장음표시 사용
291쪽
custodit authoritas: octauo enim Calendas Aprilis conceptus creditur: natus autem traditur octauo Calendas Ianuarias. Decimestrem vero Partum nihilominus , quam nouimestre ni vitalem ei se conitante allirmo PH iniis rei plura nos antea attulimustelii in Onia. Sed quot dierum hoc declineti re spati vin exaltat, hunc tantum apud Hippocratem inuenire locum potui: libro nimirum de septime siri partu: ubi patius inquit, decim e liris in septem quadragenat iis nascitur: ut vix videatur di fieri e a nouis metiri, qui a fine septimi quadragenari j, quatuor tantum infra diebus eum dimidio distat: atque his paucis soluin diebus decimestris partus nouimestrem superare videbitur. ideo arbitror communem quandam esse dierum portionem , quae tum nouI Q Inestris, tum decim et tris communis sit: que num Odcm dici ςtiam solet in morbis acutis de decimoquarto die: qui & finis ςst secundae septimanae & initium tertiae. Quamquam ii qHis di. eat finem deci me stris partus extendi ultra septimum quadraget narium quin deifim diebus: ut nimirum compleat numerum decem lunarium mensi uin maxime rationabile illud elle existimabo. Nam quicunque partus post nonum mensem eduntur, non tot laboribus obrincti sunt, perinde ac , qui antea in lucem prodeunt: nam quam ut frigidius fortasse temperamentum prate- serunt: nihil tamen habent praeteri nat uram , quod inculpare i re polli se liquidem naturales parientium succelsus diligenter
Da induime istanti, ct reliquis tardiori a.
DB undecimestri partu magna solet .esse controuersa: niunvitalis sit. Ideoque operaemetium fuerit, Marias de hac re aut horum opinionea adduceree ac deiade statuere , Rhid inmine De vatura nue sentiendum sita Putat Hippocrates, e paratim illumqui Post laxetis minisa viisS est provissis, Hanei nite fallacerat nam quae ' ' longius, inquit, quanti decem. men iram rempus uterum gestarusibi visae sunt, nam hoc saepe, ait, audin, ii se ipsae deceptae suriri saepe enim flatu attolli uterus videtur 1 mensesq; sistuntur ut pro-pversatialsa videatur esse iconceptio. - Statuit ergo, non liceret dimi cem mentihus terum gestare 4 Necru nim ' ' aduosvlucinnsella matris alimentino , At magno saetui satis esse . postit: nam quidquid dulcissim una, a tangiune, aut laec κ
292쪽
εωuz IIoeeciam n stagnis no re septimestri partu idem a xlior astrmatu a . d cti rationum adiecit: nihil scilicet vivere,at que adolescere piae res UM natariae fines. Ut iam tandem humax ni partus ternuiritiuo oo atra decimum mxnsem p rogari vestit. Libro taureia de octimestri partu, a necesse, inquit, est,ἀuin a Influe . vltra plenilunium nullier c Dircapit eu In coaceptum undecimumni . cui attingere. Alibi e et D, mulieribus, inquit uitas detra- e De sitim. Irenda non est et cum aiunt, undem metires se parere aliquando. Rc Plutius f Vestillain ait, undecimo mense Suillum Rufium pe- f Lib. 7. e. s.
Perisse. Et Gellius, I quod quidem plurimi semper feci scenaidi g
nam,inquis, uoius, Z que honeliis moribus, non ambigua pudi' P- R- cIlla iis undecimo inente polli marita morte peperitae iaciuiuq Clierlacgotium propter radionem temporis, quas mortuo mari to poli ea concepisse tr quo naum decemiviri in decimo mense.
gigni hominem . non in undecimo scripsissent. Sed Diuum H drianum, causa cognata de cretiisse, in uendecimo quoque menta partum edi polIe: idq; ipsum eiuscet decretum nos legimus. . Imeo decreto Hadrianus id statuere se dicit, requisitis veterum philosophorum ,& medicorum sententijs. Praeterea Concili xor' seipsum perhibet, moram de mutentium ι & quatuordem β μί enn dierum in utero contravita. I n Iraci gQur opinionum dissim dentia petita tantasper ab Hippocrate venna, nwasent nita est, an autem probabilis alij iudicent posse. aenila dominus solere.
