Duo Gallicarum rerum scriptores nobilissimi. Frossardus In breuem historiarum memorabilium epitomen contractus Philippus Cominaeus De reb. gestis a Ludouico 11., & Carolo 8., Francorum regibus. Ambo à Io. Sleidano è gallico in latinum sermonem conuer

발행: 1584년

분량: 1011페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

861쪽

abs pHIL COMINAE I

re venissent, passim in stagnisGoppidul aeum fossis,magno concersu& auiditate sitim

restinguerent,exanimati labore itineris.Nam

ante lucem ortam Rex dabat se in viam, & in multum usque diem progressus, nonnihil se reficiebat, & pabulum equorum deportat dum nobis erat magno labore, quod & ipse feci non semel,& biduum suit, cum praeteratrum & male coctum panem nihil esset quod

oderem.His autem dissicultatibus una res erat sibsidio, militum virtus & laborum tolerantia. Nam aequissimis animis haec omnia serobanto dici non possit,quam fuerit omnis ge-xeris molestiae plena prosectio.Multa quidem tuli sub Carolo Burgundiae Duce, verum nihil

ad ista. Lente nobis progrediendum erat,&non longius, quam maiora tormenta dedi cerentur, ubi jubinde consistendum erat atque morandum,tam aliquid esset perfractum aut laxatum. Quyd autem dixi, nostros perturbate, nulloq; ordine atque consilio eleraque ad ministrasse,non eb pertinet, quasi nulliessent in castris egregia virtute & consilio viti. Erant quidem certe,sed eorum hoc erat fatum,ut exibguam haberent authoritatem apud Regem adolescentem. Septimo die post comminum Praelium, non procul ab Alexandria consediamus ibique diligenter diibositis excubijs ,postero

862쪽

DE B EL. NE AR LIB. IIII

stero die de nocte profecti Astam peruenimus. Rex cum suis familiaribus oppidum ingressus,reliquis copijs mandabat ,ut in vicino agro sese reficerent. Magna fuit in eo oppido reperta copia commeatus. quod nostris valde opportune accidit,qui sanae, & siti , mestu, Muigil serant vehementer amicti, detritis e iam & laceratis vestibus. Obsidebatur tum

Nouatiae Dux Aureliorum, sed non tam angust quin exitus illi pateret. Ad ipsum igitur eodem die quo peruenimus Astam, misi Philippum Cold um, nobili genere natum,qui

nunciaret,inter Regem & Mediolani Ducem agi de compositione, meque ipsum ad eam rem adbibitum a Rege uti opera & interces sione Ferrariae Ducis,ideoque meum esse coimsilium,ut confirmatis eorum animis, quos ibi praesidio collocasset, qui erant supra septe millia lectissimorum militum,venireta egem, ac spem illis faceret sui reditus, aut soluendae oblidionis.Postridie eius diei quam Rex eo v nit,inter alios nunciabat ei Dux Aureliorum, ambos exercitus hostium circumsidere Nouariam,& quia non multum supererat,quosa mem intus toleraret, orabat ut auxilio sibi veniret.Supra diximus,quomodo parum diligu-ter illi de commeatu prouiderant. Nam si se mentum & alia mature comportassent in

863쪽

β o P ri lita CUM IN EI

oppidum facilξ illud ab hoste defendissent. Asiae Rex commoratus aliquot dies, Peronem Bassim ablegauit, qui classem pararet, & c pias conduceret, quae nostris hominibus petregnum Neapolitanum essent stibsidio. Ille re omni procurata,classi praefecit Albanum , qui prosectus ad oram usq;.Neapolis,cum no procul esset ab hostibus,tempestate prohibitus no potuit propius consistere, & Liburnum redij . ubi maior pars militum egressi in continerem, profugerunt,desertis naui ous. Hostium vero. classis in portum quenda non procul a Plumbino,appulit ibit per menses duos morab tur,atq; interim nostris suisset no dissicile progredi subuenire Neapolitanis, propterea quod eius portus,quem hostes tenebant,ea est natura, ut nisi uno Alum vento, qui tempore

hyberno valde est infrequens, non possit indes ui. Erat quidem Arbanus egregia virtute, sed parum peritus rei maritimae. Asta prosectus, urinum Rex venit. Hic multa fuit etio pacis, & vidua quoq; Sabaudiae domina, eam rem curae habebat. Sed & ipse diligenter sollicitabam de compositione, quod valde cupiebant primi nominis hostes, ij, quos non ita mel antea diximus,eoque missis literis idonee mihi cauebant Sed quae in magnorum princi

pum familha regnare solet inuidia, Cardinalis

864쪽

DE BEL. NEAP. LIB. IIII. g tactionem meam euertit,ut istud, quod Sabaudiae vidua instituerat, perficeretur. Hoc autem, tribuebat suo hospiti, quo Taurini utebatur, homini prudenti, & eius regionis quaestori. Cumque longior quaedam mora huic actioni

