장음표시 사용
871쪽
onania perseriberem .His costitutis rebus, C sale,quod iter bidui sere distat Vercellis, prosiaciscor. Eiussamiliae clientes prope omnes, C stantino sese addixerant.Nam ut is administra tioni praeesset,plcerique omnes iudicabant ii tissimum esse liberis,propterea quod Salasti rum Marchio duccedendi ius ineo agro h beba quo maiusurat periculum,si rerum procuratio fuisset ad ipsum delata. Vbi eo venissent nobilitatis & ordinis Ecesesiastici &ciublatum primi,a me conuocati, qua egis esset mens atque voluntas,demonstrabam hoc sciblicet, uaria nuncconstantinus haberet admi, nistrationem Reipublic ,in ea uti permaneat. Illi,quod & naturas ident Galliar quod Rex ibi cum exercitu adera facile assenserunt.Triduo post me venit eo quidam a Marchione Mantuae,deploratum mortem eius foemina quae principum est consuetudo. Cum eo coepi conserre sermonem de componenssio bello,rune maiori tumultu. iam enim sua sponte res huc inclinabant,exercitumque rex traduxerat
Vercellas, ut antea diximus: & itse quidem in oppidum se recepit:Auraicae vero princeps, α Comes Fossensis & Vindiciensis,& Gius,& r liqui omnes militum praesecti in castris pe
manserant.Spes tota exercitus & praecipuum
robur erant Helueth, qui Neapoli cum Rege. suerant,
872쪽
sierant.Nostrates enim milites,propter oppiadi propinquitate vix poterant contineri, complures etia ex ijs aesrotabant, & multi quotidie comigrabat ex castris.Legatum illum, de quo diximus,ccepi monere, quamobrem Marchio pacis consilia sequi deberet: scire ipsium, quato in periculo fuerit,superiori praelio. Quod etiaijs militet, qui ipsius virtuti ac meritis non roserant parem gratiam, multos valde mirari. hortabar itaque ut pacis rationem haberet,a que idem facturii elle me profitebar.Ille, Ma chionem ab eo consilio non quidem alienum esse dicebat,sed oportere, quod alias quoq; diactum sit,ut a nobis fiat initiu, eo quod R om nus Pontifex,& sar Maximilianus,& Hispaniarum rex,&Mediolani dux,confoederati a thoritate ac potentia regem antecedant. Ad ea respondi,ineptum esse, tantulis rcbus impediari:quod si antiquissimum quodq; tempus atq;. morem spectari oporteat, ab ipsis debere potius,quam a nobis initium fieri, propter regis praesentiam,quos autem nominasset, ij solum per legatos agerent. Quod si ipsi ita videatur, nos ut intercessores utrinque facturos initium, modo ut in sententia Mantuae princeps permaneat,& constanter agat. Ad eum modum
collocuti,placuit, ut postridie literas darem adlegatos Venetos,ijs lateris, quid inter ipsum M
873쪽
me conuetnisse recitabam,occasione pia abeo.quod Patavij mecuin illi constitue an ut non semel dixi.Nam & Rex operam me murobabat,& rerum nostrarum codicio pacem. nagitabat.Facile quidem reperiuntur,qui rem aliquam perturbent, issid is materiam sub-- ministrentiqui vero dexteritatem illam habe-
ant,& voluntatem etiam, con ciliandi animos
α componendi simultates,vix paucos inuenire liceat.Nec enim est omnium,ea quq in elu .