undecuneii rem partum ex naturae praescripto in lucem prodire. Sic alitem ex Galenii doctrina huius rei rationem deduco. Paret 33. De nata tus illa naturalis est actio,qua expultrix uteri faς ustas foetum ex- ira propellit. Nulla autem noliri corporis particula quidquam a se . deponit . quod prius attraxerat: nisi id maxima ex parte in Contrarium transierit allectunia ac graue molestumq; fiat: sic ventriculus postqv amiabunde cibis est satiatus, reliquum Danquam alienum, ac sibi inutile onus detrudit. Non aliter ipse Qtiam uterus nunquam scelum expellit, nisi ab eo moleste Oile datur. Offensio autem communissima quaedam causa est, cur ex Pultrix facultas ad actionem insurgit. Atque in utero triplex omnino est ostentioliis causa r moles, pondus, morsus: moles quidem, ubi amplius diitendi uterus non tolerat: ponduS, cum supra vires eius est: morsus, ubi humores, qui prius in membrarinis continebantur, ius disruptis in ipsum uterum sunt distuli, vel ctiam zotua partus comTtus,ta putris, acinnoxiam saniem das' tu.
293쪽
lotu tus,neri tunieam irritat,ac mordicat. A que haee Galen reptibus ad hunc modum constitutis r concedo c quidem nonum, ac decimum mentem communiorem esse pariendi te minum tune en ini & magnae it ketus moles, & graue pondus. Verum, o cur secus etiam aliquando euenire non possit, minime video. Potest enim talus iustam molem tard us aequo acquirere ac si fiat fortasse, ut mature acquirat: poteth tamen latissimus esse uterus: ut in decimo mense multum extensus, ualeat adhuc am-' . Dlius dilataria ut propterea diutius etiam serri partus poti t. Praeterea cur fieri non pote it, ut frigidior uteri, ac seminas natu ra i tum etiam trigidiorem ac minus vigentem reddat 3 ut pro-j Pterea tardi is mus sese stet us mouere. ac membranas disrumpere valeat Milii quidem dc haec omnia facta possibilia videnturi. di sape etiam euenille nihilominus scior ut mirum non sit,si haee hi concesseris, concedere autem nulla controuet si a debes . Posse istum & vltra decimum mensem, & ad undecimum usque Producit aut etiam ad longius tempus. Concedo equidem semina omnia cerealia in terram iniecta certis temporibus intus latere ertis prodire, ac similiter maturescere, nam & hac etiam . gollatione usi nonnulli, impossibile esset arguunt, ut scelus ultra
monum, aut decimum mentem legitime in lucem prodear. Aenemo mihi abnegabit, aliqua ex his seminibus esse , quae certia terris commilia tardius aut citius aliquando & prodeant,& ge men emittant: quod similiter de humano semine dicendum
putd: atque eo etiam magis . quoa humanus conceptus multi- Plici varietati expositus est pluresq; omnino mutationes,quam
quaevis alia semina lubire solet. Atque haec satis efficax causa se in per mihi visa est r cur scelus interdum ultra dec: mum mensem prodire naturaliter possit: cui si allatas a me aRrea magno.
Ivin virorum authoritares adiunxeris, nihil amplius dubitare .