interueniret praetor Diuionensis ad Helvetiossiit missus a rege,ut copias coduceret ad qui que circiter millia. Paulo ante dixi Quemadmodum classis nostra tempestatibus detenta nihil potuit ellicere.Ea re nunciata, Mompenserius, item princeps Tarentinus , Stephanus Verius & multi alij, relictis praesidijs,pro numero & exiguitate commeatus, Neapoli di cesserunt, liod grauiter tulit Rex Ferdinat dias,&paetum eos violasse, ac potestatem habere se dicebat interficiedi quos dedissent ob- sides,in quibus erat Comes Marchianus, A duennae sylvae incola Nam treis circiter mei ses ante hoc tempus Rex Ferdi nandus, partim fauore seorum partim indiligetia nostrorum, Neapolim ingressus erat. Quod tametsi occulte agere turmostri tamen priusquam accideret, praesenserant. Multa sunt quae de eo dicam, sed quae cora ipse non vidi,ea non soleo prolixh co- memorare.Interim dum esset in urbe,allatum fuit de morte regis,& Mediolani Dux, scriptis literis confirmabat, eum in practio ad Forum- nouum. occubuisse. Huic famae nostri fidem

865쪽

8 1 PHIL. CUM IN EI

habebant,&Columnenses etiam, qui alioquin eo spectabant,ut potentioribus sese conivns ren ideoque statim a nobis defecerunt, tam- etsi plurimis essent a Rege & amplissimis o nati beneficiis.Nostri ergo cum in magna eo

sent commeatus difficultate,rebus omnibus

missis quas in urbe haberent, obsessi iam in quartum sere mensem, pacti fuerunt cum hoste sexta die Octobris:quod nisi Rex intra ce tum tempus subsidia mitteret, dituros in Galliam,neq; bellum deinceps vllum vel terra vel mari facturos Neapolitano regno, eiusque rei causa dabant obsides. Et quoniam ante praefinitum diem discesserant, Ferdinadus conte debat,sidem ab ipsis non seruatam esse:Illi v ro contra, nihil a se factum esse praeter officiuum,dicebant : sed obsides interim in maximo erant vitae discrimine.Prudenter illi quidem &caute,quod ei pactioni parum fideret: sedli nestius multo fuisset,ad costi tutum diem reddere illi quas tenebant arces, & liberare obsides, prisertim cum paucis post diebus,qui prγsidio relicti erant, desperata salute,&inedia coacti editionem facerent. Dum Rex Ta rini & in finitimis oppidis Helvetiorum ad uentum expectaret, rutabat quo modo pbsset cum Mediolani Duce pacisci, & de Aureliano rarum erat sellicitus, tametsi crebro sollicita

retur

866쪽

retur ab eo de auxilijs.Vix enim iam tolerabat , samem qui intus erant ,&hostes arctius obsidebant oppidum,&aucti erant nouo equitatu, circiter mille armatorum, quibus praeerat Fribdericus Capelatius Firtensis, vir summae vi tutis atque consilij, & praeter Venetorum copias, erant ad undecim millia Germanorum,

in finibus & agro Maximiliani C saris condu- m.Augescente ergo hostium numero, & cum nulla posset laonesta conditio impetrari, persuasium Regi fuit,ut Vercellas sese reciperet,&occasionem aliquam expectaret eripiendi s um patruelem, & eos qui obsidebantur. Ho ratus fui Duce,ut antea dixi, veniret ad regem, dc qui ad defensionem essent inutiles, eos ut dimitteret. quod si secisset, non fuissent in eas redactae angustias ipsius copiae. Nam praesens ipse communicasset nobiscum consilia, & si non qualem optabat, saltem tolerabilem ali, quam pacem impetrasset. Verum Archiepicopus Rothomagensis,qui cum ipse Novariet ,

temper fuerat, & legatus ab eo venerat ad Rege, hortabatur eu ad virtute atq; constantiam,&spem faciebat auxiliorum, cofisus oratione&pollicitationibus Cardinalis qui unus omnia imperia administrabat. Et quanquam proli re admodum ille pollicebatur, non me tamen lateba frustra sperari. Nisi enim praelio

867쪽

V vilita GOMI EI Rex interesset ipse, non erat omnium quiς quam pugnaturus, ὀ lis tantum erat de N uaria,quam Aurelianus retinere,& Mediol ni Dux restitui sibi volebat. Vt aute uni omnia cederent,oportebat. sunt enim in Ducatu Mediolanensi. non magno interiecto spacio, cir- .ci er decem urbes. duod si Nouariamredde ret,& Genuae possessionem sibi Rex permi teret,omnia se facturum in eius gratiam Dux pollicebatur. Farinam sibinde nostri homines deportabant apoppidum, sed eius magna portio in via peribat: nonnunquam etiam ij, qui serrent, deprehendebantur, tantaque iam