. modi actionibus dici consueuerunt Mobiici, paveter ferre. Acceptis meis literis, legatimvona ruerunt affecti laetitia simul nunciabat, siebreui rescripturos,& cum ad senatu Venetum, retulissent,paulo post responsum tulerunt. - exercitum nostrum deinde venit e Ferrariensi familia quidam &causam aditus habebat per Iacobum Triuultium. is,cum yrincipe Aurai'. cae velle se colloqui,dicebat, quod inter legatu
Marchionis & me conuenerat, eoque te mitissum esse profitebatur,vtidonee caueretur Marchioni,& iis quos ille secum esset adducturus colloquendi causa cum ijs, quos Regi placeret
ad eam rem constituere. Haec cum palam dixisset, priuatim coepit adhortari Ggem, ne pacificaret, &timorem hostium propoliuit,ac breui moturos illinc castra domumque reuersuros esse dicebat. Ei sermoni intererat
874쪽
' DE BEL NE A P. LIB. II1I. 8si
Iacobus Triuialtius, qui Mediolani Ducem grauissime oderat, ideoque bellum potiusquam pacem suadebat, sed & Ferrariae Dux, odio Venetorum, qui fertilissimam agri pa tem illi ademerant, ut si pra diximux bellum ipsis inferri cupiebat. Audita eius oracione, Rex me iubet accersiri,&ad concilium defert, an iis qui ad colloquium venturi dicebantur, caueri oporteret Z Ibi praeter Iacobum Tri uultium alij etiam, quos tape dixi, gratificantes tipsi quidem putabant, Aureliorum Di V practium poscebant, & quibus essent in a gustiis,ac rerum omnium inopia hostes, muti' ta locuti, confirmabant eos paucis post di bus migraturos. Atque haec eo conῖdentius dicebant,quod reliquis omnibus ad pu nam
excitatis, longe ipsa post principia sibi cauiGsent. Altera erat eorum sententia, in quibus& ego fui qui dicerent, nobis metuendum cΩse potius ab inopia commeatus, quam illis, qui suo in agro & ditione castra fecissent,&firmiorem esse ipserum exercitum, quam ut vel a nobis expugnentur, vel rebus desper tis fugiant: qui eiusta odi illorum difficultates proponant, cos velle Regem suas se tunas omnes in periculum deuocare. Quae sententia cum in concilio vicisset, cautum
illi: fuit per literas,& nunciatum, Aurai
875쪽
Principem,Grum,Piennium,&nae,postero die
venturos ad locum medium inter utraque castra,colloqui j causa. Postquam eo deuenimus, magno cum equitatu, aderat Marchio Mam tuae,& Venetus quidam, stratiotarum praesis eius,cumq; peramich salutatum esset utrinq; , placuit,quo commodius & expeditius agi posset,ut ex ipsis nonnulli postridie ad nos transirent,atq; idem a nobis inuicem fieri oportere. Ad constitutum tempus, venit a Mediolani Duce, Franciscus Bernardinus Vicecomes,&cum eo quidam Marchionis Mantuae striba. Cardinalem Rex nobis adiunxerato ubi vem tum est ad colloquium, Nouariam, in qua tenebatur obsessus Aureliorum Dux, & Gen am, quae pertineret ad ditionem Galliae,post lauim us. Ad haec illi,nihil se contra Regem,ni, si defendendi sui causa,fecisse: Aurelianum Oripuisse Nouariam M ediolani Duci, & nostris auxilijs belli secisse initium: postulata nostra recipi non posse, quantum ipsi quidem existiament:in caeteris rebus omnibus cupere se Rogi gratificari. Biduo apud nos commorati,r uerterunt ad sto & nos deinde ad ipses prosecti, ut constitutum erat,de Nouaria diligenter sollicitauimus, & saltem eo rem deduci
ptabamus, ut Maximiliani Caesaris fidei permitteretur, eo quod Insubita, cuius est oppi dum
876쪽
dum Nouaria,Romani est Imperij prouincia.
Haec enim sola ratio nobis visa fuit tum id nea um honesta. Interim dum sic utrinque com meant internuncij atque legati , Rex mluit ut in ipsorum castris manerem, ac tandem collegas etiam eo redire iussit,& Ambianorupraetorem atq; Gannaeum iureconsultum aDiunxit,ut is latine verba faceret. nam eousque locutus eram utcunque Italicε. Fuit autem adhuc modum actio instituta. Simul ad Medio. lani Ducis domicilium peruenimus, ipse cum uxore nobis obuiam progressus, excepit. In eius cubiculo erant duo sedilium ordines, in eorum altero sedebant Maximiliani Caesaris& Hispaniarum regis legati,& Marchio Mam tuae,& legati Veneti , postea Dux ipse cum v-xore,ac deinde FerrariqDucis legatus.Contra ipsos,ab altera parte, nos consedimus. Pro ijs Dux tantum verba fecit, & ipsorum est consuetudinis, ut placidem distincte loquantur:
nos autem tumultuosius sere,& nonnunquam
bini aut terni stimul, ideoque Dux aliquando interpellans monebat,ut singuli cum ungulis ordine loquerentur. Quicquid inter nos coim uenisset, statim fuit e ceptum &literis mam datum a stribis, qui, priusquam dimitteretur concilium, recitabant quod ita seripsissent, Italice unus,alter vero Gallice, atque eadem in
877쪽
proximo conuentu relegebant, ut eo centu