hac poteris. Quamquam illud etiam aduertendum puto . quod i ihilominus ex Hippocrate ι acceptum est. Nimirum in qu ε cunque partu persector ac prs sertim si ultra nonum, decimumqὲ transgrediatur, primum gellationis mensem sectum mutilumq;, ac dimidia etiam parte b euiorem assumi interdum posse: cum tamen in septimestri plus dimidia illius parte numerari nece fleest: in tardioribus autem, ac praesertim in undecimo, hoc minis me mi necessarium: sed satis tantum fuerit, ut exigua quaedam Parvicula eius mensis computetur, v v Integer menLI ex stati
294쪽
aam siqua mulier decimo ante lunae congressum die, aequatuor fere diebus post plenilunium conceperit: tunc primus eius gestationis mensis decem tantum dierum fuerit. Bene igitur ad- et huertit Hippomates: quae scilicet post plenili nitun concepe- m Vt Iupra. rint, ad undecimum usque mensem peruenire oportere: tunc enim mensis id spatium intelligitur, quod inter plenilunium, ac consequentem lunae congressu in intercedit: quod quatuorde- Icim dierum , aut etiam pauciorum existere potest. Atque in li-hro η de septimestri partu:pars, inquit, in undecimo mense menis προυν pra sis est. vi hic fatis memorabilis existat. Sed haec tametsi nos doceat Hippocrates: mihi tamen, ut ingenue sarearrsectio huius-ni Odi me illium ac mutilatio in subducendis partus temporibus. exiguum usum praestarer, Meturr nam quoniam per integros hinae menses res ipsa satis bene succedit: quid quaeso primum mensem minuere,ac diuidere necesse est ξ Etenim & anni dimidium. ς
quod breuisIimum spatium in partu septimestri sta ruit Hippocratest etiam si primum mensem integrum ponta, septem mensium nihilominus esse comperies et nam in ultimis mensibus nitidinterest, initium ne .an potius medium adnumeres. Quodq; ait, eos partus qui in plenilunio concepti sunt, undecimum menseminecessario attingere , nihil hoc ad exactas temporum rationes facit: nam si fiat, ut primo mense integro intra decimum mensem torum gestationis spatiuin comprehendas,expeditior certe
res est , atq; ipsi etiam Hippocrati magis consona: qui ultra decimum mensem prodire partum naturalem posse prorsus negauit. Sed haec exquisitius ij viderint, qui maiori otio de rebus perquirunt. De reliquis vero partibus, qui ultra undecimum mensem In lucem prodeunt, plures adhuc ambigunt: negantqῆOmnino tam tardum pariendi tempus unquam sceminas expe- . viri. Ego vero tardius undecimo mense quandoq; nascrpartumi posse, satis mihi persuadeo, quamquam raris huiusmodi sunt
exempta si quidem illae alluerint causae, quae paulo ante di m ram , di tarditatem patientibus asterre ex Galeno abunde do- . curinus. Et sunt etiam clarissimi quidam viri, qui tales partus se obseruassenectati sunt. Credidit 1imanis, ut narrat Plutarchus, o a Nebi ia- duodecim mensibus: partum se stari: nonem tamen eos inter dum existimarii interdum re septem : quia non semper statim a conceptione menstrua supprimuntur. Teliis eli Plinius, L. Pa- p Lλγ. c. s. . pyIIum Praerorem, secundo haerede de lege agente, bonorum
295쪽
r possessionemcontraeum dedisse, cum mater . partum se terti. Uminentibus dicerettulisset quoniam nullum certum tempus q. De Ut sipariendi statutum videretur. Et Avicennas, dixit mihi, ait, una fidelis, quod una,mnlior peperit post cecimumquartum mensem unum puerum. Sed horum exempla plura adhuc habes ' Lib. 4. ob- apud Ioannem Schen chiumr' qui etiam viginti trium mensium AC M. s.. gestationem extitiste narrata it. His autem aut limbus & fidem -i esse adhibendam puto: Nindubie. arbitror. in quibusdam regionibus,in quibus non itasecundae mulieres sunt, ac propterea - imbecilli eduntur dimis, uitigilix etiam te iii pux ad i ustam partu-- ritionem requirit nequetenim nisi pluriniimvmensium spatio ixapta eius corpusculi moles comparari potest .LErgo .satis hacte-- , nus disputatum fit qui Mirales partus. qui minus vitales exiii ant. - Quod si haec nostra, quaecunque sunt'. his minime satisfecerint, . quibus ni seli turgens supercilium rabunde pro me fuerit, ni- . hil huc attulisset: qui 2Hippomaterno, Galenumq; auilinum: . aut ipsam rei naturam eontentientem habuerit. Caedera addant ι ipsi siquidem sceliciore ingenio, atque in rerum cauli S pcrscru-
uinam monstras partus ratiosiales amimae participes sint: quiue pro uno homine, a sit duobus hiabendi.
undi, vin ta solum spe fila Culi nouitate nos in lui.M-i mirationem trahantiri sed a meipites etrum Pediam, i num speciem seruent humanam rae promereriaci Baptii mare.exornandusint. Quae iras ut quandoque etiam cs steti adsid tamen non nam in quae itio rem reuocari s - et, V iamne animal, an plura illud sit.quod e natum est monstrur. hoc nimirum conάιin t ut palam fiat, semelnch, En his bapti Eari. Conlleniat, Huiusmodi autem problemata tramquam,M-Jogi viri grauismui : iteram sacro mi anonum Luaetorix, hoi sus dat lux e discortarit . M tamen est .cun inter ea nostra aballis
.rcquiratur sententiae t quippe qui sabricam humam corporis,
296쪽
membrorum usus, ae munerat in quorum notitia omne quaesti nis momentum versatur, ex officio tenere tradere salemus.
