장음표시 사용
361쪽
tum infaclam inspueretur ab homi infimo, Nemone, inquit, hisne inde-eore se gerentem cohibebit' Mortans filio mandavit, ne iniuriae sibi a civibus illatae memoriatu retineret. n veteris Romae praeconiis eximium hoc Sallusi Beli. ponit Saliustius, quod actapta offensione ignoscere, quam persequi male- Catilin.' bant. Factum fio: a Fabio Dictatore erga Minutium Magistrum equitum, cuius ludibriis fuerat perstrictus: factum h Fannia erga Ndirium, cujus ju- Cornet, dicio fuerat infamata: factum a Pomponio Attico, qui, Cornelio Nepote Ne p. in vita laesus quam do que fuerat, malebat oblivisci contumeliam, quam ul- Omyon . tactum a Itilio Caesare , iqui quantumvis graves fimultates faeillime deposuit ν qui maledictis saepe vox atus, nihil regerebat contra, nec in certamen huiusmodi volebat descendere , ne similis fieret convitiatdrum; qui eriminosis libellis dc carminibus a multis laceratus, gravibus inimicitiis, in ternecinis bellis, & crebris conjurationibus petitus, civili animo tulit; atq; cie. pro L hoc elogio exornari H iceroris meritus est, nihil solitum eum oblivisci, x x. nisi injuriari: factum ab Augusto, qui iisdem vexatus iniuriis, mnita de magna deest clementiae civilitatisque documenta di Tiberii advcrsus contumeliarum auctores excandescentis violentiam cohibuit: factum ab ipso Tiberio, quantumvis atrocis atque serini ingenii, adversus calumnias,&li- 'bellos famosos, dc contemtum, vel silentiis, vel joco, vel lenitate saepe uso: factum non semel a Vespasiano, Imperatore multi joci, adversus Causidico-friim figuras, Philosophorum contumaciam, offensas de inimicitias multorum: factum a I ito filio adversus conjuratos, & infensus trium fratrem: . factum ab Antonino Pio Edversus publicam sedissonem: factum denique a Pertinace, aceepta injuria ad ulciscendum nunquam ducto. Sentiebant hi, utique verum esse quod Metellus Numidicus jactaverat coram populo Probos iniuriam facilius accipere, quam alteri tradere. Dignum sane Ulpiuno fuit, optimo veri &aequi magistro , homines a sequendis litibus revocare,
eum diceret δε - faetiim eius non improbari a Praetore , qui rem amittere ma- uit, quam ejus caussa saepius litigare' nec vituperandam verecundiam ejus, qui lites execratur. A maioribus suis desciscunt Iudaei recentiores, cum : mis,ldeabili odio, & immoderato vindicationis studio adversarios suos perfe- qitiintu F: nam Iudaeos Alexandrinos inducit Philo, legi se obsequi profiten
tes, Oa iubentur hominum mores perferre, nec ultionem expetere suorum
inimicorum: & pronuntiat Iosephus, nullum utilius esse adversus plagas remedium, quam patientiam & ostensionis auctorem pudere, si ea aequo animo perferatur. Priscorum quoque Ebraeorum adagium fuit, quod ut leo
Μatth.s,39. inter hominet sancisnda perutile, a Christo probatum & propositum est, Si
362쪽
commentitiis Zoroastris legibus, quas a veteri aevo servant Pimae culi res ignis, uisignis una extat si cet istibus tradita de injuriis condonandis' ad exeniplum Dei, qui ingratis is inibus .benefacere pergit. Par habetur dc in illis Confutii reponi vetat ofensam, eodemque loco haberi vult amicum & inimicum. In Foriensi provincia magnificum fortissimi cujusdam Herois visitur templum, cuius tanta sui: benignitas, ut lenissime
pertulerit malefacta & maledicta nefarii hominis, quem sibi certissimulogmicum esse putabati
CAPUT XIX, 'De lege Christi, qua maleficiis benefacti rependi jubet.
