장음표시 사용
81쪽
Iigitur ibi compositio forins cum materia,qui in Deo non est . Nec per pronomina, quia de Deo dicta, cadut a demonstratione: non enim pol esse ibi demonstratio ad sensium, cu sit incorporeus : nec demostratio ad intellectu, climsit in cognoscibilis. Si ergo dicis, q= huiusmodi pronomina sim Priscianum,si cadunt a demonstratione, cassa erunt,& vana: dicendum est,uγDemon- ibi est demonstratio ad fidem. Nec per verba, 'r3tio ad quae cum modis, & sormis, cum tempore,sines 4- casu, agendi vel patiendi significantia sum; sed talia no cadunt in Deum. Neq; per participia, quae sequutur naturain nominis & verbi. Nec per alias partes orationis, quae non sunt subii, cibiles. vel praedica biles. Ex his patet,iu Deumno possumus notificare per diffinitionem , sed qualitercuque per circulocutione. Vn Ber. Quid P si est Deusὶ ex quo omnia, per que omnia. Quid est Deus' quo nihil melius cogitari pol. Quid est Deus ὶ voluntas omnipotens, beneuolenti G sima virtus, lumen aeternum, incommutabilis ratio,summa beatitudo, inuisibilis, inaccessibi- de Deo, δὲ lis in se, in suis spectabilis, & solus mirabilis. quid. Μultis modis asseritur aliquid de Deo. Pii morieb ιI .per naturalem rationem, quae dictat, TVnus Μ- - λο- Deus est remunerator bonorum,&punitor maa'. '-μ F lorum . secundo per fidem,qua dicimuβ Dei m unum esse in substantia, & trinum in personis . Tertio per sacram si ripturam . Q minoper rationes probabiles. Quinto per exteriores. opiniones vel pdicationcs . Sed in his duobus modis non est innitendu, nisi firmitatem ha-Noia. beat ab aliquo praedictop ttiu Est enim .regula, δεβςuςr * qui ctiq; alterit aliquid de Deo, qd non est 1i-ψς', certum per naturalem Ionim, vel per fidem, 'λμ' '' vel per faciam scripturam, praelumit, oc Peccat.
82쪽
LIBER I. 47 De ideis, o libro vitae. cap. 21.
sunt, P idea imeortat causam e ficiente, coia Dςψ b π- forme es ectui: sed exemplar causam forma 'φ' Iem :ro vero causam finalem Deus enim Dium oἔa a Deo rerum est principi u a quo sunt forma, &eXe- & quomoelar, ad cuius imitationu sunt: & finis, ad que do. 1 unt. Hqc tria sic a se differunt, i exemplar unuest, quia exempli connotat caulalitatem causa' id ex festa vero in caula sunt unu : sed rationes, & ideς diu euius sunt plures: quia ista respeeiu rerum dicuntur. dicuntur. Sunt itaque plures ideae, que connotant cognitione Cognoicibilia aut distinguunt in cogno κ5Λε, dis scete. Similiter & rationes in Deo plures sunt: scientes.
