장음표시 사용
831쪽
pias interim veneriit Germani pedites, ad duo millia,& equites circiter mille, quos Maximiasianus Caesar auxilio mittebat, eisque Frideria cum Capsarium praefecerat.Eorum aduentu
lio vellent contendere, potestatem fecerunt. Sed licet numero nostri superaret: tamen pret-lio supersedendum esse putabant, hanc rati
nem secuti , quod si quid grauius accidisset, &ijs amissis cophs, in summum discrimen Regem essent adductus, de quo nullum haberent certum nuncium , obsessis omnibus vijs. Relinquebatur ergo, ut Nouariam se reciperentiquo cum venissent de frumento reliquo-
'lie commeatu parum diligenter prouideruta id ne enim sine ullo sumptu facile poterant importare quicquid vellent. Hostes insecuti illos aliquanto post, non procul ab oppido castra posuerunt.Ab ea valle,in qua Rex aliquor dies permansit ut supra scripsim ascensus Orat maxime arduus ad culmen Apenini momtis Helvetij autem, qui facinore illo nunera misso Pontremuli,Regem valde ostenderant, nunciabant et,quod si ipsis ignosceret, velle se tormenta omnia in supeliorem locum perducere,quae erant eirciter quatuordecim, maxi
mi ponderi via Rex liberaliter respondit:illi
832쪽
DE BEL NE, P. LIB. III. 8os senibus colligati,bini simul,& circiter ducenti,eodem tempore & commeatu,cum aliquousque essent progressi, defatigatis alij succed bant integris viribus. Adiumento quidem illis erant equi ad eam rem destinati,seu praecipua fuit ipsorum opera,quae nisi interuenisset, d speratissimae erant res nostrae. Turpitudinem ergo illius facinoris noua virtute delebant: sed in descensu non minus erat difficultatis atque molestiae,propter asperitatem viae ,& adleuis simum quemque impulsum, cum aut ruptum aut laxatum aut distortum esset aliquid, consistendum erat,& adhibendi artifices, qui reficerent, ideoque piaresque suadebant comminuenda esse maiora tormenta: Rex autem,ne
id fieret,interdixit. Marescallus Gius,qui primam aciem ducebat, & triginta millibus passuum aberat,crebro nunciabat Regi,ut properaret. Hostes enim non procul ab eo consed
rant in magna planicie, & si fuissent adorti,saei lὸ expugAssent. Ille etiam profressus, ad Forum nouum, qui est vicus ad radices Apennini,castra posuit,ut ne in montibus impetum illi in nos facerent: verum ipsi, quo maior Acertior esset victoria, & ne quis omnium posset elabi,aduentum nostrum in ea planicie e pectabant. Quὁd si in montibus adorirentur,
metuebant,ne plarique in suam coniecti,Pis
833쪽
sas,aut in Florentinum agrum,qui tunc nostererat,sese reciperent. In eo autem valde errabat. nam longissimum erat interualliana & ipsis, qui vias omnes atq; aditus nouissent, facilE
rat nos in fuga persequi & opprimere: sed i tu hoc Dei beneficio tribuendum est, qui eius consilij author ipsis fuit. Gius deinde Regem
certiorem fecit , se superatis montibus tradu-
isse copiasn equites aliquot emisisse, speculandi causa,qui de hoste aliquid cognoscerent.
