장음표시 사용
51쪽
eontinua, sed interessa neeessitate sus determinata est in
natura, non tamen quo ad nos: θc se non valet.
Tex.c., Σι. Si autem non consequuntur ad inuice incor
ruptibile te ingenitum, necesse neci' ingenitu,nem incorruptibile sempiternum esse.
QVAESTIO XXXV. An ex sui natura corruptibile, ab extrinseco perpetuari ualeat.
ψη ςqμς ςx quaeritur, utrum aliquod eor
ruptibile de sui natura possit perpetuari ab extrinseco. Et arguitur in se. agens omnipotens potest perpetuare illud quod est de se corruptibile, quia potest omnia sacere, aliter non esset omnipotens: sed aliquod est agens omnipo/ὰ tens extrinsecum pira quod omnes leges dicunt. ideo Occi Iiem.moius esti est per se eorruptibilis: quia dicit Comen tu .du decimo metaphy. Q motus eceli de se possios bilis est esse re non esse. sed motus eceat perpetuatur ab alio. ut dicit Commentator ibidem. Item quaelibet, speetes materialis est eorruptibilis: quia habet materia, quae est principium generationis 5c corruptionis: etiam quod est idem essentialiter cum eo truptibili est corrupti hile, sed species est eadem eum indiuiduis,quae corrupti hilia sunt, ut homo idem est eum hoe homine, sed species materialis perpetuatur. aliter enim totum uniuersum noesset perseistum, nisi haberet speetes omnes suas. a.trace. ,α, o Prosi TVM Vult Commenta. in isto primor quia .s, in fine. vult quod non sit aliquod corruptibile quod possit perpetuari ab alio: quia quod est corruptibile per se non perpetuatur ab alio. ergo corruptibile non perpetuatur ab alio, re potest formari ratio. nullum perpetuum est eor ruptibile, sed quod perpetuatur ab alio est perpetuum, ideo &αmaior patet ex diistis: quia nullum semperens est eoi ruptibile: modo, si nullum perpetuum ab alio est eorruptibile, tu e nullia eorruptibile perpetuatur ab alio: quia uniuersalis negativa conuertitur.
CONCLus i o .corruptibilium ex se secundum torum, nullum ab alia quo extrinseco perpetuari potest, corruptabilia uero sectatim partium successione ab alio perpetuari valent: cui non obstat contrariu carolice agerere.
VNde dicendum sis principia Aristote.& Conis
menta. quod corruptibile dieitur habere poten tiam ad no esse modo aliquid dieitur habere potentiam ad eorruptionem Be no este duplieiter. Vno modo quod potest totum smul eorrupi, ut hic homo. Alio modo quod non potest simul corrumpi totum sed una pars eius Mecessive post aliam, ut posteriori parte adue mente praecedens corrumpatur. Vlterius notandum, quod aliquid perpetuari ab alio potest intelligi duobus modis. Vno modo secundum idem sui, ut quod rema neat sis eandem formam in numero. Alio modo no fimidem sui. sed secundum aliam 5c aliam partem sui. a. te. e. ixi. Tunc secundum Aristo. dicendum est ad quaestione in finem. quod est corruptibile primo modo non perpetuatur ab alio: sed quod est corruptibile secundo modo bene perpetua iur ab alio. RO primi est. illud est impossibile non esse quod ii poneretur non esse sequeretur impossibile: quia simul esset vel non esset: quia quod perpetuatur ab alio ponitur esse, sed non est quia ponitur non esse. Item secundo possibile ee Sc impossibile esse sunt op positar modo, possibile esse ex se est impossibile esse ex alio:ergo per oppositum,quod est impossibile ab intran, seco est impossibile ex se. ergo, si aliquod est eorruptibile ex se Oe perpetuaretur ab alto,est eorruptibile ab extritisseeo. Item, si aliquod est eorruptibile ex se, ec perpe tuatur ab alio, tunc potentia illa ad corinptionem in t
A to tempore eet oriosa sed hoe est salsum:quia licte in nctura ad tempus determinatum si ociosum, no tamen est Ociosum aeternaliter: quia tunc illa potentia esset frustra. consequentia patet, quia hie homo habet potentiam adno esse 5c perpetuatur: oc se habe; esse aeternaliter-nu quam non esse.ergo potentia ad non esse est frustra. Ratio seeundi. quia motus eosi est perpetuus ab ex trinseco,& est eorruptibilis seeundo mo: quia eius par tes sue cessive corrumpuntur,non Q totus simul corrumpatur, quia non est timendum quod eo lum stet: sed stetido modo est eorruptibilis. quia habet eoirarium, ut m
tem re perpetuatur ab alio non seeundum idem sui: seuteo sum manet idem laeundum sui substantia. sed hie est dubium, quia seut se habet generabile ad semper nGens, se eorruptibile ad semn ens. sed aenerabile aliquod potest esse semper non ens .ergo eorruptabile semper eritens non ex se sed ab alto,quia omnes leges conueniunt in x hoe quod omnia eueniunt ex necessitate,quia si ne, tune non oporteret eonfliari re negociari,quod est e tra ho nos mores oe omnes leges. Ad istam rationem diim est prius. eum dicitur. scut &e.eonceditur. Et eum diei. tur Occ. dieendum quod secundum Aristo.est impossibile.ec eum dieis.ergo Omnia eueniunt ex necessitate, dicedum in duplex est necessitas. Continua secundum Q at υquid in quolibet tempore est ut Deus. Alia intereis a se eundum in aliquid esse habet in determinata parte tenti Doris quo ad nos,& quo ad naturam,ut eelipiis Solis ocLuns habent esse in determinata parte temporis re non esse in determinata parte, fic intelle qui humano notum, quia honus Astronomus bene scit distantiam eius a prs
senti nil re etiam determinata quo ad naturam. sed alia est necessitas intercisa determinata quo ad natura re noquoad nos: cuius distantia non est mensurata Sc nota a nobis a praesenti nune. ut ire eras ad eeesesami re illa est contingens ad utrumlibet. Vnde, quando dieitur, in C tunc omnia ex necessitate euenirent, dicendum, in no necessitate continua, nee etiam determinata quo ad nos ocquo ad naturam: quia illa distantia a praesenti nune non
est mensurata quo ad nos, sed bene est determinata quoad naturam.& eum dicitur, quod tune non oportet consiliari Se.dieendum . de necessitate, quae est in suturii, re oportet consiliari: auia consilium est de numero omni re ipsa prosilit super omnes res necessarias. vnde necessitas includit eos lia, sicut si omnis homo est animal opor tet Q Socr. st animat: quia est homo. unde bene cones ditur in no est de necessitate continua nee intercisa, quae est determinata quci ad nos re naturam, quia non eontaliamur de eel ipsi Solis re Luns: sed oportet eo filiam quoad neeestitia quo ad nos: indeterminata tame quo ad naturam. Unde consilia non sunt frustra: quia frustra est quordinatur in finem,quem non attingit: sed illa eonsilia attingunt finem sevi solem oriri eras non est frustra pote tia,quia orietur. Vnde consiliatio non ordinatur ad hoe
nuncs possit esse. Tenendo prineipia Peritatiet oc sH dei,dieedum, quod aliquod eorruptibile de se potest perpetuari ab alio vi a Deo,& hoe non potest conuinei ex sensatis ideo Aristo. hoe non potuit capere, quia tutum fidem habuit de illis,quae possunt conuinei ex sensatis,et smiliter Commenta. Ad argumentum in contraris. eum dieitur.illud est impossibile non esse 5ce. coneedit. Et eum dieitur &e.dieendum quod non sequitur imp
shilei quia Deus test sacere hoe sese eonsecutione impossibilis, sevi sedit tempus oc potentiam, Bd ita potest
AD rationes in contrarium responderet Aristote. ΦDeus est omnipotens feci diceret Aristot. Deus est omnipotens respectu possibilium, sed non hanet po tentiam ad impossibilia, sed illud impossibile est smeu. Ad seeundum.eum dieitur. motus 5ce. dicendum mmotus eceli est eorruptibilis successive, re non totus sumul, sed quo ad partes: α eum dicitur. perpetuatur ab
solutio Qui dia eos silium eis gant.
52쪽
alio. dicendum quod non perpetuatur seeund si idem sui. Palam autem N hoc ex Prioribus: semper
sed seeundum diuersa sui, vidie tum est. Ad tertium. speeies materialis 5α dicendum quod species materialis non est eorruptibilis simul seeundum omnes partes sui re quantum ad omnia supposita simul, sed successure, su
Quod autem necesse cosequi ex his manifestum. Genitum enim N corruptibile cosequitur adinvicem.