erat omnium rerum inopia, ut aut fame in rerentur,aut grauissime aegrotarent, eamquesiam miseriam occultis literis atq; notulis,quet summo periculo perserebantur, nobis significabant.Nostri vero spe semper illos alebant,ineoque certe valde peccabant. Causa, cur spem illis faceret,erat,ut interposita mora, paratum Rex haberet exercitum ad pugnam. Hoc quidem erat eorum,quibus authoritatem rex tri-

buebat,consilium, sed interim non videbant, nemine esse omnium, qui sententiam eorum probaret.Nam praecipui belli duces, & in his, S umicae princeps, i ut recens aduenerat, cuiq; magnam Rex habebat fidem in re militari,c

plebit honesia pacisci,his potissimum de cam

868쪽

DE BEL NE A P. LIB. IJu.' 8 p

ii quod&h es suberat,&pecunia nulla sirp- .peteret,& ex nostris pleterique aut decumberet aegroti, aut discederent, alij sponte,alij imp trata dimissione sed iis rebus nihil .isti perna

ti,nolebant desistere negotio, α Aurelianum hortabantur,ne di scederet. Nam qui ad Helvetios erat missus,praetorDiuionesis,magnam spem iniecerat de copijs, quas esset adduci rus. Ea re confisi, magis vigebant suum instia tutum, & praetori, ut quantas omnino posset copias adduceret,inandabant. Breuiter,omnia tumultuose, nulloque ordine aut consilio fiebant. Qui compotitionem oderant, hanc e iam sui propositi rationem adducebant, non esse dignitatis ipsius Regis,ut pacis initium faceret, expectadum esse, donec hostes vltroi ciperent , sed ab illis eadem dicebantur, atque interim magis atque magis augescebat coria, qui Nouariae obsidebantur, miseria eousq; utitsoru iam literet,non nisi desperatissima nu clarent. Dum haec geruntur, moritur vidua Monserratusis.Ea res aliquam excitauit simultatem,&de administratione contendebant Salassiorum Marchio,& Constantinus,de quo sipra dictum est,eius sceminae patruus, homo Graecus,expulsius finibus ,& sortunis omnibus dispoliatus a Turca. Is & arcem Casalis tenebat,&filios duos nepotes suos a quibus naru

869쪽

PHIL COMINAE I

maior erat annorum circiter nouem, in potestate sua habebat.Rex igitur,ne per eam Occusionem altera factio Mediolani ducem acce seret, eique summam rei committeret, mihi negocium dedit, ut eo prosectus, constitu

rem quod & ad liberorum salutem esset id neum ,& quod maior hominum pars approbaret. Nam ager ille omnis,propter vicinita rem, valde est opportunus Galliae. Sed veli menter angebat me castis eorum, qui Noua

riae obsidebantur ,& iam instabat nyems,&verebar,ne Cardinalis & Rothomagensis Epi,

scopus Regem denuo excitarent ad practium,&nisi Helvetiorum nouae copiae accederent, videbam non esse tutum ei dimicare cum hoste:quod si etiam magno numero veniren Vt nostri homines iactabant, metuebam ne pe- riculosum esset, eorum saluti sese committere:deinde,maxima erat hostium multitudo,de castris idoneum locum delegerant, eumque manu & opere communierant. His ration bus commotus, Regem ante, quam discessi,

compellabam:videri mihi,ipsum nulla sere de causa velle se conqcere in summum discrime: meminisse velit, in quanto fuerit periculo ad Forum nouum. ibi necessitate adductum d

certasse praelio: hic autem nullam rem talem interuenire:n essepacemaliquam honestam raeum

870쪽

DE BEL MEA P. LIB. IIII 8 r

repudiandam, neq; debere ipsum eo moueri, quod nonnulli dicat, ab hostibus oportere pacis initium fieri: quod si velit, effecturum me, ut ad colloquium illi veniant, & utrique partisia constet dignitas. His auditis,ut Cardinalem de eo conuenirem,iussit. qui simul atque rationes &consilium meum accepit,valde re spondit aliene,& ad pugnam omnino spectabat,& quasi certa iam atq; explorata victoria, confidenter admodum loquebatur.Rumor erat, Aureliae Ducem , si Mediolanum occuparet, promisisse cuidam eius filio, decem aureorum millia annua. Postridie, dum eo salutat rus Regem ante obitu, occurrit mihi Trem lius. huic, quod Regi erat familiaris ,rem omnem expono, simul rogo, an ipsim denuo sellicitandum esse putetZVbi connrmasset, reuertor ad rege,& praesente Cardinali, priorem

orationeri repeto, cohortatus eum adcompositionem. Ibi Cardinalis,eam re ad se, quod esset ordinis Ecclesiastici,pertinere dicebat.Tu ego,nisi ipse ageret,nae profitebar esse acturii, atq; hoc eo dicebam confidentius, quod & r si & ipsius propinquis non ingratum esse sciebam. cuinq; deinde Auraicae principi, qui totius exercitus erat imperator,rem Omne com

municassem , ita' mihi cum illo conuenit,ut si

quid de pace agerem, ad ipsium diligenter

SEARCH

MENU NAVIGATION