Cum igitur satis iam constet, eos tantum partus bapti Eandos esse, qui rationalem animam sortiti sunt. atqueillum quoque pro unico homine habendum i qui unius tantum animae particeps est: illum pro duplici,qui duas habet: non ita tamen promptum fuerit, hoc ipsum ubique dignoscerer nimirum quod nam Inter monstra rationale animal debeat existimari:quodue unum tale, ac quod plura. Ergo hic mihi in praesentia labor suscipituri qui ut honestus, ac pulcher; ita etiam haud facilis mihi videtur: nam & multarum, nec vulgarium quaestionum notitiam exigit: di nemo inter medieos, quod seiam: hanc tractationem accura ὀ aggressus este quamobrem aue exeusatio dabitur mihi ab ingenuis lectoribus: si haec illis non omni ex parte satisfacient: autia vliqua etiam speranda um egregiam hanc scribendi o casionem tantisper praebeo.
Qua corpor gura animam νationalem monstro me ν
ERgo, ut ad institutum: enato iam monstro , nulla mihi praeis
stantior esse ratio videtur, ut constet, rationale ne illud sit Mnimal, quod prodijt, an brutumet quam figurae corporis ψ eiusq; formae contemplatior nam rametsi anima, quae incorporea substantia est nullo sensu exactὰ comprehendi pote reuera tamen accidentia AE ad id, quod quid est non exiguam conserunt par- ve rem et ac per sensum qui circa visum est, non obscure, inquit Api stoteles, b ea quae in unoquoque est forma dignosci valet. Ergo, ε 3. si foetus, de quo quaeritur, corpus humana exculptum figura intuebimurr homo sine ulla controuersia fuerit: ac baptismate dignus. Si vero ab hac nota recesserito nemo illum hominem nuneupabit: nee propterea sacro illo charactere obsignandum. ed haec quamquam verat nimis tamen tenuiter, ieiuneq; dicta unt: nec ad quaestionem satis: ideoq; pluribus etiam expIicanda sunt mihi. Qualis humana sit figura, omnibus plane notumuit: qualis item altera r ne id quidem latet. Etenim videas interdum partu editum monstratum glirem, bustonemve, aut serpentem, aut herinaceum, aut quaedam alia in humanae formae .
Rimalia : qua si quando eduntur, non modo baptizari non deo o bent:
297쪽
hente verem prorsus de medio tollenda sunt: ne infandi partus immerita fortasse mulierum infamia in vulgus dispergaturineue turpi rei memoria in quorundam montibus inhaerente , sianile quidpiam alias in ciuitate concipiaturi tum etiam, vi si quid sinistri monstrum portenderit: id proprio exitio Insuum rccidate Aristat. 4. caput. Nec est,cur dicas, quod e ex noliro semine est, id quoq; Probi. 14. nostram esse prolem: ac seruandam propterea; impiumq; esse, ac nefas interficere. Etenim nostram prolem illam ego verismme exili inlabor quae ex semine suis viribus integro, neque umquam corrupto generatur: nam qua monstraux corrupto, male
' ud disposito semine concepta sunt, non magis ad prolem n fram pertinere dicam: quam etiam vermes, qui ex putrescente illo fieri aliquando possunt. Verum S ista etiam monilia, quae nihil hominem repraesentant, adhuc bifari Am distinguo: nam aut certi essigiem habent animaliu ut quae modo retulimus,aut res quaedam is certae formae,ac promiscui generis apparent. V tacunque autem sint,siue sint animalia,seu plantarum instar dumtaxat Huant, inhumana suns omniat neque his vllus eli sacramenti locust cuius rationalis tantum anima, nec ulla praeterea alia substantia capax, ac particeps esse potest. De humano monum eum ferino eviter aut de ferino eum tamano capite: νtem de quibusdam particulis, qua praeter natu
SEd haec iam omnibus nota sunt ac persuasa: illud autem non
