장음표시 사용
461쪽
COMMENT.. LIB. V. Facit:&ut quis beneficio sit obstrictus Principi,
id multo praestare,quam ut Princeps clieti aut famulo alicui suo multu debeat, eoq; se inge- io esse si ebat,utqui sibi ob ali ua benefic titia deberet,eos plus diligeret,quam alios, quibus debere se aliquid ipie putaret. Ta est dicti dilein omni genere vitae, accomodare se & ita gerere,ne quid erres. Magnu igitur est Dei bo. Deficiu,valere sensu con) uni,& iudicio natur E. Sub hoc sere tepus colloqui j inter regem de Connestabitu, rolus prosectus erat,vi me, driae possessione occuparet,qua ad se pertinere
dicebat. Et quonia memorabilis admodum est causa,non grauabor ea recitare, ut potentia α' δpera Dei conte plemur. Erat id teporis Ghebdriae dux Adolphus,adolestes,qui uxo-duxe- rat ex familia Borbonior u.Is horribili & ina dita quada audacia patre sirum, de nocte, cum esset quieti se datur',acerrima hyeme ceperat,&per quinq; milliaria deductum absq; calceis, in deterrimu carcerem & obseurisiimu detru-- strat,in eoq; per sex menses eu detinuit,& hac demum occasione graue fuit excitatu bellum , a Duce Cliuensi sororio senis captiui,aduersus Adolphum. Intercedebat quidem Carcius, ut eos pacificaret sed frustra. Cumq; Potifex etia Romanus & Carar tandem sese immisterent, Carolus illoru mandato, capilliu Arnoldum e
462쪽
earcere liberauit. Adolphus enim, quoniam Rauthoritatem Pontificis atque Cisaris, & Caroli quoq; potentiam verebatur, non audebat ei petenti hoc negare. Vidi ipse, quisii ambo suam caussam, non semel, apud Carolum, in coetu & concilio multorum horrimum disic piarent. Vidi,quum pater filio deserra due luna. Carolus, etsi cupiebat eos componere: magis tamen erat propensus in filium,cui&Burgundiae praesecturam & Gheldriae posses
sionem deferebat, uno tantum excepto oppido Grauiam vocant,quod est ad Mosiam , Brabantiae vicinum.Illud patri voluit seruari, & simul tria florenorum millia quotannis, & tantundem ex annua pensione, & Gheldrimitilum.Vt eas conditiones Adolpho proponer .mus,mihi fuit cum alijs me prudentioribus,a Carolo mandatum. Verum ille respondit,se malle praecipitem dare parentem in puteum,& seipsum deinde eodem coniicere potius, quam eiusmodi conditiones accipere :Patremiam praduisse per totos quadraginta quatuor annos,aequum esse,ut tandem & ad se quoque redeat principatus: serre se posse, ut ille quo annis habeat ad tria forenorum millia, sed ea coditione,ut ex Gheldria discedat,nec unquam eo reuertatur. Haec & id genus alia multa nobis,parum quidem prudenter retondit, & a
463쪽
COMMENT. LIB. V. Heidit istud,quo tempore rex Ambianum ad init Carolo,qui tum una cum his duobus, puxente lio, erat Doriam, & accepto nuncio de occupato Ambiano, disceptationem hanc intermisit,&Hesdinum sese contulit. Adouphus autem, simpla veste Gallica, comitatus uno solum famulo, rediturus in Gheldriam, cum apud Namurcum trahceret flumen, &no vectura persolueret, agnitus ab uno & autero , captiuus Namurcum deductiis est, & in carcere detentus fuit, donec mortuo Carolo, Gandauenses ipsem eriperent, eiq; bello quod cum Tornacensibus gerebant,praeficeret:quo quidem in loco miserabiliter tuit trucidatus, vltore & vindice Deo, qui scelus nullum finitimpunitum. Interea dum filius est in carcere, pater e vita discessit,&moriens, rotum instituit haeredem, propter ingratitudinem Rij. Hoc iure ac titulo fretus ille, Geldriam Hii pauit: quae tametsi resisteret, non poterat tamen sese tueri, &sub imperio permansit,iam Caroli, quam ipsius haeredum , in hunc usque diem,quoad visum fuerit summo rerum moderatori Deo: Haec per occasionem eo recitaui,ut ostenderem, eius generis atrocitatem a
Deo grauissimE puniri. Carolus ccupata Gheldtia, factus alacrior, domum redierato coepit animum adhcere ad res Germanicas,
464쪽
praesertim,quu Oesar esset demissiori an: mo,&ut ne sumptus faceret quiduis pateretur,quaquam alioquin abs te Germaniae Principum
accessione,parum poterat. Producit igitur inducias cum rege Carolus, ut ea quae moliebatur, perficeret.Dehortabatur nonnulli regem, ne paci sceretur longiores inducias, nec sin
ret illuita progredi & amplificari. Recte quidem isti & fideliter, sed quod non haberent δε-