quia singula causata sunt proprijs rationibus. Absurdum enim est dicere, ut ait August. quucreatum esse ea rone, qua homine. Sciendum a. i. ζ gaut est, P daplex est pluralitas, una quidem est detis zererum, re sim hoc no sunt plures ideς, siue exe- intellisε-plaria in Deo: imo una res est, lus omnium est ii .eae emplar, scilicet essetia diuina: quam omnia imitamur,inquantum bona sunt. Alia vero est secundum intelligenti rationem, &secudiunhoc plures id eqsunt in Deo: ullia omnUS res, inquantum sunt. diuinam imitantur emcntia: prout est imitabilis , non tantum uno modo, sed diuersimode, bc secuditin diuer s gradus. Sic agitur diurna essentia. est imitabilis Diuina hoc modo ab hac creatura,est propria ratio huius creaturae, Sc linriti ter de aliis et unde secundum hoc plures id egin Deo sunt, quia intelli Gretii, ingitur diuina e 1Ientia secundum diuersos respe telligi: ur. ctus, quos res habent ad iplam , eam imitan- & a Ru tes diuetii mode huius inodi autem no solum hμ' intelliguntur ab intellatii creato, sed etia ab
83쪽
Quid sti increato ipsius Dei. Scit enim Deus,& ab stem. s. Pς' notauit, i diuers creatur diuersimode ipsi ε '' essentiam essent imitatur , & hoc ab qter no fuerunt in mente diuina plures ides, sim se intelliguntur, sicut rationes proprie Ierum intelle' in Deo : hoc enim importat nomeno idet, ut sit,scilicet quedam forma intellecta ab
agente, ad cuius exemplum exterius opus producere intcndit. Dicendum est ergo, i licet ra-
ita tioes in Deo & ideς sint una virtus,&vna lux,& essentiam: dAr in plures rationes, & idee Pecuius exemplum habes in naturis . Videmus enim P oes lines circuli uniuntur in centro, remor aut a centro differunt ab inuice. Itemta se ides iunt, ut dicit August.) forins principales
nid. rerum .' diuina intelligentia continet. Dicendum igitur, ae sicut in mente artificis prius est forma rei,si opus exeat, sic ideς rerum an mutidi constitutione in mente creatoris erant. Noenim aliquid extra se aspiciebat, 'n qa munt, .u, d tim faceret. Ex hoc pater, Somnis creatura iri existi prius in Deo existit, quam in seipsa : vn ciunmatura . ab ipso per creationem processit, ab ipso quo-k ad que dam modo distare coepit:vnde rationalis crea-ς ιοῦς h tura ad ipsum redire debet. cui primo coniun- ieci. t. tuat, antequam esset, di hoc per ideas, quet non ali iid ; quam ipse Deus sunt, di erunt: sic
autem ad locu in unde exierunt flumina reue ς py0- tuntur. Res, prout sunt in Deo, dicunturuis 4', viza, que importat rationem boni. Ioann. I.
isti 1. Quod iactum est in ipso, vita erat. Dicuntur etiam lux, quq importat rationem veri. Au-gvistinus iuper Genes. Creaturq in Deo sint lux : hqc ideo dicuntur, quia in Deo non sint
Cor. I. mala, neque falsa. Disserentia est inter exem
84쪽
enim dicitur respectu rerum,ut redeunt utan- Σpy
qua ad causam prima, quia conotat creatura, ut supra dictum est. Speculu dicitur respectu re eulum dis iru cuntiu . De libro vitae dicit Hugo de sancto semunt, fle HVict.-liber vitae est cuius origo, terna, incor- quomodo ruptibilis essentia, cognitio vera, scriptura indelebitis, inspectio desiderabili, doctrina λ' Libερ ψιcilis, scientia dulcis, profunditas imperscruta- iae, & oribilis: verba innumerabilia, tamen unu Verbum go
omnia. Anima vero moraliter loque do) mul- ς F i
tipliciter est in deo, scilicet sicut ramus, in a Ibo his iiii re,apis in flore, nauis in littore, sessus In chal iee , &mo the laurus in agro, scriptura in libro, a uic in quomod
la in nido , piscis in rivo; qu libet res in sibi propito, stella in firmamento, imago in specu lo cera in sigillo, gemma in auro, mel in fauo.
te appropriatis diuinis per senis. 9p. 26.
V a mala omnia essentialia omnibus 2- Essentis .
o sonis qu liter conueniat. appropropriatur in patri potentia, filio sapientia, spui sancto bonitas: & hoc yp exclusionem carnali S i i
intellectus,ne videlicet pater ratione antiquita bus per tis credatur impotens. filius ratione iuuentutis,nis appricredatur insipiens, Spiritus sanctus rone impe- p 'μzy tuositatis credatur crudelis . Hstaec ratio perti- φ ' 'v'net ad simplices, si potentia naturaliter praecedit tapientiam,& utraq; bona voluntatem . De attributis itaque est loqui dupliciter, *ux Α i Ibuia secundu rem,&sic omnino idesiunt, nec apro- , priantiit; aut scam ratione,& sic eorum queda Ap ppi iaca propriantur, quaedpm non . nam appropita quin ii tio nihil aliud est , quam specialis attributio, ratione alicuius contormitatis cum proprio illius perionae, sicut potentia habet similitudine in cum Patre, qui est princip: iuniuersale,&
85쪽
sapidentia cit verbo, & bonitas cum amore.