QVAEsTIO XYx v I. An omne Genitumst corruptibile. . Onsequenter quaeritur, Vtrum omne genis tum si eorruptibile. Arguitur quod non: quia, s omne genit si esset eortum ibiti,tum Contingeret aliquod corruptum idem in numero tegenerari: sed hoe est falsum naturali ire, quia dicit Aristoreaeeundo de caeneratione, quod B us non fuit.ergo quod mi irino tempore Pret ix
quorum sutiliantia deperit non eadem in numero rede -
quinto Phylaeorum. etiam satis pater consequentia. supponendo unum: quod priuatio alicuius formae non trumpitur nis generetur forma euius est prauario et go, si ille homo corrumpitur, tune priuatio sormae est generata.modo, si tune Omne genitum est eorruptibile, odi une priuatio formae praeeedentis c rrumpetum et opor tet quod eadem forma prseedes in numero regeneretura quia priuatio formae innumero no eorrumpitur nis per aduentum illius formae in numero,oc illa est eorrupta.ergo regenerantur eadem in numero. . N , o P vos I Tvat vult Aristote. in litera. ex intentione
enim phat omne generabile est corruptibile, quia ista
CONCLVsio. JGenitum omne necessario corruptibile est. D Icendum ad quaestionen , quod omne genitu est
corruptibile, quia quod habet materiam est eoia ruptibile. quia materia est principium qua res potest essedc non esse,Septimo Metaphys. sed omne genitum habet materia: quia aliquid generatur ex subiecto, quia ev nihilo nihil fit primo Physicorum. 5c illud sub ieetum est materia.vnde, si est genitum quo ad esse sub
santiale. 8c si est genitum quo ad esse accidentale, tune habet materiam, quae est potentia ad esse accidentale. Item, secundo secundum Aristote.inter semper ens ecsemper non ens est medium, de quo verisiratur negatio utriusq4,υt non semper ens, ct non semper non ens. sed hoe medium est genitum quia aliqn est, aliqn non est,ec se non semper est ens, oc non semper non ens. AD rationem. si omne genitum Se . negatur eonse quentia. eum dieitur. priuatio dce. dieendum o priuatio non est genita. quia quando individuum eorrunt Pitur, tune priuatio generatur. quia priuatio est transmutatio ad esse, re ad formam dans esse sed priuatio non est enu nee forma dans esse.ergo non est genita. DSed contra hoe obiicitur,quod nune est re prius non erat entitate debita sibi hoc genitum est: sed priuatio sei, mae corrumpitur nunc,oc prius non erat . quate 5c ceterimetri s est genita corrumpitur: tunc non corrumpitur nisi aduenieme forma eadem in numero corrupta. Docendum, quod priuatio non est genita: quia non ens n5peneratur: Dc eum dicitur quod nune est oc prius no oce. dicendum quod verum est si est entitate postiuat sed uestentitate priuatiua non oportet. Aliter dieitur. s o mne genitum Oce.coneeditur. tu dicis. dicendum .pm Matio est genitum nouu. ergo corrumpit ut priuatio cose ruptibilitate quam requirit forma indiuidui. sed eum discitur nisi per formam re cetera. dicendum quod priua
tio potest eorrumpi non priuatio 1 sed gratia illius sequitur priuatio.
eneratione formae, euius est Imae corruptionis quam conenim entis: θά semper non entis . est interme, dium cui neutrum consequitur: hoc autem est genitum-corruptibile: possibile enim Ne Die,ecnon esse determinato tempore virunt,
Dico aute virum,ec esse quanto quodam te
Si igitur est quod genitum. aut corruptibile:
Q.V A E S T I o X VII. An omne corruptibilisti Genitum
Onsequenter quaeritur, Vtrum omne eorrupta . .es,et bile si genitum. Arguitur . non . illud quod prscessu in tempore infinito pisterito non est gerariam.quia genitum est quod nune est 5c print. ergo quod infinito tempore preterato fuit Qest etenitum. sed aliquod corruptibile ut iste homo ante quam si genitus prssuit in infinito tempore in potentia materis. quia si non inscessistet potentia, tunc impossi bile suisset ipsum fieri: sed ista potentia corrumpitur ad ueniente forma,ut dicit Commen.primo Phy. quia perhoe probat Q potentia disserat a materia oppost Tu M vult Aristo. mittera, quoniam omne corruptibile est gentium de econtrario.quia couertutit: ec hoe probat ex intentione in litera.
CONCLUSIO corruptilite omne necessario Genitum est. D Icendum est ad quaestionem, qu3d omne coma
ptibile in genitum accipiendo genitum pro illo quod prius n5 ens, postea est ens. cuius ratio est. quia, s esset aliquod eorruptibile quod non esset genus, tune aliquid potest esse ec non esse limul in eodem instanti temporis, scilicet eopulando eum hoe simul quod est esse fc non esse. sed hoe non est: quia tune contradi.'oriasmes essem. quia accipiatur ens quod semper fuit, de ta men sit eorruptibile. modo, tune ponatur quod cortuna patur, quia non est ratio quare plus in isto instanti eor rumpatur quam in alio prsterito:& se semper fuit in D
terit .cte etiam potuit no esse in prsterito, sciat nune po
test eorrumpi,ita in quolitiet instanti preteriti temporis, sed si esset genitum no esset smile quare nune plus ui prius non fuit de se potest esse per aliquam causam. P Ex hoe ad rationem. illud quod prseescit Sc. conce
ditur.Et cum dieitur. sed aliquod eorruptibile oc ee. Negatur.5c eum dicitur. potentia ece. dicedum quodpo tentia propinqua non semper prs fuit in tempore inqni to quae est disposita materia, quia potentia illa ad esse est terminata ex Vtracii parte. Alia est potentia remotartune adhue est disseile quia videtur quod in tempore infinito piscessi quia materia, qtis recipit istam formam, prius fuit in potentia in tempore infinito, vel non fuit inpotentia. si non sint, tune impossibile est serit quia stat mihil laeti quod impossibile est sacere, ita nihil sit quod impossibile est fieri:sed si fuit in potentia tune semper D
cessit in infinito tempore. Dieendum, quod potentia propinqua non fuit in tempore infinito: sed remota pre suit in tempore infinitor oc potentia remota dicitur eile sub eistum potens ec respectium illius subiecti. modo e plendo illam potentiam pro subiecto potente tantum cessit in infinito tepore r quia materia prima semper fuit in potentia. sed si aecipitur pro respecitu superaddito materiae, non oportet Q semper messerit illa potentia . ideo
Sed adhuc ne* veru dicere nuc,quia est amnus prior,neo annuS Prior, quia nunc est dic. Verumtamen non cius quod tunc non esse,
53쪽
existit enim actu ens,sed in anno priore N in sin Aterito tempore dic.
Onsequenter quaeratur, Vtrum aliq/iapo tentia strespectu praeteriti. Et arguitur se si ad praeterit utra non esset potentia siseellet impossibilet sed hoc est sal suis, quia in conueniens est o praeteritum fit impossibi let quia impossibile est quod nunquam suu in est erit: sed praeteritum fuit.consequentia patet: quia post ad praeteritum non esset potentia esset impossibile, quia
illud estim simile ad quid non est potentia. o Prosa TvΜ vult Aristote. quod nonsti espe'
i Nulla si potentia ad praeteritum. D Icendum quod non est potentia frespe su proeteu Eriti se intelli edo . nulla potetia ea ad esse vel non esse in praeterito, ia quicquid habet pote/tiam adessere ad non esse est ad suturam. et se intellexit Aristote. quia si potentia esset ad praeteritu tune sequitur praeteritum posset epin futuro, Dd hoe est salsum quia impossibile est praeterituiti in q, s esset possibila inesse prsteritum,tune praeteritus Mernus esset proens: oc se praeteritum 5e praesens essent sinula quod est im, possibile.consequentia patet: quia postsii aliquid essὰt itipraeterito, tune praeteritum posset esse. unde se intelle, xit Aristo. Q. si aliquid potest esse vel non ηsse, potentia remota ab aestu, illa potentia non est ad praeteritum AD argumentum. s non esset Se . dicendum, qu eo modo praeteritum est impossibile, quo modo potentia non est ad ipsum, sed potentia non est ad praeteri. tum, ut si . ergo impossibile est ut praeteritum sit: sed ex hoe non sequitur quod non fuit. unde possibile est quod non repugnat sibi fuisse, sed repugnat tibi esse. unde hoe solo Deus est priuatus, ut non faciat genuum ingeniqtum re incorruptibile: scut dicit Aristoteles . in sexto Ethicorum.
Quaestionum libri primi de collo π mundo Finis.
tet octauo Phymorum. eonsequentia patet. quia quod est in loeo est mobile quarto Physi. ec quia loeus M stus
oppost Tum vult Aristo t. in litera. in principio Secunda, Q collum attribuitur Deo. Item etiam dieit in primo huius, omnes de diis habent existimatione:-lo
eum qui sursum est attribuunt Deoi& hoetam Glaeti, Sis sarbari tan b immortale eo aptantes immortali. .c eio Ne LV sto. tuba aua Deus non est in coelo, uel aliquo alio loco circinis
Icriptiue, sed manifestative. SCiendum . Deum esse in loco, ut in coelo potest
vitelligi dupliciter. uno modo cireunseri rectra . o tent uel quod est sminesvsonem eorporalis mognitudinis. Alio modo intestigitur Deum ee in loco manisinatiue,& hoe sim excellentem dc eminentem manses rationem virtutis eius. Prtivo modo, Deus non est inn irae sed secundo modo. Primum patet rationibus prae V dictis Sed seeundum probatur in illo corpore, quod V
lociisime mouetur et motu rarissimci et vim Ormissimo,
manifestatur euadentissime virtus Dei: sed erelli est hoiusmodi, ut patet octauo Physi eorum: ia nullum eorpus demundo ita tornatum est & sphoerieum, quia excessit factnram omnis artiseis praeter Deum. N patet se eundo huius. unde etiam Commenta diere secundo huisius, capitulo de dubitatio ibus postio is in ea lotu, Aris
risit in Physicis. ut in octauo Physeorum locum primimotoris esse maxin umoreulum maximi orbis, Ocibi apparet potentia mouendi vel eissimi motus. quia maxumuscire ulus maximi orbis in aequali tempore maximum spatium pertransit re hoe manifestat locum eius determinatum, quia dextrum est locus elys, quia ibi a
D Er hoc patet ad rationes . illud quod est in ideo θce. 1 velum est ei relin riptive.modo Deus non emnes C lo circunscriptiue, sed manifestative, vidictum ess in post ἰone ideo non valet.
liqui quidem dijs attribuerunt, velut existens
solum immortale. v aes Tlo I. An cochimsu Iocus Uri.