is magnum usiam,loquebantur parum prout de.Verum alius quispiam ex Regis familiaribus,maiori cognitione praeditus, & reiu Ge manicarum non im peri tus,suadebat,ut om n no pacisceretur,eumq sitaeret in Germaniam Ampingere cuius maximum esset & incredibi- te robur: fore, vii ille uno aliquo oppido capto, vel controuersia aliqua sedata, progressiirus sit longius,& noua semper moliatur: mente eius inexplebilem, non posse una aliqua re satiari: quo phiribus sit inuolutus negochs,eo semper maiora ipsum velle tentare:non posse Regem commodius illum ulcisci, quam ut sinat eum ita progredi nec significatione ullam praebeat offensionis imo certam in ijsat spem seruandarum induciarum, &auxilis quoq; nonnihil' praebeat povas, quam ut ipsium auertat ab institutoGermaniae tantas esse viresivi fieri non possit, quin eo bello totus atteratur: etiamsi
465쪽
Cetesir non commoueat se, Principes tamenim eri j non passiiroseu longius grassari. Aic; itaquidem accidit. Quum enim duo quidem contenderem de Archiepiscopatu Colonie si, arolus alterius partes voluit tutari,sperans hac ratione se posse quAdam ijs locis occupare: ideoquecircumsedit Novesium, quod esto reidum ad menuna, quinque milliaribus insta Coloniam.Vno codemque tempore c=gitabat res maximas conficere, sed oneri in dem succubuit. Eduardus Angliae Rex, instigatus ab eo, paratum babebat exercitum. Vt autem hunc in Galliam ille trans ceret, valdestidebat & simul Novesium circumuali uiri
quam urbem si cepisset, relicto ibi praesidios in quibusdam alijs locis supra Coloniam, cogitabat aduetio Rheno penetrare in ditionem Pliirtentem, quam tum adhuc possidebat,atque ita per ingens spacium in potestate habuisset flumen longe maximum,in cuius riapa plurimae sent insignes urbes & castesta munitissima: & in Hollandiam usque,vbi in mare inflit Rhenus, iter habuisset pates chum, Et quoniam induciarum dies, quae pheta fuerant in sex men ses,iam cedebat: Rex vispacium & ocium haberet moliendi aliquid in Germania, cupiebat illas extrahi: Carolus autem, quoniam Eduardo Regi promiserat
466쪽
auxiliri nolu lassentiri. Bellum hoc Nouis num, O quidem proprie pertinet ad nosti anio institutuna, neque coram ipse spectaui: se ita men quoniam alia quaedam ex eo dependeat, necessario mihi facienda est mentio. Tenetatur oppidum illud firmo praesidio equitum M
peditum. hs praeerat frater alterius spiscopi,' quem Carolus oppugnabar. Maiorem exercitum Carolus ante id tempus non habuit, equitatum prςcipue.Nam inter alios accersic rat ex Italia circiter mille cataphractos. Cogia
tabat enim aliquid in Italia moliri. ijs praeerat Neapolitanus quida Comes, Campobachias. vir prauo&vitiolo ingenio. Deinde, praeter copias in sua ditione coactas, habebat circiter tria millia Anglorum, & tormentorum vim, maximam, & hunc quidem exercitum instru- xerat,ut se cum Anglis coniungeret, qui & ipsi in hoc erant toti,ut primo quoq; tempore es sent expediti:sed interuenit sere logior aliqua mora. Nam Reges Angliae nihil tale,nisi conmirocatis primis ordinibus,& assentiente populo sitscipiunt, quae quidem consuetudo valde mihi laudanda videtur. In tertieniente enim populi volutate & assensit,crescit iobur & p tentia Regum, & maior est ipsorum authoriatas, & feliciores progressus. Eduardus igitur conuocato concilio, ponit quid constituisset
467쪽
sacere,simul auxilia petit. Angliae consiletudo feri,ut extra ordinem subsidium nullum dent
Regibus, nisi quum belli gerendi causa, vel in
Galliam trahciunt,vel inScotiam proficiscumtur.Tunc enim libentissimis animis auxiliantur,& pecuniam cotribuunt,praesertim,quinta
in Galliam itur. Reges igitur qui populi naturam & ingenium habent exploratum,quotieScogere volui magnam aliquam vim auri, bellum parant in alterutram gentem, & collecta nonnunqua pecunia, quantum satis est in annum,post trimestre copias dimittunt,eamque rationem optime callebat Eduardus, & noα semel usius est illa.Dum paratur in Anglia exercitus,consium itur sere annus. Eius morae pertaesus Carolus, ad initium aestatis, Novesium petit,ea spe & consilio,vx intra paucissimos diues eo bello consecto, & captis in ea regione nonullis oppidis,perueniret quo volebat. Mea sic est sententia,ut putem Deum clemeter admodum tunc respexisse Galliam. Habebat nim Carolus ingentem exercitum,&iam per aliquot annos consueuerat grassari per Gallia, ita quidem, ut praelio nemo cum ipsis decertaret. Quanquam hoc prudenter & consulto rex faciebat,propterea quod suas & Galliae fori nas nollet obhcere periculo, non tam metu