dictam appropritiationem habet consuetudo scripturarum , qu opera manifestative potentiae attribuit patri, sapientiae filio, bonitatis spiritui sanisto. Alia est appropriatio Hilari j, reternitas in patre, qui non habet in principium inceptionis in se, nec principium essendo abi , , . Species in imagine, id est in verbo, quia ac si io ru summe pulchria. Vlus in munere hoc est in spu i cui- sancto quia summe proficuli, & cominicativa o quid . est. Istud a alia verba sic insinuat Augustinus, In patre unitas, infido squalitas, i Spiritu san-uieon unitatis, qualitatiique concordia. Conue.' nit aute patri unitas : quia sicut unitas a nullo lib. peiso descendit,& omnis pluralitas ab ea defluit: sic deus pater a nullo est. & aliae persenae ab ipso sunt. Praeterea sicut unitas de se gignit unitatem , ita de se pater giζnit alterum se, id est, filiv. In filio vero dreue equalitas, quia aequat patri non solum in potentia,sapientia, de bonis alio it - tate: sed etia in hoc, quia sicut pater dat sita bo- lex indi nitatem alteri personae, sic & filius. In spiritu sancto autem unitatis, squalitatisque conco dia, seu coonexio : quia est amor amborii l. patristi filii. Item quarta appropriatio est, quod in patre est ratio principiadi,&originadi, quia summe principium: In filio vero ratia exense plandi quia lumine pulchrum : sed in spiritaiancto ratio faciendum , quia summe bonum.
De potentia Dei. ccp . 27 otentia dei duplex est, scilicet absoluta,& ordinata. Multa vero potest primo modo,quq n potes ecudo modo: quia mul ta subsunt suς potetiae, qus non conueni ut sibi 'μ '' ut ficem mala eollat tamen ea cogrueti , re sic
86쪽
posset ea facere. Deus pater omnia potest omni Deus po-
bus modis, quia potest producere de no esse inesse, & hoc per creationem Ite potest ex incO- 16,'ri. r. pleto completum facere , & hoc per propaga Luc. 22.tioncm Item potest mutare unum completum Potentia in aliud com pletum, sicut patet in transsubsta- qua u-
tiatione panis in corpus Christi. De talibus 'i dicit Augustinus , Demus deo aliquid posse, 'uomodo& nos intelligerc non posse. Potentia dei ap- Gen. I. paret in mundi initio. medio, ac fine. In principio quide quia res creauit de nihilo. In me. dio autem, quia res, ne in nihilum vertantur, sua potentia continet. In fine vero, quia mo
tucs mira celeritate suscitauit. Apparet quo i. or. isque potentia dei in rebus sipiritualibus , quia cum diabolus potestatem habeat in nobis immutandi sensu, & phantasiam: angelus autem habeat potestatem super hoc. & super intelle- Deu nos actum : solus deus non sollim habet potestatem praeueni- super tria praedicta, sed etiam post mutare vo- ς xluntatem. Augustinus dicit,quia deus nos prς uenit,ut velimus,& subsequitur, ne frustra Ve Deus no limus. Licet deus sit omnipotens, tamen non pol actu attribuuntur ei actus culpabiles,ut mentiri, & impersu male valle; nec poenales, de metuere & dolere: nec corporales , ut comedere, di dormire, nisi Atiis, iis sorte transumptiue, nec actus in conuenientes, eo uenienqui possunt esse triplici citer. Primo si aliquis tes qui . actus contradicit diuinae potentiae: ut est facere maiorem se. Secundo sit contradicit eius veritpti, ut est facere, aliquid simuI esse,& no esse, vel si praeteritum sit futura . Tertio, si contra- dic t eius bonitati, ut damnare Petrum, & faluare ludam . De his An scimus : quodlicet in iaconueniens etiam inlinu, impossibile ess apud o Mdeum. Horum aute hec est ratio, quia potentia D a Dei, i
87쪽
dei clim sit persectissima nec est de nihilo, nee est sub at i quo : unde non potest deficere peccando. nec succumbere patiendo, nec egere subsidio in aliquibus qucrendo, ac per hoc nec culpabilia, nec poenalia, nec materialia potest. Dicendum quoq; v deus potest omnia pex se, vel per creaturam . Illa dico omnia posse, quq sunt potentie: hoc au te ideo dicitur,quia posse peccare non est potentiae , sed infirmitatis : deo aure copetit perfectu posse,& perfectum diuinum: de quo Dion. Dominatio est non peiora excessus tantum . sed omnium pulchrorum , dc bonorum omnimoda, & persecta possessio: firma , dc non valens cadere sortitudo . Notandum eIgo ouod quedam operationes attribuatur Deo se eundum causalitatem,&non te cundum essentiam, ut comedere, currere: qu damsecundum estentiam ,& non secundum cau salitatem iustificare, creare : quqdam nec sic, nec sic, t peccaret .