Oiisequenter quae itur circa seeunodum librum. oc pri mo Hrea prinet pium, quia Aristor. dixit 'eolum esset loeus dei. Vtruria hoc sit verit. Arguitur primo quod Mon: quia m. corporeum non est in loco, quia es en loeo est proprietas corporum, ut
quarto Physeo . ecidi. Μ etaphy. sed Deuq est substantia ineorporea intransmutabilis in. alterabilis,antantum motores orbium mouent sne lahorere satietatione. Item locatum debet esse equale loco quarto Physeorum. sed coelum non est squale Deo. quia e um est silitum. ut primo huius. sed Deus est iris finitu . ut patet octauo Phys eorum. 5c Q. Μetaphysi. eri e. io. Itemhcoelum esset locus Dei: Deus moueretur Iora Tri. 5. Iiter. sed hoc est salsum.quia Deus est immobilis. vi pa
'Adhue autem sine labore propter nem Vna indigere violenta necessitate que detineat prohibens serri aptum natum ipsiim aliter.
Q. V X s Tlo M. An Ceelum moueatur cum labore er Fatigatione., Onsequenter quaeritur, Virum e tum moueatur eum labore & satigat Oe. Et arguitur Q sic ille motor mouet mobile cum satigatione cu ius mobile resistit motorit quia ex alio non vi detur prouenire L hor Ac satietatio, niti quia mobile res nil motori. sed e tum resisti motori. quia dieit Comentator Quario Physicorum, Q in omni motu est res stentia mobilis ad mororem. Item,mobile quod mouetur motibus contrariis mouetur eum labore & satigatione: H quia hoe mobile satigatur quod mouetur motibus e m
iratias S contra inclinationem se ut corpora animallu,
quae mouentur deorsum,qui est oppositu u motui ad la tus quo mouet ali ergo satigatur. sed e tum mouetur motibus contrariis, ut orbes planetarum inferiores mois uentur duobus motibus contra res,vet motu diurno, qui est ab oriente in oecidens,& e contrario. a propriis moti hos ab oeeidente in oriens,vidieunt omnes. Item,ille motus videtur esse eum satigatione, euius mobile aliqii velocius, aliquado tardius mouetur: quia animalia,quae sunt hicidielmus satirari: quia aliquando velocius, alis quando tardius mouentur: sedeorpora coelestia sunt l, ausino ii quia aliquando mouentur tardius, Oc aliquati do velocius: quoniam in uno tempore maiorem arcum transeunt in Zodiaco, aliquando vero minorem in alio tempore, Vipet obseruationes Astronomorum cenas compertum est.
54쪽
mouetur motu ineesanti sine labore re sine scitigatione. re Commen. dem vult.
Nouetur corium ab enim ira ne tib eo stigatione. S Ciendum. inde etali motu diuersae sunt
ut Aristo ecitat in litera. Aliqui dieiit ad hoci , eoelum detineatur sit perius re non descindat, i diget virtute animata quae detineat re sustineat e umne descindat, ut isti posuerunt Athlatem qui sustinet coelum. hoe demum Aristote. improbat breuiter, quia est sallacia, se non debemus a flenti te sabulae,quae ponit eo
lum eae grave. tune enim indigeret virtute sustinente i in sum, sed priuη demonstratum est coelum necesse graue nee leve. Alii dieunt quod eoelum detineatur per velocitatem ocellentiae cires rationis, quia, quamuis ereab optima dispositione. consequentia supponitur : quia patet ex animalibus quanto animalia magis laborant iato maiς satigantur, quia homo tantum potest ambula
re, , descit homo, ita in spiritus re nerui eorrumputum quia talis potentia magis iacia abiicit a substantia. Item, probatur ex dictis Commentatoris,qui dicit, P c6-
causa satigationis de laboris in mobilibus est q, mobile 'habet naturalem inelinationem diu motum oppositum re alium terminum ad quem mouetur 5c mouet, ut anima mouet animal ad latus, de animal quia graue natu ratem habet inclinationem ad motum deorsum, aut op ponitur motui ad latus,quo mouet anima. Ex hoe se. ille motus non est eum labore, euius mobile non habet naturalem inclinationem ad motum oppositum illi in tui quo mouet motore sed e tu est huiusmodi,quia nimitetur cireulanter re nullam habet prorsus inclinatione ad motu alium quam ei reularem: quia nullus motus estium sit natum de eoidere, tamen quia vesocius circii gy n oppositus motui coele siti nec secundum totum.nee secun
ratur quam natum si destendere. ergo manet superius. unde motus cir gyrat Gis pisanticipat velocitate ni tum deseensus,ut, si aqua ponitur in vase, quod habet soranae aliquod versus terram tanqua apta nata sit se de scendere, tamen velo eius potest circumsuci, quod aqua non descendit: ia motus eis norationis puenit mo
tum deserasus deorsum. similiter in urina ubi grossum corpus est terrestr de s in aqua circundueitur urina graue manet superius, ec non descendit ad fundum, quavis natum sit descendere sed impeditur velocitate cireun rationis. Aristot.improbat hoe: quod tanto tempore ocperpetuo aliquid mouetur a virtute violentante, revi lente impossibile est. vnde ille motus in violetus re violenta non sunt perpetua, quia qui sunt extra naturam videmus eitissime descere, ut patet primo huius. quia violentum est posterius naturali modo posse ius impossibile est existere non existente priori. Alia est opinio Platotus in anima prudens aecepit Ordide sustinet ec ni uel ecisum. Vnde dicit Q o medio ad extrema undio complexa iraecepit incisabilem vitam de motum ad omne tempus. Contra.hoe dicit Aristo,quod anima,qus se coelum Ogeret moueri de manere si perius, haberet tristitiam occareret labore sed hoc est inconueniens, satisne anima eceri esset ignobilior quam anima animaliis, quae non mouet semper eum tristitia, de cum prudenti labore. consequentia pateti quia, postquam inciperet illa
motum eum triuitia eum cogeret oc retineret emum inplexa ei sed beata tune non est quia beatum ec sine tui uitia est: quia optimum θί delectabilissimum rei u dissimum vult esse felicitas, primo Ethicorum. Item caret robore prudenti omni conatu prudenter ad mouendum appositior quia ualiquid ineipiat laborare de sati Uri non est laudabile licet ad tempus si laudabile: quia scut dieitur in prouerb.gloriosas animas labor nutricitamen non est laudabile, q, anima elise semper moueat
dum partes,ut probauit primo huius. nec hahet inclina T .eomtionem ad motum deorsum, nee sursum, quia es tum nec Rest graue nee leue, sed est neutrum,ut dicit Commenta
tor, de ita anima mouet ipsum sine labore re fatigatio ne: quia est in mouendo in optima dispositione de dele ctationet quia Aristote. dicit quod enita illi e existentia sunt inalterabilia scintransmutabilia optimam vita dicenta in toto aeterno.
ADrationes,ille motor dicendum, .resstentia
mobilia ad motorem duplex est. Uno modo ex inclinatione naturali ad alium motum illi ad quem mouet motor, t eorpus animalis habet naturalem inelinatio
nem ad motum deorsum, quia graue est:& ille motus est alius ab illo, ad quem mouet moto ut anima mouet: ocvbi est talis restientia, ibi est labored fatigatio. Alia est resistentia, qtis est ex potentia mobilis ad ae
tum quae tamen caret inclinatione naturali ad alium motum:& illa est in ectio, quia est inpotentia hoc, quo mo ior mouet actum, oc hoe dicit Commentator cauatio Physieorum esse ex tali resistentia non est labor oc fati ratio . Ad aliud. mobile quod mouetur cotrariis oce. conceditur. si est vera contrarietas. Et eum diei ur quod
orbes sce. disendum quod mouentur motibus contra rhs,quia non sunt super eosdem polos Ac axem, sed diuersos. unde motus sum disperati. sed si esset vera contrarie tas. tunc oporteret quod motus essent super eosdem po
los seut dicit Contentator. Ad tertis. ille motus occiverum est si seeundum rem re veritatem est, sed ii se
dum apparentiam est, tunc non oportet. 5c cum corpo
ra Oleuia dicendum quod non in rei veritate vel eius S tardius mouentur: quia semper aequales arcus transeunt in suo orbe inaequali tempore. Et eum diei tur, planetae occi sunt aliquando retrogradi 5c eetera dicendum , quod hoe non prouenit ex hoe quod in rei ve ritate sint velocioris motus, sed sit propter motus ine eum tristitia, quia tune deterior esset animabus an D - ' Vci Oriue motus, 1 ML Propter motus in elium. Quae non se moer mouent. sedauiescunt aliouando. Pt ira , planeta est insuperiora arcu ep
eicit, tune velocius mouetur: quia mouetur motu emoeli, sed in inseriori tardius mouetur quia opposito motu deserentis circul vi habet videri in Astrologia.
Si autem oportet Coelo adaptare aliquid talium ec primum, quemadmodum diximus in
animalibus existens rationabile existere in ipsso . Tribus enim entibus unumquodque vo
lui principium quoddam est. Dico autem tria furtium ec deorsum, N anterius : ec oppost tum , ta dextrum ec sinistrum: has enim Gstensiones racionabile existere corporibus pei
laetis omnes. Quae .lium, quae non semper mouent,sed quiescunt aliquando.
