ita veluti jure sanguinis locus eidem in Senatu esset. Eam dissertationem inseruit historiae revolutionum Romae, vulgari editae sermone ; quam certe plurimum illustrasset, si aliqua verba de censu secisset in ejus as erit comprobationem ; census enim in caussa fuit, ut quis propriam , non Patris, nec sanguinis, neque familiae conditionem sequeretur. U. Variis itaque inter se modis suisse commista ex
notis censoriis tum genera, tum ordines Romanorum Civium, animadvertunt recitato paullo ante loco Pan vinus, & Petrus Servius in juven. feriis eap. 3. qui cum exa cte, probeque rem explicet, placet hic ejus verba descrimbere . Is, itaque inquit simul esse poterat. I. Senator , Eques , ct Hebetur , vel II. Senator , Eques , G Patriciur, zeIIII. Patricius, ct de Plebe, vel IV. Patrictar, ct Eguet, vel
46쪽
U. Patricias, ct Senator, vel VI. Plebejur , ct Senator , ἴφιVII. Plebejus, Equel, vel VIII. Plebejus , ct de Plebe . Etenim Gn. Pompejus, M. Cicero, M. EmIlius Partur, L. , C. Mariat, M. Bubulus, L. Calphurnius eum non sint a Patribus oriundi , Plebe sint, necesse es, Equestrem ordinem assequi pocuerunt , po tim , quo eri ρο- tuit , quam , quod revera fuerit. Alam in magna ausiquitatis caligine vel Lineeus excutiret; Sulpitio certum eseum fuisse Equesrii ordinii) ad amplissimam demum Senatoriam dignustem, Consulatur, aliorumque beπescio evehi ; ergo ui esse poterans
I. Senatores Iure Magis ratur, ne CensoriI. II. Equiter Censu Censorumque ben scio a III. Plebe' Luia non duxerunt originem a Patribus. C. Iuliur Caesar. 2LFabiur Maximus , M. Antonius , L. Sergius, P. Servilius Priscut , M. Cornehuι Malviginensir, P. , L. mla , aliique a ρatribus oriundi, non Eque modo , verum etiam Senaςorium ordinem adipisci ρο-ςuerunt , fuissent igitur II. Senatorea Magis aru , allirique. Equitet Pure census , Censorumgue
lectione. . Patricii Progenie a Patribus. Caeterum si horam aliquis, iis pecuniarum caritate, ignominia aliqua , vel alia , aut non Iectus in Seuatum , lectur quidem, in censu iamen praeteritus a Censoribus fuisset; quamvis esset Patricius a Senatorio xamen , Equesrique ordine exulabat. Ergo erat III. Patrietur Orιu.
47쪽
2uodsi ct patrimonio, ct gratia loeupletior apud Censores fuisset, dubio proeul meruisset equum publicum ; igitur
IV. Patricius Origine a Patribus. Censu, Censorumque lemo-
Iam vero S. Sulpitius, M. Emilius, C. Antonius, C. Iunius , P. Valerius Poplicola , C. Claudius Regillensis, e Patriciis orti, si Equestri ordine stra terito, neglectoque in
Senatum statim sese insinuassent Dissent procul dubio V. Patricii l Progenie Senatores t Cense, Magistratu , lectione.
At Brutus , Metellus , Rufus, Lisius Decula, caeterique Plebeji, si Consulatus, aliorumque gratia in Senatum imrebruessent, eertefuissent, ut revera eorum plerique fuerunt VI. Plebeji Quia non e patribus Oriund Senatores Magistratu. Idem si tenuiori fuissent censu, es octingentorum mi Dum II. S. summam , eorum statrimonium non explevisset; quadrigenta tamen multa pervenisset, publico δε-
UII. Plebeji l Eadem de eausa Equites t Censu,σ lectione Censerum.
Iuo si nee Equesrem quidem ordinem census tenuitate adepti sient, jaeebant procul dubio in Hebe. Ergo erant VIi I. Plebeji l suta a PP. non orti . De Plebe t Reifamiliaris inopia . VI. Hujusinodi Civium Romanorum constitutio, atque discrimen , s Joanni Bertrando nota suis et , non equidem lib. altero de antiquis Iurisconsiuitis de Servio Sulpitio loquens, Nicolaum Gruchium, caeterosque erroris arguisset, qui, ut supra indicavimus, Patricios inter Equites , Peditesque , & in Plebem fuisse cens tos proindiderunt . Neque admiratui fuisset a Pomponio Iuriscon -
48쪽
sulto Servium Sulpitium Patruium appellatum , quamvis idem esset ordinis Equestris. Ex eo si quidem allato dis crimine facile animadvertisset, Servium Sulpitium genere Patricium esse, ordine tamen equum publicum merui si se . Placet autem ejusdena Scriptoris opinio , qua Gruchii assertum , licet non ita felici conatu , reprehendit, exemplumque a Gruchio ex Livio petitum lib. I. retorquet; nimirum quum Livius Tarquinium Patriciae gentis virum propter paupertatem pedibus stipendia fecisse narret, illud quoque discrimen Civium Romanorum eo cassi inter cesssise , ut scilicet alii dicerentur, Patricii, alii Patriciae
gentis, qui ex notis censoriis minorem ordinem meruerint. Addit proinde adversus Gruchium e Tarquiniurii enim Livius Patriciae gentis esse dicit, sed non Patricium , rotionem autem tacite videtuν erre, quia stipendis pedibus ρropter paupertatem fecerat, atque ita in Plebem transiverat; Aliud enim es, esse Patricium , aliud Putri etae gentis . At vero facile adducor , ut credam , Ioannem Bertrandum eleganter explicare voluisse Utrum Patricium censius inopia inter Pedites, & Plebem censitum non Patricium eo in ordine esse , sed Patriciae gentis; quod nihilominus eodem modo significatur , illum origine esse Patricium, ut supra demonstravimus; minime autem prObat Patricios inter Pedites jussu centorio non fuisse enumeratos : quod ipsemet paullo post ultro fatetur , quum ser ibit : Stipendia autem pedibus facere, non solum erat Plebejum , sed Patriciis etiam , ct nobilioribus Gris militiae fungI munere inter Pediter, ignominiae nota quaedam erat, ct stro poena dabatur, ut amaret ex Halerio Maximo
VII. inamvis autem iussu eensorio, ut ha 'enus vidimus , ad Plebem devenirent Patricii; illud nihilominus est advertendum, illos non Plebejor, sed de Plebe fuisse dictos , quod nimirum in eo essent Ordine , firmo apud se Patricii generis splendore remanente. Quando vero se ipsi
49쪽
ad Plebem transferebant, quod exire a Patriciis Cicero pro domo sua dixit, tunc Plebeji dicebantur; quamvis
Patriciae essent gentis, cujus genus tunc censebatur amis sum. Permultas autem familias Patricias in Plebejas tramsi sis , passim Auctores testantur . Suetonius in Augu so cap. 2. num. i. de Gente Octavia verba faciens, scribit: Ea gens a Tarquinio Prisco inter Romanas allecta , mox a Servio Tullio in Patriciat traducta, procedente tempore ad Plebem se contulit, ae rursui magno intervallo per D. Iulium in Patriciatum rediit. Serviliam gentem Patriciam, deinde progressu temporis Plebejam factam docet idem Joannes Bertrandus de antiquis urisconsul. l. a. de Servio Sulpitio differens . Id autem factum voluntate , vel adoptione , idem testatur Bertrandus . Voluntate scilicet Patriciorum iura repudiando , vel se in diversiam similiam cooptando: Quare Samuel Pitiscus in Lexuo Romanar. iam liquit. verbo Patricius. Nonnulli, inquit, stos uam n tricii factisuerint eo jure non contenti ad Plebem se contu Ierunt. Adoptione vero, cum Patricius a plebejo, vel contra plebejus a Patricio adoptaretur: Necesse enim erat eum sequi conditionem adoptantis. Ita M. Brutus plebejus a Quinto Scipione Patricio adoptatus, Q,Scipio Bru tus inde dictus; P. Scipio vero Patricius ain Metello plebeio adoptatus, & Q. Metellus Scipio ob id nunc patus, Patriciam Brutorum, & plebeiam Scipionum semiliam reddiderunt, ut refert Onuphrius Pan vinus in libro de nominibus Romanorum tom. a. pag. al8. thesauri Greviani.
VIII. At usius frequens , qui in Romana Republica vigebat promiscue , faciendae adoptionis inter Plebejos,& Patricios, peculiari deinde lege de adoptionibus lata
coercitus suit; constitutumque est , ut illae lege curiata fierent, tantumque plebejo Patricium , non autem Patricio plebeium adoptare liceret. Quod & notat Paulus Manum
lius de lego. cap. 16. Adoptione porro Patricii plerum quo
50쪽
ad plebem transibant , ut fieri Tribuni plebis possent, qui
inter plebejos praestantissimus erat, maximaeque auctoritatis Magistratus ἱ quem Patricius nunquam adipisci poterat , nisi plebejo censeretur ordine. Hi ne Cicero de petitione Consulatus: Si Patrietur , inquit, Tribunus plebia fuerit contra Ieger secratas eqset. Ut Clodius itaque Vir patri eius hunc Magistratum susciperet e Patriciis exiit, & ad plebem migravit, de cujus adoptione Cicero in oratione pro Domo sua ita loquitur: Iuae major calumnia es, quam venire imberbem adolescentulam bene valentem, ae meritum dicere silium, Senatorem populi Romani velis adoptare; id autem scire, O videre omne; , non ut ille s lius , sed ut e Patriciis exeat, ut Tribunus plebis feri possit, ideirco adoptari r Sic Livius libro A. Lucium Minucium , refert, transiisse a Patriciis ad plebem, undecimumque
Tribunum plebis cooptatum . Ut autem rite, recteque fieret adoptio, Pontificibus arbitris coram populo, Peragebatur , quemadmodum Cicero in designata oratione pro Domo siua ad Pontifices testatur; idemque prodit, & Α lus Gellius lib. I. cap. I9. Habebantur enim comitia, arbi trive Pontifices, praesente populo , de adoptionis causa cognoscebant. Unde apud ipsos, qui adoptare volebant, sacramento interposito profiteri cogebantur, nullam calumniam , nullam fraudem , nullumque dolum malum adhiberi r quo facto interrogabatur, an vellet eum , quem esset adoptaturus , justum sibi esse filium . Qui autem adoptabatur , an auctor fieret, hoc est, an id fieri pateretur. Deinde solemnibus hisce verbis de arrogatione populus interrogabatur : Helitis, jubeatis Ruirites, uti Luetur H
lerius L. Titio tam jure lege filius sibi sat, quam si ex eo Patre, Matreque familias ejus natus esset, utique ei vita, necisque in eum potesar flet, uti pariendo suo es : me ita
ut dixi , ita vor uiriter rogo : Eam formulam refert ID cobus Raevardus de auctoritate prudentum tap. 6. eamque