aee virtute miraculorum . sap. 28
miraculis. Nirum et ni tracti ludifferunt Natura
OVodi m p r diuina potentia fiunt mi
racula. ideo de miraculis est agendum. August. aute illud vocat miraclitu,qui quid arduit. aut insolitu, sepra spe, vel facultate admirantis apparci. Ad hoc q= aliquid sit miraculu, quatuor sequiruntur. Vel concurrunt. primu est e sit a deo. dm, psit preter naturam. tertium cp sit euidens. quartiaquod sit ad fidei corroborationem . Vnde si aliquid istoru qu tuor de suerit, intrum dici potest, non miraculum. Nota quod qugdam lunt stipra naturam, quaedam contra naturam , quaedam preter naturam . Supra naturam sun illa , quibus non
88쪽
est simile in natura, nec in potentia naturae, Dic a. sicut est virginem parore. Contra natu Ia sunt, quae fiunt usu contrario naturae, in terminan tur ad consormitatem naturae: sicut caeci illuminatio. Sed pCeter naturam sunt . quae fiunt io an mordine, simili natur , non in per principi u na turae, ut in mutatione virgaru in serpentes : qaillud potuisset fieri ordine naturae per longa pu Eiod 7.trefactione ; ut patet per ea. quae fiunt secundu rationes seminales : verunta me quia non
fuit ibi operatio G turae, miraculum fuit . Res Re produri uandoq; producitur ab agente simili succes citur edasiue, hoc attribuit naturae,& d naturale: quan- qμ-
doq; producit ab agente dissimili in instanti.& hoc attribuitur deo,& dr miraculu. Sciendii Pofenas P qnq, potentia aliqua & eius actus est natu- actus qλralis, sicut visus . & videre: qnq; potentia est η'fur ii miraculosa, & actus eius naturalis, ut qn c cusilluminatus videt, qnque utrunq; est miracu ei uadolosum, ut partus virginis. Nota J miracula vel utrunq: . mira fiunt qnque in ente,ut statio solis & eius itiT Cretrocessio , qnq; fiunt in vesetabili, sicut qu uni mira virga Aaron floruit: qnq; intensibili. sicut fuit cuia , et in locutione asinae Balaam di quandoque in ra- lv ndv.
tione, sicut fuit in ambulatione claudo ru, au ditione surdoru suscitatione mortuorti, in par Nu nitu virginis . Vt autem sciamus , quando ali Num. 22. quod miraculum fit 3 nota differentia inter Maer. I i. rationes causales, seminales. naturales : quia Hi δεμ
ratio caualis est potentia passiua creatura: abGque omni dispositione naturae, ut solummodo . ' i E. ' deus ex ea faciat, quod vult, sicut fuit in partu virginis : & in talibus simpliciter est miraculum . Ratio autem seminalis est potentia Lμ passiua naturet, sed cum dispositione remota,
sicut fuit in virgis , de quibus facti sunt Exod. PD ι serpentes:
89쪽
. , serpentes:& hoc factum fuit in instanti; naturam aut fecisset ide, sed non niti paulatim per longam putrefactionem . Vn patet, P ea quae fiunt sim rationes seminales: partim sunt natur 'an ra. ralia, partim miraculosa. Ratio naturalis est potentia cum dispositione propinqua ,sicut patet in materia, qta est in ultima sui dispositione. ut formam recipiat. & secundiim hunc modum est ratio naturalis in grano seminato ad pr ductionem segetis . & hoc est miraculum .