Et sciendum , Commenta. dicit desis ei ost uicta omnia sunt apologi, idest sermones vulgares, quos po nunt legislatores: oc sunt remoti a veniate ec intellectu humano. unde etiam dicit in tertio Physeo m. in pro
logo,q, apologi nostrae legis, quos ponimus in civitati Lus,corrumpunt multa principia necisaria propter c suetudinem. Et ipse Comment. loquitur de apologis suae
legis,quae sumitur de lege Mauraeibat si loqueretur de
nostra lege metiretur: quia omnia in lege nostra sunt vorare probata per miracula Dei ει Creatoris glorios
Tune disendum est ad quaestionem, , motus coeli noest eum laboreta satietatione i re hoe probatur latione Aristo. quia,s motus eceli esset eum laborere satigatio ne, tune motus eli laboriosus esset, Ac magis satigatuso expers optimae dispostionis: sed salsum eu hoe, quo
55쪽
ces, aqbus omnia suramitur pos t cinis a fle
si x tantum sint potionis differentiae.
t Onsequenter quaeritur circa seeundum ea
pitulum huius secundi, Vtrum differentiae
positionis solum sint sex. Arguit ni primo Q snt plures: quia seut est de motu austra ε lationis. sie de motu generationis & nuit irationis, per eonuenientem similitudinem, Se etiam magis videtur de motu generationis: quia nobilior est generatio augmentatione, eum sit m sumstantiam, sed audimentatio est sm accidetis: sed duae disserenici sumuntur sm motum augmentationis,ct sursu in,ec deorsum . quare dce. item,sicut est de motu sensus, ita est de motu intellectus per conueniente smilitudine, qa scut intelle, ictus immutatur ab intelligibilibus, a sensua a sensibili.
hus, ut patet. de ala. sed duae disserentiae accipiunt fimmotum sensus: vi ante de retro, ut dieit iti litera: ideo Finmotum sensus etiam dux debent aecipi. Item, sevi se Fhabet sensus, sere appetitus. ergo sicut est in motu semsus ita rem motu appetitus: sed sin motum sensus duae diuerentiae aecipiuntur, ut di iam est. ideo oce. Item quarto arguitur et sint pauciores sit sex: quia omnia sunt tria occvndequa .ex primo huius: sed dimensones fediiserentiae positionis sunt de natura omnium. ergo tui sunt tres diuerentiae positonis. Prosi Tun vult Alistotcin litera, qui enumerat sex disserenitas positionis,& non plures,vi dextrum, sis niserum. sursum, deorsum occvnde etiam reprobat ops rionem Pithagorieorum,qui non ponunt nisi dextrum
sum, ante, Retro, Dextru, ac si stram. Nolandum. q, differentiae positionis accipitatur in corporibus animatis persee virtutes, Π cisunt principia motuu diuersorum. unde in cor poribus animatis perseeti, tria uniuntur, c moius loe lis,de augmentationis, Oe sensus. modo,illa pars, ubi est virtus incipiens motum augmentationis, est sursum vi in animalibus incipit augmentatio a capite. ergo eaput est sursum non ratione totius, sed ratione pariis. Simis ter in plantis a radicibus ineipit motus augmentationis: quia per radices accipiunt nutrimentum, per quod fit augmentatio. unde est sursum. Quia augmentatio sit adue niente aliquo quod resoluitur in materiam: se recipit sorinam illius substantialem, i aduenit: et illud oportet in
prs paretur 5c disponatur. Vnde Ac nulla digestio est siti
medicos in ore, sed prs paratio, ut masticatio: quia cibus Hastieatus habet virtutem aliquam, quam prius non sahuit,quia sanat vulnera, ut dieit Auie. unde a capite im pit motus augmentationis no essentialiter, sed io alite quia hoe etia cord quod est principium omnia in tus,oc libet pars aueti est aucta. ergo inius cor augmentatur vel simul eum aliis partibus. unde nutricatio di Hsposito si a me,quia ibi praeparatur cibus, de diuidi turpet os in animalibus,re mi radices in plantis. Vii saeui di secundo de Anima, et radices in plantis assimilatur in animalibus ora, quia vir a. pars trahit alimentii retia illa pars vlla incipit motus augmentationis est liti sum, sed opposta deorsum est. similiter penes viri tem,per quam est motus sensus ecipiuntur duae dissetetiae quia ubi mutatur motus sensus S immutatur sensus a sensibili in ante, re opposta pars est retro. ergo facies dicitur ante quia ibi existit virtus initiativa motu utimsus. de lieet virtus visua non sit in extremo oculi ta men ibi initiatur motus quia ibi reeipitur species visibi γlis sine qua non fieret viso. similiter dextrum re sini
stium distinguuntur sin virtutem, quae est principium motu localis. dextrum enim est a qua ineipit motus Io, eatis,sue viget:5 huius fgnum est, quia dextra magia
est ealida qj sinistra quia licet eo quod est sons ealoris,
deelinet ad siti stram magis tamen aperiuras habet versus dextrum: 5e hoe propter motum localem. Vnde in pluribus nos videmus, , quando volunt ambulare mouere primo dextrum pedem, re ad aliquid iaciendii mo
uem primo dextram manum: sed, si accidit oppositum hoe est,ut in paucioribus Ad per aeeidens& linistra est
oppositum. Tune d Mendia est ad quaestionem. et dri postionis sunt sor quia tot debent esse driae positionis, quot modis motus possum distingui per virtutes, qum sunt principia motuum, re a quibus virtutibus initiam tur motus: sed hoe sit sex modis: adus differentiae sunt, a quibus initiatur motus augmetationis: quia a sursum,oc terminatur deo m. smiliter motus localis initiatura dextra, ut dictum est. Notandum, a, omnes disserotiae positionis inueniuntur in omnibus Orporibus, sed etiam non in omnibus animatis: Quia instantis tantia est sursum Adeorsum requia liaet dimensores imum an tur in omnabus eoi poribus, tamen non sufficit ad distetias positionis nisi sint informatae viri buet, a quibus
initiatur motus' quia in animatis non distinguuntur virtutes,qus sunt principium motus, cum lapis non habeat motus sensus augmentationis,ct localis processimi. Similiter planis non habent dexitum sviserum nee ante et retro: quia nee habent virtutes motus loralis de sensus. ergo non habent virtutes, quae distinguuntur penes has,
sed solum habent drias postionis sursum ec deorsum, d
distinguuntur penes virtutes motug augmenta.
PEr hoe ad rationes sicut est de motu &e aliqui di t , est simile in aliquo, quia per utrum aliquid aequυtitur de nouo sed est dissimile inhoer ua generatio et ni
tritio non sunt motus, sed sunt mutationes in metanes:
quia per ipsas generat ut serina, ut per nutriticinem taloma substantialis in eodem: sed per generationem simili ter forma substantialis re vitavi reeipit esse a nutrimento, licet per nutritionem forma substatialis earnis in alio
vi innutrimeto: sed per generationem generatur forma substantialis mixti: sed augmentatio est verus motus erago penes motum augmenti possunt aecipi disserentis titionis.& non per generationem Ac nutritionem.
Sed haee solutio non videtur sui scite ad sustinendum
disserenitas post otiis, i, accipiatur penes veros motus. tune non aeeipiuntur penes motus sensus, ua motus sensus non est vetus motu uecessivus, sed est instat aneus: quia anima in instanti inrutatur a sensisti. Ite augme talio non est motus continuus, sm Commenta. octauo
Phys. ideo haee solutio non valet. idetur Et quod disserentiae postionis magis debent distingui amotu gener tronis: quia generatio est operatio nobilior antinae: quia per virtutem generativam diisnatur anima, quia anima
est principium laetendi tale quale ipsum est: quia generatio est si is respe tu aliarum operationum 5c vniiqd denominatura fine seeundo de Anima. Direndum erro est aliter u seut aecidentia notiora sunt substant as, ita motus sm accidentia notiores sunt ira tabus siti ita, sanitas. modo,augment itio est motus sim aecidens, Ut sm quantitatem: sed nutritio et generario sunt motus smsubstari .et augmἔtatio notior est i si generariore nutritiore quoad nos. ergo differentis positionis magis distinguuntur per principium augmentationis ui generationis 5e nutritionis. Vnde sine pectato pAt dici, in ubi est sursum penes principium augmentationis. ec ibi inaest sursum penes principium generationis de nutritiois:
quia ad omnes motus hos deseruit nutrimentum, qm a capite incipit motus nutritionis: quia ibi nil trimentus
paratur.& disponitur: de illud oc ide quod est principis
mutorionis est principium generariolus: quando super suum est, tune mittitur ad vasa generationis sue seau
malia. Ad aliud. seut se habet sensus Ne.dieendum inest sinite i quia sevi sensus immutatur a sensibili, ita in terre ius ab intelligibili: tamen est dissimile, quia sensus
56쪽
st virtus in corpore echabet diuerstatem in pambus, ria salterius eomplexionis eo postionis. si s uo
det intelle eius non habet diuersitatem in partibus emporis ec non est virtus organica .ergo non habet partes ubi distinguam ut dissereticis positionis. Ad tertium. se in se habet sensustae.comeditur de appetitu sensitivo, qui est negatruos, tetrao de Anima, ct ideo penes ipsum ita here distinguuntur dicteremis postidis, fi i penes prati
pium sensus. Et ideo dicendum, quod idem est organuutra usur: quia sensitiuum re appe citruunt non in aliud ιithie isto, ut patet tertio de Anima. Similiter non opor etet qάod distinguantur disserentiae postionis per prino
viam appetitu , sed LEO ouod disti a stit perseiti, rara. Sed pollex dicere, quod magis videtur quod disiserent, positionis debeat distingui per appetitiuum magis quam per sensiadum : quia appetitus δὲ virtus nobilior qu4m Omnis sensus particulam,ct di ustio Iemper
. Dicendum , qui inora est verum qu8d appetiimst nvirtus nobilior quam sensust quia cognosticitia vultis . , in nobilior Moti cognostitiuar sed appetit is siue sensit Dus, ut ira stibilis vel es pistribilis, siue intelli 'iuus,in voluntas, nihil cognostici sed sensinuavi mis est eram, scit tua. ergo mel sua sunt disti siones penes principium sensus quam appetitus. Ad quartum. iridi itur, inici tum tria re cetera. dicendii quod tria surit plura duo,
hiis, ves seeundum iubstantiam vel se fidum dispositio meis: sed non oportet quod Mium vel subitati iam onuiua sunt tria ciuia aliqua se eundum substantiam nli sunt tria, sed sex, et octo ede. Sed seeutidum dispositione omnia, quae plura tum duobus, sunt triar quia possunt redum ad tria, quia omnes substantia sunt tris per reductio venia quia omnis substantia vel est nobilissima, et vilios ma, vel media. smiliter omnis digitus et est maxim ves DNnimus, Vel medius. Similiter omnis disseremi a poscio is est nobilis,lima ut ante, vel vilissima vi deorsum,
ves med ut aliae Quatuor. Vnde uuae disserentia pos/ Ctionis si nobilior, hoe mani se sum est secundu virtutes, quibus distinguuntur,unde, s motus ira sensum sino talior Qi motus augmentationis re loralis . tune etiam citi
te est nobilius qb aliae disserenitae: sed motus sensus est huiusmodi, ua est a virtute senstiua,ci est regno semita, sed
alii motus sunt a virtute non cognoscit tua. ergo sensus, eL per consequens motus sensus re disserentia positionis, quae accipitur penes motum sensus est nobilior alijs dῶferentes positionis.