Eos autem exceperunt stratiotae,&cdm L ipsis nobilem quendam intersecissent , praesciderunt ei caput,& affixum hastie deportarunt ad legatum Venetum. Hi sunt milites, cuius modi sunt inTurcia,quos Ianizaros appellant, vestiti more Turcico, nisi quod linteum illud fastigiatum capite non serunt, homines laboris patientissimi,&exercitatissimi in armis. ει rant hi omnes Graeci,ex ijs locis quae per Graeciam Veneti possident, S ex Peloponneso,&Albania & Dyrrachio euocati. eorum opera frequenter utuntur Veneti,multumque eis tribuunt. equos habent Turcicos & valde prinstantes. am Venetijs, cum illuc appellerent, ci stet mille & quingenti, &spectabam cum ipsorum haberetur delectus.Equestribus pra ius plurimum valent ,α hostem suis incursim
834쪽
tibus specillatoribus occurrissent,ncto impetu in stigam coniecerunt, di ad castra usque persecuti, Germanos aliquot nostros, qui pro castris in statione erant, interficiunt, eorum que capita fio more ad legatum deserebanti Quo enim tempore Turcarum Caesar, Ma hometus, qui Constantinopolim coepit, bellum faciebat Venetis,mandauerat suis, ne quc omnino caperent,& studij excitandi causa, in singula capita,quae quisque referret, dabat amreum. Idem tunc faciebant Veneti, eumque morem in hoc etiam bello seruabant, ut te Torem nobis inferrent. Cum ad nostra illi castra propius adequitassent, exterriti tormentis,quod in lens ipsis erat, fugae sese mandarunt, & in itinere, ex nostris Helvetijs quemdam, qui conscenderat equum, ut de ipsorum abitu cognosceret, grauiter vulneratum ceperunt, & ad Marchionem Mantuae, V netorum exercitus imperatorem pertraxerunt. Nonόum tunc conuenerant omnes hostium copiae, & nisi Rex in itinere passim in ratus fuisset, ut supra diximus, habebat temporis & ocii satis redeundi domum absque periculo. Maresthallus Gius, cum aliqua diu fuisset in infima ualle, oppugnationem vereretur, in superiora loca sese recepit. Copiae illius erant,circiter centum & sex
835쪽
ginta equites catapliram ,& Helvetii omi genti.Vt autem nos illi sibsidio essemus, fierino poterat, propterea quod impediti tormemtis,biduo post primum aduenimus, atque interim illi cum in monte consedissent, & nos cupidissime expect arent, in magnis erant a sustijs:vertam beneficioDei res bene cessit.G laetius enim, qui Helvetium illum captiuum nouerat,quaerebat ex eo, quantae essent copiae primi agminis Z Is consulto respondit,esse ad trecentos equites cataphractos, item mille &quingentos Helvetios. Tum ille,medacij eum insimulans,dicebat non esse credibile, cum in toto nostro exercitu solum essent tria Helu tiorum millia, dimidiam partem attributam esse primae aciei. Nam quod nostrarum partium antea fuerat,quae nostrae essent vires a que rationes, non minus quam nos ipsi compertum habebat. Re inter ipsos communic ta, plerique suadebant impetum esse facie dum.Sed Marchio Mantuae,cum fidem haberet captiuo, noluit periclitari sortunam, illata causa,quod & peditatus genere a nobis vinceretur,& quod soch nondum conuenissent annes,quibus iniuriam seri dicebat . si ipsis imexpe statis praelium e mitteretur. Quod si etiam aduersi aliquid accideret,senatum venerum grauiter esse laturum: tutiva atque vim
836쪽
lius sibi videri,ut castiis sese contineant, &h stem ibi expectent, qui iter habeat nullum aliud.Eam sententiam legati amboVeneti comprobabantialij vero minime disserendum esta contendebant,eo quod prima acie profligata, Regem essent habituri in sita potestate. Post
multam disputationem vicit altera sententia,&placuit non esse promouenda castra. Qui
quid est eius rei, cognoui postea ex ijs ipsis, quos dixi, qui ad eum modum Gio &mihi,
quando pacis tractandς eausa conuenimus,r citarui.Interim &nos progrediebamur,&reliquae sociorum copiae in castra veneriit, & cum iam ex Apennino descenderemus, erat nobis in cospectu Insubria,omnium regionum longe pulcherrima & fructuosissima, & quod i
to itinere,inde a Luca usque ad eum locum,in maxima eramus versati commeatus inopia, gratissimum nobis erat, agrum illum tam γmoenum & frumentatium aspicere. Sed to
meta, cum iam per loca decliuia& abrupta,&salebrosa deducerentur,valde nos impediebat, eamque molestiam augebat etiam, quod hostes iam haberemus in conspectu, quorum multitudinem castra atque tabernacula significabant. Erant autem equites cataphracti ad duo millia & sexcenti, totidem equites sagit tarq,item stratiotae & Ieuis armaturae equiren
837쪽
circiter millia quinque, reliqui omnes pedites,
.& castris idoneum locum delegerant,eumque opere & tormentis munierant. Multus iam erat dies, cum in vallem Rex descenderet, &Foronoui hospitio sibi locum delegit,adqui - tum diem Iulij. Erat in eo vico farinae p buli & vini satis: sed cum orta quaedam esset veneni suspicio nostri initio sibi temperabant. Susipicandi causa fuit, quod Heluetij duo, cum ex itinere defatigati & feruidi adhuc, inam