NEC tolerari solum inivr as jussit Christus, sed malefietis etiam beneficia rependi. Cujus praecepti caussam hanc affert: Ursit idii Patris vestri, qui in caeliis est. qui Solem suum oriri facit super honor '. σmous, pluit super justos es injustos, Ad legem hane observandam Phis LM 3 v
losophos veteres ratio eadem impulit. Nam Hierocles in pythagoricorum praecos torum explicatione bonos ex merito alis propter naturae commu
nionem dc humanitatem diligendos esse dixit, Deumque imitandum, qui omnes homines, etiam amplos, diligit. Scitum est Epicuri, ne hostis quiadem si pplicantis repudiandas esse prςces. Usurpabat Antisthenes, perim de iit Alexander, dictum illide regium est male audire, cum bene facias. Laudatur Socrates a Themmio, quod emendaverit vulgarem hane senten- Themist. tiam, Amicis benefaciendum, male inimicis' quippe ne inimicis quidem malefaciendum' δc quod comminanti cuidam , Moriar, nisi te occidero; responderit, Mori W ego vero, nisi te amicum esse eero. Quam responsionem quidam ad Euesidem Megarensem, Socratis discipulum, referunt;&fortasse a magistro acceptam usurpavit. Nam in Apophthematis narrat Plutarchus, primum omnium Socratem dixisse: benesaeicndum esse ami- fit se ex inimicis autem amicos faciendos. Ad quam normam postmo- dum Aristo Cleomenis sententiam correxit, Boni regis officium esse, benefacere amicis; male inimicis. Et in Cyro paedia alter Sociatis auditor Xenophon Cyrum de Tigranem inducit laudantes bonum quendari dc Xenoph. doctum virum , qui cum in Armenjo rege insons morte ρssiceretur, Cyrop. LI.
363쪽
Seneca de otio Sap. c. 27. de Vit.
M. Aurel. lib. 7. g. 22.36. lib. 8. g.
nihil ipsi dIxerit ob hoc Dei nus esse se ' mὶ quippe id ex ignorantia
patratum, non ex malevolentia.' Mentiri . Gignum hoc Ciceronis , Non cum summis viris comparandum , sed Deo simillimum esse , qui animum incat, iracundiam cohibeat, victoriam temperet, adversarium non modo extollat iacentem , sed dignitatem etiam nas amplificet. Idem illud, Religioni contrarium non esse, nocentem aliquando, nefarium, impiumque de .fendere ' velle hoc multitudinem, pati consuetudinem, ferre etiam humanitatem. Dictum hoc in rem contulit. Gabinium repetundarum reum summo studio dctendit, & laudibus etiam exornavit, cum ab eo fuisset pulsus hae ex ithim. Vatinium sibi semper infensuri duobus iudiciis tutatus est; inquit, Valerius Maximus, Deciosius aliquanto iniuriae beneficiis vincuntur, qvam mutui odii pertinacispensentur. Stoicos dicere testificatur Seneca,non desituros Bad vitae finem, adjuvare singulos, opem ferre etiam inimicis: atque id ponit inter optima praeceptaPhilosophiae. Minime autem patitur nos tardiores ad bene merendum facere turbam ingratorum ; quippe ne Deo quidem a benignitate sua sacrilegorum & impiorum nequitia deterreri, hos nobis imitandos, danda beneficia ad nos non reditura , sin damus, ut recipi mus, bonam ingratorum nos caussam facere: diem oriri multis luce indisgnis. Quae lege Christi, legisque argumentis&verbis sancita sunt. Deorum quoque exemplo benignitatem adversus maledicos & maleficos suadet Ma cus Aurelius, nec perversitate improborum aut ingratorum revocari nos concedit a bene ipsis faciendo; ac retinendam bonitatem hanc ad mortem usque, etiam adversus eos, qui morte nostra laetantur. aes illi triplex circa pectus esse ait Plutarchus, qui hominem non amet hostis sui liberos angustia pressos sublevantem, resque eius domesticas ope sua iuvantem. Et memoratum supra Socratis effatum laudat Themistius, Amicis benefaciendum, inimicos placandos, ex inimicis amicos faciendos. Splandida vero nobis mam suetudinis hujus exempla suppeditat Graecia. Lycurgus cum Ephororum seditione lapidibus petitus domum fuga repeteret, fugientem persecutus est Alcander, adolescens acer atque ferox, dc baculo in os identidem respectantis impacto oculum excussit. Factum indignata multitudo Alcandrum ei