Nobis autem quoniam determinatum est prius. Q in habentibus principium motus in tes virtutes existunt. Est autem coelum anim tum, di habet motus principium manifestum,
quoniam habet sursum H deorsum, di dextraec sinistrum.
onsequenter quaeritur, vinim ectium stanimatum. Et arguiturqu8d no. s se esset, tunc ecelum esset eorruptibile, sed hoc est sessum quia est perpetuum primo huius.consequem a patet:quia,si coelum esset animatii, tune esset compositum ex materia re forma, Ac tale est corruptibile, Ut patet primo Phys. quia forma in male ma existens habet eontrarium sibi, per Commentatoreptimo huius. modo, necetum esset animalum, tune esset' eompositum ex materiaec forma: quia anima est forma Orporis, secundo de Anima. Item,omne corpus ani/matum est organicum, re hoe patet ex diffinitione ani mae, se do de Anima anima est actus Orporis ecci sed elum non est organteum,quia organteum est eompositum ex diuersis partibus, qus disserunt complexione,copositione, oc figura,vt dieit Alberius ibidem: quia au
oetistis: sed eo lum non est se compositi in diuertis par tibus coni posti ne oce. Item, omne eorpus ammatsi est in potentia ad x itam, ex diffisitioneantinae, secundo de Anmaa. quia anima est actus eorporis Physicis habe tis vitam in potetitia sed coelum non habet vitam in p. Bra: Ulia,s haberet vitam, hoe esset in actu. unde, eum snt quatuor modi vitae, sensitiva, vegetatiua 5 e. quia
vi essent plures redueerentur ad hoc. modo, colunDion
participat nisi motum loeale, re illum habet in actu. os post Tun vult Aristote. in litera secundo huius ubi dieens de partibus stualibus eoeli supponit quod estum iit animatum cum aliter non possit soluere dubita tione requistiones difficiles: suppomtec dicit Φ ceelsi
Nammatum: c hoc idem vult Comentator.
corium non est animatum adiim sibi formali re inhiarente ,sed cretum ctimsuo motore est unimurtim Mn arum ainberctus anima quae estici immedia rem micus princia pium determinatum.
otandum duplicem distinctionem. perecelli possumus duo intelligere. Vno modo eos iseeundum quod nee est graue ne leue quod mometiar eir lamet:& hoe circunseripto motore. Alio modo aeeipitur coelum pro compost ex moto te re tuo, lille se ab intelligentia mouetur or latueri re se aecoritur coelum octauo Phyli. quando dicit, cortum mouetvit circunscripto motore,praecise non mouet: quia quod mi se mouetur diuiditur in duas paries: quarum una estinouens S alia mota. Tertio disti pultur colum secun dum Commentatorem in capitulo illo vhi mouet disiis ciles quaestiones duas. dieit si, antinatum dicitur squilio cede coelo re de animantibus,quae sunt hic, idest sui disti et fas rones: quia uno m5 animatum dρ anima inexisse te corpori,& iniae est constitura per subiectum inhaer eriter. Alio modo animatum dieitur anima non imhaeren te corpori nec constituta per subiectum, quae est prines,rium dans sibi esse sed solum animatum amna a Doni
aere me corpori nece iactituta per subie 'tum , quae est principium motus et coniungitur et sm morum: quia est pranei pium immediatum re determinatum motus.
Per lim die ues ad quaestionem,*, s animatu insomo accipitur,cslsi non est animatum: Secundo dieen eum quod s eculum secundo modo aeeipitur circunstri .pto motore non est animatum secundo modo. Tertio dicendia in Gelum est animatum anuisa mouente laesi domodo animati s accipiatur cu motore. Ratio primi est. si ellum esset animatum primo modo, vel esset animatu anima senstiua,vel vegetativa, vel intellectiva,vel mo titia me sufficientem diuisone, quia non sunt plures ani mae, ut paret secundo de Anima. Sed et tum non est ani, matu anima senstiua, quia tunc haberet omnia orgaxa, quae deseruiunt ad sensu in vel quaedam ut aui es, ad novidemus quia ridi tu esset hoc dicerei uestis simpliciuslioe voluit.Nec Vegetatiua ala: Aa ro nutrit nec augnae
tacui patet primo huius. smiliter nee anima motiva smloeu,quia illa non est sine sensu .etia non procedit de viroloeo ad Misi ut animalia. Nec est animais aia intelleis Dua, quia intellectiis nullius eoi potis est actus secundo deaIaoc tertio dans esse corpori oc est eo tu sit eorpus non pol alam habere pro aestu primo. RG seeuds escitisonis dista est prius rua s hoeeet. t se eet copositu ex materiacte formacte. Tertiit Commentator probat tribus rationibus in illo capitulo ubi Aristo. soluit illas disseiles dubitationes. Prima est. illud quod est nobilius anima tis est animatum. hae habet manifestam,quia quod nul Io modo potest esse animatum non potest esse nobilius animato, sed eas uest nobilius animato, quia dieit v, vos opinamur est uee nobilius animam. Item, illud quod Q. I d.de.C. S. Μ. dd mouetur
57쪽
mouetur localiter est animatu , & habet figura determi
nata re propriam: quia hoc tin contingit aiatis,quia ina ni mala no mouent te de potentia elementali, nee habet figuras proprias Oc determinatas: quia remanetibus in specie potiant habere diuersas figuras, ut patet in lapici sed eoelia mouetur loealiter: quia diuiditur in parte mouetem & partem motam. ergo α habet propriam fguram sphs i eam, Ut patet in isto secundo: α illa ratio est ut domi,quia accipitur ex parte figurae N motus quae sunt potiora. Item tertio , ista ratio dicit.ppter quid, quia sunt datur super rones naturales ta diuinas. sie, illud eopositi est animatia,euius altera pars est substatia sine magnu dinere materia:quia dic tum est in seientia de Anima, omne tale ens abstra qua materia est intellectus: sed alia pars csti est immaterialis, quia declaratum est in si auo Phy. quia motor eius est immaterialis,& addit Com. in Come. ... ta .primae Philosophaae et forma intellei alis non ueno uel nis per des demum primi: & primum mouet ut amatum re desideratum. ergo coelia est compositum ex mo tore re mobili no tant f inhaerente corpori pira esse, sed taComen. i. tum sm motum: re ad hanc intentionem dicit Com. versus principium feeundi huius. in eorpore coelesti seri ma& sormatum sunt virum numero,vt es tu re intelligeria, quae est motor, licet magis diminute quam intelligentia, ubi forma α formatum ut intelligens N in te Luctum Pt sm subiectum sunt unum numero, quia moror fim eeno coniungitur mobili in eo ore cc leui, sed ina sunt v au numero siti esseetum re motum. nam motus qui est in mobili immedia tercedit a motore. Sed dubiu est eo tra primam concita sonem Q eoelii circunseripto motoreno est animatum .eotra illud qu est nobilius animato estaniniatu.Ista probatio est Com. sed estu est nobilius anima or ut musca vel υcrini, probatio huius. perpetuu est
nobilius generabili & corruptibilio stauo Phy.sed etsi est substantia perpetua: primo huius.