derate potassent in cella vinaria, refrigerandi sui causa, extincti essent. Ante mediam noctem periculum fuit factum in equis,cumque nihil deprehenderetur,vulgo sese reficiebant. Maxima certo fuit Italorum fides in eo toto hinere,nihil enim veneno tentarunt, quod i cile tamen ipsis erat. A meridie statim in nos excursiones fecerunt stratiotae magno exclutato tumultu,quoniam nostris hominibus infrequens erat ipsorum militiae genus. Hostes deinde triplici acie instructa, suas copias omnes e castris produxerunt, modico interi cto interuallo, ut inuicem auxilio sibi essent, cumque ad eum modum aliquandiu constitissent,in munitiones suas iterum sese recepe runt. Inter utraque castra exiguum erat sp cium,quo facilius erat illis perturbare nostros,
immissis aliquot stratiotis,qui quod locus erat
838쪽
DE BEL. NEAP. LIB. III. rus sylvestris occulte poterant & de improuisbad
nos peruenire. Ab utroque latere eius vallis, ubi castra posivimus, erant colles, perque m diam vallem decurrit flumen , Tarum appellant,quod pedibus transiri potest nisi dum crestit, quod iis in locis repente fieri consueuitata tota vallis erat salebrosa, & equitibus valde
incommoda,latitudine non magna.Deaetrum
collem insederant hostes, nec aliud erat nobis ite quam ut praeter ipirum castra transir mus,interlabente flumine. Ad sinistrum quidem licebat nobis deflectere, verum ea fiagar
consim1lis visa fuisset prosectio. Ex nostris qui
prudentiores erant, tunc demum coeperunt
trepidare & concursare, mihique negocium dabant vicum hostibus in colloquium venirem, &aliquem,qui de ipsorum numero ac rationibus cognosceret, mecum deducerem. Hoc autem quoniam nisi interposita fide,m hi non erat integrum:respondi, quum Patauio discederem,mihi cum legatis Venetis ita con- . uenisseret existimem illos, quo minus ad medium aliquem locum veniant, non esse rec
saturos: quod si prior ad ipsos transeam, fore, ut illis maior quaedam accedat alacritas, & nimis iam sero eiusrei mentionem inserta MD sis igitur literis, legatos orabam,ut ex ipsis ab ter ad colloquium veniret, quontim Pri, S
839쪽
inter nos ita conuenisset. Illi excusere quidem initio propter bellum motum Duci Mediola-ni:sed tamen alter venturum se promittebat ad locum medium inter utraque castra. De quibus illorum literis atque responso,quum ad concilium retulissem, ex nostris plerique despiciebant. Itaqaametsi valde sollicitus eram
de periculo Regis: tamen actionem tunc imiermisi, veritus, ne si nimium vigerem,ignauiae alicui atque timori tribueretur.Circa in diam noctem Cardinalis Masodiensis, iuxta quem meum tabernaculum erat, cum a Rege iam primum venisset,dicebat mihi,illum constituisse prima luce discedere,& praeter hostiumstra copias traducere, & tormentis in ipsos emissis belli signum dare, ac deinde nulla imterposita mora progredi.Consilium hoc ipsius suisse puto, propter inscientiam rei militaris, sed certe pr sentis periculi magnitudo posce- bat,ut Rex cum belli ducibus & hominibus
idoneis re communicata, de sua & exercitus salute aliquid decerneret. Ad eum sermonem respondi, quod si in hunc casum res deducere tur,sore,ut illi aciem instruant, & initio quib. dem leuioribus proeliis, mox vero summis cinphs nobiscum decertent: multo aliter etiam mihi cum legatisVen Mn nil nisse. Dolebat milii sane vehemente
840쪽
rum ita latum meum erat, hoc Rege, ut tim,dius & remissius agendum mihi ellet, ne illor, qui familiariter ipso utebatur, offenderem, eo quod nimiam illis authoritatem tribueret. Stratiotae ea nocte bis per interuallum maximos excitarunt nobis tumultus , eiusque rei
causa fuit, quod nostri non secommunissent idone sicut fieri consileuit aduerses leuis asematurae equites. Nam cataphracti nostrates
perpauci, comitati suis equitibus segittarin,
maximas illorum manus atque cohortes facile perturbent atque disiciant Erant autem ea nocte eiusmodi tempestates ac imbres, tantaque tonitrua & fulgura,vt coelum,terrς,& summa profundis viderentur commisceri Quod etsi in eo anni tempore naturalem habebat causam: tamen, quod tam pauci eramus prae numero & multitudine illorum, & quod in sena virtute spes omnis salutis consisteret, terrificum erat & pauoris plenum. Postridie manὲ accersitus a Rege, cum venissςm, reperi insidente equo lectissimo,mediocri statura,quem Sabaudiae Dux Carolus,dono dederata Armatim erat toto corpore, & miram quandam diagnitatem in omni sermone atque gestu prae se ferebat,ac plane videbatur esse alius, ideoque tunc eius,quod Hieronymus Florentiae dix Iat,in mentem mihi veniebat. Ipse non lom