SeIt deus Cit Deus ola praesentialiter,& simul. per omnia,& cte quoque,& immutabiliter. PraesentiaIi Suvm Q Iter dico, hoc est . ita lympide, ac si cuncta essent praesentiali ter existentia. Simul etia scit oia, quia videndo se; qui sibi praesens est;oia videt . Persecte quoque : quia cognitio eius nec is pol augeri, nec minui . Scit Sc immutabiliter, quia noscit oia per naturam sui intellectus, qui est immutabilis. Dicendum ergo. Ψ Deus cognoscit temporalia, qternaliter mutabilia immutabiliter contingentia in fallibiliter futura praesentialiter, dependetia independenter crea eien'la ta increate. Alia vero a se in se,& per se. Ncta
A...ur ' differentiam inter scietia Dei, Christi, Angeli, hominis. & hominis: quia Deus scit omnia simul, videt
Deus vi- enim multa in uno. i.a seipso. unde in visione
det se, Per Dei non differt id, quod videt, & per quod vit det sicut in homine;qui videt per ocul si quia uria vid Ot se per se, & in se videt omnia. Christus
homo iid autem finis homo seit omnia, quae scit Deus sciat. scientia visionis, licet non ita lympide sicut 6 gHu Deus. Angelus vero difformem habet intelle
'' ctum cum Deo l. illa, quae scit, scit simul actu, & scientia visionis, sicut Deus ilicetnestiat oia.
90쪽
quae scit Deus : sed homo unum tu sc t actu; Hoquia licet videat multa , illa tamen non videt i ς' - - uno actu vivendi, sied multis. i. per multas reria 'similitudines. Sapientia Dei licet in se ipse no sapiεntia diuersificetur , diuersa in sortitur nomina In I 'i inul- quantum enim sapientia Dei cognoscitiua est 'ς xςr
passibilium, dr scientia, siue cognitio. Item in si ς 'ν quantum est cognoscit tua omnium quς fiunt
in mundo. dp esse visio. In quantum est cognoscitiua eorum, quae bene fiunt, dicitur approba tio . In quantum cst cognoscit tua futurorum, dicit arprquisio. In quantum est cognoscit tua eorum,quae ab ipso Deo facienda sunt, dicitur dispositio . In quantum est cognoscitiua P miandop, dicitur praedestinatio. In quantum est cognoscitiua damnatorum , dicitur reprobatio: Cognitione diuina cum sit perfectissi
in a, oia cognoscit distinctissime sub Oibus con omnia, deditionibus quas res lint, & propter hoc futura quomo. sciti futura, praesentia, & bona approbanda.
malaq; reprobanda. Si aut scire volueris,qua Coeno. liter Deus cognolcit mala, notandum , quod seit Dens contingit aliquid cognosti dupliciter, aut per mala, respeciem propriam, aut per speciem alienam. bona, de Primo modo cognoscitur habitus, secundo mo 'u' ''do priuatio. Item primo modo cognoscitur lux, secundo modo tenebrς . Eodem modo di ' tio.
cendum est, quod primo modo cognoscitur bonum : sccundo modo malum, scilicet per speciem oppositi habitus. Nihil enim est malum, nisi boni priuatio. Vnde dicedum cst, F Deus cognoscit bonum per unicum medium .s per propriam essentiam , mala aut per duplex me' dium: nam per essentiam suam cognoscit habitum oppositu malitie,& illo habitu mediante. - ut est in ipso Deo cognostente, cognoscit dela'