dedit ad supplicium, quem ad se benigne introductum neque dicto laesit, neque facto, sed placidis admonitionibus, si iustissimisque exemplis ita emendavit, ut modestiae instar vulgo deinceps proposuerit. Aristides, non justi tantum, sed mitis quoque & patientis cognomine dignus fuit: qui de patria licet optime meritus, cum invidia vulgi, de insidiis Themistoclis exulare iustus csset, Deor oravit, ne unquam ita senent ad veris res Atheniensi-
364쪽
um, ni opera sua egerent. Restitutus deinde discillimis reipubIiere temporibus, injuriae memoria ex animo deposita, utilissimam praestitit operam Atheniensibus' &Themistocli summae rerum praefecto, cuius facti ne fuerat pei Iundatus, magtiam consiliis suis gloriam conciliavit. Petuislantis hominis ac turbulenti maledictis publice vexatus aliquando per totum diem Pericles, neque commoveri probris, neque attendere quidem visus est, neque intermittere negotia; nocte demum oborta domum redeuntem, cum ad sores usque convitiis insectatus esset nebulo, discedenti famulum adjunxit Pericles , facemque praeferre ae deducere iussit. Alcibiades damnatus capitis a civibus suis , bonis exutus , ab Eumolpidis eogenta populo devotus, benignum tamen gessit animam in patriam, quem&factis opportune testatus est. Per invidiam exauctoratum Epaminondam, eum Thebani urgente bello noluissent exercitui praeficere , & imperitum belli ducem delegissent, in magnum ab eo discrimen adducti, eonfugerunt ad illius opem , quam & liberaliter tulit, & incolumem exercitum reduxit, nulla contumeliae adhibita memoria. Nee id factum ab eo
semel, sed saepius. Dion Hipparini filius, Philosophiae studiis per Platonem mansuefactus, Syracusanos beneficiis a se affectos, fibi infensos expertus est, ob falsam affectatae tyrannidis suspicionemr urbe demum excedere cum mercenariis coactus , insequentes hostili animo enm sui t tandi caussa magna clade affecisset, tolli permisit ad sepulturam mortuos, captivorum multos sine pretio dimisit. Cum eius deinde industria adve sus Dionysii tyrannidem desiderari coepta esset, reversus ab urbe Leontianorum laboranti patriae succurrit, & Dion7sianam factionem oppressit. Philippus Macedo Nicanorem, &Arcadionem Achivum, gloriae suae obtrectatores, cum in potestate sua haberet, & ab amicis ad supplicium ii exposcerentur, donis ipse prosecutus est i Athenienses ad Chaeroneam in praelio captos gratis dimisit. Demosthenes dischinem , pertinacitet sibi infensum , di exilio demum affectum, abetintem equo admisso insecutus est, & trepidantem fibique ad genua accidentem am ce consolatus talento argenti donavit. In simili deinde casu Demosthenes idem patria excedens, cum ab adversariis solatio dc viati eo adiuvaretur, An non, inquit, urbis hujus aegre feram desiderium , in qua tales habeo in imicos, quales in alia invenire promtum non iit Nec hae moderati nis & lenitatis gloria caruit Roma. Camillus patria magnis a se ben
ficiis aΚcta foede dejectus, & in ignobili apud Ardeaterexilio delit Rcns , Romania postmodum saluti fuit, pulsu Gallis & concisis,
365쪽
pilol o Guturna obsidione liberato. Mimitium Magistrum equitum, eu-jus obtiectationes & cavillos diu pallus fuerat . ab Hannibale cireumventum periculo eripuit Fabius Dictator. & incolumem cum copiis feris vavit. Post expugnatas a Marcello Syracusas, Romam venerunt legati huius urbis. de Marcelli tum Consulis injuriis questum apud Senatum: privati is more caussam dixit. dc Senatusconsulto improbata accusatione ad genua provolutos Syracusanos in clientelam suam recepit. Clarissimum fuit Tiberii Gracchi facinus, nec satis tamen pro merito ce- lebratiun , cum L. Scipionem Asiaticum. inimicitias ex professis seeum gerentem . pro tribunitia sua potestate , qua tum sungebatur , exemit vinculis publicis, in quae ducebatur , quoad iudicatae pecuniae sa- his dedisset. Marcum Scaurum principem civitatis, inimicum suum, in iudicium populi devocaverat Cn. Domitius Ahenobarbus. Ante diem constitutum noctu venit Scauri servus ad Domitium, multa indicatu- xviri se professus, quae ipsi ad caussam conducere possent. Obseravit ilis