caroli,quam quod populi desectionem vere-
468쪽
batur, si sorte infeliciter pugnasset. Nam quia populi,maxime vero procerum voluntatensa te putabat auerisin:ea causa fuit,ut quoties bellum a Carolo inserebatur, ipse munitis ta tum oppidis & praesidio firmaris sese contineret.Quo fiebat,ut & hostes tandem ultro dii herentur,& Gallia, nullo accepto ma9no detrimento,periculum euaderet Totum noc tribui sane debet prudenti x & ingenio Regis. Et quanquam haec ita se habent: tamen si exercitus Anglicus ad constiuitum tempus cum C roto sese coniunxisset, Gallia dubiopro ii in maximo fuisset discrimine. Nec enim ante id repus unqua ijs viribus in Galliam penetrariit Angli. Aderant omnes eius regni proceres,&praeter insignem peditatum, circiter mille &quingenti cataphracti, & sagittarij ad quat ordecim millia, lectissimi, & ad praelium omnes idonei milites. Ad haec, erant ab Edua do destinati ad itia millia, qui Britannis sese coniungerent. Vidi tum temporis binas lit ras,quibus Eduardo nunciabat Durfius,vir nobili e Britannia,Principem seu, fauore & grotia & authoritate plus perfecturum esse inGabbjs intra mensem unum, quam & Anglicae dc Bursundicae vi res,quantaevis m agnae, i ntra se metire. Quod si progressio facta fui siet, ut inritutum erat, non dubito quin verum ille scrib
469쪽
COMMENT. LIB. V. vpserit:sed longe secus accidit,ut postea sum di- autus. Eas literas Rex deinde grandi pecunia emit a quoda Edualdi scriba. Nouesh obsidio idissiciliorerat & longior opinione.Colonienses enim,quod Caroli potentia metuerent,si gulis musibus in hoc bellu impendebant centena aureoru millia,& initio scedere cum alijs
uerso Caroli ad Rhenu, impediebant, ne quid , . odiret flumine cx Gheldria supportaretur ad hostem.Deinde Fridericus Caesar, & imperii Principes, conuocato concilio, decernebant oppidanis auxilia. Quod ut facerent , magnopere etia rex sollicitabat.Itaq; Caesar & Princia pes legatu invicem mittebant ad eu,ex Bauariet ducum familia,canonicu quendam Coloniensem. Is descriptum adferebat numerum exercitus,quem ipsi decreuissent, modb Rex copi- . nas quoque suas coni ungeret. Ille humanissimε excepto legato, & datis literis sigillo suo consignatis,promittebat, simulatq; cum exercitu Colonia ipsi venissent, confestim se missurum esse auxilio viginti hominu millia. Qua re nociata inducitur undiq; miles, dum pecuniam. dc quicquid usui esse poterat, omnes Princi ad Rhenum positis ciuitatibus, exercitu coaeres ac ordines Impexij singillatim conserunt.
470쪽
In eum apparatuim si aena fuerunt contan-pti menses.Rebus o liibus instruetis, Caesar non procul a Carolo co nsedit, tanto cum exercitu,ut Anglorum & Burgundionum colu copiar,vix tertia parte, multorum iudicio,.
illum ad quarent.Positis prope Novesiui ' c stris, Caesar & suo, & xeliquorum Principum nomine,legatum denuo mittit ad Regem , ut sposioni & pacto satisfaciat: nisi seceri secum hoste compositurum elle Rex iniecta spe albqua,& quadringentis aureis dono datis leg to, Ioannem Tercelinum illi adiungit, & ad
Caesarem mittit. Ea durante obsidione, de v xijs rebus agebatur.Nam Rex magnopere cupiebat vel pacificare Carolum, vel saltem imducias proferre,ne Angli mare trahcerent. Eduardus autem in hoc totus incumbebat, ut Carolu ab obsidione reuocaret,boriatus eum, ut seruaret promissa, & bello Gallico sibi se rei opem: amitti pulcherrimas occasiones,neque multum idonei temporis stuperesse. Carinius vero pertinaciter insistebat oppugnationi,& videbatur ei Deus ademisse metem. A multis enim annis,&per omnem prope vitam, i licitauerat Anglos,ut Galliae bellum facerent, nec ante id tempus unquam impetrare potuit,& nunc, cum rebus omnibus illi essent par tissimi:cum inrittania etiam esset coacta non