Sed aliqui dicunt,4 eoelia circu scripto motore non est nobilius animatis. ratio est. qai optimum in aliquo gene re est nobilius optimo alterius generis tueto tu simplici ter genus est nobilius toto illla genere: sed optimum Q genere cognoscentium est nobilius optimo in genere no cornoscent lv. quare&c. maior patetri quia homo optimus
est nobilior optimo asino,ergo totum genus nobilius est omnibus asinis. minor patet etiam tua Deus, qui est optimus in genere cognoscentium, est nobilior in genere nacognoscentium. ergo totum genus cognoscentium est nobilius omnibus alterius generis: sed coelum est in genere non cognoscentium.animalia vero in genere cognoscen tium. quare Se . Dicendum, corpora coelestia circuseripto motore sunt nybiliora multis animalibus, sunthie, ut musca re vermi.unde hoc probatur per eandem ronem,'ra optimii in aliquo genere αα sed optimum in gne substatiatu simpliciu est nobilius Optimo in genere substatiaria eopostatu ut Deus, s est substatia simplex, est nobilius Oibus I me substatiam eo positaria. Et eo firmat. qn optimia &e. sed in genere substatiarii aeterna Deus est optimii,quia est optimii eorum qua in natura, prooemio Alei a. sed coelia est aeternu, & animalia in gite corruptibili. Per hoe ad tone,qd est nobilius M.ve istest in aliquo istoria moria, aut q, animast pars sui, aut si instrumetu mediatu nobilioris antiras vino: mo, quod est nobilius Se.veru est si ur animatum esse aliquo m5, α se tu est animatu n5 aia parte sui sta elle, ut homo:
sed est animatum anima mouente unde coelum est quasi come Στ. ligamentum inter ista in generabiliare corruptibilia, ut dicit. Commentator primo huius. Ad rationem illo mini dicendum q, non valet, quia tantum est in contra Num inquantum est pro eis,ut visum est. unde potest dici, quod debet intelligi de specie specialissima, quoniam genus uno modo accipitur pro specie specialissima, ut
patet Quinto Metaphys. quia indiuidua speciei speeia
- jissimae sunt eiusdem perlectionis in substantia, ut om
Ε nes homines.sed disserunt per accidentia , & in illis ira
hec veritate, quia optimus homo est nobilior α ce quia Omnes homines sum eiusdem perseebonis: sed in generi. hus, quae plures species habent,& praecipue in analogis, non habet veritate re sie est in proposto, quia cogno scens est analogum. Aliter potest dies, optimu&c. cisceditur: vi se. ct cu dicitur. optimum in genere Sc. o. lo Q totum genus cognostentium ut sunt. cognoscentia subvia reduplicatione non cognoscentibus, quia affir
mario nobilior est negatione: sed id quod est eos nostens
smplicii et non oportet in sit nobilius non cogn scenam quia inius in eo Oseens & volitiuas no est cogn scem tamen visus non est nobilior voluntate,licet inquantum
PEt hoe paret ad argum eta. Ad primu si coetu nfisoriis.
Verum est,s animatum anima inhaerente seeundumeta re quae eonstituitur per subiectium: sed si est anima tum anima mouente.qus non eonstitui iur per subiectu, tune non oportet: α se est in proposito, ut dictium estidi Ad seeundum, omne eorpus animatum Se. Veru est si est animatum anima, quae perficit eorpus: sed, s .in anima mouens non oportet habere diuersas partes organiscas, quae disserunt compositione, complexione cte. sed sufficit, quod sint aliquo modo diuersae. Et cum dicitur. coelum rec.dicendum in non habet animam hoc modo.
quae requirat distinctionem partium quantitaritiam αiti figurare eompositione&e. sed susscit in habeat par
tes, quarum una est nobilior alia. Ad tertium eum dicitur,omne corpus &e. verum est si est animatu anima perficiente eorpus sinest quia illa aliquando operatur aliquando notu quia satigatur per molein corporis: sed si
est animatum anima mouente re no satigatur,tune semiper est in actu . unde coelum semper intelligit per intellis penta am , quia motor eius non satigatur, ut patet secundo huius.
G cipium eius qui Fin locum motus. Osti autem LPrincipium circulationis, unde ortus astror
Anoriois sit Coeli para Dcactra.
Onsequenter quaeritur. Vtrum oriens sit pars dextra in esto:α arguitur in non. Illa pars est dextra, a qua motus loralia incipit iquia illo modo dii inguitur dextrum a sinistro,ut patet i litera: ira dexitu pars est illa,
a qua incipit motus localis, ut patet in animalibus quae sunt hic: sed ab oriente motus coeli no incipit, ua in omni me mouet et mouebatur,ut patet octauo Phy. Item, si oriens esset pars dextra in eo so,tue sequeret,ir, una re G. a
eadem pars qn est dextra, qtam fmstra: sed hoe est sal sum: quia dextrum α sinistrum sunt terminata re distinistae partes S determinat s sm natura, Vt patet in anima 4ibus hie: quia dextra manus no est sinistra,nee eeGuet
M in nullo ine dextra pars in cflo est smstra, eu ritu si animatu persectius& nobilius .cosequetia patet. ua eadem pars,quae prius erat eleuata sua oriente in laniori hemi
sphsrao,quae est pars dextra,postea in occidete descedit in interiori hemisphstio & erit simula. seut Sol, qui de mane or Eprio supra orizote de noete oecidit sub oi ircite. Ite, si oriens esset pars dextra, ite no via et idem de xitu in coelo sup Omnes regiones, sed hoe est salsum, qm in eoelo dextru fm naturam determinatum est, re quod
est dextrum apud aliquos in una regione, etiam est de xtrum apud alios in alia regione. eonsequentia patet: ua pars, quae primo oritur in una regione supra orizontem adhue non oratur propter diuersitatem orizontuim ira
diuerss regionibus: re etiam propter sphoricitate ter m hoe est,re se non est idem dextrum re snistria in ec lo apud omnes regiones.
58쪽
Tex .is. ovr os I et vara vult Aristo in Heliquoniam deteri ligendum est modo supradiisto minat quod mesto sunt illis duae disserentiae politionis r I c dextrum cic sinistrum α subdit, quid dextrum in ecclo. est oriens, sinistrum vero Meldens:& hoe idem vult Comentator Salii expolitores.
CONCLUs Io. Dextrum culi est ipsum Uriem, a qllo moveri incipearet, motus inciperet, hoc tame no tepore priisus ,sed secundum motoris intentum.
N Oiandum . licet quilibet orbis coelestis sit eo
tinuus ex secundo huius. nihilominus tamen in orbe Melesti sunt diueri partes distim M sm virtutes quatit sella est nobilior aliquo modo: quia virtuosor oc sortiorem effieaeiam habet in transmutando interiora in pars othis in coelo non Restata: oc se sentit Corimenta. secundo hiam s.cte so liter Ast onomi. unde motus orbis non est itis secutidum motum stellati, quae es para nobilior scdensor.utide licit orbis totus sintit se B continuus, tamen stella est esseacide ec virtuosor parerpropter hoe motori qui mouet sphsram principalius in tendit motum stellae t quia ages semper intendit id qo dest prine psius in re. Tune disendum est ad quaestici rem quod seeundum Aristote.5 Commeni a.otiens est pars dextra in coelo: oc ratio eius. Illa pars est dextra in Milo, a qua incipet et motus f meiperet, re a qua motor principalius intendit mouere: Mutin animalibus dextra pars est illa, a qua meipit motus soralis: sed, si inciperet Coelum i muris, tune inciperet moueri a parte stellatae quia est virtuo fiorOc poscitor partibus non stellatis. unde etiam motor intendit principalius motum stellae esis,neveret ueri es tum principalius intenderet mesptionem motus stellae, se propter transmutationem ali quam inferiorum, si motor inciperet mouere secundaria istem ore: quia primo mouet propter se: α quia moue rei principaliter aestam Ac intenderet principalius ines
ligenter secundum Commenta.cum Aristo. dicit oriens Comemti. eis e dextrum coeli intelligit per oriens principium eo. Dextra corum, quae ascendunt supra primum orizontis habita ii quo ories
hi lis :&per occidens intelligit vltimum eorum, quae de uio x ς scindunt sub ultimo orizontis habitabilis: oc hoc iotia est eum posuerimus terram naturaliter habitabilem, Ocnon transeatur ad aliam habitationem hae. Et notam dum, quod licet in terra habitabili snt diuerss partes circuli, quae dieuntur orizonta, ct Sol prius eleuatur super orizonta Vnius regionis quam alterius. oc hoe est pro pter sphsrieitatem regibbositatem , oc quando orit aliquibus existentibus in una regione, adhue alii plus ciniatius sunt quali sub monte oc sol adhue non oritur eis, sed postea. 5c licet una pars non si habitabilis iam Per, quoniam illa pars,quae nunc est habitabilis, postea non erit habitabilis: quia una inierat ut oc alia humescit ista se aquosa propter diuersos aspeeius astrorum de eo unctiones: tamen vi Commenta. vult est ierminus ha bitabilis ex parte orientis naturalis antequam alia paranon est habitabilis. Vnde ex parte orientis est deuenire ad prunam partem habitabilem terrae naturaliter, antequam alia non est habitabilis propter diuerstatem alia quam astrorum Ac esse tus quos faciunt ibi mirabiles. similiter ex parte occidentis est ultimus terminus natura
lis habitabilis, ultra quae alia non est habitabilis, Ac hoe propter maria re intolerabiles effectus astrorum ibi. α τὸ - .ihene innuit Commentator, qui dicit primum eoru, qus habitabiti, astendunt primum super orizonta, idest primam parse , inhabitatem habitabilem ex parte orientis, oc similiter intelliga hili, ter aetur ex parte occidentis natura reis
Vult ergo dicere Aristote. seeundum Commentato, periri ema rem, quod in coelo dextrum est Oriens primum eorum, qui aseendunt supra primum orizoris habitabilis, α mo Κtor illius partis in quocunui Orbe sit Vt stell* m Orbibus bu, . cinis planetarum incceptionem motus principaliter oc eleua est. - Η Ptionem morus enim quia sortiorem virtutem habet C tionem super orizontem primo,no quo ad unam regi
esseaciam ad irim imitandum inseriora r quoniam paramon stestata. ergo oriens in esto ut stella, est pars dextra. Et est notandum, quod unam partem pilus incipere motum quam aliam, si inciperet potest intelligi duplici ter. Vnomodo prius duratione oc tempore: ita Q una pars prius incipiat moueri tempore quam alia :& sien5 debet intelligi quia eoelum est continuum α eontinuum totum simul mouetur, ex quinto metaphys. Alio mo do intelligitur unam partem prius moueri alia primaevi intere principalitate intentionis motoris, qa motor principalius intendit motum unius temporis quam alterius: ec talis est pars in qua est stella, quae est persectior nobi Iior et virtuosor parte non stellata. unde totus orbis eletiatur super Ori tontem tamen motor principalius intendu elauationem ori et omis ec dextri super oridiora quod est pars sellata. Notandum ulterius quod prinopalius
quod in in orbe soli , similiter oc in aliis, Sol est per
Dem,sed primo naturaliter habitat,ilis, S ubie ur 'olla pars sit,ut Sol, de alia pars orientalis ubicunqi sit sem per est dextra. ut sol sue sit in oriente sue in occiden, te re semper dextra est e vim homine quocumi verta se semper dextra pars est dextra.& dicit Commenta. Qiseia intelleistis soluuntur difficultates Commenta.