atque facilius omnia perficerentur. Est autem vald idonea, com magni aliquid tractatur. Quindecim dies in ea re consiimpiimus,ac primo statim die paelium fuit, ut Ai vel or in Duci liceret ex oppido prodire, ideoque inducias fecimus in eum diem,quae pa Iatim deinde productae suerunt usque ad pacificationem. Et ne per fidem Aureliorum Dux circum ueniretur,obsidem sese constituit Marchio Mantuae, magis ut nobis gratificaretur, quam ullius causa metus. Inprimis au- tem iureiurando nos adegerunt, ut profiter
mur, nihil a nobis callide vel insidiosE fieri, Meque cympositi'nem nos eo facere, ut illum ab obsidionis periculo liberemus. verum age re liberaliter, & quicquid pes egissemus, velle seruare. o facto, Mareschallus Gius, &cum eo quidam missi a Mediolani Duce, Nou riam profecti, A urelianum euocariit, qui par
uo cum comitatu egressus, magnam testab
tur laetitiam. Sed qui intus erant, adeo vel, menter iam affligebantur morbis & inedia, Wξius nepotem suum cogeretur illis dare o iidem, pollicitus fore, ut proximo triduo mnes illine discederent. Supra diximus de - Praetore Diuionensi,qui ad omnes Helvetio-xum pagos missus erat uti copias conduceret - ωl
878쪽
ad quinque millia. Is nondum reuersus erat cum Aurelianus oppido excederet: alioquin dimicatum praelio tuisset, ut mea fert opinio. Et quanquam certo nobis constabat, multo plures,quam iussi erant,venturos: tamen propter incredibilem miseriam eorum, qui obsidebantur,no potuit ulla mora interponi.Mo tui enim sint in ea obsidione, parum inedia, partim aegritudine & morbis, ad duo circiter millia: reliqui vero tam erant exhausti viribus atque deformes, ut non vivi, sed mortui potius viderentur. Et praeter Hiero lymae obsidionem, opinor nullo, unquam homines in tanta sui sie rerum necessariarum inopia,quod
tamen ipsorum indiligentiae tribuendum est, ut no semel antea diximus. Triduo post quam Aurelianus prodisset, pactum fuit, ut ijs etiam qui praesidio intus erant, egredi liceret. Ma chioni autem Mantuae ac Galeacio Sanseu rino datum fuit negocium, ut illos ab iniuria
defenderent, ac in locum tutum deducerent.
Oppidum in fide ac custodia ciuium permansit, interposita fide, ne cui traderent prius, quam de rebus omnibus conuenisset. Ad arcis defensionem relicti suerunt circiter triginta milites, quibus Mediolani Dux annonam
permittebat, quantum in dies singulos satis esse videbatur. Erat miserabile spectare illos,
879쪽
qui oppido exirentinam sic erant amicti & e inaniti, ut cum circiter millia quinque prodi rent,vix sexcenti e flent ad pugnam atque d sensionem utiles. Equos prope omnes in illis angustiis deuorauerant,& ubi iam prodissent, in itinere, multi pallim, exanimati languore, cum progredi non possent, moribundi procumbebant, sic ut etiam hostes misericordia
in illos uterentur. Nouilia petebant Vercellas, ubi Rex erat cum exercitu,ut antea dixi, mus.Interueni,cum ex nostris nonnulli reficerent circiter quinquaginta,decumbentes quodam in horto,qui omnes modico pane, quem iusseram illis emi, recreati fuerunt. Vbi Vercellas venerunt, Rex aliquam pecuniae summam dono dedit, & stipendia omnibus per solui iustit,etiam iis qui decesserant. Helvetiis quoque satisfieri mandauit, quibus perierat circiter quadringenti, sed ouantumuis amice . illisadministraretur: extinat tamen sint Ver cellis circiter trecenti, partim auiditate nimia cibi partim aliis incommodis ac passim in oppidi sterquiliniis multi virum finierunt.Ad hoc .iere tempus aduentaruntHelvetii nuper comducti,ad decem fere millia,& iam erant in e
ercitu duo millia, qui cum RHe Neapoli su
rant,praeter eos,qui Nouariae toleraverant o
sidionem. Consultum ergo Regi fuit, ut eas
880쪽
manus distinere neque sineret coniungi. Vix enim unquam eo humero suis finibus excesserant,neque cohiberi poterant, quo minus v
nirent, & nisi in Taurinis aditu fuissent prohibiti quod facile est in illis montibus, opinor
se cum uxoribus atque liberis eo fuisse commigraturos. Ludovicus Rex, Caroli pater,mu tis eos ornauerat beneficiis, & occasionem ipsis pra, it comparandi nominis atque gloriar, eamque nonnulli causam esse putabant, cur tanto studio & alacritate nobis venirent auxilio. Verum quidem est,aduenisse tuc no
nullos veteranos ac militum praefectos,ann
rum circiter lxxij, qui Ludovico Regi contra
Carolum Burgundiae Ducem militauerant: sed lucri spes atque praedae, quia rem famili rem habent plaerique omnesexiguam, incit uerat eos,ut laborem & operam quotidianam militia commutarent. Erant autem lectis limi viri,quos nemo facile, meo quidem iudicio, nisi per inediam aut consimilem aliquam n cessitatem expugnasset. Aurelianus, ubi se per aliquot dies refecit, & animaduertit, nonnullos mirari , quod, cum tantas haberet copias Novariae, de commeatu non fatis diligenter prouidisset: coepit mentionem secere committendi praesit,atque eius adiuvabant senten