aures suas, & servum indicem corripi iussium, ore occluso remisit ad dominum. Ambitus a Catone acculatus L. Muraena&absolutus, nullum iniuriae dolorem retinuit, coluit hominem pro meritis, eius consiliis in administi auda republica per coiisulatus sui tempus ustu. est, & lapidibus deinde appotitum , ac de vita periclitantem , opposita toga protexit. Cato ipse Metello , in quo suerat oppretius, dignitatem suam servavit, cum magistratum ei abro re Senatus vellet. Seditiosus ille Clo- dius, inimicitiis Ciceronis nobilitatus, patrociuio suo defendit Lentulum ambitus reum, a quo incesti crimine suerat accumus. De Caesaristaenientia haec prodit historia, suffragatur . eum in petitione consulatus C. Memmio, cum suillet suggili. uus asperrimis eius orationibus; priorem ultro scripsisse ad C. Calvum poetam, cuius fimosis epigrammatis fuerat notatus: recepisse in familiaritatem poetam alterum Catullum, mensae adhibuisse, hospitioque patris eius perseverasse uti, cum perpetua. sibi stigmata versiculis eius de Mamurra imposita esse sciret: Dolabellam
tumultuantem, & novas res affuersum se molientem, creavitConsulem,
quamvis praeturam non gessisset, di magno in honore habuit. Vespasianus siliam Vitellii hostis sui splendide collocavit, dote a se& peculio in- muctam. Erga duos astuctati imperii reos & coli victos tam lenis sui Titus Imperatori ut tributurum se promittaret, si quid desiderarem, coena familiari exciperet, & in publico spectaculo circa te collocaret PB DO- , Guanum fratrem insidiantem vitae suae, di exercitus iii exitium suam sollicii Disitiros by Cooste
366쪽
lici antem, In eodem dignitatis gradu retinuit, & consortem ac laccesso rem imperii sui des gnavit. Claudamus hoc Romanae beneficentiae praeeonium insigni Plinii Caecilii epistola ad Geminium : Hunc, ait, se opti- Plin. caeess. mum&emendatissimum existimare, qui ita ignoscit ali iri, tanquam ipso lib. s. Epist. quotidie peccet ς ita peccatis abstinet, tanquam nenuni ignoscat; con- M. stanter hoc tenendum, ut nobis simus implacabiles, exorabiles etiam his qui dare veniam nisi sibi nesciunt. Inter Iudaeos virtutis hujus speeiem aliquam praebuit atrox ille Herodes. qui nobilissimos suae gentis in 'rerniciem suani ad Antonium legatos di in Vincula coniectos, & certae morti destinatos, intercessione iba servavit: rursumque alios eodem comtra se animo ad Antonium venientes instantis periculi admonuit, sugiendique auctor fuit; quo spreto con filio pene omnes perierina t. Ortus eo Agrippa, Judaeorum itidem rex, similem clementiam Simoni cuidam legum consulto, in puri oris homini, exhibuit: nam cum maledictis ineoncione indigne ab co aspersum se cognovissct, accersitum & placide exceptum in theatro sibi assidere iussit, & muneribus donatum remisit. Et Consutius denique Sinensis erga inimicos, Perinde ut erga amicos, iiDbebat familiares suos esse affectos.
Epilogus libri tertii & totius operis.
ED eonsistat hie tandem sermo noster , desinamque aIiquando lon- giori oratione te obtundere , cum vel nox ipsa ad ventans mihi iam indieat silenthim, videarque imposito muneri satisfecisse. Nisi quid aliud fortasse sentis. Minime vero , inquit Hamelius: accurare enim colle stis sapientissimorum veteris aevi hominum , gentiumque o mnium testimoniis demonstratum est a te , quidquid in Christianae Fidei dogmatis & praeceptis 1 communis sensus consuetudine maxime Via detur abhorrere, id omne clarissimis lassagiis comprobari. Certe quiadem, inquam& iam ante his armis oppugnandos Christi adversarios pristi Ecclesiae magistri censuerunt. O is , inquit Arnobius, qui admiramini, mob. I. a. εui stupetis docitarum re Philosophiaesita,ita non inllusissimum duritis ineqviatare, ligurire tanquam ua nobis re bruta dicentum: cum via ea, vestalia, reperiamini cs vos dicere, quae a nobis dici pronuntiarique ridetisy Et Aug. '
367쪽
3 4 ALNETAN. QUAEST. LIBER III.