subiungit quod illud quod Aristote. dicit est smile illi quod dicit in oectauo Physe. Vnde dicit Q primum mouens orbis est in maximo circulo qui mouetur motu ve Iocissimo re in aequali tempore maius spatium pertran sit quam alii cireuli, oc non est in maximo circulo elicii in ptiue sed secundum apparitionem essectus: oc non includitur in loco postiue, sed eius essessius maxime appa ret in illo circulo.& hoe dicit hie. smiliter quod primum mouens est in parte illius eliculi determinata vi orientali, ta quod vocat oriens in quo ens mouens primae uita te intentionis, quia principalius intendit illam partem
estior issc virtuosior in mouendo a toto residuo illitis D mouere quam alias illius, orbis . ergo dextrum in coelo
oibist re itere Sol eum aliis partibus incipiat moueri sit
Per oriz nta, tamen motor principalius intendit inec
ptionem eius si inciperet moueri. α etiam eleuationem eius super orizonta quia virtuosor in re perseetior parte non stellata. smiliter in omnibus planetarum orbi a pars sellata prius in eipit moueri, oc se est etiam in se mamento quod est aliqua stella vel aliquod si um no talius vel persectius , quod motor principalius intendit moueri re ineceptionem motus eius principaliter re hoe virum sit ames vel aliud signum spectat perserutatio ad Astronomost sed non est naturalis intectionis. hocmen Astronomi ponunt signum alietem, quia viri nos unes re periecinis omnibus pa tibus no stellatis ramo uendo interior at cuius motum &in coptionem motus pritiei lius inienda ni olori: α in illo i gno firmamen tum inciperet moueri, si inciperet moueri, re hoe intelis non diuers ficatur, quia ubicunque Sol est, tamen est Oriens, quia motor eius principalius intendit eleuatio, nem eius super primum orizonta, Tune Commenta. e eludit, quod Arisoteles. in Physicis docuit maxi mum circulum, in quo est movens. hie autem doeet partem circuli determinatam, in qua est mouens, quae est nobilior re perse stior, cuius motum motor principali us intendit. Notandum, quod in eorporibus cale .stibus duplex est motus, scilicet communis S diurnus. de est primi mobilis, re isto motu participant omnes inseriores orbes, re in illo motu conueniunt omnes sphare re planetae, quia motu illo mouentur omnes sphcire planetarum in die naturali ab oriente in oecidens redeo deundo in oriens. Alius motus est oppostus aliquali di
Gerstate, non quod di rei te oppositio sit ibi, ut ductum est prius, quae est ab occidente in oriens oc est omnium
59쪽
sphoerarum inferiorum a primo mobili & illum diuers I menta sunt posteriora ad motum eoeli . quia resum per
planetae in diuellis temporinus perfieiunt. modo, dieit Aristote. nos qui habitamus versus polum septentrio
nate sumus in loco deorsum, re sinistra parte: re hoe fimmotu primae sphsis, quae incipit motu ab oriete: sed alii qui sunt ad alium polum sunt m loeo sursum re in dextra parte: sed rectuoso est quo ad motu sis,qui incipit ab oecidente qui est motus planetarii sie habemus eae sursum re in dextra parte:quia totus motus planetaria ineiperet ab o dente si inei petet.& dicit Come. Φhaee esi fidem tio habet Ioeum, quae pars sit nobilior, utra septetriona lis, vel meridionalis. re dicit, et, meridionalis est nobilior sm motu primae sphses nobiliore,& est sursum simplici. ter. sed alius motus minus nobilis, sicut planetae minus nobiles sunt sp primum mobile.& se septetrionalis pars est ignobilior simpliciter. Et subdit Commen. Φ intelle Etus humanus non potest apprehedere verisiratione hii ius propostionis: re debet exponi non potest, idest dissi eulteri in simpliciter no est impossibile. vii impossibile
uno modoacripitur pro dissicili, ut patet in Metaphvs. PEr hoe ad rationes. Ad prima. illa pars M. veru esta qua incipit motus,ves inciperet s inciperet. Etesidicitur. o ab oriente recidicendum . oriens no est pars quantitativa, a qua prius tempore incipiat motus, ita est pars a qua ineiperet primus motus, si inesperet. non diecimi uitate temporis, sedimentisiis motoris.quia primcipalisis intendit mouere illam partem,qus est principa lior,persectior virtuosor atqs partibus in mouendo. Et sciendia, , dato in motor coeli non incipiat moue re,seut verum est, tamen non est inconueniens esti de xtram partem in coelo, a qua inciperet motus si ineipe. reti verbi gratia, s eri homo, qui nun F motus suisset vel mmua moueretur: ille nun is inciperet motum: re tamen hoe non obstante haberet dextram,a qua parte inciperet moueri, si inciperet motum. Ad se eundum, si pars de xtra esli Se.dicendum . per partem orientale duo pos sumus intelligere.vno modo partem orientalem, a eleuatur supra orizonta artisetalia se non est intelligendia,
illa sit dextra: quia se quaelibet pars Eleuatur supra ori montem re oecidit re se a re eadem pars esset dextra restiistia. Alio modo intelligitur oriens pro illa parte, quae primo Heuatur supra primum orizonta habitabilia naturaliter terrae.&hoe primaeuitate intentionis moto ris: quia se est dare primum orizonta habitabilis simplieiter , ut diest Commentator . & ne sol in orbe suo est oriens tua minespalius motor intendit Hevationemrius supra primum orizontae re sie determinata pars est ori ensi& vbietineti est sol est oriens re dextrum: seut di elum fuit de dextra hominis, ita intestigatur de vina orbi hus. Ad tertium is oriens esset Se dicendum, in veruest si intestigatur super orironta arti aliter distincta et se quaelibet para esset orientalis, sed se non intelligitimsed intest igitur super primum orizonta habitabilis ter ra smpliciter quam partem intendit mouere principali motum suum est eausa omnium inferiorum, ex octauo Phys.& secundo de Generatione. CPPost Tura vult Aristoteses. in praedicto rapi tulo. Unde vult, quod terra sit neeessaria ad motum ire etiam, quod quiescat in medio r ita quod si motus coeli est perpetuus , ne satio terra perpetuo quiescit in medio.
CONCLusio Terra necessaria est praeter coeli motum, ad eius tantum diuersificationem. D Icendum est ad quaestionem , quod ad motum
coeli neeessaria est terra. ratio est. ad omnem motum loralem necessario requiritur quiescens, respeetia euius mobile per motum suum diuersimode se haheat, ut patet ex libro de eausis motuum animalium. quia si hoe non esset, tune motus localis non esset: sed no' inuenitur aliquod eorpus quiescens praeter terram, re spe tu cuius eoelum per motum suum in partibus suis diuersimode se habeat, re hoe patet per induistionem. Vnde patet quod ignis non est: quia mouetur. smili inter aer mouetur. smiliter aqua non est: quia non est in medio simplieiter. ergo relinquitur quὀd terra str quia respeetu eius eosum per suum motum appropinquat se eundum partes plus, smiliter elongatur: ut patet de planetis in sgnis septentrionalibus α meridionalibus. Notandum quod terram requiri de necessitate pro pter motum eceli potest intestio dupliciter. Vnomo do quod assetetur re appodiatur terrae motor eoeli in mouendo , re isto modo non requiritur terra ad motum cς ii , quia motor Geli est materialis substantia α nulli appodiatur, vi patet ex libro de causs motuu animali um. Secundo modo potest intelligi quod terra requira tur ad motum coeli propter diuersneationem e i, ita quod coelum respeictu eius permotum suum diuersimo de se habeat, ita quod secundum paries plus appropin quat, vel recedit propter generationem & eorruptio nem animalium. α sic requiritur de necessitate admo tum, sicut ad motum loralem cuiuslibet eorporis necis sario requiritur quiescens. res cstu cuius earum per motum suum diuersimode se habeat seeundum partes, ut dictum est.