ita adhuc constati quio nimirum sentiendum sit: cum caelora hominem quidem praeseseruntς caput tamen sit vituli,aut cunis, tum etiam arietis, aut bouis, aut si quod aliud est brutae na- . turae animal.Talia enim monstra di nostris temporibus visa sunt:. .Degeneri & meminit etiam Aristoteles. . Huc etiam reseras lie et,quae pro i pessibus ungulast ac pro auribus auriculas gerunt: Rrque t uni uersm dicam, partim hominis , partim bruti habent animalis. Ergo hac in re ea mihi sententia eth: ut si plurimae monstri pa te ac caput praesertim, humanam praeseierant figuram, bapti-χandumillud putem: contra veris si evenerit, pro bruto habene 4.Sent.dis. dum. Hoc idem significat evrsus est Diuus Bonaventura: e dum 4 p monstrum, inquit,quod partim e st homo, partim est bestia: ib, quia Dissiligod by Corale
298쪽
ve Ridiar. Medicorum. Lib. III. 283
quidem partes principales lint hominis, animam habet humanam. Et Conciliator j quarta sectione problematum, Verissime fProbi. 13. statuit, tunc aliquod animal nostrum genitum dici de berre cum tantum humanum prae se tulerit caput e etiam si in multis alijs partibus sit moni ruolum. Aitq; etiam Uoctores legis,illud D, ptizandum esse praecipere, tanquam in nostra specie recipie dum. In hoc autem iudicio principem ideo locum capiti tribui necesse est: quoniam mens humana in eo sedem habet: de qua tamen re pluribus postea disseremus. Quod si dicas, Syrenes, monstra hominum voracissima: itemq; Nereides , quamquam caetero corpore longe ab humana tigura dii iideant: attamen humanum caput habuisse: ut propterea homines etiam illas esse putand um sit. At haec ego, non satis mihi persuasum est, num quae de his monstris antiquitas prodidit, vera sint: an potius fabulose, ut pleraque alia decantatar Sed ut dem vera ei e et nego i , tamen humanum caput illas habuisse: sed similem tantum illius figuram prae se tulisse contenderim: cuiusmodi etiam caetera alia inhumana monstra esse non dubitor quae nimirum hominis capite insignita esse cirtum seruntur: siue mari, siue terris ea n scantur. Atque haec ut inhumana sunt omnia : sic illa hominis naturam retinere affirmauerim , quae muliebri partu educta, capite tamen arietis. aut bovis esse videntur. Hi enim, inquit Aristoteles, i humani nihilominus partus sunt: nihilq; ait, ex his g 4. Pegme- esse , quae nominant: sed solam quandam similitudinem gene- mrari; nam me inoriae proditum est,nonnullas mulieres,quae lepo- r p/q'rem , aut ouem vehementer appetiuerunt, filios propterea pe-
per illa, ore leporino, aut pedibus ouillis. idest, quae leporis os, aut pcdra ouis referrent. Ergo in hoc ferendo iudicio genus quidem ante alia spectandum est : quod si, exempli gratia, li
manum, atque ex muliere fuerit, haud equidem brutae illuci noturae propterea existimabis i liqui dem una, aut altera dumtaxat particula bruto similis apparuerit: sed si plures praestantioresq;r ' .ac si non tam simile quam eiusdem naturae. Verum si quod unquam prodierit monitrum. cui desit tantum pars aliqua corporis; quales a pedes sunt, uni mani, monoculi, ac limites quidam: nihil hoc esse debet impedimento, quominus hominem putes; cuius etiam conditionis ea fuerint, quibus pars aliqua vi' ι ui 1
tra naturae modum excreuerit,aut numerus auctus sit: cuiusmo--δε γλ.
di natus est puer M. Marcello, b P. Sulpitio Cossi cum quatuor insise.
299쪽
manibus, & totidem pedibus i & alius L. Furio, AttilIo se lana. COss. duplicatis pedibus, manibus, oculis,&duplici item obstinno. His igitur 'uoniam humanae formae nihil detractum est: baptismus hauci iniuria concedetur. Secure etiam huc illos admiseris, quibus non iam naturalis vlla particular sed inanimum albquid adnascitur: ut cornu,galea,item cauda,& similia nonnullae nihil haec enim, si caetera adsint, humanae detrahunt naturae. ,
Te pari inino ex huma semine .