judices obtinerepotuerint ' imo,apud ipsos adversarios, a quibus summum - Isidor. Pe- testimonium gravissimum esse dixit Isidorus Pelusiota. Quo genere argulus 1.2 Ep. menti ne Apostolus quidem abstinuit cum Ethnicis objiceret suorum ΡΟ- i 3 -Prophetarum, Inscriptionum publicarum cum Christi doctrinae convenientiam. Atque hinc preesare cernitur mirifica illa, quam praedi- cavi, Rationis iv Fidei consensio; cum eaedem de rebus divinis sententiae, eadem vitae recte instituendae praecepta placuerint utrisque, & qui Rationem solam secuti sunt, &qui Rationem atque Fidem . Nec mirum sane:
nam illis Rationis asseclis, naturae esse obsequendum, convenienter naturae esse vivendum, persuasit ipsa Ratio: qui vero Rationem emendarunt exFide,& utrique morigerati sunt,naturae contemplationem praetergressi, ad ipsius naturae auctorem extulerunt mentem, & ad eiusaiutus atque dictata totos se compotucrunt. Quemadmodum autem discrepare non poterat natura ab auctore suo ac rectore Deo; ita nec stiadios naturae a se ha-toribus Dei diverna sentire, praeterquam in iis, quae ad Dei & naturae, opificis nimirum & opificii, discrimen pertinerent. Uti nec aliam temporis horam rusticus excipiet ex solario, quam Astronomus a Sole ipso. Cum igitur ad Fidei praescriptum temperanda sit Ratio, Fides ad amatum Dei; excitandi sunt ad utrumque hominum animi, & diligenter instituendi. In quo nos opem aliquam, pro facultate nostra, praestare studuimus hominibus nostris, cum ad obsequium Christi atque Fidem, Rationem humanam flectere conati sumus altero opere, quod in hominum manibus Versatur. Fecisti sane, inquit Hamelius, nec sine operaepretio atque fructu: cumque disputationibus his diebus inter nos habitis intra legitimos sines codrcita sit Ratio, descripta Fidei iura, & concordia inter utramque constituta si tibi magnopere auctor sum, ut, quae pro re nata & familiariter hic tractata sunt, eadem collecta per otium, literisque mandata, venire sinas in publicam lucem. Iucundum erit genus hoc scriptionis, vel ob novitatem, cum nondum illustratum si a Theologis; vel ob utilitatem, cum eo splen- descat obscura materies, & dissiciles expediantur quaestionum nodiru remque subministres divinarum rerum interpretibus copiam, sue ad commentandum, sive ad disserendum, sive ad Christianas partes tuendas. De eo, inquam, viderimus per Otium : nunc repetendam domum censeo, cori'usque
368쪽
370쪽
Hero Tibi, Lector , haud sperne
dum munus ' Vitam scilicet illustrissimi P sulis , qui de Litteris tam praeclare est meritus quique etiam per eas immortale decus est ade- 'Parisis cum praeterita aestate degerem. D-liciter nactus exemplar accurate ex ipso αυ οβάψω descriptum, rem Eruditis pergratam se harum me duxi, si ea , quae de rebus ad illum pertinentibusucripserat Cl. IIuetius . publici iu- rii sacerem.' Non igitur Te diu , Lector, in limine morabor. Duo 'tantum habeo, quae scire tua litterest. I. Par. 31. huius Commentirrit, elegantissimis versibus refert Auctor, quo ritu Consul quod OpPidum est Transsalaniae,
. HMe Hardmbergam sera sub nocte venim- Ridetur nobis veteri mos ductus ab aevor Guippe ubi deligitur revoluto tempore Consul, Barbati circa mensam satuuntur acernam, . , Hispidaque imponunt attenti menta ciuirites tPorrigisur. Prier barbarum desuper ingens. Besia, pes, mordax ,sueta inter crescere sordes, Ponitur in medio: Tum cujus numine Divum Barbam odiit , toto huic gratantur murmure Patrer; insere celebratur se jecta flar oppida Consu. Diuitiaco by GO le