AD argumentum. posterius re e. Verum est eausali
ter no requiritur ad esse prioris. ita quod posteriussit eausa esse prioris, sed bene potest requiri ad esse eius Oncomitanter re eonseeutive. ut ris bile prius est homine, re requiritur tamen risibile ad esse eius, quia homo non est site risibili: tio tamen tegulariter eausaliter: quia ite esset eausa hominis. Aliter potest di se est in proposito, quod motus coeli est prior terra S terra non re tutariter ad motum eceli causaliter, sed bene eonsecuti uel sevi admotum localem necessario requiritur qui stetis. respectu euius mobile per motum suum diuersi
tis es euare orizonta artisseialia distineta secundum regio hi mode se habeat. Aliter potest diei.eum dicitur. poste Nes, tamen omnia determinata sunt quo ad priitium αvltimum teret habitabilis in natura smpliciter, vidi mi
Necesse igitur terra esse: hoc enim quiescit medio. Nunc quidem igitur supponatur hoc: posterius autem demonstrabitur de ipso.
An Terra propter coeli motam necessiris'.
. Onsequenter quaeritur chea illud rapituli
Quoniam autem non est contrarius motus.l Vtrum ad motum coeli si terra necessariati & arguitur quod norit quia posterius notet quimur ad esse prioris, quia prius potest absolui a posteriori nono Aletaphy.sed tota α omnia es raus re M. verum est quando prius indifferenter se i et ad oppostat vi materia prima indissetenter se habet ad emas oppo sitas: ut forma humana non requiritur adriae liominis: sed quando prius non habet se indiffero rem sed determinate ad unum tue prius requiritur ad es se posterioris ut homo non habet se indifferetii et ad risibile re ad non risibile. similiter ignis non habet se indis latentet ad GIidum A stigidum: sed determinate ad Itilum .s militer motus eceli non se habet indifferenter adquiestens & non quiescens: sed determinate ad qua
Quoniam aute est dupliciter in circulo mos
Necessarior rit quiesces ad motu coa. calate i steriere
causae foras malis, clam motu per
rescens disniri opoporteat. caci tutius deest, is eo limotus idisget uescente. Ut loco, ut materia circa qua.&ut forma inde Atier. . .
Ueri puta ab A hune quidem ad B, hiic autem
ad G. Qtiod quidem igitur risis, prius dictum est.
60쪽
An in coelo plures motus ad diuersas partes esse deberit.
. Onsequenter quaeratur, Vtrum in eoelo de l bent esse plures motus ad diuersas partes, . oc arguitur non. Corporis simplieis de 1 het eriti unus morus fin naturam, primo,&i seeundo huius: sedessu est eorpus simplex,
ut vult Cominemprimo huius. Q sit corpus simplex nohabens eontrarium manifestu est per Aristo. primo holus. ergo motus eius debet esse unus re ad unam dissere tiam positionis. Ite,s essent plures motus in eoio, vel essent diuersi numero vel specie, per sufficientem diuisionem: sed non sis speetem, quia sis speetem est eo iuraraeitas,ut patet quarto Metaphy. sed motus inti no habet
contrarium nec secundum totum nee secundum partes,
ut probatum est primo huius. Nee sunt diuersi numero:
A sin uos causant generation ε& eorruptione insertorii. Notando, sit dicit C Gmen. primo huius, v eorpora
coelestium motus prima intentione non sunt propter g nerationem re eorruptionem in seriorum: quia nobilius non est propter vilius prima intentione: sed corpora es
lassia nobiliora sunt inferioribus, ct motus eo limotu sitniariorum. unde motores corpors principi cin mouent propter similitudinem ad primum principium eo seruandum, quae est eausalitas: sed eotrario mouent propter gemerationem oc cormptionem inferiorum: quia aliter noeausalitatem conseruarent nisi mouerent ad generationere corruptionem.vnde dicit Comme. se. quiequid inuenitui propter se primo mouere eo tramo inuenitu Ppter
aliud nisi esset in natura innata ad largiendum. PEt hoe ad rationes eorporis simplicis Sc. verum est Rhsone .
secundum naturam propriam re viati motorem: sed seeundum diuersas naturas ct diuersos motores possunt quia motores orbium colestium non disserunt numero: is habere plures motus. Et cum dieitur.eoelum S e. verum
ergo quilibet orbis habet unum motum secundum naturam propriam re virum motorem,seut solis orbis naci uetur ab occidente in oriens. seeundo huius. sed secunduplures motores possum habere plures motus, ct habent motum diurnum secudum naturam eommunem re motorem primi mobilis. Ad aliud, si in corpore Scidicedum non sunt plures in numero, sicut indiuidua eius dem speciei sed distinetuuntur specie. non dieo diuersarii specierum, quae sunt tinales species generis uniuoes, ita quod contineantur sub uno genere uniuoeo: se non etia
rurat spetie,quia tune haberent eontrarietatem veram,
qua distinguuntur ab aliis speeiebus oppositis, sed disse runt speere, idest secundum diuersas essentias disi in stas, ut indiuidua eiusdem speeio non sunt diuersa secundum essentias, quia conueniunt in una essentia speeiei specia lissime, sed disserunt per aeridentia. sed s aliqua disseruemlestia in die naturali mouentur motu diurno ab orien C per visentia diuersas, illa disserunt specie circunstri a
quia immateriales sunt,& in illis non est pluralitas indi
viduorum numero. ergo, cum motores creti siti immateriale ideo non procedunt ab eis motus diuersi numero, α hoe saltim quo ad unum orbem. Oppost Turi vult Arast. in litera. quia alius est mcitus ab oriente in Meldens, re econuerso ab occidente moriens. Idem vult Commentator o sinuo Physeo. in illoeap. Et iterum coiisderas.vbi dicit, o quidam motores corporum lenium mouentur per accidens:quado mohilia mouentur pluribus motibus.
horum inferiorum generationcm n D quaestionem dicendum in in eoi reeolesti sunt plures motus non directe opposti, sed diuers motus, se intelligendo , quod omnia eorporate in oecidens,& eeouerso. 2 4. horis: & hoc est motu plami mobilis: sed ais omnes orbes praeter primum mouentur Gonuerso non dimis motu opposto, sed diuerso, sanon sunt super eosdem polos re axem: S illo motu quilibet alter orbis mouetur ab oriente in occidens, eidem te in oriens redeundo in occidens & hoe in determinato tempore . re aliquis in tribus annis ut Saturnus. aliquis in. ix. vi Iuppiter. ali H in duobus, ut Mars aliquis in
uno,ut sol, Venus, Mercurnis. aliquis in mense, ut Luna ut patet ex Astronomia.&hoe Aristo. probat inli tera quineti consequentiis. primo, si motus coeli est, terra est. Maeonsequentia probata est per quaestionem praecedentem. modo, s terra est, necesse in ignem esse. hoe prohat Aristo. quia si unum eontrariorum in natura est αreliquum, quia communicant in materia, quae est in potentia ad trunmeontrarium re ut ui contrarium re dueitur ad adium. aliter potentia esset Ociosa. Tune ulterius, terra S ignis sunt eontraria, saltem secundum vir etiam omnibus aevidentibus, se ut decem praedaeamen
ta disserunt specie, idest per essentias diuersas, quia quκ digeriat speciere genere, ut patet. quinto Aleia ph. S si emotores etatorii disserat, re per eos eques mobilia & motus coelorum, non Q sint species unius generis viriuoci.
De motu autem ipsus qui regularis est, Ac Tritic, .non irregularis, deinceps utiq; dictis erit per
transire. Q v Ks Tlo Vlli. An Notus caesi Vm formis ae Regularis esse debeast.
Onsequenter quaeratur orea illud capitulit. Dei motu autem temporis, Utrum motus e si de
heat esse regulatis re uniformis, re arguitur ptii mo v non, Motus naturalis nG vr esse regula ras:quia dr in litera,q, quae mouentur naturali ter velocius mouentur circa terminu quo seruntur,i. ter
tutes. Tune est tertia eo sequentia, si tetra re lenis sunt D militi ad que: sed talis motus qui est v locior I sine Φ melementa inter se media sunt ut aer aqua. re prohatur eo sequentia in prior:quia ista hiemeia sunt editaria aliqualiter, quia aer terrae contrari Hur duplici proprietate, ut
patet seeundo de Cenerati di modo, si unu editatioria est in naturare reliquit. Nequarta eo sequentia est. si ista quatuor Hemeta sunt,t scaeneratiore corruptio est. quia corruptio re generatio est inter cotraria eii sint actitiare passiua, ut patet primo de Generatione. Tune quinta est c5sequetia. s generatiore corruptio est, oportet esse plures motus corporum ea linium: quia ad generationem re eorruptionem non suificit unus motus se
Ius t quia isti sunt diuers motus ad quos n5 suffieit unus
motus ad causandum: quia unum principium secudum unum motum non est natum sacere nis unum effectum feeundo generatione.& Oetauo Phy. ergo res inquuntur . diuersi motus corpo si coenium accessum et recessum,
principio, iaci est regularis S uniformis: sed motus e liest naturalis, ut patet primo hui'.vbi dicit, omnia enim Phystea eo ora sm se dicimus mouera Fiat loem Ite, motus qui est a voluntate,non est regularis, sa volutas habet se ad opposita.sed motus coeli procedit a volunt a te, quia dieit Com. 1. Metaph.& keudo huius,q, motores corporia testiti de virtutibus animae habet duo,s. volutate & intes laetu. It motus,ci est aliqii ves me aliquando tardior non potesse regularis, quia motu esse Comet. s. aliqn tardiorem re qn velociorem repugnat regularis secundotati re uniformitati: sed moi us insi quado p est tardior, quando in velocior, quonia stellae erratio quandom velocius,quando tardius mouent quia dicuntur aliqudireetet,aliora retrogram,aliqn stationar4,ut per obseruationes sentibilis astiora patet. Ite ille motus non est regulam re uniformis, euius mobile res stetiam habet ad