Hoc etiam in Ioco non aliene quaerere quispiam posset:num
qui scelus a brutis animalibus, quae ex humano conceperint semine, in lucςm eduntur: aut quos mulieres aliquando ab illis compressae pepererint , inter homines reuera habendi sint. I. autem. Marrat enim Montanus,1 quendam naufragio appulsum in insulam,ubi magna erat simiarum copia, ex illis unam subegisse,aqua filium,ae filiam suscepit: qui nec homines essent,nec si mimsed mixtae speciei animalia. Vacca etiam cum,ut scripsit Albe tus, a pastore conciperet, saetum edidit hominis figuram repraevsentanternia intrat etiam Plutarchust ad Periandrum .allatumeta infantem,exaequa,& homine natum e cuius caput Bllum,ia manus hominis essent: caetera equi, eiulatus infantis. Idem In seiae , etiam author m est . Fulvium Stellum mulierum odio equae sesc commiscuisse, quae deinde puellam peperit admodum sormo sam. Atque Aristonem Ephesium similiter muliebre genus perosum , cuidam se asinae immiscuit se , quae suo deinde tempore
Iucllam specie honestissimam peperit. Nescias igitur num hos
omines putes, an tituta potius animalia: multae enim dissicubindex occurrunt , quae arduam hanc quaestionem reddant. Ergo longis differtatiorubus in aliud tempus dimissis: ea, quae nostro proposico magis conueniunt .succincte attingam. Gale B ter-α Cap. F. tio a libro de via partium, mixtionem hanc corporum adeo distere nitum nequaquam admittit: non enim, inquit, sicut plastae, & pictores ipsi tum colores, tum figuras solum componunt: sic etiam facie natura: verum totas subitantias Comnuicet, quae impermixtae , di purae sint i non ergo si coitus quidam venere . homini cum equa fiat, pet et uterus syrma i equa enim asinis asinaeqai poteris certe recipere sperma, & retinere, & peria erae ad animalis mixti generRtionem: ita di lupa masculi canis:
300쪽
eanis vero ipsa non lupi solum: sed At vuIplar sicut 8e vulpes ea-nis. Praeterea cum Galeno etiam sentit Lucretius. o qni non so- ο .m rem mlum impossibilem hanc esse ce nset miscetam: sed suae etiam sen- tentiae rationem sic eleganter adiecit: - Sed. 7ς emtauri erant: neq; tempore milu se queat duplicι natura, ct eorpore bino
Him illine paruis, ut non pari epoti t. 'Ιduere hinc hebeti quamuis cognoscere corde . Principio cireum tribuι actis impiger annis Floret equus:puer baudquaquam: quin spe etiam stUbera mammarum insommo lactantia quaerit.., Fost ubi equum vatidae vires aetateteriecta. Membraq; deserunt fumanti languida .ita dram demum pueris aeuosiorente iuuentas: . Ne forte ex homine, ct inermo semine equorum Conmeri cre a centauros posse, mes :. li. At rapidis cano fuerandias semimarinis, Corporibus ScFllas, ct catera degenere horum a Inter se quorum discordia membra videmin:
i Qua neue florescunt pariter: neq; robora sumum
Corporibus: πιε prometunt atatesenecta r Poc .venere ardesunt, nec moribua unis. Conueniunt: nee sunt eadem iucunda per artus.
Ergo cum animalium diuersae speciei, multumq; alienae inter se
naturae miscelam ad generationem negent celebres isti auth res: Plinius p vero libro septimo naturalis historiae, Indorum' Cap. 1aἰ quosdam,ait,cum seris eoirer mixtosq; , de semiseros esse partus. Notissimum est etiam ins Aphrica inopia aquarum , ad paucos M. . 'amnes congregantibus se seris, multiformes animalium partum g fieri: varie iciminis cuiuscunque generis mares aut vi, aut volu- ptate miscente. Vnde etiam vulgare Graeciae dictum, semper
aliquid noui Aphricam afferre. Vides ex his igitur, diuersorum animalium miscelam ad gignendum non semper ineptam esse. Ergo si brutum animal ex homine posse concipere mihi conces. : si 'seras: facile tunc etiam ad quaesita Aristoteles respondebit. Pamtum scilicet,quem ex humano semine ediderit simia, humanum. esse: